OOSTENRIJK ROUWT OM ZIJN
VERMOORDEN LEIDER.
Dollfuss' laatste oogenblikken.
NATIONALE BEGRAFENIS BEPAALD OP
ZATERDAGMIDDAG
25ste Jaargang
VRIJDAG 27 JULI iw»
No. 7873
3)<z Gcid^eh^0oii^cmt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij roormtbetifiiij
Toer Leiden 1» cent per weekU« per kwertael
Bij enre Agenten 2* cent per week t» per kwarto»!
Franco per poet 2-35 per kwartaal
Bet Geïllustreerd Zoodagrt>lad is eoor de Abonné'l ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
ewcrniibetaling. Afzonderlijke nummen eent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 0 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 11
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t
Adrertenbën 30 cent per
i e w o n e
rafel
Voor Ingezonden Modedoelingen wordt
bet dubbele ren bet tarief berekend.
TELEFOONTJES ran ten hoogste X) woorden, waarin bo-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur aa
verhuur, koop en verkoop: fJH)
De opstand in de provincie na bloedige gevechten onderdrukt.
DOLLFUSS' LAATSTE OOGENBLIKKEN.
Een staatsman van groot formaat is neer
geschoten door een stel politieke rabou-
wen.
De kleine Dollfuss, die zoo dapper stand
hield in zijn strijd op ttfee, drie fronten
tegelijk, teneinde zijn land te behoeden
voor burgeroorlog en het onafhankelijk te
houden, is gevallen.
Op een meer dan ellendige wijze is deze
Oostenrijkse he kanselier, dien de historie
zal eeren als een der grootsten, die het
Oostenrijksche volk in zulke benarde tij
den heeft geleid, laaghartig vermoord.
De Weensche correspondent van het
„Handelsblad", die de putsch van zoo
dichtbij mogelijk heeft meegemaakt, geeft
er de volgende beschrijving van:
„Toen de overval (n.l. op de bondskan-
selarij) plaats had en in trappen en gan
gen rauwe kreten en schoten aankondig
den, dat er iets ernstig gebeurd was, be
woog Karwinksi zijn vriend den kanselier
te vluchten. Zijn. kamerdienaar ried hem
naar het staatsarchief te vluchten en wil
de hem de deur daarheen openen, naar de
z.g. congreszaal of gele zaal waar eens. na
den val van Napoleon, onder Mettemichs
leiding, over het lot van Europa werd be
raadslaagd.
Van dien dienaar weten we thans, dat
terwijl Dollfuss door dezen de deur naar
die zaal liet openen, de Nazi's een andere
deur daarheen intrapten en met de kol
ven van hun geweren insloegen, en dat
hom aanvoerder daarop, zonder dat er een
woord was gevallen, op den kanselier
schoot. Twee schoten waren raak: een trof
Dollfuss in den hals en drong links in de
borstkas, de anderen in een heup.
De kanselier sloeg de handen voor zijn
gelaat en viel toen achterover. Hij riep
nog slechts even om hulp en bleef toen stil.
De moordenaars plaatsten den dienaar te
gen den wand en brachten hem eerst na
tien minuten bij de andere gevangenen. De
stervende kanselier bleef toen met zijn
moordenaars alleen.
Eenigen tijd tijd later voerde men Fey
naar deze gele zaal. Dollfuss lag toen op
een divan, met een doek over zijn hoofd
en met een noodverband om zijn hals.
Maar hij leefde nog. Hij bad Fey met
zwakke stem voor zijn vrouw en kinderen te
zorgen en zoo mogelijk een bloedbad te
verhinderen. Daarna werd Fey weer weg
gevoerd. Van een der Putschisten vernam
een politie-agent, dat Dollfuss nog om een
Priester had gevraagd, maar dat hem deze,
evenals ook de hulp van een arts, werd
geweigerd. Waarschijnlijk lieten de on-
menschen hem rustig doodbloeden. Hij stierf
alleen; of, misschien nog erger; slechts om
geven door zijn moordenaars."
Volgpns een bode van de bondskansclarij
moeten de laatste woorden van den kanse
lier tot het personeel geweest zijn:
„Kinderen, ge zijt goed voor mij, ik
dank u. Waarom zijn de anderen niet zoo?
