25ste Jaargang
MAANDAG 5 FEBRUARI 1934
No. 7728
DAGBLAD VOOR LEIDENEN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VOORNAAMSTE NIEUWS.
3)e Ceid&eh^Soii/fca/fit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Toonritletaling:
a Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Sü onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten noogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ca
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
V Minister Slotemaker over de
werkloosheid.
„Wij kunnen zeggen, dat een derde deel
van onze arbeiders werkloos is. Bovendien
is dit nog maar een gemiddelde. Er zijn
tijden in het jaar, waarin die toestand nog
veel ernstiger is.
In 1929 schommelde het aantal werkloo-
zen, verzekerd bij de werkloosheidskassen,
tusschen 19.2 en 2.4. In 1933 tusschen 39.7
en 23.6. Dit beteekent, dat de werkloosheid
meer en meer een permanent karakter gaat
dragen.
Thans is het reeds zoo, dat in een on
gunstige week meer dan 40 pet. werkloos
is. In de gunstigste week is dit toch nog
altijd een vierde deel.
Men kan vaststellen, dat de toestand
ernstiger is dan uit deze cijfers blijkt.
Het gaat hier niet alleen om de loon
arbeiders, waarop deze cijfers betrekking
hebben, maar daarnaast moet men denken
aan de z.g. zelfstandigen, de" middenstan
ders, de technici en zeker niet te vergeten
de intellectueelen. Deze allen worden niet
slechts gedrukt door de financieele gevol
gen, maar evenzeer door de moreele gevol
gen van het feit, dat men niet werken kan
en geen perspectieven ziet".
Deze sombere uiteenzetting van den
stand van zaken gaf de minister van So
ciale Zaken, prof. dr. J. R. Slotemaker de
Bruine, aan een redacteur van het Neder
lands ch Correspendentiebureau voor Dag
bladen, die een onderhoud met dezen be
windsman had over den-huidigen stand
van de werkloosheid en de perspectieven
die de minister in dezen ziet.
De minister deelde verder mede, dat,
naar ruime schatting, het aantal arbeiders,
dat tegen werkloosheid verzekerd is, wis
selt van een derde tot een vierde van het
totaal aantal arbeiders.
De minister sprak tusschen al die don
kere en droeve cijfers en statistische gege
vens als zijn wat verlichtende overtuiging
uit, dat wij het dieptepunt van de werk
loosheid hebben bereikt.
Maar: hoe lang zullen we nog in .dat
dieptepunt blijven vastzitten?
Verbazingwekkend was de mededeeling
van den minister, dat, terwijl in de jaren
19311933 de werkloosheid verdubbeld is,
de steunbedragen bijna zijn verzesvoudigd.
De minister zelf wist daarvoor niet een
voldoende verklaring te vinden. De
Rijksdienst is bezig, aldus verklaarde hij,
om de oorzaak daarvan op te sporen.
De minister kwam er met klem tegen
op, dat men in bepaalde kringen den in
druk wekt, alsof men als men maar zelf
aan het bewind was! in staat zou zijn,
binnenkort den geesel der werkloosheid
voor jong en oud weg te nemen. En hij
verklaarde: „Wie ons volk liefheeft en
over een middel beschikt om dit uit den
nood der werkloosheid te verlossen, doet
weinig minder dan een misdaad door dat
middel niet concreet aan te geven. Ik voor
mij meen, dat de belofte tot opheffing van
den nood door geen verantwoordelijk man
ban worden gegeven en door niemand, die
nadenkt, kan worden geloofd".
Ten slotte wees de minister er op, dat
de werkloosheid moet worden bestreden
door behoud van de werkgelegenheid en
door werkverruiming. De regeering is daar
van overtuigd en zal er naar handelen.
Dat ook gemeentebesturen zooveel als
maar mogelijk is door werkverruiming
daadwerkelijk de werkloosheid bestrijden!
Een organisatie voor
ongeorganiseerden,
't Is geenmop. Neen wij lezen in de
„Vooruit" van Zaterdagavond:
„In een Vrijdagavond gehouden verga-
der:ng van den Leidschen Bestuurders
Bond is een voorstel ter tafel gekomen tot
oprichting van een vereeniging voor onge
organiseerde werkloozen.
