HET DUITSCH-NEDERLANDSCHE
HANDELSVERKEER
25ste Jaargang
WOENSDAG 22 AUGUSTUS 1934
No. 7894
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bg vooruitbetaling:
▼oor Leiden M ceot per weekLM per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week LM per kwartaal
Franco per post LM per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 5« cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummer* i cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad f cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL INT. ADMINISTRATIE »35, REDACTIE IS I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
C t W o n i Advertenticn 30 cent per regel
Voor Ingezonden Medsdeelingrn wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 9S9
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE
BLADEN.
V Do Loer dor Kerk
Wie wordt zalig? Neen. wij schrijven
hier niet de tekst voor een preek!
WU willen hier ook niet trachten, deze
alles-overtreffende gewichtige vraag te zet
ten in een sprekende omlijsting, zooals wJJ
ons die herinneren uit preeken van pater
Borromaeus O.F.M.: Een schildering, vol
kleur en tint, van het blije, dartele strand
leven, overstroomd door zon en licht; wij
zien vóór ons die deinende, lachende en
vroolijke mcnschen-massa in het stralende
zonne-licht. En dèn laat de redenaar
over dat tafereel, levend vóór ons, los
barsten als een donderslag, die de zon en
het licht aan den hemel ineens wegjaagt
en wegvaagt: Wie wordt zalig? Wie van
ons allen, die ons zorgeloos vermaken aan
het vroolijke strand?....
Wie wordt zalig? Wij willen er hier
'na op wijzen, dat in niet-katholieke krin
gen zoo vaak radicaal-verkeerde meeningen
heerachen over het antwoord, dat wij, ka
tholieken, op deze vrgag geven! Schrijver
dezes herinnert zich, hoe hij eens op een
vergadering van de Evangelische Maat
schappij te Alphen in het debat de verwon
dering trok van een aantal notabele niet-
katholieken daar aanwezig, toen hij de ge
wone katechismus voorlas en verklaarde,
dat naar katholieke Leer allen zalig worden,
die God in goede trouw dienen....
Wij dachten aan dis verwondering over
dit punt der Katholieke leer, toen wij gis
teravond het „Handelsblad" lazen.
In de rubriek Kerknieuws wordt als een
merkwaardigheid geciteerd een uitspraak
van den Zwitserschen Bisschop mgr. Bes-
san, aldus luidende:
„Laten wij in de eerste plaats bidden
voor de bekeering der katholieken,
voor onze bekeering. Indien wy allen
zouden zijn, wat wü zijn moeten, dan
zou het probleem van de religieuse een
heid gemakkelijk opgelost worden. Ons
voorbeeld zou al werken; ik kan niet
gelooven, dat een slecht katholiek, die
zijn plichten niet vervult, dichter bij
God zou zijn dan een protestant, die in
oprecht geloof zijn godsdienst trouw
Mgr. Beason zegt hier een doodgewone
waarheid. De Zwitsersche Bisschop zegt die
waarheid klaar, kort en kernachtig. Maar
hij beweert niets nieuws, wil, natuur-
1 ij k, ook niet zijn woorden beschouwd zien
ais een uitspraak, welke nieuw is, welke af
wijkt van de leer der Kerk een loer, die
jammerlijk zoo vaak niet gekend en geheel
verkeerd verklaard wordt.
BINNENLAND
HET BEZOEK VAN KUKSLAND- EN
TOTNBOUWWLNTERSC HOLEN.
Verruiming studiebeurzen.
Zooals vroeger werd gemeld, hebben de
drie centrale landbouworganisaties aan
den minister van oeconomische zaken een
adres gericht, waarin verzocht werd, het
aantal en het bedrag der studiebeurzen
voor het bezoeken van land- en tuinbouw-
winteracholen te willen verhoogen, in ver
band met de groote financieele moeilijk
heden, waarin vele land- cn tuinbouwers
verkeeren en waardoor zij hun zoons moei
lijk uit het bedrijf kunnen missen.
