25ste Jaargang
No. 7784
DAGBLAD VOOR LEIDENEN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Met Pinksteren naar Oberammergau
VOORNAAMSTE NIEUWS.
DONDERDAG 12 APRIL 1934
S)e £eki&ehc(Boti/fca*it
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
V Een benauwend probleem.
Tienduizenden jonge menschen loopen er
rond, die óf arbeid hebben, welke niet het
minste perspectief opent voor hun toe
komst, welke weinig loon geeft en geen
hoop op wat mééróf héélemaal werk
loos zijn, niets-doen, maanden en jaren
achtereen, en geen enkele lichtpunt zien,
dat de donkerte rondom hen verdrijven
zal, zelfs nog niet héél in de verte
Dat voelen wij aan als het meest benau
wende probleem van dezen tijd.
En zoo zal ten slotte iedereen dat ver
schijnsel aanvoelen.
Van alle kanten is er dan ook belang
stelling voor de jonge werkloozen, voor
het vraagstuk van de jeugdwerkloosheid.
Wij lazen vanmorgen in de „N. R: Crt."
volgend bericht:
Het hoofdbestuur van den Bond van
Jonge Liberalen heeft aan de liberale
fractie in de Tweede Kamer van de
Staten-Generaal een brief gezonder},
waarin zij er op wijzen, dat het ernstig
ste nationale probleem dat van de
werkloosheid is, en de ernstigste zijde
daarvan de jeugdwerkloosheid. Voor
eerst groeit er een geslacht op, zoo
luidt het o.m; in dit schrijven, dat nim
mer heeft leeren arbeiden, met alle
moreele en materieele gevolgen van
dien, gevolgen, die in hunne volle be
denkelijkheid nauwelijks zijn te over
zien.
Wij meenen, aldus het hoofdbestuur,
dat het bij uitstek op den weg der libe
ralen ligt, om tot maatregelen in dezen
zin het initiatief te nemen. Wij den
ken hierbij b.v. aan vervroegde pen
sioneering van ambtenaren en semi-
ambtenaren, wellicht zelfs van perso
nen, werkzaam in particulieren dienst.
Met den allergrootsten aandrang ver
zoekt het hoofdbestuur de libere frac
tie aan deze dringende materie blij
vende aandacht te wijden en, zoo
eeniigszins mogelijk, op korten termijn
het initiatief te nemen tot maatrege
len, waarvoor het Nederlandsche volk
dankbaar zal zijn en waarop tiendui
zenden jongeren hun hoop gevestigd
hebben.
Wij hopen, dat de liberale fractie in sa
menwerking met de andere fracties
alle aandacht aan dit probleem zal wij
den en ons dichter bij een oplossing zal
brengen.
Dat het hoofdbestuur van den Bond van
Jonge Liberalen in het hier geciteerde
adres opmerkt, „dat het bij uitsték op den
weg der liberalen ligt, om tot maatregelen
in dezen zin (b.v. vervroegd pensioen ook
aan personen, werkzaam in het vrjje be
drijf) het initiatief te nemen", is een be
minnelijke phantasie! Juist, boven dit
bericht toevallig samentreffen! lezen
we in een hoofdartikel van de „N. R. Crt."
de volgende opmerking:
Geeft men het beginsel prijs, dait in
het vrije bedrijf ieder gerechtigd moet
zijn, zijn werkkracht naar eigen goed
dunken ten bate te doen komen van
zich zelf en zijn gezin, dan worden de
poorten geopend voor allerlei dwaas
heden en misstanden.
Hier vinden de „Jonge Liberalen" dat
wat „bij uitstek op den weg der liberalen
ligt": Onthouding van de overheid wat
betreft het gebruik van eigen arbeidskracht
in het vrije bedrijf!
Intusschen zullen wij dankbaar zijn,
als de liberalen zij 't dan ondanks hun
beginselen er zich mede voor inspan
nen, om, als 't noodig is (en dat zal o.i.
noodig zijn), ook door een dieper ingrij
pen van de Overheid in de arbeidstoestan
den in het vrije bedrijf het probleem van
de jeugdwerkloosheid tot een oplossing te
helpen brengen.
