25ste Jaargang
JONDERDAG 14 JUNI 1934
No. 7836
S)e Êeid&eh^Soii/fco/nT
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
D£ ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Toorntbetafing:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, btf
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
TELEFOONTJES van tra hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ea
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT idUl
BLADEN.
EERSTE KAMER
Dinsdagavond hield de Senaat een van
haar beroemde eenminuutsveargaderingén.
Het eenige punt van de agenda was de
mededeeling van het besluit der Centrale
Commissie om bepaalde wetsontwerpen in
de afdeelingen te gaan behandelen. Daar
na trok men zich in de afdeelingen terug.
Woensdag was er dan een „echte" verga
dering.
De Woningwet ontmoette dezelfde be
zwaren als bij de 'behandeling in de Tweede
Kamer. De socialist Rug ge verklaarde,
dat doorvoering van deze wet groote na-
deelen zou tengevolge hebben voor onze
volkshuisvesting. Dat de arbeidende klasse
douches heeft, is geen luxe, maar moet in
tegendeel bevorderd worden. Voorts wordt
hier weer een stuk gemeente -autonomie
geroofd, en dan nog wel in een materie
waar deze zoo goed werk kan doen. Tegen
dit laatste verhief ook de heer van E m hi
el en (V.D.) zijn stem, en betoogde, dat de
regeering bevoegdheden vroeg die voor
eerst onnoodig, maar bovendien ook nog
zoo vaag omschreven waren, dat misbruik
van deze macht in geenendeele uitgesloten
is; op deze regeering volgen andere. De
hr. de Bruij n (R.K.S.P.) vondhuundaling
zeer gewenscht, maar kon zich met de poli
tiek der regeering, welke steeds grootere
drukking van het levenspeil en de loonen
tot gevolg moet hebben, niet vereenigen.
De minister van Sociale Zaken, de heer
Slotemaker de Bruine miste bij de
critici het voornaamste, n.l. andere wegen
om huurdaloing zonder de gevolgen, welke
er door dit wetsontwerp aan verbonden
zullen zijn, te verkrijgen. Bovendien moet
men de regeering vertrouwen, waar zij het
imoreefl minimum als uiterste grens aan
geeft. Verder weerlegde spr. de vroeger
reeds te berde gebrachte bezwaren. Het
ontwerp werd met 25 tegen 12 stemmen
aangenomen.
Ook de begrooting van het Zuiiderzee-
fonds gaf eenige moeilijkheid. De heeren
van Citters (A.R.), de Savornin
Lobman (C.H.) en van Sasse van
Ysselt (R.K.) vinden elkander in een en
.dezelfde vraag aan de Regeering: indien
wij deze begrooting goedkeuren, waarin
het plan tot drooglegging van den N.O.-
polder opgenomen is en waarmee een be
drag van 110 mililoen gemoeid is, binden
wij ons dan tot het verleenen van de cre-
dieten daarvoor, wanneer deze gevraagd
zullen worden? Duidelijk klonk het ant
woord van de regeering door den mond
van miniser K a 1 f fja. Daarop stemde het
drietal tegen dit wetsontwerp, terwijl de
heer Blomjous (R.K.S.P.) zich nog bij
ben voegde. Verder waren er geen tegen
stemmers, zoodat het ontwerp werd aan
genomen. De reden van het tegenstemmen
lag, zooals de heer van Sasse van Ysselt
verklaarde, niet in een niet-vertrouwen
jegens de regeering, maar in het wantrou
wen jegens de toekomst. Nog verklaarde
de minister op een vraag van den heer van
Citters, dait de Joodsohe kolonie in de Wie-
ringermeer slecht 250 a 300 man bedroeg,
welke zich bovendien slechts tijdelijk, ter
beoefening en leering der landbouw, daar
hadden gevestigd.
De Credietverleening voor den Midden
stand werd zonder beraadslaging en z.h.st.
aangenomen.
Eveneens werd een ontwerp tot wijziging
der Comptabiliteitswet en een tot wijzi
ging van de wet op de Kanselarijrechten
z.h.st. aangenomen.
