3)e £eki&ch&Goii/*a/nt
DE STRIJD OM DE SAAR
BERICHT.
25ste Jaargang
ZATERDAG 15 EPTEMBER 1934
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS b«drUgt b, ,oordibrt»Üng!
▼oor Lelden 1» cent per weekLM per kwartaal
By onze Agenten 26 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per poet 2.95 per kwartaal
Bet Geïllustreerd Zondagsblad is toot de a bonne's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bd
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers S cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 tl
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
G W o nAdvertent icn 30 cent per rt|sl
Voor lngesonden Mrdedecllngm wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TW.rrOONTJEB van ten hoogste 90 woorden, waarin ba-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur
verhuur, koop en verkoop: IM
Waarom meer en betere politie gevraagd is.
(Van een specialen K.W.P.-Correspondent)
HET POLITIE-CORPS DENKT
AAN LATER.
De propaganda In het Saargebied voor
het behoud van den status quo wordt bin
nen zoowel als buiten het Saargebied o.m.
gedreven onder de volgende argumentatie:
„Het gaat niet tegen Duitschland en niet
vóór Frankrijk; de Saarlanders zijn Duit-
achers en blijven Duitschera, maar zij zijn
geen Hitlerianen. Laat ons voorloopig maar
den huidigen toestand behouden". Dit
komt dus hierop neer, dat men voorloopig
(maar voor hoe lang?) wil voortleven als
Volkenbondsland. Het komt ons voor, dat
het idee alleen nog eens zooveel jaren Vol-
kenbondsland te zijn. de groote massa der
Saarlanders tegen de borst moet stuiten.
Wanneer de huidige toestand blijft bestaan,
komt er niet alleen geen einde aan de ge
vaarlijke verwikkelingen, die in het Saar
gebied heerschen, blijft niet alleen het
Saargebied een Balkanvulkaan in West
Europa, doch zullen we met heel wat ern
stiger gebeurtenissen rekening hebben te
houden. Nu is dit wel geen doorslaggevend
argument, voor ge weids bedreigingen be
hoeft men niet uit den weg te gaan, die
zijn altijd wel op de een of andere wijze
te redresseeren. Ofschoon, in het Saar
gebied weet men daarover reeds mee te
spreken en het is niet voor niets, dat de
regeeringsprwident zonder ophouden aan
den Volkenbond versterking van politie
blijft vragen.
Wanneer men zoo door het Saargebied
reist, dan is het eigenlijk niet duidelijk,
waarom er hier meer politie noodig is.
Overal heerscht rust. Komt men na ln an
dere landen te hebben vertoefd b.v. in
Saarbrücken, dan valt het eigenlijk op, hoe
kalm het in deze toch levendige stad is.
Men verzekerde ons dan ook, dat het
verzoek om meer politie meer gedaan is
met het oog op wat misschien gebeuren
kan, wanneer straks de hartstochten losbre
ken, wanneer de stemming dichtbij is, doch
dat men het verzoek nog meer gedaan heeft
met het oog op de „onbetrouwbaarheid"
van de huidige politie, vooral lagere regio
nen. Daaronder zouden tal van Duitache
fronters of met het Duitsche Front sym
pathiseerenden zich bevinden. Menschel ijk
is het intusschen zeker, dat de betrokken
politiebeambten ook denken aan wat er-ge
beuren gaat na den 13en Januari, als het
Saarland voor Duitschland gekozen mocht
hebben. Dan komt, ondanks alle garanties
voor minderheden ed. de afrekening. Men
behoeft zich geen illusies te vormen, dat
de heerachers morgen in het Saargebied
concilianter zullen zijn, dan zij in het hui
dige Duitschland zelf zijn.
Intusschen, voor wat het optreden der
politiebeambten betreft, hebben we in
Saarbrücken van nabij «en typisch voorval
meegemaakt. We logeerden in een hotel
aan de Kaiscrstra&se bij den Hauptbahnhof.
