25ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VRIJDAG 10 AUGUSTUS 1934
No. 7885
3)e £cicbcfve0oti^airt
D£ ABONNEMENTSPRIJS bedraagt by voorait betaling
Foor Leiden 1» cent per week2-54 per kwartaal
Bu onze Agenten 29 cent per week 1M pcr kwartaal
Franco per port LM per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ie voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
•eooeustbetahng. Afzonderlijke nummer» ft cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 n
GIRONUMMER 103003, POSTBUS Not 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewon# Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbel* van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van lm hoogste 90 woorden, waarin he-
bvtrekklngan worden aangebeden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: I S«
V Naar meerdere ordening
Naar aanleiding van het wetsontwerp
inzake verbindende kracht van onderne
mers-overeenkomsten schrijft de „Vrijzin
nig-Democraat" o.a.:
Zoowel uit een politiek als uit
een economisch oogpunt is dit wets
ontwerp van groote beteekenis en ty
peerend voor den geest, die thans in
de kringen der regeering leeft. Wie
nog steeds wil beweren, dat in deze
regeering een „liberale" sfeer hecrscht,
vindt in dit wetsontwerp daarvan de
beste weerlegging. De gemeenschaps
gedachte is hier op den voorgrond ge
steld en de oude liberale gedachte,
dat de individuen vrij zijn met elkan
der overeen te komen wat zy willen,
en dat derden daarmede niets te ma
ken hebben, zijn verlaten.
Het vrijz.-dem. orgaan besluit z*n uit
voerige beschouwingen als volgt:
Al mo£en er tegen de uitwerking
van het wetsontwerp nog wel bezwa
ren zijn te opperen, de grondgedachte
beteekent een vergrooting van de gc-
meenschapsinvlocd in het economisch
leven, onder vermijding van een ver
meerdering van bureaucratische be
moeiing. Voortgeboiiwd wordt op wat
er in de vrije maatschappij is gegroeid
en afgesneden kan worden, wat het al
gemeen belang kan schaden.
Het wetsontwerp kan ons nader
brengen tot het groote doel: meerdere
ordening van het economisch leven.
Deze waardc-schattlng van het desbe
treffend ontwerp is volkomen juist: Het
wetsontwerp kan ons nader brengen tot het
groote doel: meerdere ordening van het
economisch leven.
Als de „Vrijzinnig Democraat" in het
bovenstaande citaat beweert, dat In deze
regeering geen liberale sfeer hecrscht, wil
len wij haar bewering niet bestrijden,
mits het blad niet den indruk wenscht
te wekken, alsof dit van deze regeering
kan worden getuigd, in tegenstelling met
vorige van deze regeering, waarvan
de vrijz.-dcmocr. Marchant deel uitmaakt!
Dc Arbcidzwct-Aalbersc bijvoorbeeld
was zeker niet minder in strijd met li
berale leer en practyk, dan het nu inge
diende wetsontwerp inzake verbindende
kracht van ondernemers-overeenkomsten!
Intusschen, zooals gezegd, wij zijn het
met dc waardeering van bedoeld wetsont
werp volkomen eens.
Dc uitwerking er van zal de samenleving
niet tot een soort aardsch paradijs hervor
men.
Tegen de uitwerking kunnen ook in
derdaad bezwaren worden geopperd en
we geloovcn ook niet, dat die uitwerking
zonder begeleiding van fouten en misstan
den zal geschieden.
Maar dc grondgedachte is gezond.
De vrijheid in het oeconomische, sociale,
maatschappelijke leven moet meer en be
ter geregeld en gericht, beperkt en omlijnd
worden.
Vrijheid, die eigenlijk bandeloosheid is,
beteekent i.iaar al te vaak voor de maat
schappelijk-zwakkeren onderdrukking en
ondergang en schept, zooais dc bittere er
varing heeft geleerd, voor dc samenleving
een chatotischen toestand.
Over dc vraag, of het tempo, waarin
de regcering den goeden weg bewandelt,
vlug genoeg is, kan verschil vsn meening
bestaan en bestaat meeningsvcrschiL Maar
zij is op den goeden weg!
Gehonoreerde volksopruiers,
Hrt gepubliceerde rapport van de Com-
cniaste-Kooien geeft twee middelen, om het
optreden van volksvertegenwoordiger*, die
hun functie misbruiken, om op te ruien, die
hun staatkundig streven willen verwezen
lijkt zien met onwettige middelen, daann
te beiemmeren om dat optreden althans
niet met gelden uit 's lands kas te bevor
deren!
D* twee denkbeelden zijn de volgende.