Het vlijtige dorp
De voorbereidingen voor de ontvangst der gasten
„Het dorp van de vlijtige mieren", zoo
hebben Koningin Maria van Roemenië en
haar zuster, Grootvorstin Cyrill, twee
trouwe bezoeksters van de Passiespelen,
Oberammergau eens genoemd. En dat met
recht, want in het heele dorp is geen huis,
waar men zich niet grondig voor de Spe
len voorbereidt. In het eene huis wordt ver
bouwd, in het andere geschilderd, nieuwe
meubels worden aangeschaft en uitgepakt.
Komt men in de nabijheid van Ober
ammergau, dan ziet men als eerste teeke
nen der voorbereidingen overal het aan
leggen en verbeteren van wegen. De prach
tige Pas-weg van Oberau naar Oberammer
gau wordt verbreed, om het drukke auto
verkeer, dat met de Passie-spelen begint,
op te kunnen nemen, en teneinde de rei
zigers van de prachtige kijkjes in de ro
mantische kloof, waarlangs de straatweg
naar boven klimt, te laten genieten, wor
den op drie bijzonder karakteristieke plaat
sen viaducten gebouwd en om het autover
keer van Ettal naar Oberammergau niet te
belemmeren, wordt zelfs nog een gedeelte
van den bekenden „Kapellenwand" wegge
nomen. Bij het begin van de Spelen moet
ook de nieuwe autoweg naar Linderhof ge
reed zijn, opdat een prachtige streek en 't
sprookjesachtige koningsslot Linderhof,
met z'n fraaie tuinen en fonteinen ook voor
bezoekers, die met hun eigen auto komen,
toegankelijk worden.
In het dorp zelf worden alle straten in
orde gemaakt. Zoodra de Passie-spelen be
ginnen, komt er een autobusdienst door het
dorp.
Op de reis- en verkeersbureaux is men
druk aan het werk. Het in het midden van
het dorp gelegen repetitie-theater wordt
gedurende de opvoering der Passie-spelen
de hoofdzetel van het Oberammergausch
Verkeers- en het Gemeentelijk woningbu
reau, waar alle informaties kunnen worden
verkregen. Buitendien wordt er op het
Dorpsplein een kiosk opgericht, waar be
ambten over uitstapjes, tochten en de Pas
siespelen informaties in verschillende ta
len zullen geven.
Op alle hoeken en plaatsen wordt ge
bouwd. Vooral de speler van de Christus-
rol, Alois Lang, vreest, dat zijn mooi ar-
Zij, die wenschen deel te nemen
aan onze achtdaagsehe reis van 17
25 Mei naar Oberammergau, om
daar de eerste opvoering der we
reldberoemde Passiespelen te gaan
bijwonen waaraan verbonden be
zoeken aan Garmisch-Partenkir-
chen, München, Heidelberg, Wies-
baden enz. gelieven zich te wen
den tot de administratie van dit
blad met vermelding: reis Oberam
mergau. Men zie het uitgebreide
reisprogramma in dit blad.
tistiek huis voor de vreemdelingen niet
groot genoeg zal zijn, h$j bouwt er daarom
nog een conversatie-vdttrek aan hoofdza
kelijk voor de beroemde „five o'cIock. tea
in het huis van Lang".50ok wordt er over
gesproken, dat de bidzaal voor de Engel-
sche en Amerikaanschë kerkgangers door
een eigen kleine kerk zal worden vervan
gen.
Maar ook in de omgeving van Oberam
mergau bereidt men zich op den Passie-
zomer voor. Bad Kohlgrub, de hoogst gele
gen modderbadplaats van Duitschland, dat
per auto van Oberammergau in 12 tot 15
minuten te bereiken is, bouwt een nieuwe
badinrichting.
In alle landen is de belangstelling voor
de Passie-spelen bijzonder groot. Sedert
begin Februari heeft de gemeente uitslui
tend voor het beantwoorden van buiten-
landsche aanvragen en besprekingen een
employé in dienst genomen. Maar niet al
leen in het verkeersbureau, maar ook in
de huizen van de spelers komen dagelijks
stapels brieven. De stamgasten, die al se
dert twintig, ja dertig jaar de Passie-spe
len bezoeken, willen hun lievelingskwartier
bij „Judas" of „Kaiphas" of bij den vroe-
geren speler van den Christus-rol, Anton
Lang, weer betrekken.
BINNENLAND
HET ZESTIG MILLIOEN-PLAN
WAARDEERING EN CRITIEK.
Steun voor middenstand en industrie
gevraagd.
