BONDSKANSELIER DOLLFUSS VERMOORD DOOR NAZI'S
BIJ EEN MISLUKTE PUTSCH TE WEENEN
Bondskanselarij en radio-station door de rebellen bezet
25ste Jaargang
DONDERDAG 26 J*JL! vm
No. 7872
S)e OeldódicSoii/uMil
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraaft bij rooreit bet afin j:
Toer Ldden M cent per weekIM per kwartaal
Bij moe Agenten ïe cent per week 2.M per kwartaal
Franco per post 2J» per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is eoor de Abonnë'i rer-
krijgbaar tegen betaling ran 5* cent per kwartaal, bfl
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers S cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 fl
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT)
Gewone Adrertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededoelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste SO woorden, waarin b»
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur oa
verhuur, koop en verkoop: 0.50
De rebellen zijn gisteravond gearresteerd,
de leiders terecht gesteld
Gistermiddag te ongeveer 1 uur is te
Weenen een nationaal-socialistische greep
naar de macht gedaan, die evenwel is mis
lukt.
De rebellen hebben een aanval gedaan
op het Weensche zendstation, de „Ravag",
en de Bondskanselarij bezet. Daarbij is
bondskanselier dr. Dollfuss doodgeschoten.
Een paar andere ministers, o.a. dr. Fey en
Karwinsky zijn cenigen tijd als gijzelaars
door de rebellen vastgehouden. President
Miklas heeft den minister van onderwijs
Schuschnigg voorloopig aangesteld als lei
der der regeering. De rebellen, die dc kan
selarij bezet hielden, zijn gearresteerd; de
leiders zijn geëxecuteerd.
VERWARDE BERICHTGEVING.
In verband met de gebrekkige verbinding
met Weenen en het feit dat de berichten
elkaar vaak tegenspreken en oncontroleer
baar zijn, zij onder het noodige voorbehoud
de volgende schets van den loop der ge
beurtenissen gegeven, die het meest waar
schijnlijk lijkt.
Ongeveer één uur 's middags hebben
nationaal-socialisten zich op verschillende
punten te Weenen verzameld in Heimwehr-
uniform.
Een deel van deze nazi's is dadelijk ge
arresteerd. Een ander deel begaf zich naar
het gebouw van den omroep „Ravag" en
bezette het. Medegedeeld werd dat Dollfuss
was afgetreden en zijn opposant Von Rin-
telen (gezant van Oostenrijk te Rome) de
nieuwe regeering zou vormen.
Een derde deel van de rebellen in Heim-
wehr-uniform bezette de Bondskanselarij
en hield Dollfuss, Fey en Karwinsky (de
staatssecretarissen van oorlog en politie)
als gijzelaars gevangen. Dollfuss is daarbij
neergeschoten en aan de gevolgen van zijn
zware verwonding overleden; Fey en Kar
winsky werden later vrijgelaten.
Wegens de verwarring duurde het ©eni
gen tijd voordat de politie en het leger in
het geweer kwamen.
Het omroepgebou w is in den loop van den
middag met geweld op de nazi's heroverd.
De bondskanselarij bevond zich toen nog
in de macht van de revolu/tionnairen. Het
gebouwencomplex werd belegerd, en in den
loop van de avond hebben de nazi's zich
overgegeven.
De Heimwehrleider en vice-kanselier
Star hem berg is uit Venetië, waar hij met
vacantie vertoefde, naar Weenen terug
gekeerd.
Ook in Innsbruck hebben de nazi'6 een
Putsch op touw gezet, die echter eveneens
is onderdrukt. De regeering heeft den toe
stand in de provincie in de hand. Te
Weenen is de regeering ook meester van
de situatie.
DE BEZETTING VAN DE RAVAG.
Het eerste gerucht, dat vanuit Weenen
over den Putsch naar het buitenland door
drong, was een ongewone storing van het
Weensche radio-stat ion, de „Ravag".