Gaat een Kamerlid (hetzelfde geldt in
©enigszins anderen vorm voor leden van
Provinciale Staten en Gemeenteraden) zich
als-Kamerlid te buiten aan opruiing, dan
kan van het lidmaatschap van de Kamer
vervallen worden verklaard. Misdraagt een
volksvertegenwoordiger zich elders aldus
het tweede voorstel dan zal de straf
rechter hem bij bepaalde vonnissen als bij
komende straf moeten opleggen ontzetting
van het recht om gekozen te worden.
De socialistische per* is het met deze
twee denkbeelden niet eens. Zij is van
oordeel, dat de maatregelen, welke wor
den voorgesteld, „met het wezen der de
mocratie niet zijn te vereenigen".
Een eenvoudige vraag: Kan het wezen
der democratie, of kan het wezen der volks
vertegenwoordiging. elachen, dat de de
mocratie of de volksvertegenwoordiging
zich laat vermoorden en nog we! door
volksvertegenwoordigers zélf? En: e lacht
het wezen der democratie, of hot wezen der
volksver-tegen woord iging, niet. dat zij zich
beschermt en verdedigt tegen haar bestrij
ders en belagers dat zij dien belager»
ontneemt de privileges van volksvertegen
woordiger, waardoor het hun bij uitstek
gemakkelijk wordt gemaakt, de volksver
legen woordiging in haar grondslagen te on
dermijnen.
De socialistische pers besluit haar bestrij
ding van het rapport-Kooien aldus:
Wij hebben andere en betere midde
len om de vijanden van de democratie
te bestrijden. Mogen de voorstellen-
Kooien zoo spoedig mogelijk verdwij
nen naar een stoffig archief.
Bert! Andere en betere middelen
rullen wij, natuurlijk, gaarne aanvaar
den! Maar dan moet de socialistische pers
deze dan ook naar voren brengen en aan
een nadere beschouwing onderwerpen,
voordat zij adviseert, om de voorstellen-
Kooien te gaan begraven!....
Een ander en beter middel is echter
niet, om in de volksvertegenwoordiging
zelf demagogische, volksm isleidende voor
stellen te doen, teneinde zóó den Communis
ten wind uit dc zeilen te halen!.... Maar
al te dikwijls heeft het den schijn in den
Lcidschcn Gemeenteraad b.v. dat de
SJJA.P. meent aldus ,4c vijanden van de
democratic te (moeten) bestrijden"!
BINNENLAND
VERVROEGDE STEUN AAN DEN
TUINBOUW
Volgen» de „Ren bode" bestaat het voor
nemen in deze of dc volgende maand, zoo
mogelijk reed» een eerste voorschol te ge
ven op de teelt 1934.
LOONEN EN KALARIftftEN
GEMEENTEPERJiONEEL TE
S-GRAVENHAGE.
Minister de Wilde eischt nogmaals
aanzienlijke verlagingen.
Naar wij vernemen, heeft de minister
van Binnenlandeche Zaken. mr. de Wilde,
het Haagsche gemeentebestuur een schrij
ven gericht, waarin hij den uitdrukkclij-
ken wensch te kennen geeft, dat op de sa
larissen en looncn van het Haagsche ge-
meentepersonecl nogmaals belangrijk be
zuinigd wordt,
In dit schrijven, dat in een alles behalve
vriendclijken toon schijnt te zijn gesteld,
verlangt de minister, dat dc gemeentelijke
salarissen en loonen meer in overeen
stemming zullen worden gebracht met het
rapport-Schouten.
Volgen» de verlangen» van den minis
ter /ouden bijvoorbeeld de salarissen van
de directeuren van bedrijven en diensten
met ongeveer 1500 per jaar moeten wor
den verminderd, terwijl de loonen der ar
beiders met circa 3 per week zouden
moeten worden verlaagd.
Dc verwezenlijking van de denkbeelden
van den minister zou voor den Haag een
vermindering op de salarisuitgaven belo
ken en van ongeveer l millioen gulden.
Het gemeentebestuur i* na ontvangst
van dit schrijven onmiddellijk met den
minister in correspondentie getreden.
Waarschijnlijk zullen B. en W. in de
Raadsvergadering van ij Maandag om
trent een en ander nadere medcdeelir.g
aan den Raad kunnen doen.
„Mabd."
NEVEN ARBEID OVERHEIDS
PERSONEEL
Beperking ook voor het Rijkspersoneel
De Ned. R K. Middenstandsbond meldt:
Per 17 Juli wendd# onze organisatie
zich tot den Raad s un Munsters, naar aan
leiding van de door Z. Exc. den Minister
van Bmnenlandsche Zaken aan de Colleges
van Gedeputeerde Staten mede ter door
zending aan de gemeentebesturen ge
zonden circulaire met betrekking tot en
kele onderwerpen van personeelspolitiek.