De minister heeft op dit verzoek gunstig
beschikt, cn ook voor het studiejaar 1934
1935 zullen op ruimere schaal dan voor
heen studiebeurzen worden beschikbaar
gesteld.
DE NIEUWE SPELLING.
De VUamscbe letterkundigen voor
handhaving der oude.
Door de Vlaamsche vereeniging van let
terkundigen is een referendum gehouden
over de nieuwe spelling. De meerderheid
sprak zich uit voor handhaving der spel-
Lng van De Vr:cs cn Tc WinkeL
De destijds aangenomen doch tot dusver
nog niet in werking getreden clearing-wel
is eenige dagen geleden voor Duitschland
van toepassing verklaard. Deze beslissing
van onze Regeering wekte in het eerste mo
ment eenige beroering, doch geheel volgens
de Nederlandse he volksaard, die economisch
is gericht, zag men vry spoedig de zaak
nuchter m. Men realiseerde, dat Nederland
hiermede niets bijzonders bedoelde, terwijl
geen enkel moment de gedachte werd ge
koesterd, dat een en ander zou leiden tot
een feilen economisch en oorlog met onzen
Oostelijken buur. Wat is het geval? Want
ook Duitschland voelde er niots van eenige
dreiging in.
Do afrekening van den goederen-ruil tus-
schen Nederland en Duitschland gaat de
laatste tijden niet bijster vlot. Duitschland
voert naar ons land circa tweemaal zooveel
uit als Nederland naar Duitschland; het
geen wy dus méér aan Duitschland elk Jaar
hebben te betalen, is dus ruimschoots vol
doende om alle Duiteche verplichtingen aan
ons uithoofde van rente en aflossing op
leeningen etc. te verrekenen. En toch
wij krygen het geld niet binnen van hetgeen
Duitschland ons schuldig is uit goederen
leveringen cn wij kunnen rustig afwach
ten, wat Berlijn ons via allerlei soorten
marken wil vergoeden voor onze Duilschc
coupons en de aflossingen op de reeds ge
noemde leeningen. Hoe komt dit? Omdat
wy een goeden klant niet willen verliezen
cn omdat wij als nuchtere zakenlieden be
seffen, dat iemand, die in financieel en nood
verkeert, op de een of andere manier ge
holpen moet worden, wanneer men later
de relatie wenacht te behouden. Wél beta
len wij hetgeen wij aan Duitschland schul
dig zijn.
Wij willen over de ontwikkeling van het
geldverkeer met Duitschland niet in dit
verband spreken. Wij allen weten hiervan
het noodige; wij allen hebben op dc een of
andere wijze te maken gehad met rcgister-
marken, kreditmarken cn welke marken
ook. In den tusschcntijd is een andere ma
nier van verrekening gekomen, welke ver
rekening aardige kansen scheen te bieden.
Wij doelen hier op de verrekening via de
Nederlandsche Bank. Aan een ieder, die in
het bezit is van een „allgemcine Devjaen-
genehmigung" is toegestaan om voorzoover
de hun maandelijks toebedeelde hoeveel
heid deviezen niet toereikend is ter beta
ling van uit Nederland betrokken goederen,
het daarboven verschuldigde, in Marken, te
storten bij de Duitschc Rijksbank en wel
op een aldaar loopende speciale rekening
van de Nederlandsche Bank. Door deze
storting is de Duitscher gekweten. In Ne
derland zijn er Nederlanders, die voor im
port van goederen uit Duitschland guldens
hebben te betalen. Deze kunnen hun schul
den in guldens bij dc Nederlandsche Bank
betalen voor rekening van Duitschland. Uit
het Markentegoed der Nederlandsche Bank
in Berlijn v. -;.n nv.
