UITVAART VAN DEN PRESIDENT
EN VELDMAARSCHALK
HITLER GEDENKT VON HINDENBURG
IN DEN RIJKSDAG
Z5ste Jaargang
DINSDAG 7 AUGUSTUS 1934
No. 7882
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS btdruft b, ~or-tbeUfin|
Voor Leiden 19 cent per week2J9 per kwartaal
Bü onze Agenten 29 cent per week per kwartaal
Franco per post 2-9S per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia toot de Abonné'i ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, btf
Afzonderlijke nummer* i cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 H
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Glt^oot Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Medodeellngen wordt
het dubbele van het tarief barakend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 90 woorden, waarin be-
bctrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: lü
NACHTELIJKE FAKKELTOCHT VAN NEUDECK NAAR TANNENBERG
De rouwzitting in de
Krol I-opera.
H1NDENBUBGB ROL IN DUITSCULANDS
'USTORIE.
„Wie zijn volk zoo trouw I* geweest zal
nooit vergeten worden."
Tegen 12 uur is gistermiddag in het oude
opera-gebouw van Kroll te Berlijn een
rouwzitting van den Rijksdag gehouden.
De ingang van het gebouw was geheel in
zwart gedrapeerd en voor het hoofdpor
taal stonden aan weerszijden 7 M. hooge
masten die in zwart en lila afgezet waren.
De versiering was sober maar zeer ge
slaagd.
De zaal zelf was In een mystiek halfdon
ker gehuld daar alle spiegels bedekt waren
en alle pilaren met zwart crêpe waren ge
drapeerd.
Op den vloer staat een wit marmeren
borstbeeld van den overleden rykspresi-
dent om welks voet een schat van witte
bloemen. Te kwart voor twaalf verschijnen
de familie, de diplomaten en andere ge-
noodigden. Goering neemt den voorzitter-
stoel in de tot de laatste plaats bezette
zaal in. Alle aanwezigen zijn in rouwklee-
ding. Precies te twaalf uur wordt de plech
tigheid geopend met het spelen van de
ouverture Coriolanua van Beethoven door
het Berlijnsche Phüharmonisch Oohkest.
Dan zegt Hitier:
„Treurende familieleden, afgevaardigden.
Sinds maanden stonden wij voor een
zware zorg. De 87-jarige rijkspresident
was voor ons het symbool geworden van
het nieuwe Duitschland. Nu wij op het
punt staan den grooten doode de laatste
eer te bewijzen, komen wij eerst recht tot
het besef van zijn grootheid en ons ver
lies.
Hoe l* de wereld veranderd aind in Oc
tober 1847 Paul von Hindenburg geboren
werd. Toen de troebelen van 1848 voorbij
waren bestond er nog geen Duitseh rijk en
het Huis Habsburg regeerde nog over Ve
netië en Lombardije.
Er waren nog weinig Duitsche patriot
ten. maar spoedig stond het groote trium
viraat op: BisnlarckRoonvon Moltke en
de jonge Hindenburg ontving den vuur
doop bu de bestorming van de Düppeler
schansen om 4 jaar later in de spiegelzaal
van Versailles getuige te zijn van de we
dergeboorte van het Duitsche volk.
Een leven van arbeid in dienst van dat
Rijk neemt een aanvang.
Op 18 Maart 1911 neemt generaal von
Hindenburg ontslag ontslag uit den actie
ven dienst op 64-jarigen leeftijd. Daarmee
scheen zijn openbare leven afgesloten.
Als de wereldoorlog drie jaar later uit
breekt en het Duitsche volk naar de wa
pens grijpt, komt spoedig, in de ure des
gevaars, de roep des Keizer*, tot den man.
die als gepensionneerd officier aan het
uitbreken van den oorlog zoo onschuldig is
geweest als iemand ter wereld. Op 22 Aug.
1914 wordt Hindenburg opperbevelhebber
van het leger in Oost-Pruisen, en acht da
gen later hooren zoowel het Duitsche volk
als de overige wereld voor het eerst zijn
naam als het officieele legerbericht dien
avond verschijnt:
„Onze troepen in Pruisen onder bevel
van generaal von Hindenburg hebben de
tot de rivier de Narew opgerukte Russi
sche legers, bestaande uit 5 legerscorpsen
en 3 cavalerie-divisies, na een slag van 3
dagen, tusschcn Gilgenburg en Ortclsburg
verslagen. Dc Russen worden tot over de
grens nagezet."
Dat was Tannenberg!
