DAGBLAD VOOR LEIDENEN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
KANONNEN EN MITRAILLEURS
IN DE WIJKEN VAN WEENEN.
25ste Jaargang
DINSDAG 13 FEBRUARI 1934
No. 7735
S)e CeidóefieGoti/tamt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeel ingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
Uit den Vastenbrief.
Wij willen ons veroorloven, nog even de
aandacht te vestigen op het slot van den
Vastenbrief, Zondag in onze kerken voor
gelezen:
Allerdringst sporen Wij U aan, U toe te
leggen op algemeen onderling en offervaar
dig hulpbetoon om Christus' wille, op ernst
en eenvoud van leven, op reine zeden en
onderlinge liefde, op eerbied voor uw over
heden en vertrouwen op God, onzen Vader
in den hemel, die alles ten goede leidt.
In deze korte woorden wordt aangegeven
het program van den katholiek, speciaal
ook van den katholiek van dezen tijd: Alge
meen onderling en offervaardig hulpbetoon
staat vóórop.... Vertrouwen op God is de
sluitsteen van een ware Christelijke levens
opvatting.
Een „Protestantsch"
adresboek.
Versohenen is in Leiden het „Protes
tantsch Adresboek", waarvan men weet,
dat het de strekking heeft, om adressen te
geven van leveranciers, winkeliers enz.,
met uitsluiting van katholieken; waaraan
dus beslist een anti-katholieke bedoeling
ten grondslag ligt. Trouwens, het feit, dat
do Evangelische Maatschappij het initiatief
tot deze uitgave heeft genomen, doet al
vermoeden, dat niet een geest van positief
Christendom en van praotische verdraag
zaamheid tot de uitgave van dit boekje
heeft gedrongenHet is geen adres
boek met adressen van Protestanten (wat
wij óók zouden afkeuren, maar waarvoor
wij toch nog wel een behoorlijke verkla
ring zouden kunnen vinden), doch een
adresboek van.... niet-katholieken. Men
vindt er zeer vele adresser in van men-
schen (de meeste adressen), die alléén in
zooverre „Protestant" zijn, als.... zij niet
tot de Katholieken behooren!
Vele adressen zijn er in vermeld mee-
nen we zonder opdracht van de betrok
kenen. Alleen natuurlijk degenen, die er
een advertentie in hebben geplaatst 'of er
hun naam „vet" in hebben laten drukken,
moeten daarvoor uitdrukkelijk op
dracht hebben gegeven. Daar zijn er bij
onder die adverteerders, van wie wij niet
hadden gedacht, dat zij aan een derge
lijk anti-katholiek gedoe, kleingeestig en
naargeestig, zouden meedoen. Wij zouden
hier graag een vergissing willen veronder
stellen.
Tevoren is er van alle zijden voor gewaar
schuwd, ook in de Protestantsche
pers. Alleen het z.g. „rose" weekblad (het
Algemeen Advertentie Weekblad voor Lei
den en Oegstgeest) heeft ondanks zijn
„neutraliteit"! het aangedurfd, de uit
gave van het Adresboek te propageeren.
Onder de grootste advertenties in dit boek
je is er dan ook een voor genoemd week
blad, met een oproep aan allen op de
eerste plaats aan.de Katholieken, om
in dit weekblad te ad verteer en
Wij zullen aan deze uitgave voorloopig
niet meer aandacht schenken, tenzij men
er ons op een of andere wijze toe zou drin
gen. Wij willen alleen verzekeren, dat, on
danks het verschijnen van dit „Protes
tantsch" (feitelijk: anti-Katholiek) Adres
boek, men er geen oogenblik aan be
hoeft te denken en voor behoeft te vree
zen, dat er ookeen Katholiek Adres
boek zal verschijnen! Dat is uitgesloten!
W ij zullen dat slechte voorbeeld niet vol
gen en willen, ondanks dat voorbeeld, de
practisohe verdraagzaamheid in onze ge
mengde samenleving blijven beoefenen,
naar best vermogen en naar ons katholiek
beginsel.
De socialistische partij en de
Weensche landdag ontbonden
HEVIG VERZET DER SOCIALISTEN IN
DE WEENSCHE ARBEIDERSWIJKEN.
GEWICHTIGE BESLUITEN IN
MINISTERRAAD.
Gelijk gisteren gemeld, hadden de Oos-
tenrijksche sociaal-democraten gisteren de
algemeene staking afgekondigd. Het werd
voorgesteld alsof dezë staking, welke 's mid
dags te 12 uur inging, het gevolg was van
het optreden der politie te Linz, welke
's morgens een inval had gedaan in het par
tijhuis aldaar. Dit is echter onjuist, daar
het stakingsmanifest reeds 's nachts was
verzonden en verspreid.
