25ste Jaargang
ZATERDAG 18 AUGUSTUS 1934
No. 7891
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt kf roormtbetaiiiif
▼oor Leiden W cent per week1 134 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per poet 2-05 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad k toot de Abocmé's ver
krijgbaar tegen betaling ran 50 cent per kwartaal, bg
voocuübetahng. Afzonderlijke nummers f cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad f cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 9J5, REDACTIE IS I'
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Ciwom AdreTtenticn 30 cant por rog
▼oor Ingesrmdca Mededeel ingen wordt
het dubbele ran het Urlef berekcsvt.
nn.rrOONTJr-8 van lm hoogste 20 woorden, waarin t
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur
verhuur, koop en verkoop: 434
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIJF
BLADEN W.O. GEILL. ZONDAGS
BLAD.
HET WERKFONDS DER
REGEERING
Het werkfonds der Regeering. het zoo
genaamde zestig millioenpian, zou. mits
kundig gehanteerd, krachtig kunnen bij
dragen tot de economische ontwikkeling
van Nederland en zyn Overzeesche Ge
westen en tot de vermindering van de
helaas nog steeds toenemende werkloos
heid. De beperking, welke wij ons opleg
den, is vervat in de toevoeging: „mits kun
dig gehanteerd" en nu de voorzitter van
de werkcommissie, de heer Zaalberg, is
afgetreden, omdat de Regeering niet kon
voldoen aan hetgeen de heer Zaalberg
eischte, beginnen wij eenigen schroom te
voelen ten opzichte van de efficiency,
waarmede het werkfonds zal worden ge
hanteerd. Het is natuurlijk mogelijk, dat
hetgeen de heer Zaalberg wenschte.ini
tiatief van de commiasie, de uitvoering en
het beheer van de werken, natuurlijk on
der controle van de Overheid en met me
dewerking van de officieele personen,
eveneens aan de commiasie toevertrouwd.,
niet door de Regeering was te accepteeren.
alhoewel wij een dergelijke zienswijze niet
tot de onze kunnen maken, maar dit neemt
niet weg, dat wij nu over den invloed van
het werkfonds anders zijn gaan denken.
Wij hadden ons voorgesteld een serie
economisch-technologiache instituten in het
kader van het Ec. Techn. Instituut te Maas
tricht, dat van Tilburg en het Economisch
Instituut van de Handelshoogeschool te
Rotterdam; een serie industriebanken.
eveneens in het kader van de pas opge
richte Limburgsche industriefeank, het in
geschakelde georganiseerde bedrijfsleven
en als centraal punt het werkfonds der
Regeering om gezamenlijk, in overleg met
den Eoonomischen Raad, andere vooraan
staande economen en Indische deskundi
gen, een werkprogramma op te stellen en
daarna de noodige middelen te zoeken om
dit werkprogramma in een zoo vlug mo
gelijk tempo te doen uitvoeren.
De hoofdschotel mag niet zijn het enta-
enecren van publieke werken, die zonder
crisis en zonder crisismaatregelen tot werk
verruiming niet of voorloopig niet in aan
merking zouden komen, want de werk
verruiming. welke hieruit ontstaat, is slechts
tijdelijk en wij hebben dringend noodig
permanente vergrooting van de werkgele
genheid. Daarbij komt nog een andere fac
tor. Het is geen kunst om zestig millioen
gulden uit te geven voor verschillende
werken. Het is daarentegen wél een kunst
om met die zestig millioen gulden zooda
nig te manoeuvreeren, dat de grootst mo
gelijk efficiency wordt verkregen en dit is
slechts mogelijk, wanneer men alle krach
ten van het bedrijfsleven en van de beleg
gers inschakelt!