Even na 1 uur reed een troep personen,
gekleed in uniformen van het bondsleger,
naar het gebouw van de Ravag, de Ooeten-
rijksche omroepm a a tscha pp ijen bezette
het gebouw. Een dezer personen deed voor
de microfoon de mededeeling, dat de regee
ring was afgetreden, waarop de uitzending
werd afgebroken.
In den loop van den middag werd de
groote Weensche zender Bisamberg bezet
en met dynamiet opgeblazen.
Radio-Weenen zendt than6 over den klei
neren reeds vroeger stopgezetten zender.
Nadat de Ravag door de rebellen was
bezet, werden terstond pogingen gedaan
om het gebouw te heroveren, waarin men
na een strijd van drie uren slaagde. Van de
straat schoot men met machinegeweren,
uit het gebouw werden handgranaten ge
worpen. Een politie-agent werd daarbij ge
dood, vele anderen gewond. Ook van het
Dr. Dollfuss, de vermoorde Oos-
tenrijksche bondskanselier.
personeel der Ravag werden eenigen ge
kwetst.
De binnengedrongen rebellen werden ge
vat.
Tegen 3 uur werd de uitzending hervat
met de voorlezing van een officieel com-
muniqiïé.
DE BONDSKANSELARIJ BEZET.
Dollfuss neergeschoten.
Tegelijkertijd dat de „Ravag" werd over
vallen, bezette een volksmenigte, onder
welke zich talrijke soldaten bevonden, de
bondskanselarij, sloot de deuren en bracht
het gebouw in staat van verdediging door
machinegeweren op te stellen.
In het gebouw bevonden zich Dollfuss,
Fey en Karwinsky, die gevangen werden
genomen.
Wat zich daarbinnen heeft afgespeeld is
niet met zekerheid bekend, maar het is een
feit, dait dr. Dollfuss is neergeschoten en
binnen eenige uren aan zijn verwondingen
is bezweken.
Volgens sommige berichten werd Doll
fuss getroffen door 2 kogels, een in het
hoofd en een in den hals. Om half 3 was hij
stervende en zijn laatste verzoek was, dat
majoor Fey bij hem zou worden gebracht.
Kort nadat deze aan de ster vensponde was
verschenen gaf Dollfuss den geest.
Temidden zijner vijanden gestorven.
Van den dood van Dollfuus wordt de
volgende beschrijving gegeven.
Bondskanselier Dollfuss had juist eenige
besprekingen geëindigd en ging in de by
zyn werkkamer gelogen z.g. „Siiulenzim-
mer", vanwaar hij in de voorkamer ging,
welke toegang verschaft tot zijn werkka
mer. De bandieten waren toen reeds aan
de deur van dit vertrek. Minister Fey sloeg
voor naar den Bondspresident te gaan, die
een ander vertrek heeft in hetzelfde ge
bouw. De beide staatslieden moesten over
dc gang naar de congreszaal. Bij deze zaal
stormden tien a twaalf man op den Bonds
kanselier af met getrokken pistool. De voor
ste van hen loste twee schoten, welke bei
den doel troffen; één drong in den hals van
Dollfuss en één onder den schouder. De
getroffene hief beide handen voor het ge
zicht, week een weinig terug, draaide zich
half om en stortte neer. De toegeschoten
beambten werden door de bandieten als
gijzelaars in dc congreszaal opgesloten. De
moordenaars verkeerden blijkbaar in de
meening, dat Dollf i roods dood was. Het
eenige geluid, dat de Bondskanselier uit
bracht waren de woorden: „Hulp, hulp".
Na eenigen tijd werd Minister Fey naar
Dollfuss gestuurd. De getroffen staatsman
lag in de congreszaal. Met zwakke, doch
nog vaste stem, vroeg hij zijn medewerker
voor vrouw en kinderen te zorgen. Dan
verzocht de stervende om in zijnentwil geen
bloed te vergieten.