In dezen oproep heet het, dat vice-kan-
selier Fey van een samenzwering van den
republikeinschen „Schutzbund" tegen de
veiligheid van den staat spreekt, om zich
daarmede een voorwendsel te verschaffen
voor een beslissenden slag tegen het stad
huis te Ween en en de sociaal-democratische
partij.
Blijkbaar hebben de socialisten gevoeld,
dat er beslissende besluiten op het punt
stonden genomen te worden. Na het uit
breken der algemeene staking en het ge
wapend verzet der socialisten is er gister
middag te Weenen een buitengewone mi
nisterraad gehouden onder voorzitterschap
van bondskanselier Dollfuss. Daarin is be
sloten het stadhuis van Weenen te bezetten
en, naar van welingelichte zijde vernomen
wordt, heeft de regeering tevens besloten
tot ontbinding van de sociaal-democratische
partij van den Weenschen landdag.
Tot regeeringscommissaris van Weenen
is minister Schmitz benoemd.
Het Weensche stadhuis is in de avond
uren door militairen en politie bezet, zon
der dat van sociaal-democratische zijde ern
stig tegenstand werd geboden. Een aantal
socialistische ambtenaren werd gearres
teerd. Ook de vice-burgemeester van Wee
nen, Emmerling, de leider van alle stede
lijke bedrijven, is in de avondhren in hech
tenis genomen.
Burgemeester Seitz naar de
politiegevangenis overge
bracht.
Ook de burgemeester van Weenen, lid van
5den nationalen raad, Seitz, is naar de poli
tiegevangenis overgebracht.
Machtsontplooiing te Weenen.
In Weenen is men tot een geweldige
machtsontplooiing overgegaan. De groote
verkeerswegen zijn met prikkeldraadver
sperringen afgezet, sterke patrouilles agen
ten en soldaten met de bajonet op het ge
weer trekken door de straten, op de be
langrijkste punten staan gewapende pos
ten en voor het hoofdbureau van politie
zijn machinegeweren opgesteeld. Voor de
centrale van de sociaal-democratische partij
die, door de politie is bezet, zijn eveneens
machinegeweren geplaatst.
De Heimwehren gemobiliseerd.
De leider van de Heimwehren, Starhem
berg, vreesde evenwel, dat al die voorzorgs
maatregelen niet voldoende zouden zijn.
Met het oog op de gebeurtenissen van gis
teren heeft hij de mobilisatie van den ge-
heelen Heimatschytz bevolen. De leden
van de Heimwehr zullen, naast het leger,
de gendarmes en de politie, voor de hand
having van rust en orde zorgen. Starhem
berg heeft zich met een afdeeling gendar
mes naar Linz begeven, om de noodige
maatregelen te nemen.
HET VERZET BREEKT LOS
VELE DOODEN EN GEWONDEN
TE WEENEN.
Zuiveringsacties in de arbeiderswijken.
Nadat het den geheelen middag te Wee
nen betrekkelijk kalm was gebleven, brak
tegen den avond het verzet los. Vooral in
de arbeiderswijken ging het heet er naar
toe en kwam het tot schietpartijen met de
politie, waarbij van mitrailleurs gebruik
werd gemaakt.
Het station van Heiligenstadt werd door
de socialisten bezet, doch later door de po
litie heroverd. Het Ostbahnhof viel in han
den der socialisten. In Ottakring werd de
toestand dreigend, evenals in den Reumann-
hof in Meidling.
De meeste botsingen kwamen in Otta
kring, Simmering en Dornbach, waarbij de
socialisten zoo goed bewapend bleken, dat
de soldaten en agenten niet tegen hen op
konden en versterkingen naar de voorste
den moesten worden gezonden. De straten
lagen volkomen in het duister, daar de
stroomvoorziening was gestaakt.
In het negentiende district is een politie
bureau door de socialisten omsingeld; een
pantserauto moest- uitrukken om de man
nen te ontzetten. Volgens niet te contro
leeren geruchten zouden wapens aan de
opstandelingen zijn uitgereikt. Vrachtauto's
met wapens van onbekende herkomst zou
den door het politiecordon zijn heengereden
en de inhoud zou zijn verdeeld. Alleen in
Simmering zouden zich drie tot vierduizend
Marxisten hebben verzameld om verzet te
plegen.