Verschenen is het voorloopig verslag
over het wetsontwerp tot verleening van
een crediet van zestig millioen voor werk
verruiming.
De strekking van het ontwerp vond on
verdeelde instemming. Intusschen gaven
verscheidene leden uiting aan hun teleur
stelling, dat eerst thans een plan van de
zen aard aan het oordeel der Sta ten-Ge
neraal" is onderworpen.
Het door de regeering gemaakte onder
scheid tusschen normale en crisiswerkloos
heid achten verscheidene leden niet te
handhaven. Practisch is er niet anders dan
één groote werkloosheid.
Bij vele leden bestond ernstig bezwaar
tegen het voornemen, dat bij de regee
ring schijnt te bestaan, de uitvoering van
de te ondernemen werken dienstbaar te
maken aan een geforceerde algemeene
loondaling.
Op dit terrein zijn als gevolg van een
geordende samenwerking tusschen werkge
vers en werknemers normenregelingen ont
staan in den vorm van collectieve arbeids
contracten. In plaats van het initiatief te
nemen tot bindend-verklaring daarvan gaat
de regeering ze thans uithollen. Te meer
afkeuring verdient, naar de meening dtr
hier aan het woord zijnde leden, het door
hen bestreden voornemen, nu andere door
de regeering getroffen maatregelen de kos
ten van het levensonderhoud niet onaan
zienlijk doen stijgen.
Tegen deze zienswijze kwamen vele an
dere leden in verzet. Met de regeering
meenden deze leden, dat het tot stand ko
men van een algemeen lager levenspeil
noodzakelijk is.
Beter dan verdere loonsverlagingen zou
den verscheidene leden verkorting van den
werktijd achten.
Ter vermindering van de lasten van den
middenstand werd het treffen van maat
regelen tot verlaging van de winkelhuren
bepleit. Ook achtte men het tegengaan van
de moordende onderlinge concurrentie tus
schen de verschillende middenstandsbedrij-
ven noodzakelijk.
Een aantal leden vestigde opnieuw de
aandacht op de omstandigheid, dat voor
den land- en tuinbouw zeer veel is ge
daan, wat voor de industrie en scheep
vaart is nagelaten.
Andere leden gaven uiting aan twijfel
of in het algemeen de handelspolitiek wel
een zoo groote plaats in het economisch be
leid der regeering inneemt, als op dit oogen-
blik geboden is.
Verscheidene leden spraken het vertrou
wen uit, dat het nieuw opgerichte „Werk
fonds" op den duur niet zal leiden tot de
instelling van een fonds met een buiten de
Rijksbegrooting gehouden eigen budget.
Op zichzelf kon men zich algemeen met de
instelling van het hierbedoelde fonds ver
eenigen.
De aandacht werd gevestigd op de wen-
schelijkheid, dat bij de plannen tot werk
verruiming een eerste plaats wordt gege
ven aan de metaal-industrie.
In een rede te Arnhem heeft de heer
Vlekke, propagandist vin de N.S.B., ge
sproken over het Mandement van de Bis
schoppen, hetwelk over het Nationaal-So-
cialisme handelt.
A. B. K.(leerekooper) merkt in de
„Vooruit" op, dat op die vergadering dom
me dinken zijn gezegd:
„Zoo zegt hij b.v. dat het mande
ment van de bisschoppen Aalberse
tot „geestelijken vader" had. Nu is
het idee, dat professor Aengenent
(zooals hij vroeger heette) op dictaat
van Aalberse zou schrijven, inderdaad
te verrukkelijk. Met alle respect voor
Aalberse zal hij toch zelf van harte
mee lachen, als hij zooiets leest. Er
zit méér kennis èn politiek benul in
den Haarlemschen bisschop, dan in de
hoofden van alle leden van de N.S.B.
by elkaar, den Lyder meegeteld".
MGR. DR. W. H. NOLENS z.g.
Onthulling van den gedenksteen
Zondag 15 April a.s. heeft de plechtige
onthulling plaats van den gedenksteen
voor wijlen Zijne Excellentie Mgr. Dr. W.
H. Nolens in den gevel van perceel Prin
segracht no. 36 te Den Haag.
In de kapel van de Eerw. Zusters van
de H. Carolus Borromeussticht'ng zal de
Hoogeerw. heer Kanunnik-Deken H. A.
Th. van Dam om 9 uur de H. Mis aan God
opdragen voor de zielerust van Mgr. Dr.