Op een nacht werden we plotseling uit on
zen slaap gewekt door erbarmelgk hulp
geroep op de straat.
Wat was het geval? Een Joodach bezoe
ker van een café scheen zich bij het ver
laten van de inrichting wat te luidruchtig
hebben aangesteld. Dit beviel een paar
Duitsche jongelui minder, waarvan er één
den jood plotseling een hevigen slag in het
gelaat gaI. Deze liep daarop luid, om po
litie gillend, rond en verwekte een grooten
volksoploop. Spoedig kwam van verschei
den kanten politieagenten opdagen en wat
gebeurde: de oploop werd verspreid en de
joodwerd mee genomen, onder groote
hilariteit van het publiek.
De huiszoeking, die bij het Duitache front
geschied is, schijnt volgens de verklarin
gen van den politiecommissaris Machts zeer
veel bezwarend materiaal tegen do leiders
van het Front te hebben opgeleverd. Uit
de gevonden documenten zou bljjken, dat
de Duitsche Fronters eventueel niet er te
gen op zouden zien, tot terreur over te
gaan, indien dat hun zaak zou bevorderen.
Dit wordt van de zijde van het Duitache
Front weliswaar ontkend, doch de ervarin
gen hebben wel geleerd, dat terreur steeds
een geliefkoosd wapen is in de handen der
Nazis.
In de industrieele en handelskringen van
het Saargebied, voorzoover zg niet met de
Franse he hceren te maken hebben, heerscht
de overtuiging, dat het voor het Saarge
bied noodzakelijk Li. dat het zoo spoedig
mogelijk verlost wordt van het huidige re
giem en weer bU het groote Duitache va
derland wordt ingelijfd. Op het oogenblik
spreekt men van een „tolunie" die luaschen
het Saargebied en Frankrijk zou bestaan.
Van een tolunie kan echter niet gesproken
word^i, want de belanghebbenden van het
Saargebied hebben niets te zeggen ten aan
zien van de regeling der tolunie. De Fran-
sche tolregehng beoogt alleen de Fransche
belangen en heeft zich om de belangen
van de Saarlandsche handel en industrie
niet bekommerd. Deze toestand blijft
voortduren, wanneer de status quo ge
handhaafd zou blijven.
De voorstanders van den terugkeer naar
Duitschland uit de kringen van handel cn
industrie wgzen erop, dat het hyper-ge
ïndustrialiseerde Saargebied geheel afhan
kelijk is van de uitvoermoegclgkheden.
Dus is het Saargebied het meest afhanke
lijk van den grootsten afnemer. Dat is niet
Frankrgk, zooals hier en daar wel eens
beweerd wordt, doch Duitschland. Slechts
in één opzicht is Duitschland dat niet en
dat betreft de kolenuitvoer. In 1913 be
droeg de afzet van kolen naar Duitschland
nog 58,7 pet.; naar EUas Lotharingen 18,1;
naar Frankrijk 6,2 en het overige buiten
land 16,9. Sedert de Fransche de mijnen
hebben geëxploiteerd, is de vóóroorlogsche
Duitsche afzetgebied voor het grootste deel
verloren gegaan zonder dat echter een ge
lijkwaardig afzetmogelijkheid op de Fran
sche markt in de plaats gesteld is.
Overigens wijst men op de volgende sta
tistische cijfers: Van steenkolen en teer-
olie gingen ln de jaren 1925 tot 1930 50,2
pet naar Duitschland; 42.8 naar Frankrijk,
7 naar het overige buitenland.
Kunstmeststoffen: 67,8 naar Duitschland,
27 naar Frankrijk, 5,2 naar het overige bui
tenland.
Ijzerwaren: 45.4 naar Duitschland, 34,4
naar Frankrijk, 20,2 naar het overige bui
tenland.
Glaswaren: 54,2 naar Duitschland; 408
naar Frankrijk en 5,2 naar het overige bui
tenland.
