25ste Jaargang ZATERDAG 14 JULI 1934 No. 7862 S)e Gcicbelve6oi4^atit DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voorskbetaHng: Voor Leiden 19 cent per week1 2.59 per kwartaal Bij onze Agenten 29 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 59 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. U< DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT; Gewone Adrertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Modedeellngen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste W woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ea verhuur, koop en verkoop: 0.59 DIT NUMMER BESTAAT UIT VIJF BLADEN W.O. GEILL. ZONDAGS BLAD. T Waarom een Katholieke Leeszaal Naar wij vernemen, heeft rich uit de jonge, levenskrachtige vereeniging „Ka tholiek Leiden" een commissie gevormd, die het initiatief heeft genomen tot oprich ting van een Katholieke leeszaal en uit leenbibliotheek in deze stad. Dat daarmee een daad is gesteld van waarlijk apostoli sche beteekenis, welke ons aller steun en waardeering verdient, moge hier met een enkel woord nader worden toegelicht. Waarom een Katholieke leeszaal? Er is een tijd geweest de ouderen zul len er misschien nog van weten mee te praten dat er over het algemeen onder Katholieken weinig, ja te weinig werd gele zen en het verklaart ten deele onze ja renlange achterstand op cultureel gebied. De reden hiervan was, dat men het boek als iets slechts, althans als iets zeer ge vaarlijks beschouwde. Vandaag aan de dag zien wij juist het tegenovergestelde gebeu ren: er wordt ook door Katholieken veel, zelfs tè veel gelezen. En met dit „tè veel" bedoelen wij niet kwantitatief maar kwa litatief, in zooverre er n.L door Katholie ken boeken worden gelezen, die zij uit het oogpunt van geloof en zeden ongelezen moesten laten. Want hoezeer het ook waar is, dat er naast slechte ook goede boeken bestaan en hoe weinig waardeering vin den nog onze eigen Katholieke schrijvers! feit is, dat het slechte boek de over hand heeft. Dat is geen overdrijving. Tot het slechte boek toch rekenen wij niet alleen de perverse lectuur, die haar onze digheid of lectuur, welke zich met geloof en zeden niet heet in te laten, maar daar door dikwijks des te gevaarlijker is. Tot het slechte boek rekenen wij ook de roman, waar in zake liefde, huwelijk, opvoeding etc. opvattingen worden gehuldigd, die teneenenmale onvereenigbaar zijn met onze Katholieke beginselen. Ten slotte re kenen wij tot het slechte boek zelfs die lectuur, die hoewel in zich niet slecht, voor onvolwassenen of niet wetenschappe lijk ontwikkelden beslist fataal kan we zen. Nu wordt er ongetwijfeld zoowel in cou rant als tijdschrift voortdurend aan Katho lieken voorlichting gegeven van hetgeen er dagelijks op de boekenmarkt verschijnt wij herinneren hier bijzonder aan het voortreffelijk maandschrift „Boeken schouw" doch hoevelen, die dit lezen, naslaan of noteeren? De practijk is, dat wie van lezen houdt naar een uitleen-bi bliotheek gaat en zoo er geen Katholie ke is naar een neutrale en daar lectuur uitkiest, waarvan men in de meeste geval len niet weet of het wel gèschikt is. Als ik merk, dat het niet deugt, leg ik het opzij, verontschuldigt men zich, maar niet zelden prikkelt de nieuwsgierigheid tot verder lezen of mist men de vereischte gave van onderscheid, om te bemerken, dat het niet deugt. De gevolgen blijven dan ook niet uit. Langzaam maar zeker doet het slech te boek zijn werk, verontreinigt de fan tasie, wekt de geloofstwijfel, brengt de Katholieke overtuiging aan het wankelen. En wat het einde hiervan is, weet door gaans alleen de biechtvader. Is het hierna nog noodig de vraag te be antwoorden: waarom een Katholieke lees zaal? Waarom een leeszaal en uitleenbi bliotheek, waarin iedere lectuur, die vol gens de Kerkelijke Boeken wet verboden is, met kracht zal worden geweerd, terwijl voor het overige een nauwkeurige classi ficatie wordt aangelegd overeenkomstig leeftijd en ontwikkeling. Moeten wij ons niet veeleer afvragen, waarom zij er eigen lijk gezegd nog niet is. Maar n u zal zij er dan toch komen, op