Ik wilde slechts den vrede. Moge God de
anderen vergeven. Zeg mijn vrouw en mijn
kinderen dat ik ze liefheb."
Dit waren Dollfuss' laatste woorden.
Het bloed lekte uit zijn mond en hij blies
den laatsten adem uit.
VERONTWAARDIGING IS ALGEMEEN.
Een algemeene verontwaardiging is door
de volken en de landen gegaan, want men
was de politiek van Dollfuss sympathiek
gezind. Sommigen konden het niet goed
keuren, dat hij met het parlementaire
systeem gebroken en dictatoriaal regeerde,
maar men gaf toe, dat hij moeilijk anders
kon handelen, daar het parlementarisme
in Oostenrijk zichzelf volkomen had ge
ruïneerd. En in katholieke kringen vooral
werden groote verwachtingen gekoesterd
van zjjn grootsch opgezet plan om Oosten
rijk een corporatief staatsbestel te geven,
gebaseerd op de pauselijke encycliek
„Quadragesimo Anno".
Maar of men die verwachtingen deelde
of niet, of men zijn dictatoriaal optreden
billijkte of veroordeelde, algemeen had
men sympathie voor de wijze, waarop de
kleine Dollfuss klein niet alleen door zijn
gestalte, maar klein ook als kanselier van
een verarmd volk en van een tot een mi-
minimum afgebrokkeld land zich hand
haafde tegen de Anschluss-pogingen van
Duitschland. In dien strijd is hij gevallen.
Naast verontwaardiging vestigt zich een
diep gevoel van medelijden met de jonge
vrouw van Dollfuss, die overhaast uit Ita
lië naar Weenen is teruggeroepen, om haar
man voor het laatst te zien. Gisteravond
vertoefde zij geruimen tijd irt gebed bij de
baar in het stadhuis.
Aan de baar van den doode betuigde
president Miklas haar uit zijn eigen naam
en dien van het Oostenrijksche volk zijn
innige deelneming.
De weduwe vertoefde daarna geruimen
tijd in gebed bij de open kist
STARHEMBERG VOORZITTER VAN DEN
MINISTERRAAD.
Zooals gisteren reeds in een deel van
onze oplage kon worden medegedeeld,
heeft de vice-kanselier, prins Starhemberg
die Donderdagochtend te Weenen is terug
gekeerd, zich terstond nadat hij door den
bondspresident ontvangen was naar de ver
gadering van den minsterraad begeven
waar dr. Schuachnigg, die tijdelijk de lei
ding der regeering had overgenomen, hem
het presidium van den ministerraad en
daarmede de leiding der regeeringszaken
heeft overgedragen.
ZATERDAG NATIONALE BEGRAFENIS.
Gistermiddag heeft het Oostenrijksche
kabinet onder leiding van Starhemberg
zijn eerste zitting na den Putsch gehou
den.
Besloten werd, dat de begrafenis van
den bondskanselier Zaterdag op staatskos
ten zal plaats vinden. Alle openbare ver
makelijkheden, zijn gedurende dien dag
verboden. Het stoffelijk overschot van den
vermoorden staatsman is gisteren met
groote plechtigheid naar de Volkshalle in
het stadhuis overgebracht, waar het is op
gebaard. Verder heeft de ministerraad be
sloten, dat voor de nagelaten betrekkingen
van den bondskanselier op ruime wijze
zal worden gezorgd.
MOORDENAAR NOG NIET ONTDEKT.
Het politie-onderzoek naar den schuldige
aan den dood van Dollfuss heeft tot dus
ver nog geen resultaat gehad, daar, naar
medegedeeld wordt, bij den moord geen ge
tuigen aanwezig waren. De eenige aanwe
zige, de kanselarijdienaar Hedwicek, die
Dollfuss had aangeraden de kamer te ver
laten, heeft verklaard, dat hij zich niet
den man herinneren kan, dit het doodelijke
schot heeft gelost.
De gearresteerde opstandelingen hebben
bij het verhoor geweigerd cenige medc-
deeling te doen, zoomin over de voorberei
ding als over de uitvoering van den putsch,
noch over den man, die het noodlottige
schot heeft gelost.