En van dat oogenblik af blijft dc naam
van den generaal onafscheidelijk verbonden
met den grooten wereklkrijg. In 16
wordt de toen dreigende crisis bezworen
door zijn benoeming tot opperbevelhebber
en ontelbare malen heeft hij sindsdien het
Duitsche leger en het Duitsche volk voor
vernietiging bewaard. Ware de politieke
leiding in die jaren gelijkwaardig geweest
aan de militaire dan zou aan Duitscshland
de grootste vernedering uit zijn geschiede
nis bespaard zijn gebleven! Toen de No-
vemberrevolutie eindelijk de laatste volks
kracht vernietigde, werd, door de reeds le
gendarisch geworden persoonlijkheid van
den generaal-veldmaarschalk de ergste ca
tastrofe vermeden.
Na de terugvoering der legers trad Hin
denburg ten tweeden malen in het ambte
loos leven terug maar ten tweeden male
werd hij door den volkswil geroepen.
Den 26sten April 1925 werd hij tot ryks-
president gekozen en zonder dst men het
toen kon vermoeden, is hij daardoor tot
beschermer van de nieuwe Duitsch-natio
nale revolutie geworden. Ik vervul hier
slechts een plicht van dankbaarheid als ik
thans voor het forum vsn het Duitsche
volk op de onmetelijke verdiensten wijs
die de generaal-veldmaarschalk verworven
heeft, door de in zijn naam gesloten ver
zoening tusschen het Duitsche verleden en
de door millioonen innig verlangde betere
Duitsche toekomst.
Sinds het uur dat ik ln zUn eerwaardige
handen den eed als rijkskanselier mocht
afleggen, heb ik steeds meer het lot ge
prezen dat ons een zoodanigen beschermer
verleend had.
Het Duitsche volk kan de voorzienigheid
alechts danken dat het zijn verheffing on
der leiding van den eerbiedwaard igen
edelman en soldaat heeft mogen voltrek
ken. Deze nieuwe verheffing van ons volk
moet in dankbare herinnering het beeld
van dezen grooten Duitscher in onze har
ten levendig houden. Wij zullen dat beeld
bewaren als een kostbaar erfdeel van een
grooten tijd en wij zullen het op onze
beurt weer nalaten aan de geslachten die
op ons zullen volgen.
Wie zUn volk zoo trouw is geweest zal
nooit vergeten worden. Daar het Lot ons
aangewezen heeft om Rijk en Volk verder
te blijven leiden, kunnen wij den Almach
tige slechts vragen, dat hij ons werk en
onze strijd tot geluk van dat volk zal laten
gedijen. Wij zullen steeds voor de vrijheid
en de eer vsn dst volk opkomen en wjj
vertrouwen dst de Almachtige ons steeds
den juisten weg zal wijzen om voor het
volk het geluk vsn den vrede te bewaren
en het ongeluk vsn den oorlog af te wen
den, zooals de groote overledene het
steeds in volle oprechtheid bedoeld en ge
wild heeft.
Afgevaardigden van den Rijksdag, man
nen en vrouwen van het Duitsche volk ik
verzoek u allen op dit plechtig uur van het
vergankelijke uw blik te willen richten op
de toekomst Laat een sterke eendracht
intrekken in onze harten! Rijkspresident
von Hindenburg is niet dood, maar hij
leeft voortaan bij de onstcrfelijken van
ona volk, temidden van de groote geesten
van het verleden als de edele beschermer,
van het Duitsche Ryk en het Duitsche
Volk."
Het orkest speelde den treurmarsch uit
de Götterdammerung van Wagner, presi
dent Goering dankte uit naam van dc fa
milie van Hindenburg en de plechtigheid
die slechts 40 minuten had geduurd was
daarmede beindigd.
HET AFSCHEID TE NEUDECK.
DE FAMILIE DOET UITGELEIDE.
„Blijf bij ons want het wordt avond."
Gisteravond hebben dc familieleden van
Von Hindenburg afscheid genomen vsn het
stoffelijk overschot v den overleden
rijkspresident.
De kist staat opg -teld op de katafalk in
de hal /an het hu D. oirlogsvlag dekt de
kist en daarop liggen helm en sabel, en in
dc nabijheid een kuas met den maar
schalkstaf en de ordeteekenen. Vier offi
cieren houden de doodenwacht
Als het donker wordt, komen de bloed
ver ant afschci'' temen: de kinderen,
de kleinkind- en, de achterkleinkinderen.
Ook het personeel van het huis is in de hal
aanwezig.