voorwaarde dat alle, maar dan ook alle Katholieken van Leiden haar naar vermogen moreel en financieel steunen- Want ook dit laatste is noodig, gezien de aankoop van boeken, de huur van een huis en het loon voor directrice en assistenten. En men zegge nu niet: ik lees geen boeken en zal misschien nooit van de bibliotheek gebruik maken: het geldt hier een zaak van algemeen belang en nog wel van het edelste gehalte, een waarlijk apos tolisch werk. En ook die andere opwer ping, die ik u al hoor maken gaat niet op: zeker de tijden zijn slecht, maar daardoor heeft uw aalmoes juist dubbele verdienste. Wij hopen dan ook, dat zoowel „Katho liek Leiden" als de Eerw. geestelijkheid, die reeds ten volle haar sympathie voor het plan heeft uitgesproken, ruimschoots op uw aller steun mag rekenen. P. CLIMACUS BAYER, O.FJvI. V Lasterpraat „Er is dus blijkbaar in de Staatspartij een strooming, welke het uitroeien van „an dersdenkenden" en het beleedigen en af zetten van het Oranje-Huis zou billijken". „Het Oranjehuis is zelfs bij de Staatspartij niet meer onvoorwaardelijk veilig, niet voor beleediging en zelfs niet voor afzetting". Dit zijn oonolusies van het orgaan der N.S.Ï3. „Volk en Vaderland". Conclusies, die uitermate geschikt zijn, om hetze te kwekken tegen de Katholieken; uitermate geschikt, om het anti-papisme aan te wakkeren! Hoe het N.S.B.-orgaan aan deze voor de Katholieken grievende, lasterlijke conclu sies komt? Met niets, dan uit een in héél de Katho lieke pers scherp becritiseerde en op nul- waarde geschatte roman-cyclus van mr. Rodius een pseudoniem van mr. Bomans, die nu, achteraf, verklaard heeft, de geheele roman-serie (welke hij nu afgebroken heeft), genaamd Donaid-cydus en versche nen bij de Wereldbibliotheek, als een grap te hebben bedoeld. Terloops zij opge merkt, dat o.i. iemand, die hoogere functies in de R.K. Staatspartij vervult, lid van Ged. Staten, enz., zich zoo'n soort „grap" niet kan penmiteeren! 't Is intusschen in hooge mate ergerlijk, dat het officieele orgaan van de N.S.B. zóó lasterlijk schrijft over een deel der Katho lieken in de R. K. Staatspartij! TWEEDE KAMER Verruimde verkoop-gelegenheid op Zondag De gewijzigde Winkelsluitingswet is aan genomen. Reeds spoedig bleek, dat de principieele bezwaren van Ghristelijk-Historische en Anti-Revolutionnaire zijde Donderdag avond niet verdwenen waren. Ook ver zette dezelfde fracties zich er tegen, dat de strijd van de Kamer overgeplaatst zou worden naar de gemeenteraden, met welk bezwaar ook de heer Westerman (V. B.) zich vereenigde. Dit alles werd door den heer Teulings (R.-K.) bestreden, die 9verigens de wijziging der regeering geen verbetering kon achten. Mede wegens technische fouten bestreed spr. aan in een amendement van den heer Drop (S. D. A. P.), dat onder de belanghebbenden, waarmee de gemeenteraad eventueel zou moeten onderhandelen, ook de organisaties van winkelbedienden enz. wilde scharen. Dat de heer Drop toen zijn amendement wijzigde kon niet verhinderen, dat minis ter Steenberghe zich sterk daartegen verzette; hoe meer dergelijke belangheb benden gehoord worden, hoe minder ver ruiming van den verkoop op Zondag er im mers zal zijn. Echter ook de heer Teulings was niet bevredigd door de wijziging van het amendement Niettemin handhaafde de heer Drop zijn amendement. Meedoogenloos werd het aangenomen met 50 tegen 39 stemmen. Het geheele ontwerp werd toen met 63 tegen 25 stemmen aan genomen. Voor minister Steenberghe dus een kleine nederlaag plus een overwin ning. De Stroppot-affaire is volgens de Kamer nog niet voldoende uitgelikt blijkbaar, want zy verwierp het amendement van- Dijk, waarover gisteren de stemmen staak ten, nu met 43 tegen 42 stemmen. De regee ring zal zich door de Kamer in deze zaak wel niet de les laten lezen. Voor wie mocht denken, dat een motie van wantrouwen van den heer Wijnkoop kans had, zij medegedeeld, dat zij bij zit- ten-en-opstaan de stemmen der communis ten en die van den heer Sneevliet (R.S.P.) behaalde. De socialisten achtten het nog noodig bij monde van den heer Vliegen te verklaren, dat zij niet tegen