25ste Jaargang
uUNDERDAG 19 JULI 1934
«o. 7866
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij yoormtbetafing:
Voor Leiden 13 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ie toot de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 n
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingcn wordt
het dubbel# van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin bn>
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
De uitgewischte Schuld,
Ons nieuw feuilleton, waarmee wij he
den een begin maken, is een van de beste
verhalen van den Engelschen romancier
Paul Trent en is getiteld: De uitgewischte
Schuld.
Het is het verhaal van een jongeman,
die de laatste wensch van zijn vader niet
eerbiedigde, die dit doen kon, omdat hij
hiertoe niet wettelijk verplicht was en die
zoo deed, omdat hij bang was voor de
armoede.
Het is het verhaal van een jongeman, die
leed onder vreeselijke zefbeschuldigingen
en het vertelt, wat hij deed om zijn schuld
uit te wisschen.
Onze lezers zullen dit zeer boeiende
verhaal zeker met de grootste belangstel
ling volgen.
V Lees en overweeg I
Vandaag willen wij geven een crisis-be
schouwing, door ons overgeschreven (van
daar dat wij niet uit bescheidenheid de aan
sporing, om te lezen en te overwegen, be
hoeven na te laten) uit een boek, dat heele-
maal niet over de crisis handelt, zelfs de
woorden crisis of malaise of iets dergelijks
niet eens noemt.
En toch hebben wij zelden een zóó juiste
opvatting over de crisis en malaise gele
zen.
Over de crisis en malaise op zichzelf, en,
voorzoover deze in de persoonlijke omstan
digheden, waaronder ieder van ons leeft,
moeten worden gedragen en geleden.
Wij citeeren uit dat boek:
„Het welzijn der menschheid is gebon
den aan wetten, die in haar grondlijnen
onveranderlijk en onver wrikbaar zijn als
de natuurwetten. Het zijn goddelijke wet
ten met goddelijke fundamenten. Tot deze
wetten, die niet geschonden mogen wor
den, behooren: gerechtigheid in handel en
wandel der menschen, erkènning van het
recht, dat ieder heeft op de vruchten der
aarde, hoogachting voor de menschelijke
waardigheid, een rechtvaardig evenwicht
tusschen arbeid en loon. Worden deze wet
ten geminacht, dan ontstaat er verwarring
in de maatschappij. Dan openen zich af
gronden tusschen de klassen. Dan groeien
op de velden der menschheid ontevreden
heid, vijandschap en haat. Dan wordt de
geest der menschen vergiftigd. Dan trek
ken in breede stroomen nood, ellende en
leed over de wereld. Het leven wordt voor
millioenen ondragelijk, wordt tot een zin
neloosheid, tot een hopelooze kwelling. Dan
verheft zich de roep om verbetering der
wereld, om den wederopbouw der maat
schappij, om radikale uitroeiing der on
rechtvaardigheden, die millioenen degra-
deeren tot lastdieren en uitbuitingsobjec
ten. Dan wordt het protest tegen het mis
bruik der goddelijke wetten langzamer
hand tot een vernielende storm, die een
chaos zal achterlaten. Maar wat is deze
chaos anders dan een schreeuw naar God,
een roep om de gerechtigheid, die God tot
het fundament der menschheid heeft ge
maakt".
Wordt hier niet de crisis geschetst en de
malaise en de opstandige stemming van
vélen in diepste oorzaak?
Een ander citaat uit hetzelfde boek:
„Wie van u zal zijn zoon een steen ge
ven, wanneer hij om brood vraagt? Of, als
hij vraagt om een visch, hem een slang ge
ven? Wanneer gij, die boos zyt, aan uw
kinderen goede gaven schenkt, hoeveel te
meer zal dan uw Vader, die in de hemelen
is, het goede geven aan wie het Hem vra
gen". (Matth. 7, 9).
En:
„Een kind wandelt tusschen vader en
moeder. Het houdt zijn kleine rechterhand
in de linker van moeder en zijn linkerhand
in de rechter van vader. En het kind zegt:
nu doe ik mijn oogen dicht en kan ik niet
meer zien. Alleen maar voor de grap. Kin
deren hebben soms zulke typische invallen.
Maar zie eens, hoe op hetzelfde oogenblik
vader en moeder steviger vasthouden. Ge
heel onwillekeurig. Waarom in 's hemels
naam gelooft u, dat God minder goed is,
dan deze twee met hun kind?"
En:
„Wanneer men hoort, dat de een tegen
den ander zegt: „Het was nu eenmaal de
wil van God", dan weet men, dat er een
ongeluk of iets zeer treurigs gebeurd is.