Den Ministerraad werd verzocht maatre
gelen te willen nemen, omdat de richtlij
nen in deze circulaire neergelegd La v.
nevenarbeid van oveAeidspersoieel niet
alleen zouden worden gevolgd door de
Provinciale en Gemeentelijke Besturen en
ge rechtstreeks onder hel Ministerie van
Bmnenlandsche Zaken ressortcerende in
stanties als het Staatsbedrijf P.T.T.
doch ook door wuziging «Lof gewijzigde
toepassing van de desbetreffende rechtspo
sitieregelingen door de overige departe
menten van algemeen bestuur ta..v. de
onder hen ressortcerende diensten en be
drijven zouden worden doorgevoerd.
Op dit schrijven werd per 31 Juli van
den Minister van Bmnenlandsche Zaken
een antwoord ontvangen, waarin deze be
richtte, „dat de Regeering, alvorens zich
ter zske van het vervullen van nevenbe
trekkingen en nevenwerkzaamheden door
Overheidspersoneel te wenden lot de la
gere publiekrechtelijke lichamen, eerst het
noodige heeft verricht teneinde te verze
keren. dat door de verschillende departe
menten van algemeen bestuur La.v. de
sten en bedrijven, te dezer zake eenzelfde
gedragslijn zal wordgn gevolgd.
In verband daar#-,ede worden thans
reeds de dienstreglementen van enkele
diensten en bedrijven op dit punt herzien"
R.K. MIDDENSTANDSBOND
lloofdbertu u rw vergadering
In de dezer dogen gehouden vergadering
van het Hoofdbestuur van den Ned. R K.
Middenstandsbond werd tot bestuurslid
van hel Santosfonds voor het Diocees Bre
da benoemd de heer A ,C. B. van Aran-
donk te Breda.
Tot lid van het bestuur der Bedrijfsvcr-
ceniging De Middenstands Onderlinge werd
herbenoemd dc heer P. H. A. Erken» te
Geleen en benoemd de heer drs. H. L.
Jansen, adjunct-directeur van het Bonds-
burcau.
Besloten werd tot toetreding lot de R.K.
Charitatieve Verccniging voor Zedelijke
Volksgezondheid.
Aan den Middenstandsritad zal worden
verzocht in verband met de gewijzigde
omstandigheden het vraagstuk van den
geccn tra liseerden inkoop door het Rijk in
den vorm van het RUksinkoopburcau op
nieuw ten principale in behandeling te
nemen.
Een bespreking werd gewijd aan het
ontwerp van wel tol verbindend-verkla
ring van ondernemers-overeenkomsten,
welke materie ook voor het middenstands-
bedrijfsleven van buitengewone beteekenis
moet worden geacht, in verhand met de
dringende behoefte aan ordening op hel
punt van vestiging, en concurrenli#-mo-
gclijkheid.
Hel dagelijkach bestuur kreeg machti
ging en opdracht al het noodige te verrich
ten om dc komende wettelijke regeling ook
voor de ordening van het middrnslandsbe-
d rijf «leven zoo effectief mogelijk te doen-
zfyn.
GEEN BUITENLANDER DIRECTEUR
Advies der rommlasJe voor de Academie
van Beeldende Kunsten?
Gelijk men zich zal herinneren, hebben
wij cenigcn lijd geleden melding gemaakt
van hel feit, dat de commissie van toe
zicht op de Rijksacademie van Beeldende
Kunsten te Amsterdam, na het heengaan
van Prof. R. N. Roland Holst hel voorne
men had. prof. Cstnpendonk als zijn op
volger den miniJtcr van Kunsten en Wc-
tenvhappen aan te bevelen.
Het ..Handelsblad" weet thans te berich
ten, dat het in geen geval de bedoeling
der commissie i« den minister te advisee-
ren een vreemdeling tol directeur van dc
Rijksacademie te benoemen. Zou er h.L
gecn Nederlander te vinden zijn. geschikt
om zoowel hel directoraat als de leiding
van dc afdccling op zich tc nemen, dan
zou de commissie d«m waarnemenden di
recteur (prof. Van Moerkerken) voorloopig
gehandhaafd willen tien, om aldus vrijer
te staan ten opzichte van dc benoeming
van een docent in de monumentale en dc
versierende schilderkunst, vrijer ook ten
opzichte van de vraag., of een benoeming
op proef wellicht gcwcnscht zou zijn.
De Leeuwarder boternoteeriag.