Tegen den avond was de politie er in ge
slaagd een groot aantal leiders te arrestee
ren. Onder hen bevinden zich generaal
Körner, militair deskundige van den repu
blikeinschen Schutzbund, de vakvereeni-
gingsleiders en leden van den nationalen
raad Forstner en Weig! (laatstgenoemde is
tevens voorzitter van de Weensche Kamer
van Arbeid), de voorzitter van den Ween
schen Landdag en lid van den nationalen
raad dr. Danneberg en het lid van den
bondsraad Scharf, die tevens secretaris van
de socialistische fractie in den nationalen
raad is. Verder zijn aangehouden het lid
van den nationalen raad. Paul Richter, het
lid van den Landdag van Neder-Oostenrijk
Schneidmadl en de vice-burgemeester Elsig
Maurer.
Op den Daaler-Berg waren 6000 gewa
pende sociaal-democratische leden van den
Schutzbund geconcentreerd. In het zestien
de district hadden de sociaal-democraten
een Arbeidershuis gebarricadeerd. Politie
en Schutzcorps, die gezamenlijk tot den aan
val overgingen, werden beschoten. Twee
aanvallers zijn zwaar gewond. Ten slotte
werd het huis door de troepen volkomen
ingesloten.
Om 11 uur gisterenavond was de strijd
in de meeste voorsteden, vooral echter in
het tiende, elfde, zestiende en negentiende
district nog in vollen gang. Overal in de
stad hoorde men ononderbroken en hevig
geweer- en mitrailleurvuur. In het zestien
de district werd het gemeentegebouw door
bondstroepen stormenderhand genomen.
Thans concentreerde zich de strijd om een
Arbeiterheim, dat door de socialisten taai
verdedigd werd. Op het Oostelijk station,
in het tiende district, werd artillerie in het
gevecht gebracht om het station en de om
liggende gebouwen te ontzetten.
Het Arbeiterheim in Ottakring werd
met houwitsers „stormrijp" gemaakt. Bij
het groote gemeentelijk woningcomplex
Sandleiten in hetzelfde district waren in een
toren machinegeweren opgesteld. Dit geïm
proviseerde mitrailleurnest is door een ar
tillerie-treffer vernietigd. Voor het huizen
complex stond front tegenover front.
DE TOESTAND HEDENMORGEN TE
WEENEN.
De strenge militaire afzetting en de con
trole-maatregelen zijn hedenmorgen in de
geheele stad gehandhaafd. De openbare
vervoermiddelen zijn nog buiten bedrijf,
doch het telefoon-verkeer is intact, evenals
de water-, gas- en gedeeltelijk ook de elec-
triciteitsvoorziening. De winkels zijn, met
uitzondering der levensmiddelenzaken, voor
het grootste deel gesloten. Onafgebroken
kan men in de binnenstad het artillerie en
machinegeweervuur hooren. De regeering
gebruikt thans alle beschikbare middelen en
de artillerie maakt op verscheidene plaat
sen gebruik van houwitsers. Vanmorgen
werd nog gevochten te Ottakring, Simme
ring en Döbling.
Te Ottakring zijn het voornamelijk- de
groote woningblokken, Sandleiten enhet ar
beiderstehuis. Hier heeft de strijd den ge
heelen nacht voortgeduurd. Tegen den mor
gen werd het artillerievuur versterkt. Ook
om het Karl Marx-hof te Döbling wordt
hevig gevochten.
Volgens latere berichten is het arbeiders-
tehuis te Ottakring door militairen en po
litie bezet, doch bij Sandleiten is het ver
zet opnieuw opgelaaid. Bij de zuiverings
actie in Florisdorf werden 10 beambten en
een inspecteur gedood. Hier maakt men ge
bruik van pantserwagens.
De sociaal-democraten hebben zich in de
groote gemeentelijke woningblokken, het
Schlingerhof, gebarricadeerd. In een fa
briek te Ottakring is de militaire bezetting
door de sociaal-democraten ingesloten en
wordt onder het vuur gehouden. Te Sim
mering is het groote abattoir in handen der
revolutionairen gevallen. In Tirol is het
standrecht afgekondigd.
50 DOODEN IN STIERMARKEN.
Volgens berichten uit Stiermarken zijn te
Graz en in de omgeving van de stad en in
de voorsteden Eggenburg en Andritz, zoo
mede te Bruck a. d. Mur bij de botsingen
tusschen de door militairen versterkte gen
darmerie en leden van den Schutzbund 50
dooden te betreuren.
CIRCA 20 DOODEN TE LINZ.