Voor de inleiding van dit onderwerp was
voor het N.V.V. Albers aanwezig, die zeide,
dat sinds enkele maanden deze organisatie
van werkloozen bestaat, gegroeid uit den
nood der omstandigheden".
Wij organiseeren ons tè veel, wordt be
weerd. En wij willen deze bewering niet
tegenspreken. Maar nu moet er nog een
organisatie bij van menschen die met
elkaar gemeen hebben, dat ze werkloos
zijn en dat zeongeorganiseerd zijn!
Dus: een organisatie van ongeorganiseer
den!
Op de bedoelde vergadering van j.l. Vrij
dag werd o.m. medegedeeld, dat „de mo
gelijkheid niet is uitgesloten, dat men bij
de organisatie kan stempelen en de steun-
uitkeering ook via deze organisatie plaats
heeft".
Wij achten die mogelijkheid wèl uitge
sloten.
Zooals men weet, ontvangt een werklooze
aangesloten bij een vakbond met werkloo-
zenkas zijn „steun" door middel van zijn
Organisatie, terwijl hij ook bij zijn orga
nisatie „Stempelt". Als hij uit zijn werk-
loozenkas is „uitgetrokken", met de zeker
heid of mogelijkheid binnen eenigen tijd
weer opnieuw te zullen gaan trekken,
blijft hij voor zijn „steun" enz. bij de orga
nisatie. (Zoo is het nu in Leiden geregeld;
tot voor korten tijd ging zulk een „uitge
trokken" werklooze over naar Maatschap
pelijk Hulpbetoon). Degenen, die wegens
het bereiken van een bepaalden leeftijd
niet meer onder hun werkloozenkas vallen,
werden echter tot nu toe (wij schrijven
hier over Leiden) verwezen naar M. H.
(Maatschappelijk Hulpbetoon). Op verzoek
van de afd. Leiden van den N. R. K. Volks
bond is dezer dagen hierin wijziging ge
bracht en is besloten, dat ook dezen by
hun organisatie hun „steun" kunnen blijven
ontvangen. Er wordt, inderdaad, zooveel
als mogelijk is, gedaan, om den werkloozen
arbeider den gang naar een instelling van
Armenzorg te besparen, 't Is te hopen, dat
men deze methode zal kunnen en mo
gen blijven volgenMaar als men gaat
overdrijven maakt men de mogelijkheid
zeer groot, dat spoedig alle werk
looze arbeiders buiten hun organisatie om
de steungelden ontvangen en moeten stem
pelen.
En men overdrijft, belachelijk en bespot
telijk, door de oprichting van een.... or
ganisatie van ongeorganiseerde werkloozen,
met het doel, dat de aangeslotenen in deze
organisatie vinden, wat andere werkloozen
bezitten in hun Vakbond. Zóó organi
seert men de zaak kapot!
Natuurlijk, ook voor de hierbedoelden
kan een organisatie bestaan. Katholieke
werklooze arbeiders vinden allen met
andere arbeiders hun organisatie in
den R. K. Volksbond. Maar dat is geen...,
organisatie voor ongeorganiseerden! Deze
laatste vorm van organisatie is een dwaas
heid.
BINNENLAND
KLOOSTERLINGEN-ONDERWIJZERS.
Naar aanleiding van het bericht, dat een
groote onderwijscongregatie, die der Eerw.
Broeders van Maastricht, het besluit had
genomen, om in verband met de komende
opwachtgeldstellingen, religieuze leerkrach
ten te doen voorgaan bij het verleenen van
ontslag, brengt het „Katholieke School
blad" aan genoemde Congregatie hiervoor
dank, daar deze daad beteekent een finan
cieel offer voor de Congregatie, die reeds
een reeks van andere ofers heeft gebracht.
BEKEERINGSWERK IN NEDERLAND.
Naar wij met vreugde vernemen, geeft
het Bekeeringswerk in Nederland een im
mer stijgende lijn te zien. Van de vervolg
cursussen van Pater Hendrichs, die in het
vorig seizoen door 216 personen in 4 plaat
sen, Amsterdam, 's-Gravenhage, Leiden en
Rotterdam, werden gevolgd, gaven er zich
in November 1933 niet minder dan 253 aan
en van dezen gaan er nog dit jaar 140 over
tot de Katholieke Kerk. Dat is meer dan
25 pet. meer dan verleden jaar en 55 pet.
meer dan voor 5 jaar.