Waarschijnlijk zal de Senaat Dinsdag 26
Juni de eerstvolgende vergadering houden.
BINNENLAND
Burgemeesters.
Op verzoek met 1 October eervol ontsla
gen J. C. A. Bannink als burgemeester van
Zierikzee.
Benoemd met 1 Juli tot burgemeester
van Oude Niedorp C. G. M. van Baar en
tot burgemeester van Nieuwerkerk A. A.
van Eeten.
De nieuwbenoemde burgemeester van
Oude Niedorp, de heer C. G. M. van Baar,
werd 1894 te Purmerend geboren. De heer
van Baar is thans wethouder der gemeente
Purmerend.
De nieuwbenoemde burgemeester van
Nieuwerkerk, de heer A. A. van Eeten,
werd den 1904 te Andel (N.B.) geboren.
De heer van Eeten is thans volontair ter
gemeentesecretaris van Eethen (N.B.).
MINISTER DECKERS OVER DEN
GEEST DER MILITAIRE BELANGEN-
VEREENIGING.
Desnoods volgt verbod.
De Minister van Defensie heeft het vol
gende ter kennis van de onderofficieren der
Kon. Landmacht gebracht:
Den laats ten tijd zijn enkele voorvallen
te mijner kennis gekomen, welke doen zien,
dat sommige bestuurders van militaire
belangenverenigingen nog steeds een on
juist denkbeeld bezitten omtrent de leiding,
welke van hen behoort uit te gaan omtrent
de verhouding van dergelijke verenigin
gen t. o. v. Overheid.
Zoo sprak uit de openingsrede, onlangs
door den voorzitter gehouden op de alge-
meene vergadering van een der militaire
belangenverenigingen onmiskenbaar de
opvatting, dat deze vereniging een strijd
organisatie vormt voor de belangen der
leden. Weliswaar moet de vereniging, al
dus werd betoogt, tijdelijk bukken voor de
macht der omstandigheden, doch zij dient
zich gereed te houden om, zoodra zulks
weer mogelijk wordt, den strijd te hervat
ten. Deze werd besloten met enkele regels
uit een gedicht, w. o. de woorden: „Op ka
meraden, op nu ten strijd", welke kenschet
send waren voor den geest, welke uit de
rede sprak.
Een en ander is in lijnrechten strijd met
den" aard der werkzaamheden, waartoe
een militaire belangvereeniging zich, op
grond van artikel 3 van het Reglement voor
de militaire belangenverenigingen, heeft
te bepalen.
Toch was het bestuur der vereeniging
herhaaldelijk schriftelijk zoowel als mon
deling gewaarschuwd en op de hoogte ge
steld van de eischen, die ik in het belang
van de krijgstucht en van de Weermacht
zelve aan de Verenigingen stel.
Ik wijs u verder op het volgende.
In de openingsrede ter algemeene verga
dering van een andere belangenvereni
ging werden de voorschriften, die ik heb
gegeven met betrekking tot het vereni
gingsleven van beroepsmilitairen, geken
schetst als vrijheidsberoving en als een
zware druk en werd bovendien de hoop
uitgesproken, dat deze maatregelen slechts
van voorbij gaanden aard zouden zijn. Niet
alleen werden derhalve de door mij ge
troffen maatregelen op onbehoorlijke wijze
gequalificeerd, doch tevens werd door
het wekken van de onjuiste verwachting,
dat deze maatregelen slechts een tijdelijk
karakter zouden dragen het zich inleven
van de leden der vereeniging in den nieu
wen toestand bemoeilijkt en vertraagd. Te
vens werd in de hierbedoelde openingsrede
medegedeeld, dat met een vereeniging van
religieuzen aard (niet vallende onder het
vorengenoemde reglement) een zóó nauw
verband bestaat, dat de eene vereeniging
staat en valt met de andere en men door te
bedanken voor de eene vereeniging der
halve tevens de andere afbreekt, welke
mededeeling in strijd was met de statuten.