De melodie van den wil Gods als treurmu
ziek. Liederen in molL Droeve accoorden.
Menschen met gebogen hoofden, met be
vende lippen, met schouders, die schok
ken van het snikken. Overgave aan den wil
Gods, omdat er toch niets anders over
blijft.
Gelooft toch niet, dat, waar deze wil over
de menschen komt, de lucht zwart wordt
en de zon verdwijnt, de aarde vergrauwt,
het leed door de straten trekt, menschen-
oogen beginnen te weenen en menschen-
harten te bloeden. Wat een verwoestende
dwaling! Menschenkinderen, wie heeft dan
de zon geschapen en het licht? En den blij
den glans der bloemen, het geuren der ro
zen, het slaan van de vinken en het jube
len der leeuweriken?
„Zijt gij dan niet meer dan zij?"
En:
„Wanneer u In de stad een blinde ziet,
die aan den rand van het trottoir staat en
het niet waagt over te steken, omdat de
eene auto na de andere voorbij suist; en
de blinde vraagt u, hem naar den over
kant te brengen, zoudt u dan uw hulp wei
geren? Neen, u niet en ik niet en duizend
anderen ook niet. U zoudt den man onder
den arm nemen en veel behoedzamer de
straat oversteken, dan wanneer u alleen
liep. U kijkt oplettend naar links en rechts,
kiest het oogenblik, waarop de rijweg het
veiligst is, en het is u werkelijk een ge
noegen, den man behouden naar den over
kant te hebben gebracht. Het zou u zelfs
pijnlijk aandoen, wanneer de blinde veel
dankwoorden gebruikte. Het is toch zoo
vanzelfsprekend, dat u den man geholpen
heeft.
Maar waarom gelooft u, dat God, in Wiens
handen ons lot ligt, minder goed is dan u
en ik en de duizend anderen, aan wie de
blinde niet tevergeefs om hulp verzoekt?"
Is het niet of in deze citaten gesproken
wordt tot allen, die door crisis en malaise
getroffen zijn, en toch niet bidden tot
God.... en niet vertrouwvol om hulp vra
gen....
Wij hebben hier geciteerd uit het werk
„De goede God" van Emil Fiedler ver
taald door Cor Hcsseling; uitgave van de
N.V. Paul Brand's Uitgeversmaatschappij.
Dit werk, dat enkele weken geleden is
verschenen, moge evenals de vorige wer
ken van denzelfden auteur een breede n
lezerskring vinden. Het is een boek, dat
juist in dezen tijd van geestelijke depres
sie ontzaglijk veel goed kan doen, heel ve
len weer de gave van de vreugde kan
schenken, 't Mag in uw boekerij niet ont
breken!
HAGEL VERNIELT
DE OOGST
Groote schade te Langeraar en
Nieuwveen
Tuinders de wanhoop nabij
Gisteravond ontlastte zich boven de
Tuinbouwstreek Ter-Aar en Omgeving
zóó'n geweldige bui, gepaard gaande met
zware onweerslagen, dat de te veld staande
gewassen finaal vernield zijn. Deze groote
hagelbui ging in de richting dorp Lan
geraar, Geerdijk, langs de Amstel en bo
ven de Kwakel, en duurde ongeveer 20
minuten.
Vanmorgen zijn wij de geteisterde stre
ken wezen bezoeken en de aanblik was ge
woon verschrikkelijk. De groote en mooie
akkers augurken waren totaal verdwenen.
Niets anders zag men dan een enkel augur
ken-rankje, de planten waren allen afge
hageld, vooral in het begin van de Amstel.
De prachtige boonengewassen kon men
niet meer vinden. De regels lagen bezaaid
met bladeren, en alleen de kale stokken
vindt men er. Mooie chrysantenplanten
zyn weg.
Verschillende tuinders, die wy spraken,
stonden met de tranen in de oogen, en de
den allen de mededeeling, dat zij thans de
laatste producten hadden afgeleverd aan
de veiling. Wel eens meer had het geha
geld, maar zoo het gisteravond geschiedde
had niemand ooit gezien. Lang zagen de
velden wit van de groote ysbrokken.
Voor de getroffen tuinders is het een al
lertreurigste toestand. Vol moed stonden
tan den vooravond van de tweede cam
pagne, de gewassen waren bevredigend, en
nuDe zoo nyverige menschen zijn to
taal neergeslagen. Hulp is dringend nood
zakelijk. We hopen, dat invloedrijke perso
nen alle pogingen zullen aanwenden om
hen te helpen.
