DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
25ste Jaargang
VRIJDAG 9 FEBRUARI 193*
No.7732
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE
BLADEN.
V Rondom het gezag.
Eén van de goede dingen, die het fas
cisme in zijn program schrijft, is: de
onderwerping aan het Gezag.
Wij zeggen: één van de goede dingen..,
't Zou een dwaze kortzichtigheid zijn, om
alles, wat het fascisme in zijn program
voert, te veroordeelen en te verwerpen.
En, als de fascisten in ons land beweren,
dat de achtereenvolgende regeeringen niet
altijd met een kracht, die gewenscht
scheen, tegen de gezagsondermijning zijn
opgetreden, dan willen w ij dat niet ont
kennen. „De fout van vorige jaren was
gebrekkige handhaving van het gezag",
constateerde de Antirev. Briët- Woensdag
avond in de Eerste Kamer. (Wij moeten
eerlijkheidshalve hierbij opmerken, dat de
tijdsomstandigheden en de tijdgeest die
fout verklaren. Ook heeft mr. Briët b.v.,
als we ons niet vergissen, in vorige jaren
nooit op een sterker gezag aangedrongen).
Maar wij mogen dan ook verwachten
van het fascisme, dat het, waar dan ook,
in de practijk het wettige gezag er
kent en hoog houdt.
Dit kan, natuurlijk, samengaan met een
verschil, ook met een diepgaand en prin
cipieel verschil, van meening met de ge
zagsdragers. Dit kan, natuurlijk, samen
gaan met een streven, om op wettige wijze,
de gezagsdragers te doen vervangen door
andere of den gezagsvorm voor een an
deren te doen verwisselen. Dat is ieders
goed recht in een parlementaire democra
tie, zooals wij die kennen, welk recht o n-
geschonden moet blijven! Maar, zoo
als gezegd, al degenen, die dit recht voor
zich willen b 1 ij v e n opeischen, moeten
zich stellen, ook practiseh, op het
standpunt van de loyale erkenning van
het wettig Gezag. Dit zijn, kort aangege
ven, de beginselen van onze politieke vrij
heid.
De roep om gezag in onzen tijd heeft
voor ons, Katholi eken, nog een bij
zondere beteekenis.
De Katholieken, die niet alleen roepen
om gezag, maar inderdaad de nood
zakelijkheid inzien van gezag, zijn zoo ge
lukkig, op een breed terrein van het leven
een sterk gezag te bezitten, in de door
God gewilde Kerkelijke Overheid.
Het bezit van dat Gezag in dezen moeie-
lijken tijd, moeten wij, Katholieken, dage
lijks waardeeren.
En als wij sterk genoeg zijn, om, waar 't
moet, eigen meening ondergeschikt te ma
ken aan de voorschriften, aan de uitdruk
kelijke wenschen van dat Gezag, dan zullen
wij g e z a m e n 1 ij k als Katholieken de
roeping kunnen vervullen in het maat
schappelijke leven, welke ons is opgelegd.
Voor het vervullen van die roeping is
eenheid en eensgezindheid voor
waarde, en die eenheid en eensgezindheid
moet tot grondslag en leiddraad hebben het
Kerkelijk Gezag: het Gezag van Paus en
Bisschoppen.
Om dat Gezag scharen wij, Katholieken,
ons als één in alle verscheidenheid. Dat is
onze plicht, dat is ook onze kracht en onze
roem!
EERSTE KAMER
Belangrijke rede van Minister
Colijn.
Van het verhandelde in de avond-verga
dering van Woensdag verdient vermelding
de bijzonder felle wijze, waarop de heer
F o c k V.B.) de N.S.B. te lijf ging. Vol
gens den oud-gouverneur-generaal kan
men tegen communisten- en fascistenbon
den niet streng genoeg zijn. Hij noemde
de Nat.-Socialistische beweging van Ir.
Mussert een crisiskind en bovendien een
na-aping van Duitschland. Ir. Mussert mo
ge goed bruggen kunnen bouwen, maar
daarom is hij nog geen goed leider. Wij
vragen ons af of zijn jongste daden al
niet moeten worden' beschouwd als nood
schoten, die de fluisteringen, dat de N. S.
B. over haar hoogtepunt heen is, moeten
overklinken, aldus spr.