De oogst staat te velde en de arbeiders
mogen zich aanbieden. De binnenlandsche
Missie blijkt wel heel bijzonder door God
te worden gezegend, stellig niet het min
ste door de vele gebeden der geloovigen.
Mogen allen met vertrouwen voortgaan
met den arbeid der Missionarissen te steu
nen. De tallooze zoekers en dwalers in Ne
derland zullen hun dankbaar zijn....
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Bij Kon. Besl. is aan G. H. van Empel
eervol ontslag verl< d uit zijn betrekking
van commissaris.van politie te Amsterdam.
Bij Kon. Besl. is aan O. Possel eervol
ontslag verleend uit zijn betrekking van
notaris te Hoogezand.
Bij Kon. Besl. is eervol ontslag verleend
aan K. Brants als hoofdinspecteur van het
lager onderwijs in de tweede hoofdinspec
tie, met dankbetuiging voor de belangrijke
diensten door hem bij het Rijksschooltoe-
zicht bewezen.
Bij Kon. Besl. is eervol ontslag verleend
aan E. Rahder als inspecteur van het lager
onderwijs in de inspectie Alkmaar.
Bij Kon. Besl. is aan dr. A. Th. Planten
te Hilversum eervol ontslag verleend als
lid van den Hoogen Raad van Arbeid en
zijn benoemd tot lid van dien raad de hee-
ren prof. mr. A. C. Josephus Jitta te Den
Haag, dr. L. C. Kersbergen te Haarlem en
mr. A. F. L. H. Tepe te Leiden, terwijl
tot plaatsvervangend lid is benoemd de
heer IJ. S. Rijpkema te Den Haag.
DE DIENSTREGELING DER DIESEL-
ELECTRISCHE TREINEN
Naar wij uit goede brort vernemen, is de
dienstregeling der Diesel-electrische trei
nen thans vastgesteld.
De treinen zullen om het uur uit Amster
dam (Wp.), Rotterdam (M.) en den Haag
(S.S.) vertrekken.
Van Amsterdam (Wp.) af zullen ze be
staan uit twee eenheden, d.w.z. twee trei
nen van drie wagens aaneen, vanaf Rotter
dam en Den Haag, ieder uit één driewagen
trein, die te Gouda combineeren.
De treinen gaan te Utrecht, om den an
deren, door naar Arnhem en Eindhoven,
b.v. de eerste trein van Amsterdam gaat
door naar Arnhem, de tweede van Amster
dam naar Eindhoven, de eerste trein van
de richting Gouda door naar Eindhoven, de
tweede naar Rrnhem en zoo vervolgens. In
omgekeerde richting loopen de treinen
evenzoo.
Deze dienstregeling zal in elk gevai wor
den uitgevoerd, ook als niet al het Diesel-
electrische materieel op tijd gereed mocht
zijn. Zij (de dienstregeling) zal dan op de
wijze als boven omschreven, ten deele wor
den uitgevoerd met gewoon materieel,
(stoomtreinen).
In elk geval zal dus, ingaande 15 Mei
a.s. op de lijnen AmsterdamUtrecht, Arn
hem, Den HaagRotterdamGouda—
UtrechtEindhoven, de uursdienst worden
ingevoerd, hetgeen, ook al is het materieel
voor alle treinen niet klaar, reeds een
groote verbetering is.
De dienstregeling is voorloopig zoo ruim
gelegd dat deze ook door stoomtreinen
kan worden uitgevoerd, hetgeen in den
aanvang* vermoedelijk op de lijnen Rotter
damDen HaagUtrechtEindhoven noo-
dig zal zijn.
Natuurlijk blijven de D-treinen van en
naar het buitenland en de treinen van en
naar Groningen, Maastricht, Vlissingen,
Hengelo, enz. tusschen de Diesel-electri
sche treinen door, loopen als gewoonlijk.