Wij willen duidelijker zijn. Indien ds
werkcommiasic in overleg met de verschil
lende bedrtj ts instanties een of meer be
paalde bedrijfstakken geschikt verklaard
heeft, in het leven te worden geroepen,
wanneer onderzocht is, dat het nieuwe Ini
tiatief behoorlijke kansen heeft om te sla
gen en wanneer blijkt, dat het daaraan
verbonden risico niet grooter is dan het
normale risico, dat aan het industrieele
werken verbonden is; wanneer de Regee
ring haar sanctie aan een en ander heeft
gehecht, dan kan de vraag onder de ooger
worden gezien, hoe de financiering zal
kunnen plaats vinden. Is het particuliere
initiatief genegen, het volle risico te aan
vaarden. dan heeft het Werkfonds niets bij
te dragen. De volle zestig millioen gulden
blijven alsdan voor Andere doeleinden in
tact, niettegenstaande het initiatief behoor
lijke vruchten heeft gedragen. Entameert
men het een of andere publieke werk
het bouwen van wegen, van bruggen etc,
van een groot politie-kantoor in Rotter
dam dan weet men zeker, dat geen en
kele particulier daarvoor geld beschikbaar
wil stellen. Trouwens dit zou ook niet mo
gelijk zijn. Het volle bedrag, dat daaraan
besteed zal dienen te worden, moet van de
werk-potentmliteit van de 60 millioen wor
den afgetrokken, zoodat op die wijzs het
fonds spoedig zal zijn uitgeput
Het is de vraag, of het de bedoeling ran
de Regeering is om het Werkfonds als cen
traal punt te doen dienen ten behoeve van
het particuliere initiatief dan wel of de
fondsen zullen besteed worden voor de
ambtelijke machine, waarbij het particulie
re initiatief, ter bcoordeeling van de amb
tenaren. al dan niet zal worden benut In
het eerste geval mag men hoopvol gestemd
blijven, maar dan zou men den heer Zaal
berg niet behoeven te laten gaan. Dan zou
een dergelijk, in industrieele problemen
doorkneed persoon, die kracht aan
voorzichtigheid paart, de juiste spil zijn
geweest waaromheen het geheel had kun
nen draaien; in het tweede geval stellen wij
ons van de werking van het 60-millioen-
fonds nagenoeg niets voor.
Wij betreuren dit; wij hadden gedacht
dat het werkfonds een nieuw geluid be-
teekende. Wij hadden verondersteld, dat
met gebruikmaking van alle opbouwende
krachten in ona land. de jonge generatie
met bekwamen spoed aan het werk zou
worden gezet en dat wy ten volle zouden
gaan gebruik maken van de groote moge
lijkheden, die ons land en zijn Overzeesche
Gewesten bieden en die wij nu, uit onjuist
economisch inzicht braak laten liggen met
alleen, maar ook ver waar loozen.
ENERGIE-VERSNIPPERING.
Nederland ia ontwaakt!
Allerwege worden de handen uit de
mouwen gestoken. Op economisch gebied
zijn wij druk in de weer en ook op het ter
rein onzer defensie worden wij gelukkig
wakker. Het is nog niet te laat.
Met instemming lazen wij van de krach
tige pogingen om bijv. den afzet der Ne
der landsch-Indische thee te stimuleeren. De
heer Jones van het thee-exportbureau in
Indië heeft een reis nasr Zuid-Afrika ge
maakt en naar verluidt staan de kansen
om onze thee daarheen te dirigeeren, niet
slecht. Ceylon had de Zuid-Afrikaaneche
markt vrijwel veroverd en het ia aan de
energie om daarheen te trekken en de coat
voor de baet te laten gaan te danken,
wanneer aan onze thee een plaatsje wordt
ingeruimd.
