BERICHT
25ste Jaargang
DONDERDAG 21 JUNI 1934
No. 7842
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Toorritbetaliiig:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 1 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ls voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwart aak bj|
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur «a
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
V Het anti-papisme.
„De goederen van Rome dienen te wor
den belast, maar die van de Hervormde en
van de Gereformeerde Kerk moeten wor
den vrijgesteld.
Ziedaar de stelling, die een der meest
brutale anti-papisten van ons vaderland,
ds. Kersten, zonder blikken of blozen in de
Kamer verkondigde.
Er werd om gelachen. Terecht. Maar men
moet toch niet te véél om zulke dingen
lachen. Het zou eigenlijk goed zijn, als deze
fanatieke dominee er eens op een ongena
dige mander voor werd afgestraft. Want het
is toch diep-treurig, en voor onze Roomsch-
Ka/tholieke landgenooten grievend, dat zul
ke dingen in het parlement worden gezegd.
De heer van den Tempel noemde die door
haat en bekrompenheid ingegeven stelling
onrechtvaardig en ongrondwettig. Maar on-
dertusschen! Als de Hervormde en de Ge
reformeerde Kerk werden vrijgesteld dan
zouden de brave Kersten en zijn volgens
Zandt en van Dis vóór het ontwerp stem
men (men heeft al begrepen dat het ging
om de belasting op bezit in de do ode hand),
maar anders niet. Ook verzekerde de Rot-
terdamsche predikant, dat de gelden, doe
krachtens de Onderwijswet aan de kloos
ter-scholen worden betaald, een gruwel
zijn in het oog van Protestantsch Neder
land. In de gauwigheid wilde ds. Kersten
dus zeggen: Protestantsch Nederland ben
ik. Maar er zijn tailooze Protestanten, die
er volkomen vrede mee hebben, dat de
kloosterscholen de gelden ontvangen,
waarop zij krachtens de wet reoht kunnen
doen gelden. En wat de betrokken onder
wijzers dan met hun salaris doen, gaat nie
mand een sikkepit aan. Evenmin als wij het
reoht hebben om critiek te oefenen wan
neer ds. Kersten van zijn tractement een
auto koopt, waarmee hij 's Zondags naar
de kerk rijdt. Zich ter verdediging van dit
rijden op Zondag (hij, de man die alle trams
en treinen wil stopzetten!) beroepend op
een kerkvader uit een tijd, toen er nog
heelemaal geen auto's waren, maar die
nnettemin verklaard schijnt te hebben, dat
ds. Kersten 's Zondags in een auto mag zit
ten, als hij uit preeken gaat.
Doch laten wij dezen benepen anti-papist
verder maar met rust".
Het bovenstaande is ontleend aan de
(liberale) „Avondpost".
ja ook wij willen den benepen anti
papist, die ds. Kersten is, verder wel met
rust laten. Wij willen ook wel meeLachen
om diens dwaasheden! Maar ten slotte zijn
we het óók heelemaal eens met de „Avond
post", dat we toch niet te veel om zulke
diingen moeten lachen.
En wij merken hierbij op, dat er heel
veel Kersten-jens zijn, die niet alle trek
ken van hun vader vertoon en maar toch
wel een gelijkenis.
Er zijn nog zoo veel benepen anti-pa
pisten, al laten zij zich niet zoo in de kaart
zien als deze ds. Kersten (indien wij bij
hem deze beeldspraak mogen gebruiken),
die ook hun Katholieken landgenooten niet
als volwaardig beschouwen en bejegenen!
Men moet daar niet te veel om lachen.
Al dezulken moesten eigenlijk „op een on
genadige manier" daarvoor worden afge-
straftl
TWEEDE KAMER
Zij die zich per I Juli a.s.
wenschen te abonneeren op „DE
LEIDSCHE COURANT", ontvan
gen de voor dien datum verschij
nende nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
Belasting va den doode hand.
Instelling van een Verkeersfonds
De debatten over het ontwerp tot belas
ting van goederen in de doode hand zijn
gistermiddag wel op een zeer onverwachte
wijze aan een einde gekomen.