W. H. Nolens.
In verband met het aantal beschikbaar
zijnde plaatsen in de kapel zijn voor de
bijwoning van het H. Misoffer uitnoodi-
gingen gezonden.
De onthulling van den gedenksteen zal
plaats hebben om 3 uur nam. in tegen
woordigheid van verschillende kerkelijke
en wereldlijke autoriteiten.
Na afloop der onthulling zal Prof. Mr.
P. J. M. Aalberse, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal en Voorzitter
van den Partijraad, in de groote zaal van
„Amicitia" aan het Westeinde te Den Haag
een herdenkingsrede houden over wijlen
den grooten Staatsman.
De bijeenkomst in „Amicitia" zal wor
den opgeluisterd door het zangkoor van
de kerk van de H.H. Antonius en Lode-
wijk „Deo et Ecclesia Sacrum", onder lei
ding van den heer Fr. Haring. Het zang
koor zal ten gehoqre brengen: „Tu es Pe
trus" van A. Giesen; „Beati Mortui" van
F. Mendelssohn en „Domine Salvum fac"
van A. Giesen.
DE HOLLANDSCHE MOLEN
Gistermiddag werd in het Koloniaal In
stituut te Amsterdam de jaarvergadering
gehouden van de Vereeniging De Holland-
sche Molen, waarmede tevens werd ge
vierd het tien-jarig bestaan der vereeni
ging.
Door den voorzittér, mr. P. G. van Tien
hoven, werd in de bijeenkomst welkom
geheeten Z. E. mr. H. P. Marchant, minis
ter van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen en mr. P. Visser, secretaris-ge
neraal.
Het jaarverslag van de secretaresse,
waarin tal van bijzonderheden voorko
men, over behoud en verbetering van mo
lens door het geheele land, werd onder ap
plaus goedgekeurd. Het financieele verslag
werd voor kennisgeving aangenomen. De
aftredende bestuursleden werden bij ac
clamatie herkozen.
Bij de rondvraag merkte de voorzitter
van den Molenaarsbond op, dat de molens
gedupeerd worden door de tarwewet. Na
mens de vereeniging „De Zaansche Mo
len" werd door den voorzitter der Vereeni
ging de goede samenwerking geprezen
tusschen beide vereenigingen en ter gele
genheid van het 10-jarig bestaan een
schilderstuk aangeboden van den heer
F. Mars, voorstellende een molen aan de
Zaan. Voor dit geschenk zeide de heer van
Tienhoven hartelijk dank.
Hierna hield de heer ir. E. Middendorp
een voordracht over „Tien jaren strijd
voor Molen-behoud".
Na afloop van deze rede hield het be
stuur receptie.
DE VALSCHE ENGELSCHE POND
BILJETTEN
Het Gerechtshof heeft in hooger beroep
behandeld de zaak tegen den 45-jarigen
koopman L. B. uit Berlijn en den 49-ja-
rigen commissionnair H. de R., uit Rot
terdam, beiden gedetineerd in het Huis
van Bewaring, die door de Haagsche
Rechtbank resp. ter zake van het in voor
raad hebben van valsche Engelsche ponds
biljetten, met het oogmerk om die uit te
geven, en het door het verschaffen van in
lichtingen, trachten een ander te bewe
gen, om dit misdrijf te begaan, zijn ver
oordeeld: B. tot 6 jaar en de R. tot 4 jaar
gevangenisstraf, beiden met aftrek van 4
maanden voorarrest. Door het O.M. was
tegen ieder der verdachten 6 jaar gevan
genisstraf geëischt.
In deze zaak waren door den advocaat-
generaal, mr. E. baron Speyart van Woer
den, twee getuigen gedagvaard.
Nadat de beide tolken beëedigd waren,
gelastte het hof, dat de verdere behande
ling dezer zaak, (evenals in eerste instan
tie) met gesloten deuren zou plaats vinden
De advocaat-generaal eischt na getui
genverhoor bevestiging van het vonnis
der Rechtbank.
In deze zaak werd gepleit door mr. W.
v. d. Berg en mr.-A. L. de Lauwere, advo
caten te 's Gravenhage.
Arrest over 14 dagen.
Hofbericht
H. M. de Koningin en H.K.H. Prinses
Juliana zijn heden voor een verblijf van
enkele dagen van het Loo per auto in de
Residentie aangekomen. Hare Majesteit
zal in het Huis Ten Bosch overnachten.