VADERLANDSCHE FRONT STELT
EISCHEN
Ojl onverwijlde berechting der schuldigen
Dr. Stepan. de bondsleider van het Va
derlandsche front, heeft uit naam van het
bonds bestuur en het landsbestuur den mi
nisterraad vijf eischen gesteld.
Daarin wordt verklaard, dat het Vader-
landsche front het onmiddellijk standge-
rechtelijk vonnissen der in de bondskan-
selarij gevangen genomen personen ver
langt.
Voorts, dat „de leidende vijanden van
den staat, nationaal-socialisten en commu
nisten" op alle plaatsen terstond in arrest
worden gesteld.
De meermalen geëischte zuivering van
het ambtenarenapparaat, speciaal bij de
executieve, moet „terstond cn meedoogen-
loos ten uitvoer worden gelegd".
Het bondspersoneel moet terstond wor
den beëedigd en onder de gendarmerie
worden geplaatst.
Op voorstel van het landsbestuur van
het Vaderlandsche front moeten de veilig
heidsorganisaties en de plaatselijke bur
gerwachten worden gewapend.
Ten slotte wordt geëischt, dat da bonds
leider van het Vaderlandsche front in den
ministerraad zal worden opgenomen, en
dat eveneens de landsbesturen van het
Front in de regeeringen der landen verte
genwoordigd zullen zijn.
Verder wordt een order gepubliceerd,
volgens welke het Vaderlandsche front
drie maanden lang voor Dollfuss rouw
moet dragen.
OPSTAND OVERAL BEDWONGEN
Een officieel communiqué
Een gisteren gepubliceerd officieel com
muniqué van den staatssecretaris voor dc
veiligheid Karwinsky meldt:
De dag van heden verliep te Weenen en
bijna in het geheele Bondsgebled volkomen
rustig. De zuiveringsactie in Stiermarken
is zoo goed als voltooid. Nadat dc opstan
delingen die de Pyhrnpas bezet hielden
na een zwaren strijd, waarbij helaas aan
de zijde van het Bondsleger Majoor Johann
Charwan en vijf manschappen vielen, en
luitenant Anton Dohmdorf zwaar gewond
werd, tot den terugtocht waren gedwon
gen, werd Liezen uit de handen dor op
standelingen bevrijd. Naast andere plaat
sen hebben ook de oproerlingen te Leobcn
laat in den middag zich overgegeven. Tc
Judenburg, Radkersburg. Murcck cn Knlt-
telfeld werd de rust hersteld. Ook hier le
verden de opstandelingen de wapenen uit.
Pogingen der opstandelingen om zich in
enkele dorpen van Kaernten weer te ver
zamelen en verzet te bieden werden door
krachtig optreden verhinderd. Bij zulk een
treffen te Annabuehl, nabij Klagenfurth,
waarheen een legercompagnie en twee
compagnieën van het vrijwillige afweer-
corps waren gezonden en moesten optre
den tegen een sterke macht der opstan
delingen, die op de vlucht sloegen, wer
den 9 opstandelingen gedood en velen ge
wond, terwijl twee machinegeweren wer
den buitgemaakt.
Leobcn ingenomen na artillerie
beschieting
Naar van niet-officiecle zijde verluidt,
zou vooral de strijd om Leoben zeer bloe
dig geweest zijn. De stad zou pas zijn in
genomen na een artillerie-beschieting cn
aan de zijde van de Heimatschutz zouden
niet minder dan 30 dooden zijn gevallen.
RINTELEN NOG NIET OVERLEDEN
Officieele wordt medegedeeld, dat de
Oostenrijksche gezant te Rome. von Rin-
telen, van wien verluidde, dat hij een po
ging tot zelfmoord zou hebben gepleegd,
zich nog in leven bevindt. Dank zij het
onmiddellijk ingrijpen der genecsheeren
verbetert zijn toestand geleidelijk. Het
gerucht is ontstaan, doordat Rintclcn na
zijn poging tot zelfmoord in een diepe be
wusteloosheid was verzonken.
Dr. Rintelen was in den nacht van
Woensdag op Donderdag in zijn hotel te
Weenen door minister Schuschnigg per
soonlijk gearresteerd- Deze stelde hem dc
vraag, waarom hij zjjn post te Rome had
verlaten zonder daartoe te zijn gemach
tigd. Rintelen weigerde op deze vraag te
antwoorden.