Zooals de Minister van Finan
ciën, de heer Oud, gisteren reeds ver
klaarde, was het eigenlijk zijn bedoeling
geweest, van deze belasting geen uitzon
deringen te méiken, behalve dan die van
de publiekrechtelijke organen, zooals de
sociale verzekeringsfondsen enz. Bij het na
dere overleg met de commissie uit de Ka
mer waren echter verschillende bezwaren
naar voren gekomen, aan welke de minis
ter tegemoet is gekomen om de wet minder
bezwaarlijk te maken, daar zij zoozeer
noodzakelijk was. Om die reden ook was
uitzondering gemaakt voor de goederen,
welke uitsluitend voor de openbare eere-
dienst bestemd zyn; dus niet voor de goe
deren, die wel van de Kerk zyn, maar niet
voor de eeredienst zijn bestemd, zooals
gronden en andere bezittingen.
Terecht zeide de heer Goseling, dat
de Katholieke Kerk op eigen gebied souve-
rein is, dus ook geen belastingen van sou-
vereinen op ander gebied heeft te aanvaar
den. In deze buitengewone omstandigheden
echter kan deze belasting geconstrueerd
worden als een noodoffer, hetwelk de Kerk
gaarne zal brengen.
Anders was het echter met den heer
Rutgers van Rozenburg (C.H.), die
er een principieele kwestie van maakte. De
Kerk, zoo zeide hij, valt buiten de belas
tingwetgeving, dus moeten ook de Kerke
lijke goederen daarbuiten vallen. Spr. had
in dezen zin een amendement uitgediend.
De Minister bestreed dit amendement uit
voerig. Ook deze zeide, dat men dit niet
speciaal als een belasting diende te be
schouwen, maar als een noodoffer. Spr.
moest een grens trekken tusschen wat wel
en wat niet vrijgesteld zou worden. Liet hij
deze grens los, dan was het einde der vrij
stellingen niet te overzien. Het gaat niet
op te zeggen, dat de Minister de Kerk blijk
baar minder schat dan musea, omdat deze
wel en gene niet volledig zijn vrijgesteld.
Musea e.d. zijn vrijgesteld, omdat deze door
particulieren onderhouden worden, waar
anders de Staat het zou moeten doen. Dit
nu is met de Kerk geenszins het geval.
Tenslotte drong spr. er dringend op aan,
dat de Kamer het amendement zou ver
werpen of dat het zou worden ingetrokken.
Echter.de heer Rutgers van Rozen
burg bleef bij zijn standpunt, het was voor
hem een kwestie van principe.
In een min of meer gespannen sfeer be
trad nu de heer Schouten (A.R.) het
podium. Hij verklaarde, dat zijn party voor
het amendement-Rutgers van Rozenburg
zou stemmen. Daardoor zou de Regeering
in een zeer moeilijk parket komen. Hij
diende dan ook een ander amendement in,
waarbij de alinea, die hem en zijn partijge-
nooten dwong voor het amendement-
Rutgers te stemmen, uit het ontwerp zou
worden geschrapt.
Van de verwarring, die op dit zonderlin
ge amendement volgde, maakte de voor
zitter gebruik te zeggen: Ik stel aan de
Kamer voor de beraadslagingen over dit
ontwerp te schorsen", daarop een hamer
slag te laten volgen, en direct daarna aan
te kondigen: „Aan de orde is het ontwerp
tot instelling van een Verkeersfonds".
Het had inderdaad lang genoeg geduurd
In het begin der vergadering waren alle
drie de amendementen van den heer Wijn
koop verworpen. Dus zullen nóch de Rijks
postspaarbank, nóch de arbeidersverbruiks
coöperaties van deze belasting uitgesloten
worden.
De heer Kortenhorst (R.K.) wees
den minister op eenige technische onjuist
heden in het ontwerp, waarvan de minister
dankbaar gebruik maakte, zoodat de heer
Kortenhorst zijn amendementen kon in
trekken.
Aan de orde was dus nu het ontwerp tot
instelling van een Verkeersfonds. Niet voor
niets heeft dit ontwerp veel stof in den
lande doen opwaaien, zooals trouwens
meer met het verkeer het geval is. De be
doeling is een fonds te stichten voor alle
rijdend verkeer, daarin het wegenfonds te
doen opgaan, een zwaardere wegenbelas
ting op te leggen, welke ongeveer 10 mil-
lioen zou moeten opbrengen. Daar echter
de Spoorwegen ook onder dit op te richten
fonds zouden vallen, en deze een groot te-
i kort en zware concurrentie van het mo-
torverkeer hebben, rees al spoedig het ver
moeden, dat de Regeering eenerzijds de
Spoorwegen van haar tekort wilde helpen
door steun uit het op te richten fonds en
anderzijds door de concurrentiemogelijkhe
den van het motorverkeer nagenoeg op te
heffen.... een echt tweesnijdend zwaard!