De voorzitter van het R.-K. Werklieden
verbond, de heer de B r u y n, bleek ver
trouwen te stellen in de Regeering; alleen
was hij eenigszins beducht voor het teveel
indidenteel behandelen der verschillende
vraagstukken. Wij zouden in dit verband
de opmerking willen maken, dat het
eischen van een algemeen plan in theorie
gemakkelijker is, dan in de practijk een
zoodanig plan op te stellen. Vooral een
tijd als de onze maakt incidenteel ingrij
pen veelal: gebiedend noodzakelijk. De
heer de Bruyn drong krachtig aan op een
regelend en ordenend optreden der Over
heid in de chaos, waarin tal van bedrijfs
takken momenteel verkeeren. Met name
wees de katholieke senator op de chaos in
het confectiebedrijf. De encycliek Quadra-
gesimo Anno zij leidraad. De heer de Bruyn
stelde in dit verband de vraag of de be
drijf sr aden wet eigenlijk nu al niet ver
ouderd was. Wij herinneren aan het spreek
woord, dat het betere dikwijls de vijand
van het goede is. Inderdaad is de Bedrijfs-
radenwet niet meer dan een eerste stap,
maar moet dan ook als zoodanig gewaar
deerd worden. Wij voor ons zouden er de
voorkeur aan geven, alvorens tot wijziging
over te gaan, eerst de practijk der wet eens
af tc wachten.
De verhouding directe- indirecte belas
tingen vormde het tweede onderwerp van
den katholieken sperker. Voor hem stond
het nog niet zoo vast, dat uit directe be
lastingen niet meer te halen zou zijn. Zou
de regeering voor de keus worden gesteld:
verlaging der steunbedragen of verhooging
der directe belastingen, dan hoopte hij, dat
de Regeering de noodige middelen dan uit
de directe belastingen zal weten te vinden.
Dat de heer de Bruyn hiermede een der
meest klemmende vraagstukken van onzen
tijd heeft aangesneden, is zeker. De druk
der indirecte heffingen men denke
slechts aan de last van ƒ200 millioen, die
de steun van den landbouw aan den con
sument kost op de minst draagkrachti-
gen is inderdaad ontzettend groot en het
is een angstige vraag of deze toestand
op den duur kan worden bestendigd. Maar
de directe belastingen zijn ook reeds, naar
het algemeen oordeel van vrijwel alle des
kundigen, tot een maximum opgevoerd.
(Intusschen is heden een nieuwe directe
belasting als regeeringsvoorstel ingediend.
Red.).
De heer Briët (A.-R.) merkte naar aan
leiding van een uitlating van den heer Al-
barda in zijn kerstrede op, dat de S. D. A.
P. ons land zal hebben te redden van het
fascisme, volkomen terecht op, dat dit op z'n
minst genomen moet worden betwijield.
Zie het voorbeeld van Duitschland en Ita
lië, waar de sociaal-democratie verbluffend
weinig ruggegraat heeft getoond tegen den
vloed van het opkomende Nat.-Soc. en fas
cisme. Dat in de S. D. A. P. nog steeds het
revolutionnaire sentiment leeft, wordt wel
duidelijk bewezen uit de bereidheid om te
zamen met Moskou tegen het fascisme te
strijden. De feiten hebben herhaaldelijk
bewezen „De Zeven Provinciën" dat
in tijden van gevaar de revolutionnaire op
vattingen steeds weer naar voren komen.
De financieele specialiteit van de V.-D.-
fractie, de heer Slingenberg, wees het
met één ruk naar beneden brengen van
den gulden met klem af, daarbij het voor
beeld volgend van den katholieken fractie
leider, den heer van Lanschot. Het gelag
zou moeten worden betaald door de kleine
spaarder, ambtenaren e.d. Wat wij noodig
hebben, aldus de vrijzinnig-dem. wethou
der van Haarlem, is een krachtige bezuini
ging over de geheele linie zonder heilige
huisjes te ontzien. Wij onderstreepen gaar
ne zijn pleidooi voor het doen uitvoeren
van groote werken om de groote moreele
ellende van de werkloosheid zooveel moge
lijk tegen te gaan. Een heffing inééns van
honderd millioen noemde hij in de gege
ven omstandigheden volsterkt verwerpe
lijk. Deze zou slechts kunnen worden ver
dedigd, als wij stonden voor de afsluiting
eener crisis-periode, waardoor de zeker
heid bestond, dat geen nieuwe lasten zou
den behoeven te worden opgelegd.
De vergadering werd circa half elf uur
verdaagd tot Donderdag elf uur.