Marken betaald, terwijl dc Nederlandsche
Bank in guldens de tegenwaarde aan Ne
derlandsche firma's betaalt van hetgeen in
Berlijn In Marken is gestort. Op deze wijze
worden guldens cn marken weggewerkt cn
elke party is tevreden. In de practijk meen
de men. dat deze regeling vlot zou verloo-
pcn. Immers het bedrag, dat in guldens bij
de Nederlandsche Bank zou worden gestort,
zou volgens de taxatie grootcr zijn dan de
hoeveelheid Marken in Berlijn voor reke
ning der Nederlandsche Bank betaalt. Im
mers de handel naar Nederland is in
Duitschland grootcr dan hetgeen Nederland
naar Duitschland importeert. Er zou een
overschot van guldens zijn, welk overschot
door Duitschland gemakkelijk zou kunnen
worden gespuid, omdat er steeds een vrije
guldensmarkt bestaat. Indien er een over
schot in Marken zou komen welk over
schot door Nederland zou dienen te wor
den geliquideerd dan zou dit voor ons
land moeilijkheden cn risico met zich
medebrengen, omdat er geen vrije markt in
Marken aanwezig is en men elk moment
zou kunnen verwachten, dat de gouden
standaard in Duitschland niet meer wordt
gehandhaafd cn waardoor er een belang
rijke depreciatie der marken zou intreden.
Wat niet mogelijk werd geacht, geschied
de desalniettemin. De hoeveelheid marken,
voor rekening van dc Nederlandsche Bank
in Berlijn gestort nam belangrijk toe, ter
wijl het aantal guldens niet voldoende
bleek om het groeiende markcnsaldo te
kunnen compcnsccren. Hoe kwam dit?
Hiervoor moet een eenvoudige oorzaak be
staan. welke oorzaak gevonden kan wor
den* in het feit, dat de Duitschers onze gul
dens dringend noodig hebben cn daarvan
ternauwernood afstand willen doen. Moe
ten zij kiezen tuaschen het zenden van be
schikbaar gestelde deviezen of het storten
van marken bij de Rckhabank, ook al wan
neer dit laatste niet zou zijn toegestaan,
daar het betalen van marken alleen zou ge
schieden, wanneer geen guldens aanwezig
waren, dan kiezen zij het beuüen in mar
ken en dan houden zij de guldens achter om
deze op een andere wijze te besteden. Ge
volg een niet voorzien en betrekkelijk
clandestien toenemen van het Markensaldo
van de Nederlandsche Bank.
Doch ook hel inbetalen van guldens bij
de Nederlandsche Bank ten behoeve van
Duitache exporteurs ging schoorvoetend.
Ten eerste zyn er verschillende Duitschers,
die de te vorderen guldens het liefst buiten
de officieele verantwoording houden en in
Nederland op de een of andere wijze wen-
schen uit te zetten. Dan behouden zij
vreemde deviezen en nog wel deviezen uit
gedrukt in een der meeat solide munten der
wereld; mocht er iets met Duitschland ge
schieden, dan hebben zij tijdig een deel van
hun vermogen in veiligheid gebracht In
dien zU de guldens hadden afgestaan en
er marken voor in de plaats hadden ge
kregen. dan zouden zij slechts een eigen
valuta hebben gehad met de slechte kan
sen, welke daaraan verbonden zijn. Dit wat
de Duitschc bezitters ven guldens betreft
Hebben de Nederlandsche importeurs van
Duilsche waren in marken te beulen, dan
zullen zU gewoonlijk niet den duren weg
kiezen door een omrekening via de Neder
landsche Bank van de te betalen marken in
guldens (bankmarken genoemd en welke
een waarde* hebben, die in de buurt van
de officieele mark ligt). Zij kunnen hoogst
waarschijnlijk de Ixwchikkina krijgen over
de register- en anderv speciale marken, die
minstens een 20 ft in waarde zijn ge
daald. Dus. doordat de Duitschers hun gul
dens het liefst behielden en de Nederlan
dera goedkooper terecht konden komen in
het remitleeren van hun markenschulden
via de speciale soorten Marken, begon het
Markensaldo van de Nederlandsche Bank
in Berlijn staag toe te namen, terwijl er on
voldoende guldens in Amsterdam binnen
kwamen. De marken konden hierdoor niet
met guldens worden verrekend en de Ne
derlandsche Bank liep voor groote bedra
gen het risico van kocraverlios ervan en
onderging het nadeel van het in toenemen
de mate gaan bezitten van bevroren saldL
Eerst richtte de Nederlandsche Bank zich
tot de importeurs van Duitache goederen
met het beleefd verzoek zoo veel mogelijk
van bankmarken gebruik te maken. In dit
verzoek werd zij door de Regeering ge
steund. Het schynt, dat dit beroep op het
dienen van het algemeen belang nagenoeg
geen vrucht heeft godragen, want plotseling
bepaalde onze Regeer lng in de Staatscou
rant No. 155 van Dinsdag 14 Augustus 1034,
dat de gedwongen clearing mot Duitschland
wordt ingevoerd.
