DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Z6ste Jaargang DINSDAG 16 OCTOBER 1934 No. 7940 DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij ▼oonDtketafing: Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 tl GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: GaVooa Adrertcntiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Medcdeclingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 20 woorden, waarin be- betrekklngen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: 0.50 BINNENLAND CRISISPOLITIEK EN TROONREDE. REDE HENRI HERMANS. Gisterenavond hield het Tweede Kamer lid Henri Hermans voor de afd. 's-Graven- hage van de R. K. Staatspartij in het ge bouw „Amicitia", aldaar, een rede met het onderwerp „De Troonrede". Na het afhandelen van enkele huishou delijke punten verleende de voorzitter, Ir. L. J. M. Feber, hem het woord: „Plicht van een Kamerlid en plicht van Ieder, die in het openbare leven op hoogere posten werd geplaatst, om zwaardere ver antwoordelijkheid te dragen, is het geven van voorlichting aan ons volk". Aldus begon spr. zijn inleiding, er op wij zend, dat zulke voorlichting vooral nood zakelijk is in dezen tijd van geestelijke ver warring en economische onzekerheid. De voorlichting zij eerlijk. Het oude La- tijnsche spreekwoord „Mundus vult decipi": de wereld wil bedrogen worden, moge, de eeuwen door, niet zonder waarheid geble ken zijn, nooit mag het ons verleiden tot de conclusie der demagogie: ,ergo decipia- tur": derhalve worde zij bedrogen. Aan de hand van de Troonrede zou spr. behandelen de crisispolitiek van het tegen woordig crisiskabinet. Vooral deze drie punten: le. de benarde toestand, waarin ons land zich op het oogenblik bevindt; 2e. het financieel en economisch beleid der Regee ring en 3e. de politieke gevaren en geeste lijke verwarring, die met den crisisnood in verband staan. De Troonrede is een doorloopende jam merklacht zonder eenig hoopvol perspec tief naar de toekomst. Een psychologische fout; want erger dan de crisis is de crisis stemming, erger dan een brand, de paniek, die het veroorzaakt. De toestand is erg, maar niet hopeloos. Nog altijd beschikt ons land over bronnen en krachten, die tot nieuwe welvaart kun nen leiden, mits behoorlijk aangewend of gestimuleerd. Erkennend, zooals minister Colijn, dat deze crisis een structureele crisis is, mag de economische politiek niet zijn ingesteld alsof zij geheele van'conjunctureelen aard zou zijn. Zeker, er zijn bergen van moeilijkheden. In andere landen, waar men met een krach tige hervormingspolitiek begonnen is, maar nog weinig heeft kunnen bereiken, wordt dit bewezen. Maar dit is geen argument, om niets te doen, om zich op andere wijze en met de middelen, waarover wij beschik ken, volgens het program van onze kath. staatspartij, een oplossing te beproeven. Intusschen valt niet te ontkennen, dat de toestand somber is. Gelukkig is dit niet meer, zooals een paar jaren geleden nog, een punt van twijfel. De ellende is 'niet meer achter uiterlyken schijn gecamou fleerd. De reserves van dwaas bespotte ka pitaalvorming geraken uitgeput; fabrieken loopen leeg, scheepswerven hebben geen orders meer, havens liggen stil, voorraden stapelen zich op; wij hooren noodkreten van stad en platteland. Ons volksvermogen is bijna met een derde, ons volksinkomen met meer dan een vierde gedaald. De huis houdingen van meer dan 300 gemeenten zullen straks noodlijdend zijn, terwijl de Staatsbegrooting een nieuw tekort aan wijst van 93 millioen. En al dit leed zien wij culmineeren