Uit Nieuwveen wordt gemeld:
Gisteravond tegen 8 uur brak een hevige
hagelstorm los, die de tuinders langs den
Amstel voornamelijk van het Tolhuis tot
de weduwe v. d. Hoven in een kwartier
tijds tot wanhoop bracht. Heel de oogst
werd vernield, zoowel de augurken als de
boonen.
Het geheel biedt een troostelooze aanblik.
Hedenmorgen nog kon men de hagelstee-
nen opscheppen. De tuinders zijn tot werk
loosheid gedoemd.
De burgemeester van Nieuwveen is di
rect naar het terrein van de ramp gegaan
om de schade op te nemen. Hedenmorgen
is hij naar den Haag vertrokken.
Glasschade is er weinig aangericht. Bij
den tuinder P. Erkelenz werd de kap van
de hooiberg door de wind afgerukt.
Is de erwten- en peulentrek ook dit jaar
weer hard tegengevallen, deze hevige na
tuurramp heeft de hoop op een goede
boonen- en augurken-oogst geheel vernie
tigd.
De deelneming is algemeen.
De ramp was aan het Nieuwveensche
Jaagpad het hevigst: een twintigtal tuin
ders zijn hier getroffen.
Drie jaar geleden heeft in deze streek
ook een hagelstorm gewoed, welke echter
lang zooveel schade niet heeft aangericht.
In totaal zijn thans een 200 tuinders
door de hagelramp getroffen.
EERSTE KAMER
Voorzieningen betreffende de
openbare orde
Het wetsontwerp tot nadere voorziemn-
gen betreffende de openbare orde, dat gis
teren in de Eerste Kamer ter behandeling
op de agenda stond, heeft hier alleen van
de zijde der sociaal-democraten by monde
van den heer Mendels bestrijding onder
vonden, heftig, maar'hopeloos. Naar de
overtuiging van dezerf spreker is de Over
heid voldoende toegerust met machtsmid
delen om de openbare orde te hanhaiven.
Het ontstaan van dit ontwerp is niet anders
te verklaren dan uit een „gezags-neurose".
Bovendien zail men met de nieuwe straf-
vocxrschriften niet het doel bereiken, dat
men zioh voorstelt. Onbeschofte vlegels zijn
nóch de belangstelling van een wetgever
nóch die van de justitie waard; en zij, die
bepaalde bevolkingsgroepen of de overheid
naar den vorm beleed igen, verdienen geen
andere betiteling. Met de uitspraak, dat
deze wet niet ver genoeg zou gaan, kon de
heer Poll erna (C.H.) zich zeer goed ver-
eenigen. De groote vrijheid in ons land
worde toegestaan aan hen, die de bestaande
staatsvorm eerbiedigen, en zoolang zij deze
eerbiedigen. Dit ontwerp gaat niet ver ge
noeg om het gezag tegen zijn ondermijners
te verdedigen. Wie een verkeerden indruk
geeft van de gezagsdragers, kan niet ver
volgd worden, maar doet minstens even
vernietigend werk. Daarom kan spr. zich
wel met het ontwerp vereenigen, maar
vreest, dat hy den minister aangaande de
zelfde kwestie nog wel eens terug zal zien
in deze Kamer, en dringt tot slot ook aan
op herziening van het vereenigings- en ver-
gaderingreoht. Nog meer verdedigers vond
het ontwerp in de heeren Drooglever
Fortuyn (V.B.) en Steger (R.K.S.P.)
De eerste zette in een beknopt speech je de
redenen uiteen, waarom hij voor dit ont
werp was. Het is noodig voor de handha
ving van de openbare orde; een verstandig
gebruik door de rechterlijke macht is noo
dig, zoodat critiek op het regeeringsbeleid
mogelijk blijft. Merkwaardig noemt spr.
het, dat de straffen voor vermogensdelic
ten veel zwaarder zijn, dan die voor aan
randing van eer en goeden naam. De heer
Steger bezag het ontwerp als een onderdeel
van een geheel proces, dat noodig zal zijn
om de mcnsch en de menschelijke instel
lingen te beschermen tegen een steeds
groeiend ongeloof en materialisme. Dit laat
ste is ook de eigenlijke reden van het tegen
stemmen vain den heer Mendels en consor
ten. Laat de overheid echter toezien, dat
niet alleen de lichamelijke, maar eerst en
vooral de geestelijke belangen van het volk
behartigd worden, zooals de eerbaarheid.
De openbare oneerbaarheid neemt steeds
dreigender vormen aan, en deze ondeugd is
een rijke bron voor vele andere, die ons
volksbestaan bedreigen.