Dit wil zeggen, dat zij, die na 15 Augus
tus 1934 goederen uit Duitschland invoe
ren, de daarvoor te verrichten betalingen
bij de Nederlandsche Bank moeten doen
op poene van gestraft te zullen worden, het
zij met gevangenisstraf dan wel met zware
geldboeten, terwijl het vergrijp «1* mis
drijf zal worden beschouwd. Alles, wat
dus uit Duitschland wordt geïmporteerd,
moet bij de Nederlandsche Bank worden be
taald. natuurlijk mot enkele uitzonderingen,
die aan de practijk zijn ontleend en die aan
dc hoofdzaak niets afdoen. Op deze wijze
krijgt de Nederlandsche Bank, dus door dc
actie der Re geer lng met Duitschland te ver
rekenen guldens, zoodat de Bank op die
manier het teveel aan marken in Berlijn zal
kunnen wegwerken. Zoodra het marken
saldo is geliquideerd, ia de noodzaak voor
dc Nederlandsche Bank om een clearing-
regeling achter zich te hebben weggeval
len cn het zal alsdan de vraag zijn, of in-
tuaschen niet een behoorlijke regeling tus-
achcn Duitschland en Nederland zal zijn ge
maakt. Immers op 1 September sa. ont
staat een vcrdragfloozo periode tuaschen
Amsterdam cn Berlijn. Dc beide regeenn-
gen hebben reeds afgemaakt, dat men als
dan zal overgaan tot een status quo, op het
oude gebaseerd, terwijl er voldoende aan
wijzingen zijn om te mogen veronderstel
len, dat men zelfs een dergelijke toestand
niet zal willen risk eer en. AUes zal er van
beide kanten worden opgezet om tol over
eenstemming te komen.
De clearing met Duitschland, hoe al-
armecrcnd ook de eerste berichten moch
ten klinken, beteekent in wezen nog wei
nig. al is het natuurlek niet uitgesloten, dat,
gelijk alle katjesspel, het op een gegeven
moment ernst gaat worden. Beide partijen
moeten dit voorkomen en het kan ook
worden voorkomen, om dat wij niets
kwaads in den zin hebben en slechts een
deel opeischcn van hetgeen ons toekomt
VERBINDENDVERKLARING VAN
OVEREENKOMSTEN.
Adres van het N.V.V. aan de
Tweede Kamer.
Het N. V. V. heeft aan de Tweede Ka-
mer een adres gezonden nopens het wets
ontwerp op de verbindendverklaring van
ondememersoveretnkomslen. Het betuigt
hierin zijn instemming met hel beginsel,
dat aan het welaontwerp ten grondslag
ligt. De wyze, waarop dit beginsel echter
is uitgewerkt, kan adressant niet toe
juichen.
De belangen van de verbruiken zoo
wordt betoogd zijn tn dit wetsontwerp
niet voldoende gewaarborgd. Voorla is dc
wijze, waarop in het ontwerp een sanctie
gesteld is op het niet-nalovcn van ver
bindend of onverbindend verklaarde be
dingen of besluiten, niet voldoende om de
Juiste naleving van de ministerieel© voor
schriften te waarborgen. Het zou daarom
alleszina aanbeveling verdienen op over
treding van deze wet een strafrechterlijke
aanctie te verbinden.