De sprekers, die gisteren aan het woord
kwamen, staken deze verdenking onder
geen stoelen of banken. Stuk voor stuk be
schouwden de heeren van der Waer-
den (S.D.A.P.), van den Heuvel (A.
R.), van Voorst tot Voorst (R.K.),
Ebels (V.B.) en Westerman (N.H.)
het wetsontwerp om deze reden onaan
vaardbaar. Men ziet, dat de bezwaren van
de meest verschillende fracties komen. Na
tuurlijk had ieder weer afzonderlijke ne
ven bezwaren, maar de Spoorwegenkwestie
vormde toch wel het voornaamste struikel
blok. Met de heer Ebels pleitte de heer van
Voorst tot Voorst voor het instandhouden
van het Wegenfonds, dat tenminste aan het
Motor- en Rijwielverkeer goede wegen
schenkt; dat is rechtvaardig. Laatstgenoem
de wees er tevens op, dat, door het ver
dwijnen van vele voertuigen door deze
nieuwe belasting, het zeer twijfelachtig zou
zijn, of deze, ondanks de verhooging, moer
op zou brengen. Misschien zou het tegen
deel wel het geval zijn. De heer van der
Waerden (S.D.A.P.) vond de plannen der
regeering om tot ordening in het verkeer
te komen zeer lofwaardig en hij kon zich
zelfs aansluiten bij de richtlijnen volgens
welke de Regeering meende die ordening
tot stand te zullen brengen. Niettegenstaan
de dat alles kon hij deze plannen niet an
ders beschouwen dan een spiering om de
kabeljauw voor de Spoorwegen te vangen.
De ordening moest voorop staan. Voor den
heer van den Heuvel (A.R.) gold het uni
formeeren der wegenbelasting meer spe
ciaal als een bezwaar. Spr. achtte het on
rechtvaardig, dat het autoverkeer b.v. op
de eilanden zou moeten boeten om het
Spoorwegverkeer tfe bevorderen. Eveneens
is het zoo bij den tuinbouw, waar inplaats
van vroeger karren en schuiten nu auto's
het vervoer hebben overgenomen, dus zon
der schade te doen aan de Spoorwegen. Bo
vendien zou het bedrijfsleven, vooral bij
de reeds zoo zwaar getroffen tuinbouw,
door deze nieuwe belasting nog meer ge
schaad worden.
Men ziet, dat er groot verzet tegen dit
ontwerp is. Vergissen wij ons niet, dan zal
de minister gedwongen worden deze wet
in te trekken of de beraadslagingen te
schorsen.
In het begin der vergadering Is de inter-
pellatje-aanvraag van den heer Schalker
over de steunverlaging geweigerd, omdat
deze kwestie pas aan de orde is geweest
bij de interpellatie-Kupers.
De interpellatie van den heer Wijnkoop
over de instructies aan de politie over het
uitzetten van vreemdelingen speciaal re-
volutionnaire werd toegestaan.
Heden zal het spellingsdebat plaats heb
ben.
BINNENLAND
ZESDE NED. KATHOLIEKENDAG.
Mededeelingen voor
automobilisten.
De deelnemers aan den Ned. Katholie
kendag, die op Zondag per autobus of par
ticuliere auto in Den Bosch aankomen
moeten parkeeren: de autobussen op den
Sint Janssingel; de particuliere auto's op
den Havensingel. Den bestuurders wordt
verzocht stipt de aanwijzingen der politie
op te volgen.
Aan de ingangen der stad zullen posten
staan, die nadere inlichtingen verstrek
ken.
Deze posten zullen ook aan fietsers me
dedeelingen verstrekken omtrent gelegen
heden waar zij hun rijwielen ln bewaring
kunnen geven.
Alle deelnemers worden verzocht zich
stipt te houden aan de aanwijzingen der
ordecommissarissen.
Speciale H. Mis.
Voor deelnemers, die te laat in Den
Bosch aankomen zal om 11.15 uur een spe
ciale H. Mis worden gelezen in de Sint
Leonarduskerk (5 minuten gaans van het
station).
Altaar voor de H. Mis in de
openlucht.
Men deelt ons nog mee, dat het ontwerp
voor het altaar voor de H. Mis in de open
lucht is gemaakt door den heer van Hees-
wijk, architect van de kathedrale basiliek
van Sint Jan.
Burgemeester.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot burge
meester der gemeente Eygelshoven mr. H.