De minister-president, dr. Colijn, heeft
gisteren in een zeer uitvoerige rede de
verschillende sprekers reeds van repliek
gediend. Zooals gewoonlijk was zijn rede
logisch en zakelijk opgebouwd en van een
dwingenden betoogtrant. De prettige en
rustige voordracht maakt het luisteren
naar den heer Colijn dan ook steeds tot
een genoegen. Systematisch werden de
verschillende aangesneden onderwerpen
door hem behandeld. Hij begon met het
optreden en de samenstelling van het ka
binet. De economische en politieke omstan
digheden maakten het wenschelijk de ba
sis van het kabinet zoo breed mogelijk te
leggen. Het wenscht zijn taak te vervul
len. volgens zuiver constitutioneel Neder-
landsch karakter d.w.z. in hartelijke sa
menwerking met de Staten-Generaal. Om
de homogeneiteit in den boezem van het i
kabinet te bewaren, is het uiteraard nood- j
zakelijk, dat de leden afstand doen tij-
delijk van wenschen, waarvan de ver- j
vulling in normale tijden hun na aan het
hart zou hebben gelegen. Wat het karak- j
ter van het ministerie betreft, wenscht de
heer Colijn vast te houden aan de bena
ming „crisis-kabinet". De Kroon gaf hem
destijds opdracht een dergelijk kabinet sa
men te stellen. Het kabinet hoopt te too-
nen, dat het een nationaal kabinet zal zijn.
Hierover kan pas bij zijn heengaan wor
den geoordeeld.
Van belang was het ingaan van den heer
Colijn op de vraag van den heer van Lan
schot om zijn standpunt uiteen te zetten
betreffende een eventueele devaluatie
Met den meesten nadruk verwerpt de Re
gering een loslaten van den gouden stan
daard. Aan beheerschte inflatie gelooft dr.
Colijn niet en tegen wettelijke devaluatie
bestaan van moreel standpunt nog gewichti
ger bezwaren. Welke gegevens heeft men
om een nieuwe waarde van den gulden te
bepalen. Men zou een slag in de lucht
doen. De Regeering verwerpt alle mone
taire experimenten. Het is goed, dat dit
nogmaals zoo krachtig is gezegd. Men weet
nu ten minste, waar men aan toe is, al is
men het met standpunt zelf ook niet eens.
Wat de Defensie betreft, schijnt het rap-
port-Idenburg een voorstel in te houden
voor een gewijzigde vredesorganisatie. De
Regeering denkt niet aan nationale ont
wapening, maar met behoud van de doel
stelling onzer weermacht, moet ook op dit
terrein naar bezuiniging worden gestreefd.
Het beroepspersoneel zal moeten worden
vervangen door personeel, dat aan be
paalde eischen voldoet, maar toch geen be
roepspersoneel is. Het rapport-Idenburg zal
dezer dagen aan de Kamerleden worden
rondgestuurd.
Wat de economische toestand betreft,
bereed de heer Colijn zijn bekende stok
paardje, dat de crisis een structureel ka
rakter draagt.
Hij verheugde zich er over, dat dit nu
door vrijwel een ieder wordt ingezien. De
economische politiek der Regeering moet
welhaast een incidenteel karakter dra
gen, daar men voortdurend rekening moet
houden met handelspolitieke maatregelen
van het buitenland. Toch zit er meer lijn
in het regeeringsbeleid dan men zou den
ken. Overigens is de Regeering van oor
deel, dat de ordenende hand van de Over
heid ook in de toekomst, wanneer de toe
standen zich hersteld hebben, niet zal kun
nen worden gemist. Binnenkort zal een
beroep op de geldmarkt worden gedaan
voor een bedrag van 60 millioen als eer
sten termijn voor een grooter bedrag voor
het uitvoeren van groote werken.
Wij vermelden hieronder het belangrijke
deel der rede van minister Colijn, dat han
delde over N. S. B. en S. D. A. P.
Wij vermelden nog met instemming, dat
de Regeering er tegen is, dat een ambte
nares, met een ambtenaar gehuwd, in fun-
tie blijft.
Waarom de N S.B. voor
ambtenaren verboden?
Waarom de S.D.A.P. niet?
Minister Colijn heeft gisteren in de Eer
ste Kamer een belangrijk deel van zijn
rede gewijd aan de bespreking van de ge-
zagshandhaving.
Met den heer Briët is hij het eens, dat
de S.D.A.P. op dit stuk een groote verant
woordelijkheid torst. Zij heeft er toe bij
gedragen, de verhoudingen scheef te trek
ken. Het begrip gehoorzaamheid kent zij
niet, zij heeft er steeds het hare toe bijge
dragen het te ondermijnen. Op kritieke mo:
menten kent zij haar taak en haar plaats
niet. Revolutionaire uitingen keurt zij af,
dochachteraf, als de daad mislukt is.
Nog gisteren hebben de Fransche socialis
ten aansluiting gezocht bij de communis
ten.