Ik heb dit ter kennis van de onderoffi
cieren willen brengen om hun vooral duide
lijk te doen worden, dat het met den vroe-
geren gang van zaken bij het verenigings
leven uit is en voor goed uit moet blijven.
De belangenverenigingen mogen geen
strijdverenigingen zijn, ook geen vakver-
eenigingen in den gewonen zin van het
woord.
Alles wat er toe zou kunnen leiden, dat
de vereenigingsarbeid nadeel toebrengt
aan den goeden geest in den troep, aan de
gehoorzaamheid van de onderofficieren aan
hunne officieren en de Overheid, aan hun
nauwgezette en opgewekte plichtsvervul
ling is uit den booze en zal door mij met
kracht worden tegengegaan.
Desnoods zal ik het uiterste middel toe
passen en de vereeniging verbieden om
de onderofficieren, in groote meerderheid
trouwe, de krijgstucht eerbiedigende sol
daten, die hun plicht kennen en hem naar
best vermogen vervullen, te beschermen
tegen haar verkeerden invloed.
Ik reken er echter op, dat de onderoffi
cieren, wier liefde voor ons leger mij be
kend is, met mij en hunne officieren zullen
medewerken om het vereenigingsleven ge
zond te houden en het te doen verantwoor
den aan alle eischen, die er door mij aan
worden gesteld.
De Minister van Defensie,
(get.) L. N. DECKERS.
NIEUWE HEFFING OP KOFFIE.
Wegens afschaffing der tijdelijke opcenten
op suiker.
Ter compensatie van de afschaffing der
tijdelijke opcenten op suiker'en thee zal,
naar „De Standaard" verneemt, een nieu
we heffing gelegd worden op koffie. Ver
wacht wordt dat heffing tegen 1 Juli zal
ingaan.
DE WERKLOOSHEID.
In de tweede helft van Mei iets gedaald.
De Directeur van den Rijksdienst der
Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbe
middeling deelt mede, <jlat in de week 21
t.m. 26 Mei 1934 het aantal leden van inge
volge Werkloosheidsbesluit 1917 gesubsi
dieerde vereenigingen bedroeg 585.600,
waarvan 85.200 landarbeiders. In de maan
den Mei t.m. Novembef worden geen ge
gevens aangaande de werkloosheid van de
vereenigen van landarbeiders ontvangen.
De werkloosheid onder de overige 500.400
verzekerden bedroeg in genoemde periode
25,1 pCt.
In de vorige verslagperiode (7 t.m. 12
Mei) bedroeg het percentage bij dezelfde
groep verzekerden eveneens 25,1 pet.
Bij 1062 organen der openbare arbeids
bemiddeling stonden op 26 Mei 1934 in to
taal 315.074 werkzoekenden ingeschreven,
waaronder 300.950 mannen. Hiervan waren
werkloos 292.949 personen, waaronder
283.353 mannen. Op 12 Mei 1934 bedroeg
het totaal ingeschrevenen bij een gelijk
aantal organen 322.499. Hiervan werkloos
299.806 personen, waaronder 289.935 man
nen. Het aantal ingeschreven werkzoeken
den is sedert 12 Mei 1934 gedaald met 7.425
het aantal werkloozen met 6.857.
EEN ANTIQUITEIT.
In een schoolboekje.
Dat na zóó nadrukkelijk en herhaald
protest van tallooze katholieke schrijvers
de heer Dr. K. J. Riemens (niet verwarren
met de bekende ds. J. Riemens te Leiden!
Red. L.Crt.) in zijn „Pour bien comprendre
le frangais" van de Katholieken nog durft
beweren: „Par adoration de la Vierge
et des saints ils disent des oraisons devant
leurs statusen: „On adore aussi
les reliques". (Tweede serie, bl. 75), kan
er toch waarlijk niet door!
Dit werkje is als schoolboekje bedoeld.
Wat voor nut heeft het, den leerlingen wijs
te maken, dat de volle maan lacht, als ze
roomtaart eet? Even nutteloos, en veel ge
vaarlijker, is het, hun op de nouw te spel
den, dat 2/5 van Nederlands bevolking uit
afgodendienaars bestaat. Paedagogisch is
zulk een bedrijf verderfelijk; voor ons
Katholieken, is het beleedigend; voor
schrijvers wetenschappelijke reputatie niet
bijzonder bevordelijk.