Diversen: 42,3 naar Duitschland; 40.6
naar Frankrijk en 17,1 naar het overige
buitenland.
Uit deze cijfers ziet men, welke groote
belangen de industrie van hot Saargebied
bij Duitschland heeft Dat de toestand voor
het Saargebied critiek zou worden, wan
neer men in 1935 den status quo zou laten
voortduren, behoeft geen betoog, want
Duitschland zou dan wel niet meer ervoor
te vinden zijn, nog langer een zoo bet re
kenende afnemer van het Saargebied te
blijven.
Er valt over de SaarOcweeti# en over de
perspectieven van de verschillende uitsla
gen der stemming nog veel meer te vertel
len, dan in het bestek van een drietal arti
kelen gezegd kan worden. Hetgeen we hier
hebben geschreven volstaat echter om een
nuchtcrcn kijk op de werkelijkheid te ge
ven. En die werkelijkheid is, dat de Saar
iandsche bevolking anders tegen de stem
ming van 13 Januari aankijkt, dan me
het buitenland ploegt te gelooven. Voor]
de groote meerderheid bestaat er geen
Saarkwestie, voor die meerderheid staat
het vast, dat zij Duitschland kiezsn zaL
Het is geen „Frage des Gewissens", maar
een „Frage des Herzena".
Wie nu toch deze in alle objectiviteit ge
geven voorstelling van zaken niet wil aan
nemen, wie meent meer geloof te hechten
aan hetgeen in een gedeelte van de bui
ten Iandsche pers geschreven wordt, bezoe-
ke dan zelf het Saargebied en spreke er
met menschen ter plaatse. Hg overwege
dan eens dit verschijnsel, dat den Zater
dagavond voor de stemming in Duitschland
over Hitiers „Reichsführerschaft" in Saar
brücken zoo goed als huis voor huis de
Duitsche rijksvlaggen, zwart-wit-rood en
Hitlervlag. wapperden, niet alleen in de
winkelstraten, waar men om den broode
wellicht zou kunnen vlaggen, doch ook in
zuiver arbcjderswgkcn, cn dat dit ver
schijnsel op dien avond in geheel het Saar
gebied was waar te nemen. Men hou de met
deze feiten rekening cn levcre zich niet
over aan bespiegelingen, die straks zullen
big ken louter fantasie te zijn.
In Memorlam B. Lans. f
Een buitenstaander schrijft ons:
Opgeschrikt door het plotseling overlij
densbericht van den heer Bernard Lans.
zag ik hem in den geest terstond voor mij,
zooals hg placht te zitten in het admi
nistratie-bureau der „Leidache Courant"
op het Rapenburg. Van later heb ik geen
heugenis.
HO had daar een rustig hoekje bij het
raam, onzichtbaar voor wie aan de loket
ten kwamen, maar toch zoo dat hO allea
kon hooren en overzien. Moest er een be
slissing genomen worden, hij was terstond
bereikbaar, desnoods zonder dat de be
zoekers zgn aanwezigheid gewaar werden.
Ter zetterg was hg gaarne aanwezig te
gen het Ujdstip van „opmaken wanneer
minuten, ja oogcnblikken tellen. Men
hoefde dan. viel er een of ander op te los
sen. den directeur niet haastig te zoeken:
hg was er!
Kenmerkend was de rustige aandacht,
waarmede hij, het hoofd even gebogen,
ieder voorstel aanhoorde, kenmerkend ook
do even kalme als beahfte wgte, waarop
hg zijn oordeel kenbaar maakte. Al was
men 't er mogelgk niet altgd mede een*,
men wist, gevoelde: t ii na r(jp beraad
gevormd en't blijft zoo.
Men leide hier geenszins uit af. dat do
heer Lans niet voor overreding vatbaar
was. Het legehdeel is waar. Men moest
echter een afwijkende meening klaar for
muleeren, want do hoer Lans was geen
man van veel woorden en de belangen van
de oourant overwoog hij den ganachcn dag.