Uit een en ander volgt, dat de S.D.A.P.
op kritieke momenten geen betrouw
bare partij is.
De N.S.B. is een reactie op de verslapping
van het nationaal gevoel, een reactie ook
op het gebral van uiterst links. Zij getuigt
van afkeer van politieke uitwassen. Maar
die beweging is ook uitermate gevaarlijk
door haar methoden en beginselen.
De regeering heeft haar niet voor amb
tenaren willen verbieden voor zij een ob
jectieven maatstaf had. Dien kreeg zij
door de bekende bijeenkomst, waaruit
bleek, dat de leider der N.S.B. bevel gege
ven had, dat de leden de burgerwachten
niet vrijwilig moesten verlaten. De leider
heeft later getracht deze aansporing te
rechtvaardigen. Zij, die in die rechtvaardi
ging iets zien, getuigen van een gebrekkig
inzicht in de hoogheid van een regeerings-
voorschrift.
Voor hen, die nog mochten twijfelen,
gaf de heer Colijn een tweede uitlating
als voorbeeld, een uitlating, die in de Ka
mer nogal opzien baarde. De heer Colijn
las een deel voor van een circulaire van
de N.S.B. naar aanleiding van het verbod
voor ambtenaren.
Daarin staat o.m., dat het nummer van
den ambtenaar, die ontslag als lid moet
nemen, wordt opengelaten. Daarin worden
deze ambtenaren beklaagd als slaven van
een regeering, die haar macht ontleent
aan een corrupt bonzenstelsel" en verder:
„Bedenk dat uw belofte aan ons praeva-
leert aan (wat beteekent: hoogere waar
de heeft dan) de gehoorzaamheid aan een
corrupte regeering".
De voorlezing van dezen laatsten zin,
veroorzaakte in de Kamer eenige bewe
ging. Prof. De Savornin Lohman (die in
eerste instantie het verbod van de N. S. B.
voor ambtenaren had betreurd) sprong op
en liep naar de ministerstafel van den pre
mier om hem mede te deelen, dat hij thans
geheel overtuigd is.
Waarom nu zoo minister Colijn in zijn
peroratie wél de N.S.B. verboden voor
ambtenaren en niet de S.D.A.P.? Omdat de
S.D.A.P. volgens objectieven maat
staf hiertoe nog geen aanleiding heeft
gegeven. De regeering zal bij voortduring
zich blijven stellen op wettelijk standpunt.
„Het gezag in het land behoort met kracht
te worden gehandhaafd en met sterker
middelen naarmate de aanvallers sterker
zijn. De regeering zal niet aarzelen toe te
slaan wanneer dat noodig blijkt. Maar als
ze verplicht wordt te slaan, zal zij raak
slaan. Zij hoopt echter, dat dit niet noodig
zal zijn".
Uitvoering van groote werken.
60 MILLIOEN IN EERSTE TERMIJN
Minister Colijn legde gistermiddag in de
Eerste Kamer de volgende belangrijke ver
klaring af:
Binnen niet al te langen tijd zal een
wetsontwerp worden ingediend, waarbij
60 millioen zal worden aangevraagd voor
uitvoering van groote werken, ter bestrij
ding der werkloosheid.
Deze 60 millioen zijn de eerste ter
mijn van een grooter bedrag. Van de voor
genomen werken noemde de minister:
Inpoldering van den Noord-Oost-polder
in het IJselmeer, versnelling van de ver
betering van den vaarweg Amsterdam
Boven Rijn, versnelling van de Maas ver
betering, aanleg van een nieuwe haven te
Terneuzen, scheepvaartverbinding Gronin
genIJselmer, verbetering van de veer
havens te Hansweert en Walsoorden, de
afwatering van de Geldersche Vallei, tal
rijke wegverbeterngen en versnelden brug
genbouw.
Hierbij is speciaal het oog gevestigd op
Amsterdam en Rotterdam met resp. 45.000
en 55.000 werkloozen.
Echter moet, vóór dat tot de uitvoering
van dit plan kan worden overgegaan, een
voorwaarde zijn vervuld. De mogelijkheid
moet zijn gebleken, dat door overleg met
de vakbeweging voor deze werken een la
ger loonpeil zal gelden dan de contract-
loonen. De regeering vertrouwt op de me
dewerking der vakbeweging op dit punt.
NIEUWE BELASTINGEN
EEN CRISISHEFFING.
Extra inkomstenbelasting voor hoogere
inkomens, die niet gedaald zijn.