het beleid van den nieuwen minister waren, maar dat hun stemmen tegen de motie van wan trouwen nog niet beteekende, dat zy ver trouwen hadden in het beleid der regee ring. Het Lorentz-lyoeum in Eindhoven is door particulieren opgericht, die neutraal on derwijs voor hun kinderen noodig acht ten, en het onredelijk vonden, dat de ge meente dergelijk onderwijs niet bood. On geveer tegelijkertijd is ook door de ge meente een lyceum opgericht. Deze toe stand van twee lycea in een stad als Eind hoven achtte de Kamer niet noodig, en zij besloot het Lorentz-lyceum subsidie toe te staan, onder voorwaarde, dat het zou fu- sioneeren met het gemeente-lyceum. Die fusie bleek heel wat in te hebben. Na veel heen en weer gepraat en -vergader kwam er eindelijk een voorstel los, dat de in stemming van de Regeering, B. en B. van Eindhoven en het bestuur van het Lorenz- lyceum had. Nieuwe hoop op oplossing van het conflict daagde, totdat ook deze de bo dem werd ingeslagen, doordat de gemeen teraad van Eindhoven het voorstel ver wierp; booze tongen beweren, onder het motief dat het Lorenz-lyceum toch zou verdwijnen als het dit jaar geen subsidie zou krijgen. Aan deze beschouwingen knoopte mevr. Bakker Nort VèD.) de oonclusie vast, dat overleg hopeloos was gebleken, en dat dus de voorwaarde van overeenstemming tusschen gemeente en Lorenz-lyceum voor de subsidie moest ver vallen, en de subsidie dit jaaar toegekend, aangezien zij op de begrooting uitgetrok ken was. Enmotie in dezen zin, werd op instignatie van den heer Moller aldus ge wijzigd, dat de regeering nog tot 15 Aug. zou moeten trachten een overeenstemming te bewerken, waarbij de heer Moller (R. K. S. P.) liet doorschemeren, dat vóór dien datum inderdaad nog een overeenstem ming kon verwacht worden. De heer van der Putt (R.K.S.P.) drong ten sterkste op een fusie aan, en verklaarde zich vóór deze motie, mits gewijzigd, omdat de bloei van de school haar bestaansreden en dus ook haar recht op subsidie bewijst. Na dat nog eenigen de tijdelijke oplpssing als voorwaarde voor hun stem hadden gesteld, werd er gestemd en de motie aangenomen met 45 tegen 25 stemmen. De communis ten onthielden zich van stemmen over de keuze fcusschen twee kapitalisten-instellin gen. Nadat met een geheele reeks andere ook het ontwerp tot wijziging van de Land- bouwcrisiswet was aangenomen, terwijl de Kamer voortdurend rumoeriger werd, weerklonk na een korte „prettige vacan- tie" enz. de laatste fiksche hamerslag van den voorzitter tot besluit van deze zit ting. STADSNIEUWS R. K. KIES VEREENIGING. HET KAMERLID LOERAKKER OVER DE STEUNMAATREGELEN. Het is vermoedelijk de laatste maal ge weest, dat de „Kiesvereeniging" vergaderd heeft Tenminste onder dezen titel, want, al verandert de vereeniging van naam (plaatselijke afdeeling der R. K. Staats partij), zoo wordt toch „de zaak op de oude manier voortgezet". Voor deze laatste bijeenkomst van de Kiesvereeniging bestond een zeer groole belangstelling, niet wegens die naamsver andering natuurlijk, maar wegens de be spreking van het brandende, hier en daar fel-opgestookte en oplaaiende vraagstuk: de verlaging der steun aan werkloozen. De Kiesvereeniging had het Tweede Ka merlid, den heer Loerakker, uitgenoodigd deze aangelegenheid voor de Leidsche Ka tholieken te komen bespreken, aan welke uitnoodiging de heer Loerakker hèeft vol daan. Als alle gedupeerde werkloozen oor hadden verleend aan de onomwonden uit eenzetting van mensehen met verantwoor delijkheidszin, als de heer Loerakker, en geen geloof hadden gehecht aan opruiende praatjes, zouden er thans te Amsterdam geen dooden en gewonden te betreuren zijn. Na door den voorzitter, mr. E. J. M. W. Bolsius begroet te zijn, ving de spreker zyn uiteenzetting aan. Reeds bij de begrooting heeft men zich afgevraagd, of de 46 millioen (vorig jaar 75 millioen) toereikend zouden zijn, het geen door velen werd betwijfeld. Thans heeft de Regeering zich genoodzaakt gezien te komen met een steunverlaging, niet al leen een steunverlaging als gevolg van an dere omstandigheden, zooals in Twenthe, maar ook met een principieele