Veldbisschop Dohrmann spreekt met ge
dempte stem van den groote doode. „Blijf
bü ons. want het zal avond worden", zoo
begint hij zyn rouwp-adicatie. Dan spreekt
hy van goede eigenschappen van den doo
de, van zyn geloof en zun trouw. Psalm
62 2 neemt de prediker tot zUn uitgangs
punt. „Mun ziel i* tot God". Dan spreekt
hy van het verlies, dat dc familie ïydl,
eer z\J den doode overgeeft aan het volk.
waartoe hü behoord heeft en waarvoor hy
een vader des vaderlands was. Uit zyn ge
loof heeft hy de kracht geput om dat tc
dragen, wat hem het lot heeft opgelegd:
het groote en achoone, maar ook het bittere.
Dohrmann roemt het geduld, de wonder
bare gelatenheid dc hoop, die den over
ledene kenmerkt U *yn gevouwen han
den op het sterfbed hebben wy aldus
de prediker nog mmaal de stüto ge
voeld, waarin 'iy ons h beeld van ware
vriendschap en goedhend des harten was
Hu dankte waar JiU kon bevelen, hy ver
zocht waar hu kon cischen.
Nog eenmaal dankte dc veldbisschop den
doode voor alles wat h'J heeft gedaan voor
zUn familie, zyn volk cn dc wereld. Daar
na sprak hij den zegen uit
Het gemengde t van Freystadt zingt
dan „Wees getrouw tot i den dood". Daar
na spreekt de prediker het gebed uit
Dan schallen de hoorns uit het donkere
park. Het laatste stilluur is voorbij. De
deuren worden geopend en dc officieren
dragen de kist op de i taf alk voor hst
huis, waar velen er getuige van zyn, dat
dc groote Von Hindcnb rg zyn huis voor
de laatste maal verlaat
Ds nachtelijke tocht naar
Tannenberg.
FAKKELS VLAMMEN LANGS DEN WEG.
Dennengroen cn bloemen op den
weg gestrooid.
Dc Rykswecrsoldstcn, die langs den ge-
heclcn weg staan opgesteld, hebben thans
hun fakkels aangestoken. Nu begint de
tocht door den nacht Op den weg staan
de ccrecompagnieën aangetreden, alaat het
affuit, waarop de kist met het stolfeiyk
overschot wordt ftheven.
Twee kilomter voor Ncudeck staan de
escadrons der RUkswccr. de formaties, die
thans de kisf overnemen en verder zullen
begeleiden. De weg voert door donkere
bo*Achen, dsn weer door dorpen cn langs
velden. De weg is b -trooid met dennen
groen, wit zand en bloemen.
Langs dc weg staan de plaatseiyke gros
pen der N. S. D. A. P. met haar vanen, af
doe! ingen Hitlerjcugd, Arbeidsdienst,
brandweer, ambtenaren, beambten enz.
Ruiter* houden den weg vrU. Er ligt een
plechtige stemming over het geheel: het
ia stil cn rustig, men hoort nauwelyka een
woord spreken. In Deutsch-Eylau hangen
van alle huizen de zwart omfloerste vlag
gen, rouwguirlandes zyn over de straten
gespannen. De weg is ook hier bedekt met
groen en bloemen en dc toeschouwers staan
vele rijen dik. Na Dcutsch-Eylau gast de
tocht weer door dorpen, vlakten, langs
velden.
By den veldheershcuvcl van Frögcnau
is alles voorbereid. Daar zal de doode nog
eenmaal stil houden op de plaats, waar
hu den grooten slag van Oost-Pruisen heeft
geletd.
OP DES „VELDHEERSHEUVEL".
Tegen 2 uur vannacht had het rouwes-
corte Rcichcnau bereikt en korten tyd la
ter, tcrwyi aan den horizon een veelbelo
vende zomerdag begon te gloren, ging het
voorbü den „veldheer-heuvel" van Fröge-
nsu, den heuvel waarvan af von Hinden
burg den alag by Tannenberg heeft geleid.
Uit de schemering doemen de contouren
vin den gedenksteen op De stoet houdt
halt om een oogenblik te vertoeven op de
plek. waar Duitschlands grootste veldheer
zyn beroemde overwinning bevocht Op
den weg tusschen Hohenslcin en Paulsgul
staat tusschen de spoorweg-kruising en
Hohcnstetn het escorte, dst van hier de kul
met het stoffelyk overschot van hel auto-
en motorescorte zal overnemen.