Of „dire des oraisons" in de aangehaalde
plaats Fransch is, laat ik daar. Maar Dr.
Riemens moest niet schrijven over aange
legenheden, waarvan hij blijkbaar niet op
de hoogte is. Ook wat hij op bl. 78 en 79
beweert over Biecht, Communie, bezetenen
en hel, is verre van juist.
Vier eeuwen geleden kon het gebruik van
zulke aperte onwaarheden aan onze be
strijders misschien vergeven worden; in
onzen tijd is de beschuldiging dat Katho
lieken heiligenbeelden en reliquieën aan
bidden, een belachelijke antiquiteit.
F, HENDRICHS, S.J.
„Tijd".
DE DEMONSTRATIE OP DEN
KATHOLIEKENDAG.
Artistieke verzorging.
In aansluiting op hetgeen wij reeds om
trent de op Zondag 24 Juni te houden de
monstratie meldden, vernemen wij nader,
dat het plaatselijk uitvoerend comité te
's-Hertogenibosch zich beijvert aan den op
tocht eenige kleur te geven, in 't algemeen
eenige artistieke verzorging te besteden.
Het comité heeft daartoe de medewer
king verkregen van den kunstenaar Her
man Moerkerk. Het geheel zal een kleurig
en smaakvol geheel bieden, gelukkig niet
de eentonigheid waarin zich in het verle
den demonstraties kenmerkten, maar waar
in de laatste jaren gelukkig veel wijziging
ten goede is gekomen.
Men weet, uit onze vorige mededeeling,
dat de deelnemers bijeen gebracht worden
in groepen. Die gnoepsindeeling blijft ook
in den stoet gehandhaafd.
Voorop aan den kop gaat een banierdra
ger te paard in het geel-wit. Dan volgt een
dundoek met de leuze: Voor God en Kerk,
Vorstin en Land. Aan weerszijden van dit
doek worden vlaggen: oranje en rood-wit-
blauwe meegevoerd.
Voorts worden in den stoet meegedragen
de wapens der hoogwaardige bisschoppen
van Nederland.
Trompetters en tamboers, enz. enz.
Muziekkorpsen
Aan elke groep gaat een breede groep
vlaggen en vaandels vooraf.
Zoo b.v. bij de groep „arbeid"; arbei
ders en werkgevers: de Jonge Werkman en
Jonge Werkgevers.
Hetzelfde bij de boeren.
Bij hen voegen zich de landelijke ruiters,
de gilden, de boerenmuziekkorpsen.
Als de medewerking wordt verkregen
zooals het comité zich dat voorstel en
zulks lijdt geen twijfel dan zal het de-
filé worden den bisschappen en ons katho
lieke volk waardig!
K.R.O.-ORKEST ONTSLAGEN?
Hoe de praatjes in de wereld komen.
Er gaan momenteel hardnekkige geruch
ten, dat het K.R.O.-orkest per 1 Juli a.s.
voltallig ontslag zou zijn aangezegd al
dus lezen wij in de „Residentiebode".
Dergelijke geruchten zijn vooral in
dezen tyd wel in staat om weer eenige
beroering te veroorzaken. En ieder die de
klok hoort luiden zonder ook maar het
bestaan van den klepel te vermoeden, staat
onmiddellijk gereed met commentaar. Men
weet wat „er achter zit", en trekt conclu
sies ten aanzien van de katholiciteit van
den Omroep.
Wat nu is het geval?
Zooals ieder jaar hebben ook thans alle
musici, deel uitmakende van het K.R.O.-
orkest wegens het afloopen van hun jaar
contract, him ontslag gekregen. Wij zouden
ongeveer kunnen zeggen: zij zijn periodiek
afgetreden.