Bij de gevechten om het hoofdkwartier
der sociaal-democraten in hotel Schiff te
Linz zijn naar raming van de ziekenhuizen
van vijftien tot vijf-en-twintig personen
gedood. Het gebouw is, zooals bekend, thans
in handen der politie, doch elders in de stad
wordt de strijd nog voortgezet. Op de
scheepswerven aan den Donau hebben de
socialisten zich verschanst en zij weiger
den gehoor te geven aan het ultimatum der
troepen. Daarop werden door de militairen
zes stukken licht geschut in stelling ge
bracht en werd het vuur op de scheepswer
ven geopend. Om halfdrie gistermiddag
zwegen de kanonnen. Men neemt aan, dat
de socialisten zioh toen hebben overge
geven.
Te Steyr zijn leden van den Schutzbund
eveneens in botsing gekomen met de poli
tie. Nadat soldaten waren ontboden, kon
de orde daar echter hersteld worden.
Uit Innsbruck, de hoofdstad van Tirol,
wordt gemeld, dat politie en Heimwehr gis
termiddag tusschen 3 en 4 uur de socialisti
sche gebouwen, o.a. Hotel Sonne, het vak-
vereenigingsgebouw, de Kamer van Arbeid
en het gebouw van de „Volkszeitung" zon
der tegenstand te ontmoeten hebben bezet.
Voor Hotel Sonne verzamelden zich een
groot aantal socialisten, die de Internatio
nale zongen, waarop de politie met den
gummistok het plein voor het gebouw ont
ruimde. Het station en andere openbare ge
bouwen zijn door de Heimwehr bezet en
auto's met agenten en Heimwehrleden rij
den door de stad, om elke betooging te be
letten.
In de andere Oostenrijksche landen
heerscht, volgens een officieele mededeeling
van de regeering, rust. De regeering, aldus
het communiqué, heeft de macht in handen
en is vastbesloten alle misdadige aanslagen
met de krachtigste maatregelen tegen te
gaan.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De socialistische partij in Oostenrijk
ontbonden. Straatgevechten te Weenen.
(lste blad).
Naar een breuk tusschen Duitschland en
het Vaticaan wegens niet-naleving van het
Concordaat? (2de blad).
De algemeene staking te Parijs rustig
verloopen. Eenige kloppartijen in de pro
vincie. (2de blad).
Fransch-Britsche handelsverdragen op
gezegd. (2de blad).
BINNENLAND.
Schrijven van den minister van Justitie
aan de gerechtshoven over de aantasting
van het gezag, (lste blad).
Een staking in het kleedingbedrijf. (lste
blad).
Benoeming gemeente-secretaris te 's-Gra-
venhage. (lste blad).
LEIDEN.
PROF. DR. F. SCHREINEMAKERS.
Eervol ontslag als hoogleeraar.
Bij kon. besluit is aan dr. F. A. H. Schrei-
nemakers, op zijn verzoek ontslag verleend
als hoogleeraar aan de rijksuniversiteit al
hier, met dankbetuiging voor de belang
rijke diensten in die betrekking bewezen.
Dr. F. A. H. Schreinemakers, hoogleeraar
in de anorganische scheikunde te Leiden,
werd 1 Sept. 1864 te Roermond geboren.
In 1887 werd hij student te Leiden, waar hij
verder werkzaam bleef, eerst als lector,
sedert September 1901 als hoogleeraar; op
7 Juli 1898 was hij er honoris causa tot
doctor in de wis- en natuurkunde bevor
derd.
Hij schreef een aantal werken op phy-
sisch-chemisch gebied, handelende over
evenwichten in ternaire stelsels, theore
tisch en experimenteel; ontmenging inter-
naire stelsels; uitvoerige theoretische be
schouwingen over in-, mono- en divariante
even wichten. Van het groote leerboek van
prof. dr. H. W. Bakhuis Rooseboom, be
werkte en gaf hij uit de deelen III en III 2,
handelende over ternaire evenwichten.
Den 30en Augustus 1928 is hij benoemd
tot ridder in de orde van den Nederland-
schen Leeuw.
BINNENLAND
MINISTER COLIJN TERUG.
Indische reisplannen.
De Minister-president, dr. H. Colijn, is
uit Londen teruggekeerd en heeft gisteren
middag zijn ambtsbezigheden hervat.
Naar aanleiding van de berichten over
een voorgenomen reis van Minister Colijn
naar Nederlandsch-Indië, deelt de Regee—
ringspersdienst mede, dat, indien de Minis
ter zich zal kunnen losmaken, hij het voor
nemen koestert een kort bezoek per vlieg
tuig aan Indië te brengen, teneinde maat
regelen te bespreken, die noodig zouden
kunnen worden tot verlaging van het uitga-
vencijfer, nadat dit op de beegrooting voor
1935 tot 342 millioen gulden zal zijn terug
gebracht.