Ik geloof, dat hg ook den ganschen dag
aanwezig was. Dit begon al 's morgens,
wanneer hij in allen eenvoud zelf de post
box lichtte, opdat leder terstond zou kun
nen vinden wat hij moest weten en be
handelen. En dal duurde, Ja ik denk tot
niemand hem meer noodig had.
Bij dit al ging hij zéé onopvallaod door
het leven, dat het t-i.v-niyk verwonderlijk
is, bcm zoo diepen indruk la zien achter
laten bij ieder, dis met bcm omging.
Maar neen, verwonderlijk ia dit toch
niet, want het is de indruk, dien een goed
mensch op zijn omgeving pleegt te maken.
Vijanden k a n hij niet gehad hebben.
BINNENLAND
Sluiting derStaten-Generaal
Vereenigde vergadering van de belde
Kamers in het gebouw v. d. Tweede Kamer.
Hedenmiddag te 2 45 uur is de vereenigde
vergadering geopend van de beide Kamers
der Sta ten-Generaal tot sluiting van het
zittingsjaar onder voorzitterschap van W.
L. baron de Vos van Steen wijk, voorzitter
van de Eerste Kamer.
De voorzitter doet door den griffier van
de Eerste Kamer voorlezen een Koninklijk
Besluit van 10 September 1934, no. 10. waar
bij dc Minister van Binncnlandschc Zaken
wordt gemachtigd, heden ten 3 uur des na
middags, zich te begeven naar de vergade
ring der Staten-Generaal, teneinde ln een
vereenigde vergadering der beide Kamers
de zitting in naam der Koningin te sluiten.
Dc voorzitter benoemt een commissie, die
den Minister in het gebouw zal ontvangen
en uitgeleide doen. Deze commissie van in-
cn uitgeleide bestond uit de Eerste Kamer
leden v. d. Hoenen en Smcenge cn uit de
Tweede Kamer-leden Schouten, mevr. Bak-
ker-Nort. Goaeling en Wendclaar.
Kort daarna '.reedt de Minister, vooraf
gegaan door dc leden der commissie, de ver
gaderzaal binnen.
De heer de Wilde, Minister van Binncn
landschc Zaken, plaatst zich achter de Mi-
nistenrtafel en houdt de aluitingsrede
In deze rede wordt eraan herinnerd, dat
verschillende wetten in gemeen overleg
met de Staten-Generaal zijn tot stand ge-
komen en dat daarbij met den aard der
zaak de regelingen op economisch en finan
cieel gebied in verband met tijdarenslandig-
heden, gevolg van de wereldcrisis, op den
voorgrond treden.
Hierop verlast de Minister weder de taal.
door bovengenoemde Commissie uitgeleide
gedaan.
Nadat de Commissie in de taal is terug
gekeerd, Sluit de voorzitter de vergadering.
Ni 1 November eontingenteering.
De Board of Trade deelt mede, dat bin
nenkort een verordening zal worden afge
kondigd ter regeling van den invoer van
aardappelen. Voor de voornaamste aard-
appcUobrten geldt thans reeds een vrijwil
lige invoerregeling. Na 1 November zal de
invoer echter slechte n*-t een vergunning
kunnen gescheiden.
VROrWFI.tJKF JFI'C.Dlinvrc.INQ
VOOR KATHOI.li:Kr. ACTIE
J»t: GRAAL".
Wat er komende week In de Graal wachten
te doen la.
15 September: Centrum vergadering Alk-
maat, 4 uur.
18 September: Vergadering leidsters van
het Westland.
16 September: Week-end leidsters zang
en muziek. Den Haag, Nationaal Graalhuu
16 September: Sportdag. Fietstocht 50
K M Siertocht
17 September: Cursus voor aspiranllcSd-
sters in Leiden 7.30 uur.
18 September: Centrumvergadering
Hoorn, 6 u. 30.
19 September: Centrumvergsdcrlng
Spanbroek, 2 u. 30, nieuwe tijd.