BUITENLAND.
Gaat ex-keizerin Zita zich te Weenen
vestigen? (2de blad).
Nadere bijzonderheden omtrent het ge
stolen paneel van het beroemde veel-luik
van v. Eyck te Gent (Buitenl. Ber., 2de
blad).
De meeste leden van de Tjelsjoeskin-be
manning van de ijsschots gered (Buitenl.
Ber., 2e blad).
BINNENLAND.
Het drama van de Reenwijksche Plassen
nog niets verder gekomen. De sectie heeft
geen definitieve aanwijzingen gegeven
(Gem. Ber., 3de blad).
Politieke overval op een communist te
Winterswijk (Laatste Ber.).
De fraude te Heusden (Gem. Ber., 3de
blad).
Het voorloopige verslag van de Tweede
Kamer over het wetsontwerp tot verlee
ning van een crediet van 60 millioen voor
werkverruiming. (1ste blad).
Onze Donderdagsche reis is deze
week gewijd aan Amersfoort. (2de
blad).
MET TIENDUIZENDEN NAAR DEN
BOSCH!
Goedkoope reisgelegenheid.
Uit diverse publicaties is ons gebleken
vooral door mededeelingen in de. perio
dieken der groote sociale en godsdienstige
organisaties, dat er reeds hard voor den op
23 en 24 Juni a.s. in 's-Hertogenbosch te
houden Zesden Nederlandschen Katholie
kendag gewerkt wordt.
Men spant zich in om de vergaderingen
van Zaterdag volledig te bezetten, en
het is aan geen twijfel onderhevig of zulks
gebeurt ook alsook op den Zondag met
vele duizendtallen naar Den Bosch te ko
men. In sommige plaatselijke afdeelingen
worden hiertoe zelfs reiskassen gevormd.
De acht in ons vorig artikel genoemde
organisaties, die een vertegenwoordiging
hebben in het plaatselijk uitvoerend comi
té zonden aan al hun afdeelingen een cir
culaire ter opwekking.
Vereenigingen die niet behooren tot deze
organisaties kunnen aan de demonstratie
deelnemen indien zij zich vóór 1 Mei a.s.
opgeven bij den secretaris mr. H. Wage
naar, Havensingel 8 te 's-Hertogenbosch
onder vermelding van het aantal personen
waarmee zij vermoedelijk zullen komen.
Voor een vlot en goedkoop vervoer zijn
met de Nederlandsche Spoorwegen ver
schillende overeenkomsten getroffen.
Allereerst zullen er vierdaagsche retour
biljetten beschikbaar worden gesteld te
gen den prijs van het 10 personen gezel
schapstarief heen en terug, geldig van Vrij
dag 22 tot en met Maandag 25 Juni. Mtn
kan om hiervan gebruik te maken volstaan
met zulks tijdig te berichten op den door
zijn organisatie vast te stellen datum of
voor 10 Juni aan C. van Alem, Citadellaan
107, Den Bosch. Meer heeft men niet te
doen. Aan het station van vertrek zal dan
zulk een biljet worden verkrijgbaar ge
steld.
Voorts komen er voor de deelnemers, die
op Zondag 24 Juni op één dag naar Den
Bosch en terug reizen speciale eendaag-
sche retourbiljetten, voor volwassenen vol
gens het 25 personen gezelschapstarief en
voor jeugdige personen beneden 18 jaar
volgens het tarief uitstapjes voor kinderen,
met dien verstande, dat aan reizigers, die
wegens den grooten afstand op Zondag
morgen niet tijdig Den Bosch en op de te
rugreis niet tijdig Zondagsavonds hun
woonplaats kunnen bereiken, een en ander
ter beoordeeling van de Nederl. Spoor
wegen, kan toegestaan worden zonder
prijsverhooging de heenreis op Zaterdag
23 Juni en de terugreis op Maandag 25
Juni a.s. af te leggen.
Deze biljetten zullen verkrijgbaar wor
den gesteld in vóórverkoop bij de organi
satie-besturen ter plaatse op de door hen
in hun eigen periodieken en de plaatselijke
dagbladen aan te geven adressen.
Er wordt voor dezen Zondag een groot
aantal extra-treinen van goed materiaal
ingelegd. Ook in dit opzicht is van de Ne
derlandsche Spoorwegen de grootst moge-
I lijke medewerking te verwachten.