J. Boyens, met toekenning van gelijktij
dig eervol ontslag als burgemeester der
gemeente Vlodorp.
VEREENIGING VAN NEDERLANDSCHE
GEMEENTEN.
Mr. P. Droogleever Fortuyn legt een krans
op het graf van prof. v. d. Grinten.
Gistermiddag om half 1 heeft de burge
meester van Rotterdam, mr. Droogleever
Fortuyn, als voorzitter van de te Nijme
gen vergaderende Vereeniging van Neder-
landsche Gemeenten uit haar naam een
krans gelegd op het graf van prof. mr. dr.
J. H. P. M. van der Grinten, den te vroeg
ontslapen deskundige op het gebied van
ons gemeenterecht.
De burgemeester werd bij zijn bezoek aan
het R.-K. kerkhof vergezeld van de hee
ren mr. A. Jonker, directeur, en N. Arke-
ma, adjuct-directeur van de genoemde ver
eeniging.
COMITÉ TER BEVEILIGING VAN DE
ZUIDELIJKE PROVINCIES.
De beweging welke vooral in den laat-
sten tijd niet alleen in de Zuidelijke pers
doch ook bij een invloerijk deel van de
zuidelijke bevolking de aandacht getrok
ken heeft en gericht was op een streven
naar een betere beveiliging van dit econo
misch zoo belangrijk gebied heeft geleid, in
navolging van het reeds bestaande Comité
te Maastricht, tot de vorming van een
voorloopig comité te Tilburg, onder eere
voorzitterschap van het lid der Eerste Ka
mer, de bekende Tilburgsche Industrieel
H. Blomjous. In dit voorloopig comité heb
ben voorts zitting genomen de heeren: E.
Schut, bankdirecteur, als voorzitter. W.
Beels, fabrikant, ir. Krugers, Rijksconsu
lent, Ir. A. Ouborg, directeur eener wollen-
stoffenfabriek en prof. J. de Quaaij, hoog
leeraar aan de R.-K. HandelshoogeschooL
TEGEN RE VOLUTIONN AIRE
VERTEGENWOORDIGERS.
Rappart der Staatscommissie over wettelijke
voorzieningen aan de regeering
uitgebracht.
Naar wij van welingelichte z(jde verne
men, heeft de Staatscommissie, ingesteld
bij Koninklijk Besluit van 12 Februari 1934
met de opdracht de noodzakelijkheid en
doelmatigheid te onderzoeken van wette
lijke en andere voorzieningen met betrek
king tot het bekleeden van het lidmaat
schap van de vertegenwoordigende licha
men door personen, wier staatkundig
streven kennelijk gericht is op verande-
j ring der staatsinstellingen met toepassing
of bevordering van onwettige middelen,
haar verslag aan de Regeering uitge
bracht.
R.-K. CONGRES VOOR MUZIKALE
OPVOEDING.
Op 1 en 2 Aug. as. organiseert de Ned.
St. Greg. Vereeniging te 's-Gravenhage een
congres, gewijd aan de muzikale opvoe
ding van de schoolgaande en rijpere
jeugd.
Dit congres zal zich bijzonder bezig hou
den met den band, tusschen volk eener
zijds (van prille jeugd tot volwassenen) en
muziek en dans anderzijds; het wil de mu
ziek in de psyche van jeugd en volwasse
nen bestudeeren en in practischen vorm
tot uiting zien gebracht en tevens het
probleem van de volksdans en volksmu
ziek voor katholieken bespreken en in prac
tischen vorm illustreeren.
RECHTZAKEN
HET SLOTBEDRIJF VAN HET
NUENRODE-PROCES.
De bijfiguren voor .'e rechtbank.
De Vijfde Kamer der Arr. Rechtbank zet
te vandaag de behandeling voort van het
Nijenrode-proces.
Zooals men weet is de hoofdfiguur in dit
langdurig proces, de heer Onnes van Nijen-
rode, door de rechtbank van de hem ten
laste gelegde oplichting van verzekerings
maatschappijen vrijgesproken. Hij zou, sa
men met den renstalhouder Koning uit Den
Haag een plan in elkaax hebben gezet en
uitgevoerd, waarbij door een gefingeerde
Inbraak een groot aantal miniaturen, schil
derijen en kunstvoorwerpen uit zijn kas
teel verdwenen. Inderdaad werd in den
nacht van 29 Februari op 1 Maart 1932 in
het kasteel Nijenrode te Breukelen inge
broken. De kasteel heer deed aangifte by
de verzekeringsmaatschappij en kreeg ten
slotte bij een dading 72.000.uitbetaald.