Bondskanselier Dollfuss heeft aan zijn
moordenaars om bijstand van een priester
gevraagd; de bandieten hebben dit echter
geweigerd. Eenzaam is Dollfuss gestorven,
temidden zijner vijanden.
DE EISCHEN DER REBELLEN.
Zij geven zich over.
Intusschen verzamelde zich het leger en
de Heimwehr voor de Bondskanselarij on
der leiding van minister Schuschnigg, die
door bondspresident Miklas tot voorloopig
premier was aangesteld, wegens afwezig
heid van vice-kanselier prins Starhemberg,
die zich te Venetië bevond.
De opstandelingen stelden met de wa
pens in de hand aan de onderhandelaars
der regeering de volgende eischen:
„Er moet een regeering van nationale
richting onder leiding van dr. Rintelen
worden gevormd. Dc in verband met den
Putsch gearresteerde personen, moeten in
vrijheid worden gesteld. Het conflict met
Duitschland moet worden bijgelegd".
De opstandelingen wezen het eerste ul
timatum der regeering af.
Tegen half 7 begon de regeering mili
tairen te concentreeren voor de Bondskan
selarij. Tengevolge hiervan vroegen de op
standelingen nieuwe onderhandelingen, die
geruimen tijd duurden. Toen vrijgeleide
tot de Duitsche grens was toegezegd, wer
den de wapens afgegeven. In het gebouw
van den Bondskanselier moesten de op
standelingen zich tot op het hemd ontklce-
den. Daarna werden zij onder bewaking
van een groote macht politic en militairen
op vrachtauto's naar de politic-kazerne in
de Marokkanerstrasse gebracht. Het waren
144 man. Van goed ingelichte zijde ver
luidt, dat den opstandelingen slechts on
der twee voorwaarden vrijgeleide werd toe
gezegd, n.1. dat er geen dooden tengevolge
van den putsch zouden zijn te betreuren
en dat de overgave binnen een kwartier
zou geschieden. Daar aan deze beide voor
waarden niet is voldaan, bestaat er geen
aanleiding het vrijgeleide tot de grens te
geven en in verband hiermede mag wor
den verwacht, dat dc 144 rebellen onder
het standgerecht zullen vallen.
Hedenmorgen bevonden dc 144 gearres
teerde rebellen, alleen gekleed in hemd en
broek, zich nog steeds in dc politie-kazcr-
ne. De aanvoerders van de rebellen zijn
reeds terecht gesteld.
De bevolking wilde ze lynchen.
Dc terroristen werden tijdens het vervoer
door de menschenmenigte met kreten van
afschuw ontvangen en het was moeilijk
een lynchpartij te voorkomen.
Volgens te Venetië ontvangen berichten
zouden reeds 40 Nazi's geëxecuteerd zijn.
FEY F.N «CHUSCIINIGG
VOOR DE RADIO.
„Dollfuvi stierf, maar zijn werk leeft".
Gisteravond om tien uur werden door
de Post te Weenen officiecle verklaringen
draadloos rondgezonden van dc heeren
Fey en Schuschnigg.
Fey deelde mede. dat om 1 uur auto's
met gcuniformdc en bewapende mannen
voor de kanselarij zijn voorgereden en het
gebouw binnengedrongen en allen met het
pistool op de borst gedwongen hebben
binnen te blijven.
Dollfuss en Karwinsky werden afzonder
lijk medegenomen. De andere ministers
bleven bijeen.
Om half drie, aldus Fey, werd ik door
een patrouille afgehaald en naar Dollfuss
gebracht. Deze was gewond en gaf mij
opdracht voor zijn familie te zorgen en
bloedvergieten te vermijden. De andere
ministers kwamen daarna by ons.
Eenige uren werden door ons doorge
bracht in grooten angst, waarbij wij voort
durend met geweren en pistolen bedreigd
werden. Ik werd later weggehaald en
kreeg gelegenheid van het balcon met de
minister Freistadt en Stürmer te spreken.