Ten slotte zal de consequentie van hel
aannemen van dit wetsontwerp moeten
zijn, dst ook wordt overgegaan tot het
scheppen van de mogelijkheid, dat collec
tieve arbeidsovereenkomsten verbindend
worden verklaard.
WERKLOOZEN EN RADIO.
Een luxe, waarmede bij steunvertrenlng
rekening ware te houden?
„De Omroepgida", het weekblad van dc
N C R V. achrijft:
Voortdurend bereiken ons berichten, dat
door sommige gemeentebesturen hel beluis
teren van de radio-uitzendingen door werk-
loocen als een soort luxe wordt beschouwd
en dat daarmede bij het vaststellen van
steun of vergoeding, of bij het tewerkstel
len bij de werk verschaf finf rekening zou
worden gehouden.
Teneinde hieromtrent officieele gege
vens te verkrijgen, wendde het brei uur
van de Nederlandsche Christclykc Radio-
Vereeniging zich tot den Mïnürtcr van So-
cisle Zaken, daarbij betoogvnde, hoe wei
nig radio In den tegenwoordlgen lijd tot
luxe mag worden gerekend en hoeveel le
vensvreugde door de uitzendingen in het
dikwijls zoo treurige lot van den werk
loos© kon worden gebracht.
Thans ontving onze voorzitter van den
Minister het volgendo achrljvcn:
„Naar aanleiding van nevcnvermeld
schrijven deel ik u mode, dat door mij geen
speciale regeling ten aanzien van war kloo
ien, die een radiotoestel bezitten of zijn
aangesloten op een radlocentralc is getrof
fen.
Het treffen van maatregelen te dezer za
ke moen ik in eerste instantie aan het be
leid vsn de gemeentebesturen te moeien
overlaten.
Mocht hot u bekend zijn. dat door cenlg
gemeentebestuur maatregelen zijn getrof
fen. welke voor dc workloozen te bezwaar
lijk zouden zijn, don zal ik hel op prijs
stellen, dit te mogen vernemen, opdat door
niij in samenwerk:.»}.«-». 1
gemeentebestuur een bevredigende oplos
sing kan worden gevonden."
DE ZOUTWINNING IN TWENTE.
Nieuwe boortorens.
Naar wij vernomen, zal binnenkort In
de nabijheid van het Twentekanaal onder
Hengelo vanwege de Kon. Nod. Zoultn-
duslrie te Boekclo een boortoren worden
opgericht ten behoeve van do zoutwinning
in deze gemeente. Zooals men weet, zal
het bedrijf van de K. N. Z. I. voor hot
grootste deel vtn Boekclo naar Hengelo
worden overgeplaatst. Ofschoon do onder
handelingen nog niet geëindigd zijn, mag
worden verwacht, dat binnen afzlenbaren
tijd met den bouw zal kunnen worden be
gonnen. Men rekent er op, hel bedrijf san
het eind van het volgende jaar volledig in
werking ie kunnen stellen.
NIEUWE KOLENWAGENS VOOR DE
SPOORWEGEN.
Dc Staatsmijnen hebben in Nederland en
In Duitschland een 300-tal nieuwe spoor-
wegwagona besteld, welke van oen bijzon
dere constructie zijn. Ze zullen moeten die
nen voor het gebruik btj de overlading van
steenkolen aan do havens van het Julians-
kanaal. Bij het overatorten van de kolen
behoeft niet, zooels bij dc gewone wagons,
dc gehccic wagen opgetild te worden, doch
dc onderstellen blijven op de rails staan.
Hierdoor wordt veel minder energie ver
spild, omdat de zwart onderstellen niet
meer onnooidg de loskranen belasten.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Schuschnlgg «cel dat restauratie drr
Habftburgrn niet ln aanmerking komt.