De economische conferentie tuaeehen Ja
pan en Nederland (die helaas een politiek
tintje begint te krijgen) vecht om de
markt Men begrijpt dat men moet geven
en nemen. Java vraagt een behoorlijk con
tingent voor den afzet van suiker naar
Japan om het even, of die afzet verruiming
in de practUk gunstig zal werken. Japan
zou die suiker aannemende, dat men op
een gegeven moment tot elkander komt
raffineeren en exporteeren naar markten,
die wellicht direct door ona worden be
werkt Het zal niet lang meer duren, of de
Nivas zal gedwongen worden den boer op
te 0NBL
De Nederlandache zuivelindustrie wil
den export naar Indië terugwinnen; de
noodige pogingen daartoe worden aange
wend en het Criais-Zuivelbureau verleent
hierbij de behulpzame hand. Tal van han
delspolitieke onderhandelingen hebben
plaats; er gaat bijna geen dag voorbij, of
men leest in de oourant dat de heer Hlrsch-
feld, directeur-generaal voor den handel
met zijn staf van medewerkers zich bevindt
tuaschen de wielen om de een of andere
regeeringsconferentie by te wonen, dan in
Berlijn, dan in Rome, dan In Londen of In
Parija. Binnenkort gaat het zeatig millioen
pian werken, begint de middenstand krach
tig aan zijn urgentie-project en wij vragen
ona daarbij af: „is de energie-versnippering
gcwenacht of noodzakelijk?" Is het moment
niet aangebroken om ook al deze projecten,
al deze pogingen te centraliseeren in een
centrale organisatie, bijv. een in- en ex
portbureau?
Wij geven deze suggestie slechts schuch
ter. Wij erkennen ongetwijfeld de groots
waarde van de afzonderlijke pogingen, die
elke bedrijfstak, zij het ook via bepaalde
instanties, onderneemt Het centraliseeren
in een middelpunt werkt in zekeren zin
verstarring in de hand. Het gebied is te
uitgebreid, elk onderdeel vereischt een mi-
nitieuza detailstudie, dia men zich slechts
eigen kan maken, wanneer men een men-
•chrnleeftUd in dia branch* heeft gewerkt.
Toch heeft ook centralisatie zijn groote
voordeclen. Waarom moeten tal van Neder
landers ten bepaald afzetgebied bewerken,
de een voor zuivel, de ander voor thee. een
derde voor de een of andere Industrietak.
Het leidt tot versnippering van krachten,
tot bet verknoeien van onnoodig uitgege
ven geld. Er zijn terreinen, die zooveel
werk geven, dat men niet andera zal kun
nen handelen. Maar er zijn daarentegen
ook Janden. waarheen de reiskosten zoo
hoof zijn, dat alleen gecentraliseerd wer
ken die kosten zou kunnen dekken. Men
denke In dit verband aan Zuid-Amerika,
Zuid-Afrika.
Een centraal tan- en exportkantoor kan
ongetwijfeld groot nut afwerpen. Is diffe
rentiatie gewenscht, welnu dan zendt dit
centraal kantoor verschillende experts
naar éénzelfde arbeidsveld. Deze centrale
zou kunnen worden gevormd door regee
ring»-vertegenwoordiger*. door afgevaar
digden uit de verschillende organisaties en
door particulieren. Zij kan een co-ordina
te worden van alle opbouwende krachten
in Grooter-Nederland. Natuurlijk moeten
daarin ook vertegenwoordigers van Oost
en West-Indië zitting nemen; een ruime
plaats moet worden ingeruimd voor het
60 millioen -plan. want lm- en exportbu
reau. 60-millioenplan en organisaties heb
ben ten slotte een zelfde doei. nJ. het aan
sturen op nieuwe welvaart, op werkverrui
ming.
Toen wij pas de nadeel en der crisis on
dervonden. ging onze Regeering met hasr
steunmaatregelen sterk incidenteel te
werk. Zy dacht, dat de crisis vry spoedig
haar normale einde zou vinden. Toen dit
met juist bleek te zijn, kwam ook hier de
behoefte naar centralisatie naar voren.
Hetzelfde zal o.i. ook geschieden met on
zen export. Wy moeten dien stimuleeren,
het kaste, wat het kost, want ona produc
tie-apparaat is te groot om alleen voor de
binnenlandsche markt te kunnen werken.
De export kan niet meer worden geleld
langs de wegen van vrij handel en vrij
Initiatief, zooals vroeger het geval was; wy
moeten nieuwe banen zoeken, wy zyn daar
mede ongel wyfeld energiek bezig, doch
hoe meer samen werking, hoe grooter ook
hier de kans op succes zal kunnen zijn.
V Overdrijving bij huldigingen
Telkens zijn er weer "huldigingen van
oudere of jongere meest jongere men-
schen, die op sportief gebied een of andere
krachttoer hebben geleverd, hebben uit
geschitterd door buitengewone vaardigheid
of lenigheid of spierkracht Die heel lang
hebben gezwommen of heel lang hebben
f ietsgereden of iets dergelyks.