Deministervan Justitie, de heer
van Schaik stelde de noodzakelijkheid
van dit ontwerp in het licht, gezien de
moeilijke tijden, en de noodzakelijkheid van
een rustige, normale ontwikkeling van onze
staatsinstellingen. Hot is niet een lacune
in onze wetgeving van vandaag of gisteren:
reeds veertig jaren geleden was er van zeer
bevoegde zijde op dit punt gewezen. De
laatste tijden hebben de kwestie tot een
urgentie gemaakt, waarin men tracht door
deze wet te voorzien. Mocht deze voorzie
ning onvoldoende blijken, dan zal spr. in
het betoog <ran den heer Mendels het beste
argument voor eventueele aanvulling vin
den. Het ontwerp gaat eerst en vooral tegen
ern bepaalde strydwyze: het systematische
ondermijnen van het gezag door beloediging
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
WIJ MOETEN ONS VERWEREN.
Bedroeg het invoersaldo in 1930 nage
noeg 400 millioen gulden, in het eerste
halfjaar 1934 was het by de daling van
invoer- en uitvoercijfers een heel eind be
neden de helft van 1930 nog altijd 200 mil
lioen.
Een dergelijke nadeelige handelsbalans
kunnen wij niet meer verdragen, consta
teert het Huisgezin terecht.
En het blad vervolgt o.m.:
„In het algemeen kan men zeggen, dat
niet de prijs op de buitcnlandsche markt
den doorslag geeft, maar dat de weinig
minder dan prohibitieve maatregelen door
het buitenland genomen onzen uitvoer lam
slaan.
Al zouden we bij manier van spreken on
zen uitvoer cadeau willen geven, dan zou
den we van onze artikelen toch maar een
zeker percentage kunnen kwijt worden.
Wij moeten ons dus wel verweren met
dezelfde wapenen waarmee men ons be
stookt.
En een fout van verzuim moet het wor
den genoemd, dat we daarmee te lang ge
wacht hebben, onder den invloed der
vrijhandelaars, onder den invloed ook van
hen die blijkbaar verwachtten, dat een vrij
handelspolitiek van onzen kant met iels
wat daarop leek zou worden beantwoord.
Er is niets van gekomen.
En nu moeten wij, zij het laat, ons wel
te weer stellen.
Haast schroomvallig zyn we daarmee
begonnen onder een minister, die in zyn
hart vrijhandelaar was cn veel gunstigen
tyd heeft laten voorby gaan.
De nieuwe minister van Economische
Zaken zal nu hebben te toonen wat hy kan,
kan onder de leiding van een minister
president, die door de vrijhandclaarslauwé-
ren, te Genève geoogst, gehinderd wordt
in het voeren eener stevige, onverbidde
lijke actieve handelspolitiek.
Toch zal zulk een politiek ons kunnen
redden durven we niet meer zeggen, maar
ons voor erger behoeden en onze indus
trie een vleugje herstel bezorgen".
PRODUCTIEKOSTEN
LAGER.
In een beschouwing van den Amster-
damschen redacteur van de Maasbode
over het werkverruimingsvraagstuk lezen
wy:
„Wy weten wel, dat ook de pogingen tot
loonsverlaging via de werkverruiming be
hooren tot de algemeene economische po
litiek der regeering.
Zoo zet de noodzakelijk geachte aanpas
sing aan een lager levenspeil verder door,
de productiekosten zullen dan dalen, de
mogelijkheden tot export worden dan
grooter, de werkloosheid vermindert....
„Ich hör die Botschaft wohl, allein mir
fehlt der Glaube". Sedert jaren worden
offers gevraagd in loon en inkomen om
langs dezen weg de werkloosheid te be
strijden, doch de werkloosheid vermin
dert niet en de beloofde daling van het
huishoudelijk budget blijft uit. Te verwon
deren is het niet dat breede kringen te
Amsterdam sceptisch staan tegenover deze
politiek der regeering."
SOCIALE SABOTAGE.
FAILLISSEMENT
ATALANTA?
De T ij d schryft:
Mr. J. G. Steneker heeft namens den
Raad van Arbeid te Amsterdam het fail
lissement aangevraagd van de drukkerij
„Atalanta", welke tijdelijk heeft moeten
staken, omdat de justitie bij hare vervol
ging wegens opruiing belangrijke onder
deden van de persen als stukken van over
tuiging meende noodig te hebben.
De faillissementsaanvraag heeft overi
gens met het tijdelijk stilliggen dezer
obscure krantendrukkerij niets te maken.