(3d© blad).
Dreigende kabinetscrisis ln Spanje? (3d©
blad).
De Rrlftache stratosfeer* aar der» In Bel-
gle aangekomen. Koninklijke onderschei-
ding. (Luchtv. 3de blad).
BINNENLAND.
Steekpartij te Amsterdam. De dader
meldt ilrh te Is»iden bij de politie. (Gent.
Beo*. 3de blad en Stadsnieuws).
Vanmorgen brandden te Dreumel twee-
maal twee hulacn af. (Laatste Ber
Zware brand le Amsterdam-Noord.
Vrnrhillende boerderijen te Apeldoorn en
Sprankaprlle afgebrand. (Gem. Bcr. 3de
blad).
Afschuwelijke vechtpartijen te W'eeiL
(Gem. Ber. 3de blad).
ZAANDAM Itl.lirr 7.1(11 VERZETTEN.
Ambtenarenreglement niet aangevuld.
In de Maandagavond gehouden gerneon-
torsadivergadrrinf (e Zaandam kwam in
behandeling hel Koninklijk Besluit, waar
bij de gemeenteraad wordt aangemaand
binnen een termijn van drie maanden hel
Ambtenarenreglement aan le vullen, over
eenkomstig de aanwijzingen daartoe gr-
govcn in de aanschrijvingen van Ged.
Staten van Noord-Holland.
Burgemeester Ter Laan stelde namens
de meerderheid van hot college van B. en
W. voor aan de regeering te borlrhlen.
dat de gemeenteraad bij rijn besluit blijft.
Hel lid Dorjée (c.h.) vroeg stemming,
waarop de stemmen over hel voorstel
staakten. Links stemde tegen roehU. In
do eerstvolgende vergadering za! dus op.
nieuw gestemd moeten worden.
BIJNA 300 PROCESSEN-VERBAAL.
Tegen verkerrsxondaara.
Naar de „Tel.** verneemt zijn alleen
door do VerkrorspolUie te Amsterdam in
ocht dagen tijds niet minder dan 252 pro.
ceasen-vrrbaal opgemaakt legen men-
M*hen, die do nieuwe voorschriften van
Motor* en Hij wiel wet hebben overtreden.
Voornamelijk brij. ffc M ln-t pi - «-ss.
verbaal togen wielrijders die geen of
geen behoorlijk teeken gaven, wanneer
zij van plan waren op hun fiets van rich
ting le veranderen, voorts automobilisten,
die onnoodig lawaai maakten cn ten slotte
auto-rijder» die het portier van hun wa
gens aan do verkeerde x|jde openden en
daardoor gevaar deden ontstaan voor pas-
scerendo voertuigen en voorbijgangers.
Bedrijven van 2050 llr
Naar do „Tel." vernoemt zal do volgen-
do week een aanvang worden gemaakt
met de uitgifte in tijdpnrht van e<-n aan
tal landbouwbedrijven in den Wlcrlngcr-
meerpolder. Men zal beginnen met zuiver
weidebcdojven. Ken gedeelte ven hel wei
land zal dan echter ln verband met de
tijdsomstandigheden mogen worden ge
scheurd. Daarna komen dc akker bouw be
drijven tan do beurt.
De grootte van de bedrijven loopt vtn
20 tot 50 Hectaren. Er wordt voor elk te
verhuren bedrijf een vaste huurprijs per
Hectare bepaald, terwijl uit de gegadig
den er zijn zeer vele aanvragen een
selectie 'wordt gemaakt. Do pocht voorwaar-
den zullen overigens weldra in den breed©
worden Utkend gemaakt
Ontslag bij de If. T. M.
Men meldt uit Den Haag:
Binnenkort zal wederom aan eenige
tientallen van het personeel der H. T. M
ontslag 'worden gegeven. Ruim twintig
man zal overgaan naar de persosnecUre-
serve cn ongeveer een zelfde aantal zal
wegens overcompleet worden ontslagen