in de rampzaligheid van een steeds maar stijgende werkloosheid. Dit is 't allerergst moreel en materieeL Hoe is het mogelijk, dat men ook maar één oogen blik veronderstellen kan, en toch wordt dit niet alleen verondersteld, maar men spreekt het uit dat in de regeering, in de Kamer of in onze partij onmenschen zou den gevonden worden, die voor dit leed ongenadig zijn! Ook met de toekomst moeten wij reke ning houden. De eenzijdige richting van ons economisch leven heeft ons, meer dan noo- dig, afhankelijk gemaakt van andere lan den. Zoo is te begrijpen, dat in de Troon rede wordt opgemerkt: De verhoudingen in de landen, waarmede wij economisch het nauwst verbonden zijn, doen voorts de vrees opkomen, dat nog zwaarder druk te verwachten is. In de eerste plaats moet hier aan Duitsch- land worden gedacht. Duitschland, onze groote achterbuur, is zoodanig verarmd, dat het niet alleen zijn schulden niet meer be talen kan, maar ook geen grondstoffen meer kan koopen en op het punt staat, de levens middelen, zooals tijdens den oorlog weer te rantsoeneeren. Dus nieuwe moeilijkheden voor onze export zijn te verwachten. Het groote Staatsschip van Duitschland bevindt zich in de branding en geeft noodsignalen. Zou het ondergaan, dan is het gevaar groot, dat de zich in hetzelfde vaarwater bevindende kleine scheepjes worden meegezogen naar de diepte. Den Haag heeft een clearingbureau als 'n reddingspact ingericht in het voormalige hotel „La Belle Vue", maar dit is waarlijk geen „belle vue" op de toekomst. Gelukkig zijn er ook andere, meer hoop volle verschijnselen. Het dieptepunt van de crisis schijnt in sommige landen en ook op de wereldmarkt bereikt. Ons land, laat in de crisis gekomen, zal er echter langer mee te maken krijgen. Het financieele beleid der regeering moest hiermede rekenen. (Spr. wijst op het dek kingsplan, aangegeven in de millioenen- nota). Gezorgd moet worden naar aansluitende begrooting. Nu alles wankelt, mag de Staat zijn crediet niet verliezen. Goed financieel beleid mag zich echter niet bepalen tot het brengen van even wicht tusschen inkomsten uitgaven. Naast de Staatshuishouding staat de volkshuis houding en het kan met de eerste niet in orde zijn, wanneer de laatste zich in de war bevindt. Een sluitende Staatsbegrooting is op den duur niet mogelijk in een verarmde maatschappij. Met het oog hierop kan het verstandige politiek zijn, om in dezen benarden tijd een groot tekort op de Staatsbegrooting niet in één jaar weg te werken, maar een goed financieel plan te maken voor langeren tijd. Het is ook een kleine kunstje, om de Rijksbegrooting sluitend te maken door van de gemeente af te nemen, wat de Staat te kort komt. Dit is geen oplossing, maar verplaatsing van de moeilijkheden. Dat wij met onze belastingen reeds aan of over de grens van de draagkracht zou den zijn, zooals in de Troonrede wordt ver klaard, meent spr. ernstig te moeten betwij felen. Het zou heel erg zijn als hdt zoo was. Dan kan ons geen tegenspoed meer treffen of er is geen redding meer mogelijk. Neen, er is nog altijd een „reserve van draag kracht". Tegen het gevoerde beleid is ook nog aan te merken, dat de maatregelen tot verla ging van levenspeil veel te eenzijdig zijn. Nu loonen en salarissen zijn verlaagd en geen of zeer geringe bedrijf winsten meer kunnen worden gemaakt, moeten ook de vaste lasten: huren van arbeiderswoningen, hypotheekrenten en -schulden omlaag. Dit alles betreft de rechtvaardige verdee ling van lasten. Gewichtiger is het vraag stuk van den opbouw, van het tegengaan der