De geruchten bevatten dus inderdaad
waarheid, maar de geheimzinnige wijze
waarop men er mee leurt doet allerlei on
gemotiveerde gevolgtrekkingen ontstaan,
die het geval in een beslist valsch licht
plaatsen.
Nu pleegt het jaarlij ksche „massa-ont
slag" immers door een „massa-aanname"
gevolgd te worden, waardoor het ontslag
tot een formaliteit beperkt blijft, waar
„men" geen aandacht aan schenkt.
Dit jaar evenwel waren er bijzondere
factoren waarmede bij de hernieuwing van
het jaarcontract moest worden rekening
gehouden.
Het K.R.O.-bestuur heeft vooral aandacht
besteed aan den wensch door de regeering
geuit om meer groote en degelijke orkes
ten bij hun huidigen moeilijken strijd om
't voortbestaan te steunen. Hiervoor kwa
men o.m. de stedelijke orkesten van Utrecht
en Maastricht in aanmerking.
En wat de K.R.O., met name voor eerst
genoemd stedelijk orkest gedaan heeft, is
door hemzelf reeds bekend gemaakt en toe
gelicht. En in den Utrechtschen Gemeente
raad is het openlijk gezegd, dat het
Stedelijk Orkest kan blijven werken, dank
zij de gelegenheid door den Katholieken
Radio Omroep hiertoe geboden!
„Weer dertig menschen op straat!" zoo
schamperden de betweters onmiddellijk.
Wat is echter het ware effect van deze
heele gebeurtenis?
Op de eerste plaats, dat alweer een twin
tig leden van het K.R.O.-orkest een con
tract voor het nieuwe speéljaar hebben ge
kregen.
Dat op deze wijze in ieder geval alle ka
tholieke krachten zijn behouden gebleven.
Dat het aantal der ontslagenen tot ten
hoogste tien man is beperkt gebleven, tot
wier ontslag men is overgegaan na kennis
name van het feit, dat de A.V.R.O. zijn
eigen orkest vrij aanzienlijk zal uitbreiden,
zoodat bedoelde tien musici, wel vrij spoe
dig „onder dak" zullen zijn.
Dat door de medewerking van de
Utrechtsche musici de K.R.O. bovendien in
staat zal zijn om ook grootere werken uit
te voeren is op zichzelf reeds een belang
rijk feit. Maar daarnaast zij nogmaals her
innerd aan de uitspraak in den Utrecht
schen Raad, waarmede tevens wordt vast
gesteld dat de K.R.O. niet minder dan 60
menschen voor een minstens tijdelijke wer
keloosheid heeft behoed!
Zoo is het wel duidelijk, dat er tot in
sinueer ende kritiek niet de minste aanlei
ding bestaat.
Onthulling standbeeld Mgr. Ariëns
Zaterdag 16 Juni.
De belangstelling voor de onthulling van
het standbeeld Mgr. Dr. Ariëns te Enschede
blijkt zeer groot te zijn. Reeds werd van
pl.m. 10.000 personen bericht ontvangen,
dat zij Zaterdagmiddag naar Enschede zul
len komen.
Met het oog op een goede regeling wordt
het volgende ter kennis gebracht van hen,
die de onthulling zullen bijwonen:
1. Delegaties en corporaties worden bij
aankomst tusschen 12 en 3 uur ontvangen
door de commissie van ontvangst in Con
cordia. Besturen, die nog geen kaarten
hebben, kunnen die daar krijgen. Tevens
blijven de vaandels daar, totdat men op
weg gaat naar 't défilé.
2. Auto's en bussen te parkeeren op het
van Heekpleip, vlak bij stadhuis en monu
ment. Fietsen a 5 cent te stallen tegenover
den hoofdingang van het Volkspark, bij den
V olksparkweg.
3. In Concordia gelegenheid tot eten van
half 5 tot half 6. Liefst even vooruit bestel
len.
4. Wie een kaart heeft, kan enkel door
de Ripperdastr. (ter linkerzijde) het plein
bereiken. De andere straten zijn afgezet.