Als zulke praestatiaa gedaan zjjn zonder
dat de betrokkenen zich vry willig aan ern
stig gevaar voor leven of gezondheid heb
ben blootgesteld, als allee ook moreel ln
orde ie welnu, ieg dan, dat 't stoere ke
rels zyn, geef hun een pluim, maar sla
niet aan het huldigen, met oomité'a en
speechen, enz.
Dèt is een overdrijving, die ontstaan is
in de hoofden van menachen met leege en
arme levens. Wy moeten die overdry ving
zeker niet overnemen!
DE RIJKSMIDDELEN IN JULI.
Opbrengst ruim 4.2 millioen boven de
raming.
MMden tal den ra can tiet yd komen de
Rijksmiddelen met oen kleine verrassing
voor don dag. Was tot op de vorige maand
de algemeen® indruk zeer teleurstellend, de
maand Juli heeft een onverwachte opleving
gebracht, voor zoover het de zgn. Indirecte
belastingen" betreft. Deze brachten op
36 414 512 - (v J. f 29 21 382 -), waarme
de zy tevena 4J millioen boven de raming
kwamen.
In de "pbiengst der zgn. „directe belas
tingen" (grond-, inkomsten-, vermogens- en
vcrdodlgingsbelastlng) valt nog geen betere
tend era te bespeuren. Op uit. Juli van het
dienstjaar 1934 was ln totaal voor een zui
ver bedrag van 63 297 200 op het kohier
gebracht (v. J. 1 70 413 817,—). hetgeen
7.118 636.minder is dan verleden Jaar.
De omzetbelasting bleef andermaal ver
beneden de ramping. De opbrengst van de
couponbelasting kwam er voor het cerwt
bovenuit.
Valt de totaal-opbrengt der zgn. indirec
te belastingen deze maand mee, by het na
gaan van de afzonderlijke cyfers hlyfct, dat
er nog heel wat te klagen valt. Vooral de
omzetbelasting, die zich tot en met de
msand Mei in opwaartache richting bewoog,
gaf er daarna den brui aan. Zy daalde nu
tot 3 72* oil een bedrag, dat wel zeer
teleurstellend ia, ook al wordt eon groot
doel der belasting per kwartaal voldaan Se
dert het begin van dit jaar heeft d* middel
26 6 millioen opgebracht by een raming
van 473 millioen. Een leetUke streep door
de rekening ven hen. die op deze nieuwe
belasting al bun hoop en vertrouwen had
den gesteld.
Over de ooupoobeJastlng valt niet te treu
ren. Deze bracht sedert de datum der in
werkingtreding (26 Febr. JL) Iedere maand
meer op en nu werd zelfs de maandeiyksche
reming van 333 333 met byna e<-n ton
overschreden! Van deoe belasting beleeft
'a Rijks schatkist dus meer plezier en het is
te hopen, dat In het 2e halfjaar 1934 de ach -
trnrtand. die nu voor 7 maanden nog 1 4
mil hoen bedraagt, spoedig mag zyn inge
haald.
De overige middelen leveren een rijk ge
schakeerd beeld: deels groote inzinking,
deels ook flinke vooruitgang.
De dividend- en UnuemebelasLng pleegt
in dezen tijd van het jaar het leeuw en-
aandee! te Incnnnren. Te meer vait het te
betreuren, dat de opbreng* daalde van 4 2
millioen in Juli 1933 tot 3 129 336 ln de
afgeloopen maand. De raming werd met
slechts 2 millioen overschreden. Wel een
bewya hoe droevig het nog met de rentabili
teit van ona bedryfaleven gestokt ia, ook
al werd de raming over de eerste 7 maan
den 1/8 7 millioen) nog nét gehaald.
