DE FINANCIËN DER PLATTELANDS
GEMEENTEN.
25ste Jaargang
DINSDAG 24 JULI 1934
No. 7870
Sh £cid6eh^0oii^omt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS EED RAAGTs
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeclingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waart» be-
betrekkingen worden aangeboden of gevrnagd, huur m
verhuur, koop en verkoop: 9.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE
BLADEN.
Nederland onrechtvaardig
behandeld.
Onze badplaatsen met name Noord wijk
maken 't nog slechter dan vorig jaar,
voornamelijk doordat er geen Duitsche gas
ten komen.
Wa rom niet? 't Schijnt nog niet vol
doende doorgedrongen te zijn tot ons volk,
dat de Duitsche Staat 't den Duitschers be
moeilijkt, om hun vacantie in het buiten
land door te brengen, maar speciaal be
moeilijkt voor wat Nederland betreft!
Nog altijd bestaat, ondanks de herhaalde
pogingen die bij de regeering werden ge
daan om te trachten hierin verbetering te
verkrijgen, de onrechtvaardige, de grie
vende bepaling, dat het den Duitschers
door hun regeering verboden is met meer
dan 50 mark in contanten met vacantie naar
Nederland te gaan; daarna kunnen zij nog
slechts een chèque van 150 mark nage
stuurd krijgen. Naar Frankrijk en België
mogen de Duitschers echter ongeveer 700
mark meenemen! Onder deze onbegrijpe
lijke, ergerlijke achterstelling lijdt Noord-
wijk, dat immers hoofdzakelijk Duitschers
trok, wel het meest.
Zou 't mu niet zijn een permitteer ons
het woord zekere lamlendigheid, indien
wij. Nederlanders, vacantie-uitstapjes naar
Duiitschland zouden blijven maken, zooals
gewoonlijk, alsof het ons aangedane on
recht ons ndot krenkt, alsof wij dat niet ge
voelen, gemoedelijke goedzakken als we
zijn!
Neen, wij bedoelen niet, te adviseeren,
wraak te nemen op de individueele Duit
schers voor de bejegening ons door hun re
geering aangedaan. Maar wij moeten hun
wèl duidelijk maken, dat wij niet zoo maar
met ons laten sollen, dat wij niet weerloos
staan, als men ons onrechtvaardig behan
delt opdat zij, de Duitschers, hun regee
ring trachten te bewegen aan de onrecht
vaardige bejegening van Nederland een
einde te maken, als zij 't niet noodig oor
deelt om motieven van moreelen aard, dan
tenminste uit vrees voor tegen-maattegelen.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
ONTOELAATBAAR.
Bij ingezonden stuk in de „Nieuwe Rot-
terd. Crt." vestigde de heer H. Sanders er
de aandacht op, dat het Kamerlid mr. J.
Duys, advocaat in de Strooppot-zaak en in
de zaken tegen den nat.-socialistischen sla
ger Roelofsen meermalen wegens be
leed iging voor den rechter gedaagd
over beide kwesties het woord heeft ge
voerd in de Tweede Kamer.
De Haagsche Post noemt dit een
ontoelaatbaren misstand en schrijft ervan:
Volkomen terecht herinnert de heer
Sanders aan de zaak-Stavisky, die een
schel licht wierp op de onwenschelijk-
heid, dat advocaten, tevens politici, in
vloed, ontleend aan hun Kamerlidmaat
schap, aanwenden ten behoeve van hun
cliënten. Het wordt naar onze meening
hoog tijd, dat vanwege de S. D. A. P.
of de Tweede Kamer wier reputa
ties beide ten nauwste hierbij betrok
ken zyn een onderzoek en een po
sitieve uitspraak hieromtrent worden
gedaan. Het parlementarisme bevindt
zich tegenwoordig in een te critieke
positie om het gevaar te kunnen ris-
keeren, dat het ook hier te lande wordt
gecompromitteerd!
COMMUNISTEN TERECHTGESTELD.
PEKING, 24 Juli. (V.D.) Naar uit Kash-
gar wordt gemeld, zijn aldaar 18 Chinec-
sche communisten in het openbaar terecht
gesteld. Zy hadden getracht een opstand
in Chineesch Turkestan te ontketenen.
Uitgaven der gemeente
Tegemoetkoming aan ouders van
schoolgaande kinderen
wegens reiskosten
door
A. A. C. M. VAN IERSEL
Burgemeester van Noordwijkerhout.
XXVI.