verarming, van het vergrooten van den koek, die verdeeld moet worden. Dit is de kern van de welvaartspolitiek der Kath. Staatspartij. Reeds van 1918 af heeft deze partij gestreden voor werkbe- houd en werkverruiming en telkens op nieuw het belang van onzen nationalen ar beid op den voorgrond geplaatst. Hierbij stond zij aanvankelijk vrijwel alleen en nog jaren heeft het geduurd vóór zij voldoende medewerking ondervond. Toeneming van het crisisleed moest tegenstanders tot ander inzicht brengen. Intusschen waren bij onze industrie vele reserves uitgeput en kwam hulp wel eens te laat. De strijd is nog niet geëindigd. Wy wach ten nog op: krachtiger maatregelen tot be houd en verruiming van werkgelegenheid; principieele herziening van de Tariefwet, uitbreiding en verbetering, in plaats van be perking van consulaire diensten, industrie financiering, zorg voor oprichting van nieuwe industrieën, nauwere economische samenwerking met Indië, uitbreiding van productieve werkverschaffing en doeltref fende bedr ij fsorganisatie. Onmiddellijk moet tegengaan van ver dere inzinking worden voorkomen, om ver volgens tot geleidelijke opleving te komen. Van deze politiek is geheel afhankelijk, wat wij kunnen doen tot leniging van den nood. Het is een constructieve politiek, die ge steund moet worden door een constructie ve mentaliteit bij ons volk. Opbouwende kritiek is goed en noodig, levenskracht van onze partij. Maar nooit mag er onder de onzen zijn een geest van kritiek, die alle verhoudingen vergiftigd. Alleen dan kan een goed program van maatschappelijk herstel worden uitgevoerd; alleen dan zal het onafwendbare leed, dat wij anders verergeren, te dragen zijn; al leen dan kunnen wij onze veel bestreden democratie redden tegen de dictatuur; al leen dan geven wy een voorbeeld aan hen, die uit de door henzelf geschapen sfeer van wantrouwen op de vlucht slaan voor de verantwoordelij kheid. Er is niet alleen een monetaire maar ook een geestelijke inflatie. Geestelijke waarden zijn overal verzwakt, 't Is de grondoorzaak van de crisis. Laten wy het eenige, nog waardevaste goud onzer beginselen bewa ren als een grooten schat van vertrouwen, noodig om verbonden te blijven, noodig vooral voor hen, die thans op leiderspos- ten zijn geplaatst, om ontzettend zware verantwoordelijkheid te dragen voor land en volk. Hierna werden door enkele aanwezigen vragen gesteld. „Tijd". DE INDISCHE BEGROOTING. Tekort 75 millioen. Aneta meldt uit Batavia: Nadat wijzi gingen en aanvullingen hierin zijn ver werkt, laat de geheele begrooting voor 1935 voor Ned.-Indië een tekort van 75.000.000 zien. DE FILMS VAN DEN KONINGSMOORD. Vertooning blijft verboden. De herkeuring van de films betrekking hebbende op den moordaanslag op koning Alexander en minister Barthou te Marseil le, welke door belanghebbenden was aan gevraagd, heeft plaats gehad. De Centrale Commissie voor de Filmkeuring heeft het verbod van openbare vertooning van deze films in de Nederlandsche bioscoopthea ters gehandhaafd. Het verbod van vertooning werd gehand haafd. Op dezelfde gronden als golden by de eerste keuring, omdat n.l. de openbare vertooning in strijd moet worden geacht met de openbare orde en goede zeden. DE REEUWTJKSCHE PLASSEN. Natuurschoon door zomerhuisjes bedreigd. Het dagelijksch bestuur van de Algemee- ne Vereeniging voor Natuurbescherming voor 's-Gravenhage ën Omstreken heeft tot Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland een adres gericht, waarin het opmerkt, dat ge durende de laatste jaren in toenemende mate het natuurschoon