Zij, wier inkomen, vergeleken met hun
inkomen in het belastingjaar 1931'32 niet
is gedaald, of minder dan 10 pCt. is gedaald,
zullen volgens een heden ingediend wets
ontwerp crisisinkomstenbelasting moeten
betalen.
De berekening geschiedt als volgt: van
het belastbaar inkomen over 1931'32
wordt negentiende genomen en vergelij
kingsinkomen genoemd. Overtreft het be
lastbaar inkomen op dit oogenblik het ver
gelijkingsinkomen, dan moet van het ver
schil 10 pCt. extra crisis-inkomstenbelasting
worden betaald.
Voorbeeld: iemand had in 1931'32 een
belastbaar inkomen van ƒ5000.Dit be
drag is sedertdien niet veranderd. Het ver
gelijkingsinkomen is ƒ4500.Van de
500.waarmee het tegenwoordig inko
men dit bedrag overtreft, moet 10 pCt. of
50.extra worden betaald.
Zij, die in 1933'32 minder dan ƒ3000.
belastbaar inkomen hadden, dus thans min-
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Doumergue ondervindt moeilijkheden
met de Fransche partijen. (2de blad).
De toestand in Parijs
blad).
Noodweer in Duitschland en Denemar
ken. (Buitenl. Ber. 2e blad).
BINNENLAND.
Een wetsontwerp tot heffing van een cri
sisinkomstenbelasting. (1ste blad).
Een wetsontwerp, inzake heffing van be
lastingen van besloten vennootschappen en
vereenigingen en haar aandeelhouders of
leden (1ste blad).
Rede van Minister Colijn in de Eerste
Kamer over het regeeringsprogram. (lstè
blad).
Overval op alleenwonende vrouw te Te-
gelen, die ernstige verwondingen heeft op-
geloopen. Zij verklaarde gevallen te zijn.
(lste blad).
Land door de zee veroverd op Texel.
(Gem. Ber. 3de blad).
Verduistering ten nadeele van het arm
bestuur te Tegelen. (Gem. Ber. 3de blad).
der dan 2700.zijn van de extra crisis
heffing vrijgesteld.
De crisisinkomstenbelasting zal worden
geheven gedurende vijf achtereenvolgende
jaren, te beginnen met het belastingjaar
1934—'35.
HEFFING OP DE WINST VAN Z. G.
BESLOTEN VENNOOTSCHAPPEN.
Belastingontduiking op groote schaal
vindt plaats door overmatige reserveering
van winst in zoogenaamde besloten naam-
looze vennootschappen. De bedragen, die
anders zouden worden getroffen door in
komstenbelasting, gemeentefondsbelasting,
en dividend- en tantièmebelasting, worden
daardoor aan de werking dier wetten ont
trokken.
Om aan dit euvel paal en perk te stellen
is thans ingediend een wetsontwerp tot
heffing van belasting op winsten van zoo
genaamde besloten vennootschappen. Hier
bij wordt niet de uitgedeelde winst
als richtsnoer genomen, zooals bij de divi
dend- en tantièmebelasting, maar de g e-
maakte winst, terwijl de aandeelhouders
persoonlijk worden aangesproken voor het
deel van de winst, welke hun naar bere
kening toekomt. Van dit winstaandeel
uitgekeerd of nietzal inkomstenbelasting
en gemeentefondsbelasting moeten worden
betaald. Dividend- en tantièmebelasting be
hoeft daarvan dan niet meer te worden be
taald.
De regeering schat de opbrengst van 1934
1935 op 12 millioen gulden, waarvan
tweederde ten bate van het dienstjaar 1934
zal komen.
Behalve naamlooze vennootschappen en
commanditaire vennootschappen op aan-
deelen kunnen ook coöperatieve vereeni
gingen, als „besloten" vennootschap in
aanmerking worden gebracht. Dit is wen
schelijk, om belasting-ontduiking langs de
zen weg te voorkomen. Dat coöperatieve
vereenigingen inderdaad als „besloten"
zullen worden aangewezen, is nauwelijks
fe verwachten.
STADSNIEUWS
DE ST. PETRUSKERK.
Naair wij vernemen, is nu definitief als
de plaats voor de nieuwe St. Petruskerk
door het Kerkbestuur gekozen een terrein
aan de overzijde van de Lammescihansweg
tegenover de Pieter de la Courtstraat
dus iets verder, dan oorspronkelijk de be
doeling was.
Gouden doctoraat.
Den llden Februari zal het 50-jaar gele-
j den zijn, dat mr. H. A. Mees, thans te Rot
terdam, aan de Leidsche Universiteit pro
moveerde tot dootor in de rechtsgeleerd
heid.