verlaging. Spr. kan wel zeggen, dat dit voor de Kamer geen prettig oogenblik is geweest. Na wikken en wegen heeft de Katholieke Kamerfractie gemeend, geen votum tegen de Regeering te moeten uitbrengen, maar daarmede is zeker niet gezegd, dat zij in ieder onderdeel het beleid van deze Re geering goedkeurt. Spr. citeerde om dit te bewijzen de verklaring, door mr. Aal- berse afgelegd een verklaring waar heel wat meer in stond dan in de socialistische moties, waarmede zoo druk reclame wordt gemaakt. Deze moties hadden, wat den in houd betreft, niets om het lijf. want in de eene werd de Regeering verzocht wijziging van de steun in Twenthe „in nadere over weging" te willen nemen en in de andere werd er bij de Regeering aangedrongen van steunverlaging voorde vier groo- te steden af te zien. Van deze moties was spr. een verbeten tegenstander, want éls verlaagd moet worden, dan éllen, maar geen pré voor de groote steden. Deze moties hadden evenwel, door het debat rondom, een geweldige politieke be teekenis gekregen. Aanneming dezer mo ties had groote politieke gevolgen gehad, waarvan het verder verloop niet te over zien ware geweest. De gehééle Regeering heeft verklaard, dat er geen anderen weg open was. Als spr. den weg van den minsten weerstand ver koos, zou hij hier zeggen: de Regeering kan best anders! Hij zou dan bij velen een har telijker ontvangst hebbenMaar spr. heeft ook plichten, waarvan hij zich niet kan losmaken door populariteit op het eerste plan te schuiven. Dat kost me mijn populariteit, riep spr. uit, vooral b(j hen uit wier midden ik ben voortgekomen, maar plichten gaan boven sympathieën. Spr. ging uitvoerig na de ellendige om standigheden, waarin ons land verkeert. Spr. is van oordeel, dat velen de diepte en de beteekenis van deze crisis niet be grijpen. Ons land dat van uitvoer leven moet ligt lamgeslagen door de hooge tariefmuren, die andere landen om zich hebben opgetrokken. Men wil onze pro ducten niet meer hebben, want, zou men ons vrij laten, dan durven wij de concur rentie aan tegenover de geheele wereld. Eoonomisch bekeken zullen wij nog jaren in moeilijkheden zitten. Goddank is de weerstand van ons volk grooter gebleken dan iemand kon verwachten. Hoewel sinds 1932 25 pet. van ons weerbaar arbeidsvolk zonder arbeid is, heeft men tot heden toe de allerdiepste narigheid weten te voorko men. Al zou de Regeering middelen kunnen vinden, om verdere teruggang te voorko men, toch is spr. van oordeel, dat cr in deze crisis geen spoedige uitkomst is, tenzij God ons gezamenlijk gebed verhoort en Zijn machtige hand naar ons uitsteekt. Want waar is een lichtpunt te ontdekken, dat reden geeft tot optimisme? Spr. weerlegde de maatregelen, welke door sommigen worden aanbevolen, en de meeningen, die hier en daar worden ver kondigd, zooals „er moet meer geléénd worden!" en „te halen waar het te ha len is!" Men vergeet by al die goede raad. dat de crisis niet in een hand-omdraai is op gelost. Spr. zegt niet, dat de Regeering niets meer kan doen, maar spr. waar schuwt voor hen, die verkondigen, dat het Rijk de financieele lasten op deze hoogte nog wel jaren kan blijven dragen. Men kan als verantwoordelijke regeering van 8 millioen menschen niet redeneeren: het zal misschien nog wel gaan, maar men moet de bewijzen ervoor hebben. En wan neer een man als Minister Oud des tijds een der grootste voorstanders van een „heffing in-eens" verklaart, dat hij 't niet meer „halen" kan, behoeven wij niet te twijfelen, of de financieele toestand is somber. Verklaarde spr. zich met doorslaande ar gumenten tegen een „heffing-in-eens", over een noodoffer was spr. van meening, dat dit gebracht zal moeten worden wel licht om datgene wat we nu hebben nog zoo lang mogelijk in stand te houden. Want ondanks de Omzetbelasting enz., had het Rijk in Mei j.l. een tekort van 30 mil lioen en vrij algemeen heerscht het gevoe len, dat de begrooting 1935 een gaping zal vertoonen van 80 millioen Nu kan men wel praten: laat er geleend worden, maar geen enkele werklooze kan verlangen, dat de Regeering een bankroe tiers-politiek zal volgen, want