De gevangenen werden daarna door dc
Nazi's losgelaten.
In andere declen van Oostenrijk hebben
de Nazi's ook aanvallen gedaan. De meeste
zijn afgeslagen; daar waar zy ecnig succes
gehad hebben, zijn zij later weer verjaagd
of verdreven.
Vervolgens kwam Schuschnigg aan het
woord. Deze zeide het volgende: Ik begin
met te wijzen op een leugen. Toen om 12
uur de radio te Weenen het bericht rond
zond, dat de regeering afgetreden was. be
grepen wij dadelijk, dat wij met een mysti
ficatie te doen hadden. Een auto met man
nen in uniform van politie en leger waren
den post van de radio binncgcdrongen en
hadden den omroeper met de revolver op
dc borst gedwongen deze mededeclingen te
doen.
Andere auto's reden voor de kanselarij
en de inzittenden drongen er binnen, het
geen te gemakkelijker was omdat men hen
voor politie hield, want allen droegen poli-
üc-uniformen.
De aanval was blijkbaar zeer goed voor
bereid.
Hoewel ze ln uniform waren, kan direct
gezegd worden, dat noch het leger, noch
de politie er iets mee te maken hadden.
Om een uur is dc aanval begonnen. Dc
andere ministers verecnigden zich in den
ministerraad cn men stelde zich in ver
binding met den president van de repu
bliek.
Deze belastte Schuschnigg met dc re-
gccring en gaf telefonisch de noodige vol
machten.
Het bericht, dat dc president een ander
opdracht zou hebben gegeven om een rc-
gecring tc vormen, n.l. Rintelcn, is een leu
gen. Dadelijk werden dc troepen, de poli
tie, de Hcimwehrcn cn dc andere forma
ties van officieclcn aard op de been ge
bracht; de orders werden prachtig opge
volgd.
Verder ls het overal in Oostenrijk rus
tig gebleven, enkele pogingen tot opstand
zijn zeer snel onderdrukt. De rcgccring is
dus dc baas gebleven.
Bij de onderhandelingen werd bepaald,
dat vóór olies de kanselarij ontruimd moest
worden, wunr zich 144 zwaor gewapende
mannen bevonden. Ge/.orgd moest worden,
dat de gevangenen niet werden gedood.
Ik heb schriftelijk opdracht gegeven,
den muiters vrijgeleide over dc grens aan
tc bieden, als zij in 15 minuten het gebouw
ontruimden cn er geen dooden gevallen
waren, aldus Schuschnigg.
Daarna deed h(J in bewogen bewoordin
gen mededeeling van het feit, dat Dollfuss
aan zijn wonden overleden is. Maar zijn
werk leeft, voegde hij er bij, Oostenrijk
leeft. Wy roepen dc wereld als getuige,
dat wij nog voorvechters zijn van dc Duit
sche cultuur cn dat Dollfuss" nagedachte
nis onze leidster blijft.
Dc muiters hobbcn den Duitschcn ge
zant te Weenen opgeroepen cn deze heeft
zich naar de Bailplatz begeven om als be
middelaar op te treden, op het oogenblik
dot Dollfuss al dood was.
Schuschnigg besloot met een opwekking
aan het vaderland getrouw tc blijven, voor
orde en cultuur te waken en zich niet van
den weg, die aan Oostenrijk voorgeschre
ven is, tc laten afbrengen. Hij ciscWte dat
al degenen, voor wie het woord „Treuc"
nog wat beteekent, in orde en eendracht
trouw te bleven aan de grondwet, opdat
deze dag van smart naar een betere toe
komst moge leiden.
Op 14 Maart j.l. beloofde Weenen trouw
fuss voor hetzelfde gebouw, waarin de
gisteren den dood vond.
Dollfuss te midden van zijn regeering bij de feestelijke viering van de tot stand koming der
nieuwe grondwet op 1 Mei j.l.