5. Het plein voor het R. K. Ziekenhuis
wordt vanaf half drie voor alle verkeer af
gesloten. Degenen, die zich na dien tijd
naar het Ziekenhuis wenschen te begeven
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Rede van prof. Aalberse op de Arbeids-
conferentie te Gengve. (2de blad).
Het nieuwe kabinet-de Broqueville niet
enthousiast in België ontvangen. (2de
blad).
Dr. Göbbels te Warschau. (2de blad).
Bolivia doet een beroep op Genève. (2de
blad).
BINNENLAND.
Nieuwe heffing op koffie. (1ste Blad).
Te Rotterdam is een onbewoonbaar ver
klaard en leegstaand huisje ingestirt, waar
door zes spelende jongens onder het puin
werden bedolven en gewond. (Gem. Ber.,
3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Njord wint den Telegraafbeker en ves
tigt een nieuw baanrecord (3de blad).
UIT DE OMGEVING.
Doodelijk ongeluk op onbewaakten over
weg te Nootdorp, (tde Blad).
en per auto komen, worden verzocht in de
Prinsenstraat uit te stappen en zich te voet
naar het Ziekenhuis te begeven, dat daar
vlakbij ligt. Het rechter-trottoir wordt vrij
gehouden.
6. Alle bezoekers kunnen van nabij, mede
door de geluidsversterkersinstallatie, de
onthulling volgen.
7. Met het oog op de uitzending door den
Katholieken Radio Omroep wordt van
15.3016.30 stilte verzocht.
8. De deelnemers voor het défilé moeten
om half 6 aanwezig zijn bij Tivoli, Olden-
zaalsche straat, indien ze geen nadere
straat en nummeraanduiding van mij ont
vangen hebben.
9. Het défilé gaat in rijen van 4. Roo-
ken absoluut verboden. Wordt streng ge
handhaafd.
10. De commissie-leden, kenbaar aan de
blauwe strik op de jas, geven alle ge-^
wenschte inlichtingen. Evenzoo de in de
stad verspreide verkenners.
Namens de Uitvoerende Commissie,
C. J. TERWISSCHA
VAN SCHELTINGA, Pr.,
Secretaris.
MINISTER DE WILDE NAAR LIMBURG.
De Minister van Binnenlandsche Zaken,
inr. J. A. de Wilde, zal zich morgenochtend
7 uur, vergezeld van dien secretaris-gene
raal van zijn Departement, mr. K. J. Fre-
deriiks, per auto naar Roermond begeven,
waar hij te ongeveer 12 uur zal aankomen
en opgewacht zal worden door den com
missaris der Koningin in de provincie Lim
burg, mr. E. O. J. M. baron van Höveli tot
Westerflier met Gedeputeerde Staten dier
provincie.
Na te hebben deelgenomen aan een lunch,
door het college van Gedeputeerden in het
Posthotel aangeboden, zal de Minister op
het Raadhuis een samenkomst höbben met
B. en W. van Roermond. Het gezelschap
vertrekt vervolgens per auto naar Bom om
aldaar de haven te bezichtigen. Vandaar
gaat de tocht naar Sittard, waar eveneens
ten Raadhuize een bespreking plaats heeft
met B. en W. Om 5 uur wordt naar Maas
tricht vertrokken, alwaar na aankomst te
6 uur in het Gouvernementsgebouw door
den Minister wordt deelgenomen aan een
diner met Gedeputeerde Staten.
Vervolgens brengt de Minister in het
Gouvernementsgebouw den nacht door.
Zaterdagochtend 9 uur bezoekt de Minis
ter het raadhuis van Maastricht, waar hij
eveneens een bespreking heeft met B. en
W. Om 10 uur vertrekt de Minister naar
Valkenburg en vandaar om half twaalf
naar Heerlen, waar geluncht wordt. Om
half drie gaat de Minister naar Geleen en
keert vandaar naar Den Haag terug. Ook
in de verschillende zooeven genoemde ge
meenten zullen besprekingen worden ge
houden met B. en W. De besprekingen zul
len ioopen over kwesties van noodlijdend
heid, grenswijzigingen en verschillende an
dere onderwerpen.