19 September: Cursus voor aspirantleid-
atera in Beverwijk, 8 uur.
19—22 Sept. Retraite voor Graalwacht-
ledcn ln NoordwgkcrhouL
22—23 SepL: Aansluitende cursus ln den
Haag, Nationaal GraalhuU.
22 September: CeAtrumvergaderlng Am
sterdam, 4 uur.
23 September: Inwijding leidsters Cen
trum den Haag.
30 September: Week-end leidsters en le
den sport.
ZWARK VAKKEN8 THANS
YKKDl HBt.l.D!
Reeds UK.000 biggen vernietigd.
Than» stopaetllng.
De Varkcnaocnlral* zendt ons een over
zicht van de resultaten der varkcnslclllng
die ln Augustus werd gehouden. Aangezien
wij echter die cijfers reeds mededeelden,
bepalen wg ons tot de ons ontbrekende cU-
feti der zware varkens.
Sedert November steeg het aantal var
kens der gewichUklaaao 150—180 kg. van
49.700 lot 91.000, een vermeerdering dus
van 41.900 of 84 pcL
De varkens van 180 kilo en meer ste
gen in aantal van 14.700 lot 45 300, een stij
ging dus met 30.600 stuks of 208 pet. (oen
verdrievoudiging dus).
De twee zware gewichtaklassrn kwamen
dus tezamen van 64.400 op 130 900 stuks,
een vermeerdering dus met 72.500 stuks of
113 pcL (ruim ecu verdubbeling).
Er zal dus nog héél wat varkensvleeach
en spok moeten worden geconsumeerd. uit
gevoerd en ingevroren, alvorens de boeren
van hun zware varkens af zullen z(jn! Te
meer, omdat de vrieshuizen roods vol zit
ten.
Het aantal biggen en Jong* varkentjes
is reeds een goed eind ingekrompen, dank
z(j hel foracho ingrgpen op het laatste
oogenblik door dr. Coign in het wanbeleid
der Varkcnsccntrale onder hare vorig* lei
ding. Wg doelen op het vernietigen van
biggen, die nota bene onder den vigueur
der teelt-beperking waren gefokt en wel
ker bestaan door een oormerk was gesanc
tioneerd
In welke mate de maatregel van dr
Coign met één alag een einde heeft ge
maakt aan den dwazen en ergerlgkcn toe
stand, blijkt wel uit het feit, dat in Aug.
sedert 22 Mei niet minder dan 148.168 big
gen van de boeren zijn ingenomen cn ver-
nk fdl
Het heeft thans weinig zin meer, om na
te kaarten over de grove fouten, die gedu
rende de eerste twee Jaren door de Var
kcnacentrale op vele gebieden worden er
kend, dat dr. Colijn, die vel* fouten cn
wantoestanden bij dit semi-officieel* or
gaan met krachtige hand heeft gesaneerd,
even als hij gebreken bg de Kundvcccen-
trale corrigeerde, succes heeft met zijn in
grijpen! Inderdaad voltrekt de Inkrimping
van den varkensstapel zich thans eindelijk
op bevredigend* wgze, nadat er anderhalf
jaar lang op kostbare cn ergerlijke wijze
aan den varkensstapel was „herumge-
bas telt".
Thans zit de Ncderlandsch* boerenstand
nog met de erfenis der zware varkens. Hun
aantal is ruim twee maal zoo groot als tn
Nov. en Mei en de vrieshuizen zitten voL
De verplichte Inlevering van gemerkte
biggen zal nu per 17 SepL worden ge
staakt Ongemerkte mag men na dien da
tum nog inleveren.
HOLLANDSCVir. GROENTE NAAR
DM
Bedorven aangekomen.
Aneta meldt uit Batavia:
Met de Christiaan Huygens Is 13 dezer
alhier een hoeveelheid van ongeveer hon-
j derd kilogram snljbocnrn uit Nederland
aangekomen. Door onvoldoende verpakking
cn gebrek aan ventilatie echter was deze
voorraad bij aankomst reeds bedorven cn
is daarom weggegooid.