UIT DE METAALINDUSTRIE
Wijzigingen voorgesteld
Door den Bond van Loodgieters en Fit-
terspatroons in Nederland zijn aan de sa
menwerkende metaalbewerkersbonden de
volgende wijzigingsvoorstellen gedaan voor
de landelijke collectieve arbeidsovereen
komst.
„Loonen: D klasseloonen met 4 ct. per
uur verminderd. Het loon in de afdeelin-
gen, waarvoor het vorige jaar een afwij
king werd toegestaan, wordt thans met het
betreffende klasseloon gelijk gemaakt, met
inachtneming tevens van de vermindering
met vorenbedoelde 4 cent.
Vacantie: De vacantie wordt van 1935 af
teruggebracht op 4 dagen
Duur van de overeenkomst: De nieuwe
overeenkomst zal loopen tot October 1934,
tenzij overeenstemming wordt verkregen
over een clausule, waardoor, indien het
loon in de bouwvakken in den loop van
het tijdvak van Maart 1934 tot October
1935 verandering ondergaat, het loon in de
L. C. A. overeenkomstig wordt gewijzigd,
in welk geval wij de overeenkomst voor
1 Yi jaar zouden willen verlengen, dus zou
den willen laten loopen van 21 Maart 1934
tot 1 October 1935".
BUITENGEWOON CONGRES NED.
R. K. MIDDENSTANDSBOND.
Een parallel-vergadering.
Het hoofdbestuur van den Ned. R. K.
Middenstandsbond deelt mede, dat de over
weldigende belangstelling voor het congres
op a.s. Dinsdag aanleiding is geworden tot
het organiseeren van een neven-vergade
ring in de groote zaal van het Scala-Theater
Wagenstraat 34.
In deze vergadering, welke eveneens te
half twee aanvangt, zullen dezelfde spre
kers als in de hoofdvergadering het woord
voeren. De leiding zal zijn in handen van
den ondervoorzitter van den Ned. R. K.
Middenstandsbond, terwijl inplaats van
door Rector Bots, de slottoespraak zal wor
den gehouden door pastoor Möller uit Voor
burg.
N.S.B.-VERGADERINGEN TE
BERLIJN
Door geheime staatspolitie verboden
De wekelijksche vergaderingen van de
Berlijnsche groep der Nederlandsche Natio-
naal-socialistische beweging (Mussert-be-
weging) zijn door de geheime staatspolitie
tot nader order verboden. Dit besluit is
zonder motiveering aan de groepsleiding
medegedeeld. „Tel."
Privaat-docent Universiteit.
Bij beschikking van den Minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen is
dr. J. G. van Dillen te Amsterdam tot we-
deropzeggens toegelaten als privaat-docent
in de faculteit der letteren en wijsbegeerte
aan de Rijksuniversiteit te Utrecht om on
derwijs te geven in de economische geschie
denis.
Geen nieuwe Rijksveldwachter.
De Minister van Justitie brengt ter ken
nis, dat in 1934 geen onderzoek zal worden
gehouden naar de geschiktheid van sollici
tanten voor de betrekking van Rijksveld
wachter.
In verband hiermede zullen de verzoeken
ook voor zoover ze reeds mochten zijn
ingediend om tot dat onderzoek in 1934
te worden toegelaten, niet in behandeling
kunnen worden genomen.
Een destructiebedrijf voor Noordelijk
Zuid-Holland?
In een dezer dagen te Woerden gehouden
bijeenkomst is een commissie gevormd om
de mogelijkheid onder het oog te zien tot
een zelfstandig destructiebedrijf voor Noor
delijk Zuid-Holland te komen.
In deze commissie hebben zitting geno
men de heeren van Kempen en Fahrenhorst
resp. burgemeester en wethouder van Woer
den, Geesink, burgemeester van Nieuwveen
en Talma, burgemeester van Kamerik.
Loonsverlaging bij Van Gend en Loos?
Naar „De Transportarbeider" meldt,
heeft de directie van Van Gend en Loos een
schrijven gericht aan de betrokken arbei
dersorganisaties, waarin wordt gezegd, dat
het voornemen bestaat met ingang van 1
April 1934 een nieuwe loonregeling in te
voeren.
Het ligt in de bedoeling de loonen met
ingang van dien datum met 6 pet. te verla
gen en tevens de loonregeling van de losse
arbeiders te Amsterdam, Rotterdam en Den
Haag op een andere basis te stellen".