Aan den kop staat de treden muziekka
pel, daarachter twee escadrons ruiteru, dan
de kapel van een regiment infanterie, ge
volgd door de vaandels van Hindenburg!
oude regimenten en daarachter mei rouw
floers omhuld de affuit, die de kut naar
het Tanneberger gedenkteeken zal bren
gen. De affuit is bespannen met 6 paar
den, die elk door een officier aan den teu
gel worden geleid. De affuit wordt weer
gevolgd door twee compagnieën infante
rie, een bataillon marine-mfanterie en twee
batteryen der rydende artillerie. Tegen den
ochtend wordt het koud. Een groote me
nigte heeft zich langs den weg geschaard
cn de zon verryat prachtig boven de kim.
Het is kwart voor 5 als de stoel nadert
De auto, die de motoraffuit met de kist
heeft getrokken, stopt. De orde-teekens.
helm en degen, de veldmaarschalkstaf wor
den overgedragen. Dc kUl wordt op een
andere affuit ov er gelild en de aloet zet zich
weer in beweging.
Koralen klinken: ..Ach blelb mil delner
Gnadc" en „Jeaua, meine Zuverakht".
Langs den geheelen weg door H >henslein
tot aan het gedenkteeken toe, (tas* langs
den weg de Arbeidsdienst. S. A en S. S.
geschaard. Daar achter alaat in dichte rUen
da bevolking, die met ontroering den aloet
ziet langs trekken.
DE It TO ET KOMT BIJ HET
TANNFNBERG-MONUMF.NT.
Reeds te ongeveer 8 uur hoort men bij
het Tannenberg-gedenkteeken in de verte
de klank der treurmuziek. Dit ia het signaal
voor het ontsteken der reusachtige offer
vuren op het vlakke terras der 8 hooge
torens van het monument. Zwarte rook
pluimen stygen naar den onbewolkten
hem al omhoog
Dan nadert de en zwenken de bekle
voorste escadrons vóór den ingang naar
rechts en links. Gedempte commando's
klinken. De km wordt van de affuit ge
haald cn door 12 officieren van leger en
marine in den votdheertoren gedragen,
vanwaar het stoffelyk overschot na dc
ruuwplcchligheid zal worden bijgezet in
den daartegenover liggt nden maarschalk-
toren. Het achter de affuit komende ge
deelte van den stoet trekt verder den
a Lr .Uitweg op.
Nadat dc vaandelcompagnieën van de
rijkawcor het monument hebben verlaten,
ligt hel weer stil in den vroegen ochtend.
.Slechts con ryksweerofficier en S S -leider»,
die de komende afzetting regelen, zyn in
dc omgeving.
Pa* tegen 7 uur werden de eerste gas
ten verwacht.
Op het grnagazon rondom het kruis,
waaronder 20 onbekend* soldaten uit dc
Tanncnbergslag rualen, werd krans op
krans gestapeld. In alle kleuren zag men
de linten met gouden opschriften. Voor dc
toegang tot den veldheer- en den maar-
schalktoren stonden wachtposten. Binnen
in den veld heertoren staat dc met oorlog»
vlaggen bedekte kist op een katafalk.
Inmiddels komen op het station Hohcn
stein de extra-treinen na elkaar binnen en
het parkeerterrein nabij het Tannenberg-
monument is al vroeg in den ochtend ge
vuld met auto's Geleidelijk wordt het druk
ker op de vlakte rondom het monument.
Vaarxicicompagnieën van S A-, S S., H»t-
Icrjeugd, Arbeidsdienst en voormalige
Frontstrijders marvheeren aan. De omgan
gen van de verschillende torens werden be
zet door soldaten met het geweer aan den
voet. De laatste maatregelen werden gr
troffen door den chef der politic Dalugr-
Korten tyd later verschijnen ook d<
groepsleiders der SS. in (Jost-Pruisen.
Groep na groep der verschillende organ
naties marcheert thans op. Veie regiment*-
verccnjgingen volgen en ook d, Kyffhau-
serbund.
Om hel half uur gaan 4 kapitein* den
vcldheertoren binnen om de eere-wacht by
de baar af tc lossen. Men ziet vdc oude
uniformen.
Aanwezig is o*. een delegatie van het
Oost-Pruisische infanterie regiment
„von Hindenburg" en een delegatie van het
3e gardcrogimcnt te voeg, uit welk regiment
de veldmaarschalk zyn militaire loopbaan
begon. Tienduizenden stroomen uit Hohrn
stem naar het gedenkteeken. De treinen
komen binnen met tusschenpoozen
nauwelijks 5 minuten. Dc rijkspaal onder
houdt busdiensten met Berlijn en andere
plaatsen en ook uit Polen arriveert een
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De grootsche begrafenis van rijkspred-
drnt von Hindenburg op het slagveld by
Tannenberg. (1ste blad).