De invoerrechten komen na de inzinking
ln het begin van dit jaar (gevolg van de
nieuwe omzetbelastingweer beter op gang
Ze leverden 8 ton meer op dan verleden
Jaar en bleven met een bedrag van 1 8 4
millioen rutan ƒ22 millioen boven de ra
ming. Het nieuwe tarief, dat per 1 Juli J.L
in werking I» getreden, ia hier blykbaar
niet zonder invloed gebleven Het statistiek
recht bracht het alechts tot 140 000.— (v.
J. 1 157.000—) by een maand el ykache ra
ming van 150.000
By de accijnzen valt op- en neergar* ts
coruutceren. De accyns <«p zout leverde
189.980.- (v. J 170 188 waarmee de
raming vry wel bereikt werd; die op het
getalacht bleef met 482 000.- ongeveer
60 000.— onder de raming en 48 000
onder de opbrengst van verleden Jaar, De
wyn leverde doze maand 57.308.-- (v. J.
46.680.Over de eerste 7 maanden werd
de raming met 1 ton overschreden, zoodat
thans 1 481 817.— (v.J 1 363 096 -) w erd
ontvangen. Het grootste deel van deze be
lasting wordt om 't kwartaal betaald Van
daar dat thans *t maandbedrag (37 506
weer belangrijk onder de raming van
195.000.biyft. Een normaal verachynsel.
Het gedistilleerd bleef met 2 2 millioen
5 ton onder de raming en 4 ton berieden
Juh 1933. Over de eerste 7 maanden van
1934 bedraagt de opbrengt 17.2 millioen
di. 2 millioen beneden de raming. Hel
birr ging met 1.1 mil hoen ton over de
reming heen. Over de afgeioapen periode
van 1934 bedraagt de achterstand 9 ton.
Ook de accyns op suiker daad het ditmaal
wat beter met een bedrag van 5 7 millioen
(v.J 58 millioen) en een ranui* van A 1
millioen. Heeft de afschaffing van de opcen
ten, die sedert eind JunJ JI. een feit gewor
den ia, reeds tot eon groo tere consumptie
geleid?
Vooral de tabak kan voor de maand Juli
op een mooi accres wyzen: de vooruitgang
bedraagt 1 mlMloen! De opbreng*
met 6 ton werd overvchreden Het decree
van 2.1 tot 3.1 müloen, terwyl de raming
voor 7 maanden is nu omgezet in een accres
van 5 ton. terwyl het nadeelig verschil voor
7 maanden la teruggebracht van ruim 1
millioen tot nog geen 5 ton. De registratie
rechten hebben «-en beteren tijd ingeluid.
De laatste maanden viel er geregelde voor
uitgang te lx «eken. De maand Juli hand-
haaMe zich vry wel op het peil van verleden
Jaar, doch bleef daarmee toch nog byna
2 ton boven 1/12 van de raming ad f 833 000
Voor de eerste 7 maanden valt er een voor
uitgang te boeken van 330 000.—. terwyl
de raming over deze periode met 1 mil
lioen werd overtroffen. De opbrengst be
droeg ni. 6.9 millioen.
De succemi er echten hebben in JuM niet
minder dan 1.8 millioen meer opgeleverd
den verleden Jaar.
Al «pelen by deze belasting toeval li ge
rsnxiandighoden een bdangryke rol, deze
vooruitgang mag toch dankbaar wordwi gr
incaaseerd de aanvankelijke achterstand
ln hel begin van dit jaar is nu ruimschoots
ingehaald. De raming voor 7 maanden werd
met ƒ24 millioen overtroffen. Do opbrengt
Steeg tot 20 2 millioen (v.J 18 1 mUiiom
De zegelrechten liepen deze maand een
half millioen omhoog. nJ. van 1.4 tot I 9
millioen, waarmee de raming 6 ton werd
gepasseerd. 7 maanden werd ontvangen
10 3 millioen, waarmee de reming 1.1
mfllloen werd overtroffen.
Ook bij de loodsgelden, die 333 014 le
verden. bleef de wat betere tendera bartean
Het verstreken gedeelte van 1934 bracht 2
ton meer in 'a Rijks schatkist dan verleden
Jaar Met eenzelfde bedrag werd ook de
raming overschreden.