De heer Onnes hield steeds zyn onschuld
vol, doch Koning verklaarde dat hij samen
met O. het plan gemaakt had en doen uit
voeren. Hiertoe had K .zich volgens zijn
verklaringen in verbinding gesteld met zijn
ouden kennis Witbraad, een bloemenkoop-
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
In Mexico wordt een verscherping van
de geloofsvervolging verwacht. (2de blad).
BINNENLAND.
De behandeling van het wetsontwerp tot
heffing van een belasting van de doode
hand is, na oppositie van Protestantsche
zijde, geschorst. (1ste blad).
De branden duren voort: Weer drie hul
zen te Vlijmen afgebrand. Ernstige bosch-
en heidebrand bij Vught. Fabrieksbrand te
Leeuwarderadeel en boerderijbrand te Wor-
mer. (Gem. Berichten, 3de blad.)
Grijsaard te Zwolle pleegt zelfmoord na
'n mislukten aanslag op zijn schoondochter
(Gem. Berichten, 3de blad.)
Te Aalsmeer Oost is de bestuurder van
een bakfiets door den trein gedood, twee
kinderen gespaard. (Gem. Ber., 3de blad).
Nadere bijzonderheden over de valsche
munterij. (Gem. Ber., 3de blad).
LEIDEN.
Demping van het Levendaal, enz. (2de
blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Het Internationaal concours hipplque te
Amsterdam. (4de blad).
De stand der waterpolo-competltle (4de
blad).
man te Amsterdam. Deze ging op zijn beurt
weer naar Mees Gerritsen en Biesing, twee
oude bekenden van de justitie. Dit tweetal,
dat zich verheugt in goede connecties in
de onderwereld, had drie „inbrekers" naar
Nijenrode „afgevaardigd". Dit drietal kweet
zich in genoemden nacht van zijn taak.
Voor de rechtbank hield de heer Onnes
vol, dat hij van alles onwetend geweest
was, tot eenigen tyd na den inbraak, toen
Koning begon met hem te chanteeren. K.
bedreigde hem, naar de justitie te zullen
loopen en daar te verklaren, dat hij
Onnes de zaak mede op touw had gezet
om de verzekeringspenningen machtig te
worden.
Koning wierp deze voorstelling van za
ken verre van zich. Aan alle bijfiguren in
dit opzienbarend proces is medeplichtigheid
aan oplichting ten laste gelegd, behalve aan
Mees Gerritsen en Johanknegt, die zich te
verantwoorden hebben, resp. wegens ver
duistering en heling.
Johanknegt is, zooals men zich zal her
inneren, de detective, die bij het terug
brengen van het gestolene aan de verzeke
ringsmaatschappij een ietwat vreemden
rol speelde.
De rechtbank begon de behandeling von
de zaak op 13 Februari jl. Eerst werd
aan de bijfiguren een inleidend verhoor
afgenomen, terwijl in hun zaken pro forma
een of twee getuigen werden gehoord. De
verdere behandeling werd toe geschorst
om eerst het proces tegen den kasteelheer
in zijn geheel af te handelen. Na dertig
zittingen volgde het vrijsprekend vonnis.
In dit vonnis overwoog de rechtbank o. m.
dat zij op grond van de voorhande bewijs
middelen niet tot de overtuiging is geko
men, dat in werkelijkheid in den nacht van
29 Februari op 1 Maart 1932 geen diefstal
in het kasteel Nyenrode heeft plaats ge
had, noch, dat de verzekerde goederen met
medeweten of in opdracht van O. zijn weg
gehaald. Ook overwoog de- rechtbank, dat
er twijfel bestaat aan de juistheid van Ko-
ning's verklaringen en zij heeft zich geen
juist beeld kunnen vormen van hetgeen
tusschen Onnes en Koning is voorgevallen
in den tijd, voorafgaande aan genoemden
nacht. Ook achtte zij echter de verklaringen
van Onnes in meer dan één opzicht onaan
nemelijk.
In de zaken tegen Koning, Witbraad en
het inbrekerstrio, dat zich liever „verhui
zers" laat noemen, zijn geen getuigen ge
dagvaard, een veroordeeling wegens me
deplichtigheid aan oplichting zal niet
kunnen volgen, daar O. van de oplichting is
vrijgesproken.
In de zaak tegen Mees Gerritsen en Jo
hanknegt zyn resp. 5 en 7 getuigen opge
roepen.