OIT NUMMER BESTAAT UIT VIJF
BLADEN W.O. GEILL ZONDAGS
BLAD.
Zl| die zich vanaf heden ahnn.
necren op „DE LEIDSCHE
COURANT"ontvangcnde nog
vemchljnendc nummert voor
1 October gratis.
De Administratie.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Acherpe antwoorden aan hrt adres van
den Poolarhen frdrlrfeerde bij drn Vol
kenbond (3o blad).
Overeenstemming tot toelating van Rus
land tot den Volkenbond (3de blad).
BINNENLAND.
Twee Jeugdige ptrvmrn gedood tr Wor-
merveer bij boUlng van moiorrijwirl op
stilstaande vrachtauto (4de blad cn Laat
ste Berichten).
Kindje te Domburg onder tand bedol
ven en gedood (Gem Ber., 4de blad).
MXKMWilNG BITTENLANDSCH
STAATSHOOFD.
Pamfletten In beslag genomen.
Te Kerkrad* zijn gisteren bij oen door
de gemeentepolitie en do marechauaseéc
gedane huiszoeking bij Oen socialistisch
raadslid en bestuurder van den Alg. Nod.
Mgn werk era bond ln txwlag genomen een
partij pamfletten, gedrukt in de Duitache
taal. welke beleedigingen inhielden voor
lllller. Procesverbaal u opgemaakt wegens
beleodiging van een builcnlandsch staats
hoofd.
Resultaten niet ongunstig
De bedryfalnkornsten van do verschil
lende dlenstondcrdeclen over het eeratc
halfjaar 1634 zgn, de tydsomstandlfheden
in aanmerking genomen, niet ongunstig.
De opbrengst over 0 maanden bedroeg:
Meer -fof minder
dan
Dienstvak Opbrengst de begroo-
vorig Jaar ttng
Posterijen 17 84 580 f 528 20 120
Telegrafie 2 150 702+ 42.1 f 288 203
Telefonie 12 253 347 188 460 f 640 347
Prgd. 3 470 830 230 838 263 430
Totaal 25 742 658 +626 249 4 1197 039
Het dienstvak postergen is derhalve het
eenlge onderdeel dat beneden de begroo
ting blijft Behalve de opbrengst dient
echter ook dc omvang van het verkeer In
aanmerking te worden genomen.
In het 2e kwartaal kwamen twee nieu
we ooortcn frankeerzegels gereed In da
eerste plaats de crlslsposl/rgel*. Dera wa
ren verkrygbaar van 28 April lm 31 Juli
D* beide zegels droegen reap, de beeltenis
van H M. de Koningin en van Prinaca Ju
liana, de frankeer* aarde bedroeg 5 cent
en 6 cent, terwijl de toeslag welke ten
bate van het Nationaal Crisis-Comité kwam
resp. 4 en 5 cent beliep.
Volgens de voorloopige cijfers werden
verkor hl: frankeerwaard* 5 cent 667 827,
van 4 cent 829.387.
In het binnenlandsrh telefoonverkeer
valt te vermelden de belangrijke tijdelijke
tariefsverlaging voér het gr-hruik van huur
en uulrynen. De trgrfoeding voor het hu
ren van een eigen telefoonlijn (een zg
huurlyn) wordt voor afstanden beneden 10
K.M. (dit Is de eerste interlocal* zone) en
boven 35 K M (4e soot) tijdelijk met 20
pcL resp. 25 pcL verlaagd. De kosten voor
liet huren van een lijn gedurfde ren of
meer achtereenvolgende uren In de Ie en
i 4e zone wordt In verband hiermede even-
«•sen evenredig verlaagd Verwacht mag
worden dat d^/e belangrijke reductie liet
gebruik van huur- en uur lijnen zal be-
vorderen.