daarvan zou de werklooze het slachtoffer zijn. Gy kunt van de tegenwoordige Regeering zooveel kwaad zeggen als gij wilt, maar gij kur.t niet van haar zeggen, dat zij het vertrou wen niet ongeschokt heeft bewaard. De Regeering doet wat mogelijk is om onheilen te voorkomen, maar de toekomst is nog steeds donker. Uitkomst kan alleen geven Hy, die het Heelal bestuurt, doch Hem hebben de economisten doelbewust en stelselmatig verdreven uit hun bereke ningen. Wanneer dan de Staat niet méér kan helpen dan zy reeds doet, wekt spr. ten slotte alle Katholieken op ter aanvulling van de Staatshulp de christelijke liefda digheid te beoefenen. Na de rede van den heer Loerakker, die met forse he instemming werd beloond, wer den eenige vragen gesteld, die door den spreker werden beantwoord en waarbij deze gelegenheid vond het door hem ge sprokene nader aan te vullen en toe te lichten. De voorzitter braoht den spr. hartelijk dank en den vTa gen-stellers voor de ma nier, waarop zij hun meeningsverachil met den spreker hadden geuit. VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Hitlers verantwoording ln den Rijksdag. Het complot van Roehm. Een-en-zcventig terechtstellingen. (3de blad). Engeland gewonnen voor het plan van een Oostelijk Locarno-pact. (3de blad). De doodstraf voor terroristen ln Oosten rijk. (3de blad). Een fantast Ln den staat Andorra. (3de blad). BINNENLAND. Naar wfl vernemen Is de benoeming te verwachten van prof. A. H. P. Cleophas, hooglccraar aan het Theologicum te War mond, tot geestelijk adviseur van den L. T. B. en St. Deus DediL (1ste blad). VreeselIJk drama te Prlncenhage, waar bij een man werd vermoord, (lste blad). Te Dreumei heeft weer een zware brand gewoed, waarbij drie boerderijen en vier voorraadschuren in de aach werden gelegd. (4de blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. De internationale tenniskampioenschap pen te Noord wijk. (4de blad). De afgeloopen week in het Buiten land. (2de blad). Geïllustreerde pagina voor de da mes. (2de blad). Een Katholieke leeszaal en biblio theek te Leiden. (2de blad). Radio-programma's. (2de blad). Sint Koenraad van Tarzham. (3de blad). De eerste Vlaamsche spreekiilm. (3de blad). Hierna werd deze voor alle Katholieken toegankelijke vergadering, die overvol be zet was, gesloten en werd in dezelfde Burchtzaal, te ongeveer 11 uur, de huis houdelijke vergadering der Katholieke Kiesv. gehouden. HUISHOUDELIJKE VERGADERING. De behandeling der agenda van de ver gadering der Kamer-Centrale op heden gaf geen aanleiding tot discussie. Mis schien wel door de omstandigheid, dat het 11 uur was bij den aanvang dezer verga dering. De voorzitter mr. Bolsius deelde vervol gens mede, dat het bestuur, in opdracht van de vergadering, met den heer Tobé een conferentie had gehad inzake diens bekende houding in de z.g. sport-kwestie. Op deze conferentie was er een corres pondentie gevolgd. Het deed spr. zeer veel genoegen, te kunnen mededeelcn, dat een aangename en zeer bevredigende oplossing in de kwestie-Tobé is verkregen, zooals blijkt uit het volgend schrijven van den heer Tobé, dat spr. voorlas: „In beleefd antwoord op uw schrijven d.d. 27 Juni verklaar ik hiermede, dat ik voortaan mij als waardig Katholiek zal gedragen, mij bij het standpunt der Ker kelijke Overheid ook betreffende hot jeugdwerk zal neerleggen en mijn invloed, voorzoover en daar waar zulks mogelijk is, zal aanwenden, dat ook anderen zich hiernaar gedragen". Op de voorlezing van dit schrijven kwam een applaus uit de vergadering. De voorzitter merkte naar aanleiding van dit schrijven op, dat deze stap onge twijfeld den heer Tobé veel moeite zal hebben gekost, doch dat h(j er van over tuigd is, dat de heer Tobé deze daad niet zal betreuren. Spr. hoopt, dat de heer Tobé van dit besluit zeer veel voldoening zal hebben en dat ook zal blijken in da practijk, dat de Katholieke zaak er da vruchten van plukt. Na nog een korte discussie en na een, ondanks het late uur, nog geanimeerde rondvraag, werd de vergadering gesloten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1934 | | pagina 1