Bij de totstandkoming der Lager Onder
wijswet 1920, die de gelijkstelling van het
openbaar en bijzonder onderwijs zoo om
standig mogelijk trachtte te regelen, werd
er naar gestreefd te voorkomen, dat finan-
cieele bezwaren der ouders of verzorgers
oorzaak zouden zijn, dat hunne kinderen of
pupillen niet het onderwys van de ge
wenschte richting zouden kunnen ontvan
gen.
Uitvloeisel dezer gedachte was art. 13
der Lageronderwijswet 1920, dat bepaalt,
dat ten behoeve van ouders, voogden of
verzorgers van in den leerplichtigen
leeftijd vallende kinderen, die hunne kin
deren openbaar onderwijs, dan wel bij
zonder onderwijs van een bepaalde richting
wenschen te doen genieten, terwijl de wo
ning van de kinderen meer dan 4 K.M. is
verwijderd van een voor hen toegankelijke
school voor gewoon of voor uitgebreid la
ger onderwijs, waar het door hen ge-
wenschte onderwijs wordt gegeven, des-
verlangd steun wordt gegeven uit de ge
meentekas ter tegemoetkoming in de kos
ten, verbonden aan het bezoeken van eene
op grooteren afstand van de woning, doch
binnen de gemeente of in een naburige ge
meente gelegen school voor gewoon of uit
gebreid lager onderwijs, waar het door hen
gewenschte onderwijs gegeven wordt. Zoo
noodig worden de kosten geheel uit de ge
meentekas vergoed.
Paar het na de invoering der Lager On
derwijswet 1920 nog al eens voorkwam,
dat men kinderen van school wenschte te
doen veranderen op gronden, die fcitelyk
met „richting" niets te maken hadden, werd
bij de wet van 16 Februari 1923 Sts.bd. 38
het in de vorige alinea vermelde aangevuld
met de bepaling, dat geen vergoeding noch
tegemoetkoming wordt toegekend voor
zoover het betreft kinderen, die reeds zijn
toegelaten als leerlingen tot eene binnen de
gemeente gelegen school, welke niet meer
dan 4 K.M. van hunnne woning is verwij
derd tenzij de vergoeding of tegemoetko
ming strekt tot vervoer naar eene school,
die bij evenbedoelde toelating nog niet was
opgericht.
In de eerste jaren na de invoering der
Lager Onderwijswet 1920 gebeurde het
herhaalde malen niet bij Katholieken,
want katholieke ouders zyllen slechts by
hooge uitzondering hun kinderen naar een
niet-katholieke school zenden dat om
allerlei futiliteiten, b.v. omdat het onder
wijs aan een school niet precies strookte
met persoonlijke gevoelens, of omdat men
kwestie had gehad met het hoofd van de
school of den dominee, kinderen van de
school, waarop zy aanvankelijk geplaatst
waren werden gehaald om dan overge
plaatst te worden naar een andere school,
terwijl de gemeente goed genoeg werd ge
acht om de vervoerkosten te betalen. Dit
te voorkomen is de bedoeling geweest der
bovenaangehaalde wetsbepalingen van 16
Februari 1923. Op het moment, dat de kin
deren voor het eerst naar school gaan,
heeft men vrijheid de school te kiezen
van de gewenschte richting en kan men
zoo noodig op gehcele of gedeeltelijke res
titutie van vervoerkosten aanspraak ma
ken. Veranderen de kinderen van school,
dan verbeurt men het recht op vergoeding,
tenzij de kinderen alsdan naar een school
gaan, die nog niet was opgericht, toen zy
voor het eerst naar school gingen.
Voor sommige afgelegen gemeenten zyn
de uitgaven, die art. 13 der Lager Onder
wijswet medebrengt, niet onbelangrijk.
Over 1929 bedroegen deze voor de diverse
gemeenten ƒ93000.
Ten einde in deze uitgaven bezuiniging
te brengen, is bij de wet van 4 Augustus
1933 St.bl. 414 tot beperking van de uitga
ven, welke voor de openbare kassen voort
vloeien uit de Lager Onderwijswet 1920
bepaald, dat de afstand van 4 K.M., ge
noemd in art. 13 der Lager Onlerwijswet
1920, wordt gesteld op 5 K.M. Tevens is
daarbij verordend, dat alle besluiten,
In dit artikel wordt uiteengezet,
wanneer wel en wanneer geen ver
goeding wegens reiskosten bij school
bezoek wordt gegeven.
waarbij vergoedingen zijn toegekend ten
behoeve van kinderen, wier woning min
der dan 5 K.M. verwijderd is van de door
hen bezochte school, vervallen op 6 Sep
tember 1933. Aanvankelijk had Minister
Marchant den afstand, waarbinnen geen
vergoeding werd toegekend, willen bepa
len op 6 K.M., doch wegens bezwaren in
het Parlement is deze afstand van 6 K.M.
tot 5 K.M., teruggebracht.