De betrokken transportarbeidersbonden
zullen zoo spoedig mogelijk deze zaak be
handelen.
BUITENLAND.
Antwoord van Duitschland aan Frankrijk
inzake de Ontwapeningskwestie (4e blad).
Daladier maakt een onverwachte zwen
king naar links. De politie-prefect Chiappe
afgezet. Twee ministers treden af (4de bl.)
BINNENLAND.
Benoeming leden van den Hoogen Raad
van Arbeid. (1ste blad).
Dienstregeling Diesel Electrische Trei
nen. (1ste blad).
Vrachtauto op onbewaakten overweg te
Gilze Rijen door trein gegrepen en ver
nield. Bestuurder komt er goed af.
(Gem. Ber. 3de blad).
Vrouw te Bennekom door stoomtram ge
grepen en gedood. (Gem. Ber. 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Het Ned. B.- en A-Hockeyteam verslaan
de Anglo Indians. (2de blad).
Willy den Ouden verbetert een wereld
record; J. Scheffer een Ned. zwemrecord.
(2de blad).
De Noor Staksrud wint het Europeescli
kampioenschap schaatsenrijden. (2de blad).
Hpt Leidsche Swift kampioen van Zuid-
Holland op home-trainers (2de blad).
UIT DE OMGEVING
HET TOONEELCONCOURS GEëINDIGD.
De uitspraak der jury.
Onder buitengewoon groote belangstel
ling had gisteravond de slotavond plaats
van het gehouden Tooneelconcours van
„Nut en Genoegen".
Tot'in de uiterste hoeken was het groote
Bondsgebouw gevuld en er heerschte al
voor den aanvang een echte feestelijke
stemming waar als vanzelf veel toe bij
droeg ons bekend strijkje „The Music-
makers", dat thans volledig present was.
Bovendien waren alle mededeedingende
vereenigingen present, terwijl de uitgenoo-
digde plaatselijke besturen mede op 't appèl
waren. Als vanzelf waren de meesten in
spanning, hoe de uitslag zou zijn. Dezen
zouden echter nog even geduld moeten
oefenen, want allereerst zou „Nut en Ge
noegen" een stukje, getiteld „Een Kerst
avond" spel in twee bedrijven van W.
Metz Tz., onder regie van den heer P. C.
A. van Kesteren alhier, ten beste geven.
De voorzitter van „Nut en Genoegen", de
heer J. C. van Ruiten, heette de aanwezi
gen, eerw. heeren Geestelijken, de leden
der jury en alLe aanwezigen van harte wel
kom.. Hij zette uiteen, dat het doel van dit
concours, verheffing van het dillettanten-
tooneel en opvoering van het tooneelsped
is. Of dit doel bereikt is? Spreker weet het
niet. Wel hebben op de 10 avonden ruim
5000 bezoekers de opvoeringen bijgewoond.
Maar of men voldaan is! Men had mis
schien liever gezien, dat meer streng ka
tholieke stukken waren opgevoerd of dat
daar minstens een prijs voor beschikbaar
was gesteld. Ook nog enkele andere grie
ven waren het bestuur ter oore gekomen,
welke kunnen leiden om daarmee in den
vervolge rekening- te houden. Mocht de
uitspraak anders uitvallen, dan men had
verwacht, dan past het nog niet om de
Jury daarover te becritiseeren. Aan haar de
uitspraak. Dus geen critiek of jaloersch-
heid, maar trachten in den vervolge met
de opmerkingen rekening te houdien en
trachten te fouten te verbeteren.
Hierna wenschte hij allen een genoege-
lijken avond waarna „Nut en Genoegen"
voor 't voetlicht kwam.
In dit mooie stukje, hetwelk uitstekend
werd vertolkt, werd de geschiedenis be
licht van een meisje dat tegen den wil van
haar vader was gevlucht met een acteur en
in den vreemde met deze in het huwelijk
was getreden. Een broer, die studeerde voor
priester en een zuster van dit meisje span
den samen met de trouwe huisknecht den
vader de vermurwen en zijn Oivgelukki»^*
dochter vergiffenis te schenken. Hiervt»or
bood zich een mooie gelegenheid san en