aan en om de Reeu- wijksche en Sluipwijksche piassen door be bouwing van allerlei aard wordt bedreigd. Aan den straatweg van Gouda naar Schoon hoven zijn talrijke dicht opeengeplaatste burgerwoonhuizen gebouw. Den naam van open bebouwing kar dit conglomeraat van (buitendien grootendeels aesthetisch zeer onvoldoend verzorgde) woningen nauwe lijks dragen. Indien op dezen voet wordt voortgegaan, zal binnen zeer korten tijd een van Gouda tot Bodegraven voortgaande lintbebouwing tot stand komen, welke een afschuwelijke randsafsluiting vormt om één van Zuidhollandsch mooiste plassengebie- den. De bebouwing aan de andere berijdbare wegen naby de plassen is vermoedelijk tot dusverre nog eenigermate geremd doordat deze wegen zeer smal zyn en feitelyk geheel onvoldoende voor alle autoverkeer. Zonder twijfel zal echter op den duur ook hier de lintbebouwing verder voortwoekeren, in dien daartegen niet tijdig afdoende maat regelen worden genomen. Maar bovendien ontwikkelt zich een an dere bebouwing direct aan de plassen zei ven, namelijk die met zomerhuisjes. Deze bouwsels, zeer verschillend van aard, om vang en constructie, doch meestal niet meer dan houten keten, zyn reeds zeer talryk en niets wy'st er op, dat deze bouwwoede in de naaste toekomst zal ophouden. Hierdoor worden de fraaie plasranden, welke juist de charme vormen van dit natuurmonu ment, grondig bedorven. Onder meer aan den Platte Weg en den Korssendijk heeft deze plashuizenbebouwing reeds zeer be denkelijke afmetingen afmetingen aange nomen. Nog is het mogelijk om een verdere ont luistering van het landschap door passende maatregelen tegen te gaan. Recreatie en natuurgenot zijn mogelijk ook zonder ves tiging in piashuizen. Zoodra de in aanleg zijnde weg van 's-Gravenhage naar Bodegraven gereed zal zijn, zal het plassengebied van 's-Graven hage uit zeer gemakkelijk bereikbaar zijn en ongetwijfeld zal het bezoek dan sterk toenemen. Maar dit mag niet gaan ten koste van het natuurschoon zelf en een ver dere bebouwing dient te worden uitgeslo ten. Daarom verzoekt genoemde vereeniging aan Gedeputeerde Staten afdoende maat regelen te bewerkstelligen tot bescherming van de Reeuwijksche en Sluipwijksche plas sen. J. S. RUPPERT. t Te Utrecht is op 58-jarigen leeftijd over leden de heer J. S. Ruppert, Anti-Rev. lid van den gemeenteraad, penningmeester van het Christelijk Nationaal Vakverbond en bekend propagandist van de Protestantsch Christelijke Vakbeweging. KL P. van Thiol, t In het R. K. Binnen Gasthuis te Eind hoven is Zondag op 73-jarigen leeftijd overleden M. P. v. ThieL stichter der N.V. van Thiel's Draadnagelindustrie te Hel mond. STORM EN ONWEER. De gunstige weersgesteldheid van de on veranderlijke barometerstand deden verle den week weinig vermoeden, dat storm weer op til was. In den nacht van Zater dag op Zondag begon de wind zich te ver heffen en sedert dien is d? windkracht steeds toegenomen totdat in den nacht van Zondag op Maandag de storm met volle kracht heeft gewoed. De barometer is tij dens deze periode van toenemende wind kracht sterk gedaald van 769 tot 746 mM. De windrichting was aanvankelijk Weste lijk en is Zondag in den loop van den dag meer naar het Noordwesten geloopen. Aan deze verschijnselen was het te zien, dat de storm veroorzaakt werd door een diepe en uitgebreide depressie, die over de Noor delijke helft van Europa tot ontwikkeling was gekomen. Tydens dit stormweer is de temperatuur aanzienlijk gedaald. De thermometer liep Zaterdagavond laat plotseling eenige gra den op en bleef van af middernacht