Bij een huiszoeking In zijn kamer vond
men o.a. een lijst van het nieuwe kabinet,
waarop Rintelen zelf als Bondskanselier
stond aangegeven.
Gisteravond was Rintelen nog in staat
te spreken. Zijn familie mag hem bezoeken
DE PAUS DIEP ONTROERD
Een telegram en een protest
Verklaard wordt, dat de Paus bijzonder
zwaar geschokt wa$ door het nieuws van
Dollfuss' dood, wijl hü den Katholieken
bondskanselier persoonlijk bijzonder hoog
achtte wegens zijn oprechte innig-katho-
lieke opvattingen en gevoelens.
Het is waarschijnlijk, dat Z.H. de Paus
gebruik zal maken van de eerste de beste
gelegenheid welke zich voordoet om open
lijk zijn afkeer uit te spreken over de
politiek van geweld en moord, welke het
vreedzame leven in Oostenrijk verstoort
In Vaticaansche kringen wordt deze ver
klaring van het hoogste belang geacht. Zij
zou reeds in het begin der volgende week
afgelegd kunnen worden. Dinsdag toch
ontvangt de H. Vader in bijzondere audiën
tie tweehonderd Oostenrijksche jongens
die hun vacantie doorbrengen in de Ita-
liaansche vacantie-kampen.
Gisterenmorgen werden namens den H.
Vader telegrammen gezonden aan me
vrouw Dollfuss, aan Bondspresident Mi-
klas en aan Minister Schussnigg.
Het telegram aan mevrouw Dollfuss
luidt:
De H. Vader is smartelijk bewogen door
de treurmare van het onder zoo droeve
omstandigheden al te vroege verscheiden
van uw hoogst verdienstelijken echtgenoot
die in voorbeeldig geloof en mannelijke
trouw zijn Kerk en zijn Land diende, cn
geeft mij opdracht, u da uitdrukking van
zijn vaderlijk meeleven over te brengen.
Hij smeekt om de eeuwige rust voor den
overledene en bidt God troost af voor de
zwaar beproefde ochtgenoote cn de van
hun vader beroofde kleinen, en Hij geeft
hun van ganscher harte Zijn Apostolischen
Zegen. Kard. Pacelli.
Deelneming van Hindenburg.
Rijkspresident von Hindenburg heeft den
Oosten rij kschen bondspresident Miklas naar
aanleiding van den aanslag op bondskanse
lier Dollfuss het volgende telegram gezon
den:
„Diep geschokt door het bericht, dat
bondskanselier Dollfuss ten offer gevallen
is aan een afschuwelijken aanslag, zend ik
Uwe Excellentie mijn hartelijkste deelne
ming."
Belgische veronwaardiging.
De moord op bondskanselier Dollfuss
heeft in België groote consternatie ver
wekt.
De „Nation Beige" schrijft: Zijn lot was
grandioos.
Bijna geheel alleen stond hij op tegen
den Germaanschen reus. Hij wist dat hy zou
vermoord worden. Hij was volledig katho
liek, vroom zonder aanstellerigheid. Hy wil
de het Katholieke OostcnrUk de annexa
tie besparen bij een Duitschland, waar do
ceredienst van Wotan dezen van Christus
had vervangen.
Hu was één der weinige echte staatslie
den van dezen droeven tijd.
Dc Katholieke „Vingtieme Siècle"
schrüft:
Sedert twee jaar was hy tegenover het
groeiend Hitleriaansch heidendom het
symbool van den verwoeden tegenstand
van het christeiyk Europa. Eens temeer
werd rond Weenen de Christelyke bescha
ving verdedigd. Met Dollfuss is een der
hoogtepunten van Europa gevallen.
De socialistische „Peuplc" geeft de be
richtgeving der gebeurtenissen onder het
schandeiyke opschrift: „Dollfuss, moorde
naar der Schut7.bundlcr, heeft voor zyn
misdaden geboet."
WAT ZEGT DE DL'ITSCHE PERS?
De Duitsche pers heeft zich te houden
aan het parool, dat de Duitsche regcering
heeft uitgegeven en op het volgende neer
komt.