Bloedige botsingen lunchen Mohamme
danen en Jodrn te tonatanline in Algiers.
(2de blad).
O verst rooming en In Fertie rlarhrn 399
douden. (BuitenL Berichten 3de blad).
BINNENLAND.
Verscheidene boerderljbrsnden te Rslf-
wr| 't Veld. Weert, Apeldoorn. Ooslgraft-
dijk en HL odillrnbrrg. (Gom. Bar. 3c blad
en Laatste Ber
Doodelijke ongevallen. (Gom. Ber. 9e
9e blad).
Redder verdronken op Ameland. (Gsm.
Bar 3e blad).
lange extra-train met Dultachcr* uit de na
den oorlog Poolsch geworden goh loden Ook
Andere Duitsch sprekende gebiedt-n
buiten de Duitsche grenzen arrivoeren de-
LM*. o.a. uM hst Corridor fob lod, uil hst
Saargebied en uil Bohomen.
Korten tyd later arrivoeren do loden van
het Corps Diplomatique uit Berlijn
Men kan «eggen, dat praetiarh alle lan
den der wereld vert eg»-n woord )gd zijn en
men ziet prachtigs uniformen on indruk
wekkende uithoofnnche gewaden.
Ook alle Duitsche autoriteiten uit de ver
schillende landen, de ryk/iotadhoudar* cn de
gouwleider# «yn aanwezig evenals de ex-
kroonprin» en prins August Wilhelm Over
ste von Hindenburg heeft hot muwoamrte
den geheelen nacht bogeloèd en bevindt
xkh thans by hot Tannenbergmonument.
Tegen 9 uur begon de «pmararh dor eerr-
delegaties van d** verachillende nrgonioattss.
die zich opgesteld hadden by den achter
sten toren van hei Hohenstotn stadion, en
trokken het gedenkteeken binnen.
Om 10 uur betrok het eore-bataUlon van
de rykjtwerr de wacht. Op het sta tam wer-
den geheel e wagons met kransen uitgela
den en met vrachtauto's naar het monu
ment vervoerd.
Dr. LAATSTE PLECHTIGHEID NEÊ.MT
EEN AANVANG.
Nadat de familieleden vsn den overlede
ne zijn aangekomen arriveert te 11 uur pre
cies Adolf Hitler, die door de aanwezigen
staande met opgeheven hand onder diep
slil/wUgen werd begroet.
Uil de veldheertoren dragen officieren
de kussens met ordeteekenen naar buiten,
voorafgegaan door een officier met de
msarschslkslaf Dan volgt, gedragen door
6 officieren de kut met hrt M"ffri()k over
schot Allen atasn zwijgend op cn groeten
den doode met opgeheven arm.
Als de kist wordt neergezet, klinken ge-
dempt doch machtig dc tonen van Beetho-
vang „Erolca". Als de tonen zijn verklon
ken, neemt de Evangelische veldbisschop
vsn de weermsrht dr. D. Dohrmann het
woord naar aanleiding van Joh. II 10
„Wens getrouw tol den dood en ik zal u
geven de kroon des levens". De bUachop
schetst de kwaliteiten van den doode, die
eens van zichzelf had gezegd U heb niet#
anders gedaan dan de gaven toepaaaon die
God mij heeft gegeven Te loven en te prU-
zen heb ik alechts God* genade". Dit leven
wa* er een van echt aoldatcndomgewor
teld ln Prulaiache sarde, ontplooid gedu
rende 3 mcnachenlocftyden. gevormd door
de school van het Oude leger, beproefd In
ontelbare veldslagen. Zijn leven was houw
en trouw is het «tempel, dst op al wat hy
deed werd gedrukt Deze trouw berustte
op liefde die ln den ernat de* levens Is he-
proefd. Deze trouw was liefde jegens huls
en grond. Jegens keizer en rijk. jegens
volk en vaderland. De zegen van wat de
overledene voor het Duitsche volk heeft ge-
daan. zal blijven bestaan, wanneer het volk
zyn voorbeeld volgt. Lof en roem wilde
de overledene niet aan zyn baar. doch
dankbaarheid en ÜCi'de kan hjj niet afwy-
zen.
De veldprediker eindigde zUn toespraak
met het „Onze Vader", waarna machtig
een koor hel door dc aanwezigen overge
nomen lied inzette: „Een vaste burg Is
onze God".
(Vervolg zie Telegrammen