In elk geval beteekent het feit, dat de af
stand van 4 K.M. op 5 K.M. is gebracht
voor vele gemeenten eene niet te onder
schatten bezuiniging. Noordwijkerhout, dat
voorheen een 5-tal klanten had, die voor
een tegemoetkoming krachtens art. 13 der
Lager Onderwijswet in aanmerking kwa
men, heeft thans voor geen enkelen leer
ling reiskosten meer te vergoeden.
Als ouders, verzorgers of voogden van
kinderen steun vragen krachtens art. 13
der Lager Onderwijswet 1920 is de Raad
gehouden den gevraagden steun te verlee-
nen. Op een desbetreffend verzoek wordt
binnen 30 dagen beschikt. Neemt de Raad
een geheel of gedeeltelijk afwijzend besluit
den staat binnen 30 dagen beroep op God.
Staten open. Ieder belanghebbende dus
ook de gemeenteraad kan van de be
slissing van Ged. Staten bij de Kroon in
beroep gaan.
Het feit, dat iem. nd persoonlijk over
ruim voldoende middelen beschikt om de
benoodigde reiskosten voor zijn kinderen
zelf te betalen, mag op zichzelf voor den
Raad geen aanleiding zijn om tegemoet
daarin te weigeren. Bij diverse Koninklij
ke Besluiten is uitgemaakt, dat bij de be
slissing op verzoeken om steun voor ver
goeding van reiskosten wel rekening mag
worden gehouden met de financieele
draagkracht der ouders, doch dat zulks
niet wegneemt, dat de te verleenen steun
een wezenlijke tegemoetkoming moet
zijn en in redelijke verhouding moet staan
tot de door den verzoeker te besteden kos
ten.
Zijn de ouders on- of minvermogend,
dan dienen alle reiskosten der kinderen
door de gemeente te worden vergoed.
Als de afstanden niet al te groot zijn,
zal het in den regel voor de gemeente het
best zijn een fiets beschikbaar te stellen of
liever nog de onkosten verbonden aan het
houden van een rywiel te betalen. Fietsen
zijn tegenwoordig zeer goedkoop, trou
wens bij Kon. Besluit van 12 Mei 1932 No.
76 is uitgemaakt, dat een vergoeding van
0.01 per af te leggen kilometer alleszins
voldoende moet worden geacht.
Een eenigszins eigenaardig geval deed
zich onlangs voor in de gemeente Emmen.
Een weduwe vroeg ten behoeve van haar
leerplichtig kind aan den gemeenteraad
om overeenkomstig art. 13 der Lager On
derwijswet uit de gemeentekas een tege
moetkoming te mogen ontvangen in de
kosten verbonden aan het bezoeken per
autobus van de in die gemeente op meer
dan 4 K.M. van de woning van adressantc
gelegen R.-K. school te Barger-Compas-
cum. De Raad van Emmen beschikte afwij
zend op grond van de volgende overwegin
gen:
dat binnen den afstand van 4 K.M. van
de woning van adressante eene R.-K.
school is gelegen en wel te Zwartemeer
(gemeente Emmen);
dat de Raad van oordeel is, dat de toela
ting voor het kind van adressante tot de
R.-K. school te Zwartemeer ten onrechte
is geweigerd.
In hooger beroep echter vernietigden
Gedeputeeerde Staten van Drente bij hun
beschikking van 11 Januari 1933 dit raads
besluit o.m. uit overweging, dat naar de
meening van hun College het bestuur van
de R.-K. school te Zwartemeer niet kan
worden verplicht tegen zijn wil kinderen
uit een andere parochie als waartoe de
school behoort op te nemen, dat derhalve
genoemde school niet kan worden aange
merkt als een voor de kinderen van appel
lante toegankelijke school in den zin van
art. 13 der Lager onderwijswet 1920, zoo
dat de gevraagde tegemoetkoming door
den Raad der gemeente Emmen ten on
rechte is geweigerd.
Gedeputeerde Staten van Drente mogen
naar de letter cïer wet gelijk hebben,
ongetwijfeld was het besluit van den Raad
van Emmen meer met de bedoeling
der wet in overeenstemming.