Ten eerste: voor Duitschland hebben de
gebeur teniaxen in Oostenrijk een zuiver
binnenlandden politiek karakter Duitsch
land betreurt den dood van den bonskan
selier maar veroorlooft zich de opmerking
dat de brutale politiek van den overledene
en diens kabinetten een en ander heeft uit-
ftiokt
Ten tweede: Duitschland ontkent ten
stelligste met de revolte der honderdvier
enveertig Nazi's iets te doen te hebben, ver
wacht, dat spoedig zal blgken, dat onder
deze opstandelingen geen enkele Ruksduit-
scher zich bevond en veroordeelt daarom
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE
BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De uitvaart van Dollfusi op Zaterdag
vastgesteld. Nog gevechten tn de provin
cie. Starherabcrg voorlooplg kanarlirr. (Ie
blad).
Hablcht als lands!nspecteur voor Oosten
rijk afgezet. (2e blad).
Von Papen aangezocht als gezant te
W'eenen. (2e blad).
De Belgische regeering krijgt verstrek
kende volmachten. (2e blad).
BINNENLAND.
De Eerzte Kamer heeft gisteren de Land-
bouwcrlsiswet en de Winkelsluitingswet
aangenomen. (1ste blad).
Contingenteerlng van steenkool. (2de
blad).
Een goedkoope rels-week In Nederland.
(lste blad).
W'ecr geknoei met varkens in de omge
ving van W'eesp san het licht gekomen.
(Gem. Bcr., 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De derde dag der Vterdaagsehe en het
begin van den vierden dag. (2de cn l*to
blad).
De waterpolo-competitle, (2de blad).
LeeS oiut advertentie op pag. 4
GARAGEBEDRIJF JAC. DE GROOT.
ook de Interventie van den Dultschen ge
zant te Weenen, die zich bovendien niet
met Beriyn in verbinding gesteld had cn
dien de regcering daarom van zyn post
terugroept.
Ten derde: Duitschland hoopt, dat men
na het gebeurde in Ooalenryk nu eindeiyk
zal inzien, dat alcchts een nieuwe plebisciet
en een reconstructie van de regcering ala
gevolg van dit constateercn der waro
machtsverhoudingen het land de zoo ge-
wcnsche rust kunnen teruggeven.
Ten vierde: Ten einde tc onderstrepen,
dat het officieele Duitschland zich met de
opstandelingen in Oostenryk in geen enkel
opzicht aolidair verklaart, sluit het zyn
grens met de OostenrUksche republiek om
zoowel een vlucht der honderdvicrcnveertig
naar Duitschland, ala een overloopen van
met den opstand sympathisccrende Duit-
schers en Ooatenrukcra naar het Oosten-
ryksche grondgebied te verhinderen.
Een andere officieele houding van
Duitschland was niet te verwachten. Men
kan echter ook andere, zeer uiteenloopcn-
de niet-officieele atemmen vernemen,
waarby er velen zyn, die het gebeurde te
Weenen als een nieuwen, ditmaal wel zeer
vernietigenden slag voor de Duitsche poli
tiek beschouwen. Maar zullje stemmen blij
ven natuurlijk onder dc oppervlakte. Zy
worden nergens in Duitschland afgedrukt!
OOSTENRIJKS NIEUWE
RKGKERINGSIIEF.
Een Jonge man met een veelbewogen
loopbaan.
Ernst RUdiger Fürst von Starhemberg is
een afstammeling van den beroemden graaf
Ernst Rüdigcr, die in 1683 Weenen tegr-n
dc Turken hielp verdedigen. Hy is thans 33
jaar oud. Zun vader was een hoofdofficier
van de K. ttnd K. Arme
In 1917, toen hu nauwelijks 18 jaar oud
was nam hy als vrywilliger dienst en
ging met het vierde dragonderregiment
naar het Russische front, waar hy wegens
zun dapperheid meermalen eervol vermeld
werd. Toen de wapenstilstand gesloten
werd, was Starhemberg luitenant.
Zun strydlust en vooral zyn anti-marxls-
tiache geeste deden hem deelnemen aan den
beruchten Kapp-putach en aan alle onder-
nemingen van de Tiroler stormcompagnie
van het vrucorps Oberland in Opper-Sile-
zië. Later beyverde hu zich voor de Heim-
wehr-beweging, stichtte het Jagerbataljon
„Starhemberg" en werd leider van de Heim-
wehren in Oppcr-Oostenryk. Op 1 Septem-