Zij geschiedde wegens een oude schuld,
welke de genoemde drukkerij aan den
Raad van Arbeid heeft: „Atalanta" is na-
en verguizing. Evenzoo brengt het voort
durend beleed igen va n be paalde groepen
van de bevolking gevaar voor den open
bare orde met zich.
Nadat de heer de Savornin Loh-
man (C.H.) den heer Mendels terecht had
gewezen wegens het feit, dat deze spr. had
ingedeeld bij een politieke partij, waarmee
hij niets te maken had, n.l. Nationaal Her
stel, werd het ontwerp met 24 tegen 10
stemmen door de Senaat aangenomen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Von Papen uit Berlijn vertrokken. (2de
blad).
Rusland is bereid om een dubbele ga
rantie te geven aan Duitschland en Frank
rijk. (2de blad).
Het einde der staking te San Francisco
in zicht? (2de blad).
BINNENLAND.
De Eerste Kamer heeft aangenomen het
wetsontwerp inzake nadere voorziening ter
bescherming van de openbare orde. (1ste
blad).
Op vele plaatsen in ons land is de blik
sem ingeslagen. (1ste blad.)
UIT DE OMGEVING.
In de omgeving van Ter-Aar is een groot
gedeelte van de oogst door hagel vernield.
(lste blad).
melijk belangrijk ten achter met de beta
ling van de premies voor de ongevallen
en invaliditietsverzekcring van haar eigen
personeel.
De schuld, die „Atalanta" dreigt over
den kop te doen gaan, werpt wel weer een
schel licht op de mentaliteit van de heeren,
aan het communistisch dagbladbedrijf
annex.
Men jaagt de stakkers uit dc stegen als
redeloos vee voor de schietwapens der
Overheid, omdat die Overheid zich ge
noopt meende tot een verlaging van den
wcrkloozensteun, maar tezelfdertijd wei
gert men zelf er toe mede te werken, dat
het personeel in eigen dienst bij ongeval
of invaliditeit recht kan doen golden op een
uitkecring van diezelfde Overheid!
BINNENLAND
R.-K. WERKLIEDENVERBOND.
Gistermorgen is tc Utrecht de Ver
bondsvergadering van het R.-K. Werklie
denverbond voortgezet. Behandeld werd
het volgend voorstel van „St. Paulus".
De Bondsvergadering doe uitspraak be
treffende dc grondslagen van het loon en
schenke daarbij vooral aandacht aan de
vraag, of, in verband met dc toekenning
van kindertoeslag, het relatief dan wol het
absoluut gczinsloon uitgangspunt moet
zijn.
Na bespreking van het voorstel werd de
volgende motie aangenomen:
Dc algemeene vergadering van het R.K.
Werkliedenverbond in Nederland, tc
Utrecht bjjeen, constatecrcndc.
dat tengevolge van dc voortdurende loons
verlagingen cn daarnaast dc prijsverhoo-
gingen van verschillende noodzakelijke le
vensbehoeften het meer dan middelmatige
gezin steeds meer in dc knel komt,
dat daardoor deze gezinnen tot het pau
perisme worden gebracht,
dat deze ontwikkeling in strijd met het
algemeen belang cn dc redelijke cn prac-
tische eischen ccner gezonde volksgemeen
schap moet worden geacht,
van oordeel, dat de omstandigheden het
meer dan ooit noodzakelijk maken, dat dc
R.-K. Arbeidsbewcging met kracht streeft
naar toekenning van deze kindertoeslagen
in het bedrijf of complex van bedrijven en
dc overtieids- cn daarmede gelijk te stel
len lichamen,
erkennende, dal uil dit stelsel, zonder
algemeen wettelijke verplichte toeken
ning. juist voor dc groote gezinnen na-
deelen kunnen voortvloeien,
spreekt als haar mecning uit, dat de
landsregeering hier een taak heeft tc ver
vullen, door met bekwamen spoed maat
regelen tc nemen om het groote gezin door
kindertoeslagen tc hulp tc komen.
Aan dc orde was dan het volgende voor
stel van het verbondsbestuur:
Dc verbondsvergadcring machtige het
bestuur om uit dc verbondsmiddelen ƒ5000
te nemen cn die beschikbaar te stellen
voor een tc stichten priester-studiefonds,
hetwelk bij gelegenheid van het veertig
jarig priesterjubileum van den adviseur,
aan kanunnik J. G. van Schaik zal worden
aangeboden.
Na discussie werd dit voorstel aangeno
men.
Daarna hield prof. dr. ir. M. Gelissen
een inleiding over het onderwerp: Posi
tieve regionale centraal georiënteerde wel-
vaartspolitiok cn economische perspectie
ven.