Wegwerking van het surplus
aan melk,
(Onderstaande beschouwing was reeds
geschreven, toen bekend werd het gisteren
in ons blad vermelde besluit inzake heffing
op oliën, teneinde het boter- en vetgebruik
te bevorderen, en tevens het besluit, om de
crisis-heffing op margarine te verhoogen,
omdat de margarine een te grootc concur
rent is geworden van de natuurboter).
Er is een te veel aan melk. Men kan
dit teveel niet wegwerken in de consump-
tiemelk, noch in boter, kaas cn andere
zuivelproducten, tenminste niet op de
huidige prijzen. Door heffingen heeft men
het prijsniveau voor zuivelproducten
kunstmatig hoog gemaakt, teneinde den
boeren een toeslag op de marktwaarde te
kunnen betalen. Hooger prijzen doen het
debiet verminderen en deze afzetvermin-
dering stijgt snel met de hoogte van het
prijsniveau. De regeering heeft daarvoor
onder meer bevolen, dat de margarine
met een bepaald percentage boter moet
worden vermengd (voor het oogenblik op
25 pet. gesteld) terwijl de margarine eenigs
zins vrijwillig gecontingenteord is. Het
totale verbruik in ons land zou niet ge
heel en al door boter kunnen worden ge
dekt; daarvoor is er te weinig boter. Weet
men den prijs van boter niet onbelangrijk
te verlagen, dan zou alle melk kunnen
worden verwerkt en verkocht, maar dan
zou de margarine krachtig moeten wor
den gereduceerd. Bovendien zou de bo-
terprijs daartoe niet onbelangrijk moeten
dalen, wat invloed uitoefent op den richt
prijs aan de boeren te betalen. Dit is ech
ter een kwestie van een rekensom. Gege
ven die pry zen,., dien afzet... wat is dan
voordeel iger óf het oude systeem te be
houden dan wel de margarine te contin
genteeren en het boterverbruik te prik
kelen. Om verschillende redenen hellen
wij over om in onze vetbehoefte in de
eerste plaats te doen voorzien door boter
en het niet te bevredigen gedeelte van dc
vct-behoefte voor dc margarine te rcscr-
vecren. De bezwaren, die hiertegen zou
den kunnen worden ingebracht, zijn vol
ledig bekend. Zij kunnen grootcndecls
worden ontzenuwd, maar in dit verband
willen wy daarop niet ingaan.
Wij vermelden alleen het principe:
„Drastische beperking van dc margarine
productie volgens richtlijnen, door den
Staat telkenmale te geven en aanmoedi
ging van het binncnlandschc boterver
bruik, gepaard met het streven naar ex
portverruiming.
De margarine kan daarbij toch een
goede kans gegeven worden. Het is den
boeren onverschillig, op welke wijze dc
overtollige melk wordt weggewerkt mits
zij een behoorlijken prijs ontvangen. Dc
wereldvraag naar Nedcrlandsche kaas is
door doelmatige propaganda niet onbe
langrijk uit te breiden. Alle melk, die in
do kaasproductie verbruikt wordt, wordt
aan dc botervervaardiging ontrokken. In
dien men een verminderde boterproductie
door natuurlijke oorzaken zou kunnen te
weeg brengen cn indien men den invoer
van buitcnlandsche boter bleef beperken,
zooals momenteel het geval is, dan kan
een prijsstijging riet worden voorkomen.
De boterprijs gaat dan langs natuurlijken
weg naar een beter niveau '.oe, zoodat
ook de heffing een evenredige verminde
ring zou kunnen ondergaan. Stijgt het
verbruik van kaas aanmerkelijk, dan kan
de boter productie dalen, aannemende, dat
de hoeveelheid voorgebrachte melk in ons
land, door welke oorzaken ook, niet steeg,
en dan zou dc margarine-industrie het
vetckort vullen.
Er zou dus een band gelegd kunnen
worden tusschen de kaaspropaganda en
de margarine-producenten! Maakt propa
ganda, margarine-fabrikanten voor dc Nc-
derlandsche kaas in den vreemde; gc hebt
daartoe een perfecte organisatie. Alle
melk, die tot kaas verwerkt wordt, gnat
niet naar de botcrfabricken, Uw margari-
ne-debiet wordt erdoor verhoogd en gc
trekt dus profijt uit dc winstmarge van
den kaasafzet en die van dc margarine in
het binnenland.
De boeren besparen hierdoor propagan-
da-kosten, terwijl ook de Rcgecring hier
voor niet uit dc schatkist behoeft te put
ten. De groote margarine- cn olieconcerns
hebben hun wereldorganisatie; zij bchoc-
ver dus niets meer op te bouwen en /.ij
kunnen die organisatie in dienst stellen
van de melkveehouderij, opdat zij zelf de
vruchten plukken uit een verhoogden
verkoop van hun eigen product.