tot negen uur 's morgens langzaam verder stij gen, zoodat het op dat uur ongewoon warm was voor den tyd van het jaar. Hierin lag by den dalenden barometer en de toenemen de windkracht een onmiskenbaar voortee ken van den op handen zijnden storm. Kort na negen uur is de thermometer weer gaan dalen en wel zeer onregelmatig. Omstreeks dien tyd begon de koude Noordwestelijke luchtstroom, die aan de Westzijde van de depressie woei, tot ons land door te drin gen. In verband daarmede begonnen om streeks 3 uur in den namiddag de eerste zwakke buien te loopen. De tweede, ster kere volgde om 5 uur, waarna het tot 's avonds 10 uur minder buiig was. Om streeks dat uur begonnen weer zwaardere buien te loopen en stak de storm met grootere kracht op. De koude luchtstroom was toen geheel en al doorgekomen, in ver band waarmede de temperatuur verder daalde. Later begonnen de buien onweer en hagel te geven. De Oorzaak van dezen storm is geweest, dat een aanvankelijk weinig beteekenende depressie, die Zater dag bij IJsland was verschenen, zich met groote snelheid in Zuid-oostelijke richting over de Noordzee (Zondagmorgen) nnar Letland (Maandagavond) heeft voortbewo gen. Daardoor ontwikkelde zich een uitge breid stormveld, dat hoofdzakelijk de Noordzee heeft getroffen. Hier te lande kwam het Zondagmorgen vroeg en Maan dagnacht omstreeks 2.15 uur tot zwaren storm. Tydens het stormweer trokken zwa re regen- en hagelbuien voorby, die som tijds vergezeld waren van onweer, waarby ook trefgev^llen voorkwamen. Deze storm bewyst opnieuw, dat het stormseizoen, niettegenstaande de tusschcn- loopende rustige dagen, thans flink heeft ingezet. Salarissen der Rijksambtenaren. Bij de regeering bestaat, naar „De Volks krant" verneemt, het voornemen in het georganiseerd overleg van het rijksperso neel aan de orde te stellen een herclassi ficatie van de gemeenten. Familic-gesprekken IndiëHolland. Aneta meldt uit Bandoeng: D« P. T. T.-dienst overweegt om de Zaterdag middagen en Zaterdagavonden te be stemmen voor het voeren van familictele- foon-gesprekken tot een prijs van 15 per drie minuten. De openstelling hiervan kan binnenkort worden verwacht. UIT DE OMGEVING LEIDSCHENDAM. K. J. M. V. Onder voorzitterschap van den heer Wim Bleijs hield dc K. J. M. V. te Leidschendam Maandag 15 October haar 2e ontwikkelings- en lezingavond. De voorzitter opent de vergadering met den K. J. M. V. groet. Wij leven, aldus de Voorzitter tusschen 2 dagen in, de eenc is voorbij en de andere komt weer en wij, K. J. M. V.'ers kunnen zeggen, wij leven tus schen 2 weken in, de vorige week hebben wij geluisterd naar Antoon de Gruyter en nu zullen wy wederom luisteren naar Pa ter Heymeyer. In deze week is er ontzag gelijk veel gebeurd, aldus de Voorz. Spr. memoreert het Congres te Buenos Aires, waarbij zoo duidelijk is naar voren geko men, dat Christus in de Maatschappij moet regeeren en de wereld moet hernieuwd worden in Christus. Hij heet dan Pater Heijmeyer hartelijk welkom, die hierna terstond het woord verkrijgt. De Eerw. spreker begint met te zeggen, dat hy verwonderd is over de zoo groote OIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN. VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De moordenaar van koning Alexander thans geïdentificeerd als een Macedoniër. De ontsnapte Malny te Fontaineblcsu weer gepakt. (2c blad). Polncaré's nationale begrafenis op Zater dag a-s. (2de blad). Opnieuw Putschgevaar in Oostenrijk. (2e blad). Bij de instorting van een stljger te Kat- towllz zijn 90 gewonden. (Buitenl. Berich ten 2e