De Leeuwarder botemoteering is heden
vastgesteld op 43 cent per kg.
MR. A. TAK OVERLEDEN.
Procureur-generaal bij den Hoogra Raad
der Nfderiandm.
Gisteravond zeer onverwacht t# zijnen
huize te Voorburg overleden de procureur-
generaal by den Hougen Raad dor Neder-
landen mr. A. Tak.
De heer Tak waa Woensdag van een reis
teruggekomen on gevoelde rich lkht onge
steld. Aanvankelijk dacht men niet, dat de
ongesteldheid van eendge beteekenis waa,
doch gisteravond nam de toestand een
ernstige wending. Om kwart ovor acht is
mr. Tak ontslapen.
Omtrent den levensloop van mr. Tak kan
worden medegedeeld, dat deze den ouder
dom van 70 jaar heeft bereikt
Hij studeerde aan de Leldsche universiteit
en promoveerde daar in 1889. In hetzelfde
Jaar trad hu reed» by de rechiertykc macht
in dienst. Aanvankelijk was hy werkzaam
al» kantonrechter-plaatsvervanger te Schie
dam. Daarna werd hy benoemd tot griffier
by het kantongerecht te Huist, Hier was hy
werkzaam tot 1893. toen hy zich hervind
zag tot ambtenaar van het O M te Mid
delburg, om in 1893 in dezelfde functie be
noemd te worden te Haarlem In 19O0 werd
mr. Tak benoemd tot substituut-officier van
justitie, een# bij de Alkrnaarache rechtbank,
terwyi hy ven 1903—1905 d«ve functie ver-
vulde by de rechtbank te '*-Hertogen bcwch.
In laatstgenoemd jaar zag mr. Tak zich
tot een hoogere functie geroepen Hy werd
benoemd tot advocaat-generaal bij het ge-
rechtshof te VHertofenbooch. Tot 1913 was
hi) aldaar werkzaam; toen werd hy be
noemd tot advocaat-generaal by den Hoo-
gen Raad der Nederlanden
ln 1927, toen de procureur-generaal mr.
Noyun zyn ambt near legde, werd deze door
mr. Tak opgevolgd.
STUDENTENDAG ÏN LIMBURG.
De afdeelingen ln Zuid-Limburg van
den Llmburgochcn Katholieken Studenten-
bond zyn gisteren te Meerasen In vijf
tienden bondsdag bijeengekomen. Na een
stille H. Mis, in de vroege morgenuren in
Meer—en» achoone parochiekerk door den
Bondsmoderalor volgde om half tien een
Hoogmis met preek opgedragen cn gehou
den door den bondsmoderalor en welke
H. Mis, wierven de wisselende gezangen
op verdienstelijke wijze vertolkt werden
door het koortje van de Mcerrtenache
Studentenclub, terwijl de vaste gezangen
door aljen werden medegezongen, door de
afgevaardigden van alle Zuidlimburgocho
clubs cn vereenigingen werd bijgewoond.
Om elf uur vingen de sectievergaderingen
aan, welke hel ..Eucharlstijich leven" tot
onderwerp hadden.
Nadat gelegenheid had beataan tot kof
fiedrinken volgde ln den vroegen middag
een optocht door Meerssen met défilé
voor Z. H. Exc, Mgr. Dr. G. Lemmrn»,
Bisschop ven Roermond waarna Mgr. har-
lelyk ontvangen werd ter groote middag
vergadering, welke om drie uur begon op
het plein van de Christus Koning-school.
Op deze vergadering trad als spreker op
de president vun het Groot Seminarie te
Roermond, Prof. Féron met els onder
werp: Het Eucharistisch leven.
Na een dankwoord van den eerw, heer
Dassen, leidde deze vervolgens Mgr. Dr.
i>emmen» ln, daarbij herinnerend aan diens
25-jarig Priesterfeest, de hoopt uitspre
kende. dal men nog eens zyn 25-jarig
Blaschopsfeesl zou mogen vieren.
Mgr. ft prak vervolgens een bezielend
woord tot de studenten, onderstreepte nog
een» dc woorden van Prof. Féron cn reide,
dat het grootste geschenk, dat de »tuden-
ten hem zouden kunnen geven bij zijn
Pr letterfeest de belofte zou zijn van hun
onwankelbare trouw aan Vader BI—chop.
Niet allen wordt ge leiders, ofschoon hel
tegendeel wel een» gezegd wordt, aldus
Mgr. maar wel moet ge allen apostelen
worden. Daar hoeft do wereld van van
daag behoefte aan. Ook vroeg spr. nog vol
maakte gehoorzaamheid aan dc gees'.elyko
leiding om tenslotte den jongens te ver
zoeken met hem den roep aan te heffen,
welke apr. al» een eed van trouw wilde
beschouwen: Voor Christus onzen Koning,
God wil het! Amen! aan weiken roep al
len enthousiast gehoor geven.