Is er zoo hier en daar licht te bespeuren,
het totaalbeeld voor de 7 maanden van 1934
biyft duister. De Ryktéironnen wierpen ln
7 maanden 198 6 millioen af <v J 1793
millioen). Bij de raming beteek ent dit
echter nog altyd een achterstand van 27
millioen. een bedrag dat voor het grootste
deel het gevolg is van de wel zeer ««msUg
tegenvallende opbrengst van de omzetbe
lasting.
By de „directe belastingen" begint al
lengs hik nieuwe botasUngjaar zyn invloed
te doen gelden. Het zuiver bedrag der ko-
hieren Is nu reeds upgeloopen tot 81JV7J00
(v.J. 70 415 837). De mkomstenbei^ting
neemt hiervan 36 2 millioen voor haar re
kening (v. J. 43 8 m411oenen de vermo
gensbelasting 10 88 mlU. (v J 10 80 mill).
De daling zet zich dus voor deze belastin
gen nog steeds vooort.
Veel reden tot juichen is er dus nog niet.
Er zyn hier en daar lichtpunten te txwpeu-
ren Of dit echter de voorboden zyn van een
beterende conjunctuur, wagen wy te betwij
felen. Voor verschelden« voorname bronnen
van 'a Rijks schatkist is'althans de
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Hitier houdt een groote rede te Ham
burg. (3de blad).
De maeaingveraehlllen lunchen het
VaUraan en de Npaanachc referring. .Vlo
blad).
BINNENLAND.
8taad der Rljkwnlddelen. (1ste blad).
Drie kinderen te Amsterdam uit een raam
gevallrn; één dued* en een awaAr gewonde.
(Gem.Ber. 2do blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Rie Mastenbroek Europrearh Kampioene
lOfl M niK-ila*; i'm k llvrn|.«,i <lrr,|r
Hongarije wint den waterpolo-wedstrijd van
Dutlarhland (4de blad).
Een nieuws instelling voor lichame
lijk gebrekkigen te Ntymegca. (3de
bind).
Feest in de beroemde Benedictijner
Abdij van Flnilcdeln. 1c blad).
De elgeloopen week in bet Buiten
land- (4de blad).
Radio-programma's. (2de blad).
GeUluatrecrdc pagina voor de da
mes. (4de blad).
Mededeclingen ovar een televisie
toestel. (4de blad).
neergang blykbaar nog niet borrikl. De
rywielbciastmg leverde ln Juli r«««*la ƒ44
millioen (v.J. t 3 09 millioen). Of hot totaal
bedrag honger zal tyn dan vorig jaar, aal
orort de volgende maand blyken De eerst*
indruk ia niet ongunstig.
De wegenbelasting h«wfl ln 1934 reeds
ƒ99 millioen ««pgelvend (v. J ƒ95 milhoen)
Ook hier valt dus vooruitgang te bemerken.
KERKNIEUWS
BENOEMINGEN PRIFHTERA VAN HET
it IAM
De provinciaal der Priesters van het H.
Hart heeft benoemd voor de mlaateprocuur
te Rotterdam pater J. v. d Burg. als assi
stant in hel klooster (Provincielaat) te Den
Haag pater J UelL
Pater H. M Kinke, provinciaal der Pries
ters van het H. Hart. is voor de visitatie In
de misstas van de Ned. Provincie der Con
gregatie In Finland en Zwaden naar het
Noorden afgereisd.
Gedurende zyn verbiyf In het buitenland
ia met het bestuur der provincie belast de
provinciale consultor peter W Govaert,
rector van het Juvenaat te Bergen op
Zoom.
PARTOOK SCTfTFIIORRT.
Pastoor J. Schiphorst te Amsterdam val
morgen zyn zilveren priesterfeest vieren.
Zooals men weet, is de zeereerw. h*«*r
Schiphorst ook pestoor geweest te Katwijk.
„Katholiek Katwyk" zal morgen een
bloemenmand zenden.
UND- EN TUINBOUW
ONDERMAATNCHE AARDAPPELEN.
Door den Minister van Economische Za
ken is bepaald, dat de maat van In den
handel gebrachte duinaardappelen is ge
bracht van 35—80 m M. op 28 V