Deze gedachte komt dus met andere
woorden neer op een corporatieve orde
ning van zuivel- en margarincfabrikan-
belangen tezamen. De tegenstellingen
moeten zooveel mogelyk worden wegge
nomen; de banden, die hen binden daar
entegen nauwer aangehaald.
In verschillende artikelen hebben wij
de tegenstellingen naar voren gebracht
en daarbij het eerstgeboorterecht van dc
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Duitschlund confereert met Polen over
het plan van een Oostelijk Locarno. (2de
blad).
Italië wil ingrijpen in de Duitsche ter-
reur-campagne tegen Oostenrijk. (2de blad)
De beruchte Amerikaansehe bandiet John
Dillingcr neergeschoten. (Buitcnl. Ber. 2e
blad).
BINNENLAND.
De Koningin en Prinses Juliana hebben
het voornemen Zaterdag naar Noorwegen
te gaan. (1ste blad).
Nadere mededeclingen over dc heffing
op oliën cn vetten, (late blad).
Benoeming regent van Ilagcvcld. (Kcrkn.
3de blad).
.Maatregelen in verband met het In- en
uitvoer-mnnopolie voor peulvruchten. (L.
cn T„ 2de blad).
Sabotage aan boord van de „Nautilus".
(Gcm. Berichten, 3de blad).
Hevige brand te Oudenhoorn. (Gem. Ber.
3de blad).
Moordaanslag te Halsteren. (Gcm. Bcv.,
3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Dc Kaagweck. (3de en l.-te blad).
Dc Tour de France. (3de blad).
boter trachten te bewijzen. Blijven die te
genstellingen bestaan, dan zou volgens on
ze opinie de margarine voor boter moeten
wijken, terwijl onze Rcgcoring juist het
omgekeerde doet. Nu hebben wij gemeend
de gemeenschappelijke belangen te be
lichten, opdat uiteindelijk tot ccn bo-
langen-co-ordinatie kon worden gekomen,
waarbij alle partijen profitecren.
BINNENLAND
CRISIS-ORGAMSATIKBESCIIIKKING.
Naar wij vernemen heeft de Minister van
Economische Zaken thans de eerste geval
len aangewezen, waarbij overeenkomstig
artikel 1 van dc Crlsls-Organlsatlcbeschlk-
king 1934 II dc georganiseerden bij de Pro
vinciale Landbouw Crisis Organisaties ver
plicht zijn omtrent de arbeidsvoorwaarden
van hen, die bi) deze georganiseerden werk
zaam zyn, overleg te plegen met de Land-
arbeidersorganisaties. Het betreft hier de
georganiseerden in Langcwcg, Zevenberg-
schenhoek, Sommelsdijk en Klaaswaal. Dc
Minister heeft zoowel tot dc Individueele
werkgevers, als tot hun organisaties ccn
schrijven gericht, waarin hij deze de plicht
tot het voeren van overleg oplegt. Aan dit
schrijven heeft dc Minister dc opmerking
toegevoegd, dat indien dc georganiseerden
weigeren overleg tc plegen, hij gebruik zal
maken van dc bevoegdheden, welke hem
bij dc Landbouw-Crlmwct 1933 cn dc uit
voeringsmaatregelen daarvan zijn gegeven.
Wij herinneren eraan, dat deze bevoegdhe
den o.a. zijn dc mogelijkheid van gchcclc
of gedeeltelijke uitsluiting van steun voor
bepaalden of onbcpaaldcn tijd cn het ver
plichtend opleggen van arbitrage over de
arbeidsvoorwaarden door ccn of meer door
den Minister te benoemen arbitcr(s).
Naar wij vernemen ligt het in dc bedoe
ling van den Minister, indien ook elders
onvoldoende overleg wordt gepleegd, zoo
noodig op dezelfde wijze in tc grijpen.
DE TOESTAND IN DE .MIJNINDUSTRIE.
Naar wij vernemen heeft de directie van
dc Oranje Nassau Mijnen in verband met
den aandrang, uitgeoefend om tc komen tot
een werkweek van vijf dagen, het voorne
men om met ingang van 1 September ujt.
350 mijnwerkers op dc Oranje Nassau Mijn
IV te ontslaan. Tevens ligt het in dc bedoe
ling van genoemde directie om dc salaris
sen der beambten met ingang van l Sep
tember as. met drie procent te verlagen.