Tol alot van dezen geslaagden dag werd
door Mgr. in de Dekenale Kerk van
Matraten een lof gecelebreerd, dat weder -
om door allen werd bijgewoond.
-TU4."
rRINIKBOTERMERK
Dc Crisis Zuivel Centrale maakt bekend,
dat. behoudens tuaachenlljdachc wijzi
ging. voor de week van 10—17 Augustus
de pry» van het Crisis-boter merk en van
de vcrvoervergunning voor buitcnlandachc
boter is vastgesteld op 1t,—-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE
BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Oostenrijkwhe Nail centrale te
Munrhrn ontbonden t1de blad).
Het Fuhrer-principe in de DuiUche Evan
gelische Kerk aangenomen 2de blad).
Nationaliaalir der silver* oorraden in
Amerika (2de blad).
De lange afstand*lucht der ('anadreirn
ml*lukL Geland in Engeland i Lucht-. 2de
blad).
BINNENLAND.
De Mtnhder grijpt in in de oalarimen en
loonen van Haagach (•rmrrnlr personeel.
(Ut* bied).
Overleden b de procureur generaal bij
den lloogen Raad der Nederlanden Mr. A.
Tak. (lrte blad).
Ontploffing op een poliUebooL Drie ge
wonden. (Gem Bcr. 3do blad).
Vrroehlllende doodelijkc ongevallen.
(Gem. Bar., 3de blad).
UIT DE OMGEVING.
Overleden ia de oud burgrmrratrr van
Alphen aan den Rijn. de heer C. W. I h.
Th. Viaorr. Utc blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De vrouwenwerrldtpelrn te Ixmdrn.
Mej. hchuurtnan gebleooeerd. 2de bied).
De internationale Alpenrit. (1de blad).
VERPLICHTE ARBITRAGE IN LAND-
BOUW CKIHIH ZAKEN
Zooals onlangs is medegedeeld, heeft de
minister van Economische Zaken krach-
ten» art 8 van het gewijzigde Crlsia-orgs-
nisatiebesluit prof. mr K. S Get brandy
aangewezen al» scheidsrechter ln de ar-
beidoconflieten op het eiland Tholen en in
Oost Zeeuwsch Vlaanderen (landbouwbe
drijven) Thans heeft prof dr. Gei brandy
ln deze beide zaken uitspraak gedaan liet
geldt hier oen eerste toepassing van de
verpichlige arbitrage in geval van misluk
king der tuaachenkornst van een der Kijk»-
bemiddelaar».
Ten aanzien van het conflict op Tholen
komt de uitspraak ven Prof. Gcrbrandy
op hel volgende neer:
Het minimum-uurloon voor volwaardige
arbeiders zal 23 rt bedragen. In aangeno-
men werk en by toepassing ven atukioon
moeten de Urteven zoodanig zyn gesteld,
dat minstens het aUmdaarduurloop wordt
bereikt.
De vrouwenloonon bedragen minsten»
2 3 der munnrnloonon. Deze regeling zal
geldigheid hebben van Maandag 8 Augus
tus af en geldigheid behouden tot 30 April
1935 Do arbeidersorganisatie* zullen ge
houden *yn, het overleg omtrent de rege
ling, die zal gelden na 30 April 1935, to
openen uiterlijk 1 Maart 1935
De beslissing van Prof Gerbrandy ln-
rake het conflict in Oo*l Zeeuw d. Vlaan.
deren houdt In het kort het volgende in.
Het minimum-loon voor normale arbei
ders zal tit 30 September 1934 bedragen
/2I5 prr dag. van I October 1924 tol 31
Maart 1935 2 per dag
Indien het etuiken. snijden of gangen
pikken en het mennen In dagloon wordt
uitgevoerd, zal daarvoor worden betaald
f2 60 Het toon der vrouwen zal minimaal
van het loon der mannen bedragen.
By toep#—Ing van aanneming van werk
of van stukloon zal hel gemiddeld uurloon
niet beneden het normale loon van arbei»
ders mogen dalen
In de gemeente Westdorpe <-n binnen den
kring Axel (gemeenten Axel, Zaantlag
Te meuren. Hoek), zullen twee eenigozins
afwijkende regelingen gelden.
Deze drie laats'./ regelingen zullen van
6 Augustus 1934 af geldigheid hebben en
rullen geldigheid behouden tot 31 Maart
1935.