blad). opkomst. Het is ook wel de moeite waard een enkel woord te spreken over het Reinil dawerk. Wat is het Reinildawerk? Wy zien, aldus spreker in onzen tegenwoordigen tyd geweldige tegenstellingen, op stoffelyk ge bied is er grooten nood en anderzyds zien wy grooten rykdom in de handen van en kelen. De moreele verwording is de laatste 50 jaren niet zoo groot geweest en dc godsdienstloosheid neemt ontzaggciyk toe, ook in ons Vaderland. In Amsterdam zyn 265.000 menschen, die geen godsdienst heb- ben en in 1930 waren er in Nederland in totaal 1.144.000 menschen zonder godsdienst de godsdienstloosheid is een ontzettend kwaad en juist de bedoeling van het Rei nildawerk is om daar waar godsdicnstloos- heid heerscht besef voor godsdienst te kweeken en een idee in het bestnnn van den Schepper te doen ontwaken; het houdt zich bezig met het verspreiden van godsdiensti ge ideeën. De pastoor in zyn parochie heeft niet alleen dc zorg over de Katholieken, maar ook over de nict-Kathoiieken, doch heeft voor het laatste niet den noodigen tyd, terwyl de meesten bovendien worden afgeschrikt en dus moet er een apparaat gezocht, waarvoor de menschen niet wor den afgeschrikt en zoo is het Reinildawerk ontstaan. Dit wordt geleid door de vrouwen van Bethanië", het terrein door den Bis schop aangegeven voor het Reinildawerk is dus de zorg op allerlei wyze voor het Katholiek maken van niet Katholiek ge- doopten en hun den godsdienst zooveel mo- gelyk by te brengen. Deze vrouwen van Bethanië, aldus zyn eerw., worden onder verdeeld in 2 groepen, de contemplatieve en de actieve, dat zyn zy, die boeten -n bidden en de anderen, die werken. De eerste verbiyven in Bloemendaal, hebben daar een streng slot Beide groepen leggen de gelofte af van zuiverheid, gehoorzaamheid en armoede, doch onderach( I n zich van de kloosterzusters, dat zy gewone wereld- ïyke kleeding dragen. De actieve zuster# werken in de clubhuizen, enz. Op duidciyke en aangename wyze zet zyn eerw. uitefn, hoe ontzettend moeiiyk en zwaar dit werk is cn welke offers er worden gevraagd, hoe de kinderen langzaam in den godsdienst worden geoefend en wat deze vrouwen al lemaal weten en doen en kennen moeten om met succes te kunnen werken. En met vele vooi beelden toont spreker zoo duide- lijk, wat in vele gezinnen gevonden wordt en wat het Reinildawerk hiervoor doet en doen moet. Op vele plaatsen, aldus spreker, heb Ik over dit mooie werk gesproken en ook de zen avond heb ik dit gaarne gedaan om U allen op te wekken tot medewerking en steun voor dit werk en vooral tot mede werking en steun door uw gebod voor dit ontzettend zware, maar hceriyke werk voor de eer van God; op uw gebed reken ik dus. Na enkele mededcellngen, dc Vereeniging betreffende, en na een hartelijk dankwoord van den Voorzitter aan den Eerw. spreker, sluit de Voorz. de bycenkomst met den K. J. M. V.-groeL Filmvertoonlng. Zondag is de heer Aug. de Laat in het Patronaatgebouw we derom voor een volle zaal opgetreden, wat voor hem een succes is geworden. Om 4 uur was er een voorstelling voor de kin deren, waar een aardige attractie aan ver bonden was, uitgeloofd door het gezelschap de Laat voor de beste zangers of zangeres sen. Te 7.30 uur begon de voorstelling voor de grooten, die vooraf werd gegaan door een paar kluchtige stukjes, voorgedragen door het gezelschap de Laat. Daarna werd overgegaan tot dc film „De werkstaking" of de triomf des geloofs". Het publiek betuigde instemming met dc vertooning door applaus.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1934 | | pagina 1