DE FINANCIËN DER
PLATTELANDSGEMEENTEN
25ste Jaarpane
VRIJDAG 2 FEBRUARI 1934
No. 7726
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS EEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelinger. wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten noogste 3(J woorden, v/aarln be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur em
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE
BLADEN.
V Kennen wij onze weelde?
Wij beschouwen zoo gemakkelijk een be
zit, dat wij hebben verkregen, als iets wat
zoo behoort te zijn en niet anders kan.
Wanneer b.v. een halve eeuw terug voor
speld was, hoe de menschen in hun huis
kamer de schoonste concerten en de leer
rijkste redevoeringen zouden kunnen
hooren en genieten men zou dat toe
komstig geslacht benijd hebben 0111 diè
weelde, waarvan men zich toen zelfs haast
geen voorstelling kon maken. En nu, wij
zetten de radio aan, en achten wij ons nog
wel ooit bevoorrecht en gezegend door dit
bezit?'t Is iets gewoons geworden, wat
we alleen dan maar waardeeren, als 't ons
weer ontnomen zou wordenZoo gaat
't met honderden dingen in 't gewone leven.
't Is de groote levenskunst, om de goede
dingen, waaraan wij gewend geraakt zijn,
te blijven waardeeren.
Naar aanleiding van vele berichten uit
het buitenland, die ons katholieken móeten
treffen en die onze belangstelling móeten
binden, willen wij vandaag even wijzen op
een bezit van ons katholieken in Neder
land, dat wij waarschijnlijk, omdat wij er
aan gewoon zijn geraakt, veel te weinig
ronduit gezegd: schandelijk weinig waar
deeren.
Het is het bezit van de vrijheid van ka
tholieke organisatie, speciaal van katholieke
Jeugdorgansatie.
In dezen tijd vooral van een groot wereld
gebeuren, van levens-hervorming op aller
lei terrein, zullen alleen zij leiding geven,
die zélf een vaste principieele overtuiging
hebben.
In dezen tijd vooral is het van zulk een
all es-beslissend belang, dat de katholieken
een op diepe overtuiging gegronde levens
beschouwing hebben, welke is gericht op
de eischen van het moderne leven.
In dezen tijd vooral is het daarom aller
noodzakelijkst, dat de jonge katholieken,
jongens en meisjes, na het verlaten van de
lagere sohcol, worden gevormd en opge
voed tot welbewuste katholieken van de
zen tijd.
En wij kunnen daarom niet dankbaar ge
noeg zijn, dat onder wijze voorlichting en
stuwende leiding van onze geestelijke Over
heid, van onze Bisschoppen, voor alle jon
gens en meisjes jeugdvereenigingen zijn op
gericht en worden uitgebouwd.
Onze katholieke Jeugdorganisatie is een
bezit, dat ieder katholiek zonder eenige
overdrijving: van heeler en gansoher harte
waardeeren moet!
Een katholiek, dat ook maar eenigs-
z i n s tracht te begrijpen de taak, welke da
Voorzienigheid nu en vooral ook in de
naaste toekomst den katholieken heeft op
gelegd, zal het als zijn duursten gewetens
plicht beschouwen, om, zooveel als iin zijn
vermogen ligt, aan de groei en bloei der
katholieke jeugdorganisatie mede te wer
ken!
En alle katholieke ouders moeten dank
baar zijn, als in en door de katholieke
jeugdorganisatie, kan worden aangevuld
wat, vaak noodzakelijkerwijze, aan hun
opvoeding in dézen tijd ontbx-eekt.
Onbegrijpelijk is 't daarom, dat er nog
katholieken zijn, dóe aan de katholieke
jeugdorganisatie niet medewerken, maar
er onverschillig tegenover staan of zelfs
voor deze niets anders over hebben dan af
brekende critiek en tegenwerking....
Hoe worden ongetwijfeld de
Nederlandsche katholieken thans benijd
door b.v. de Duitsche geloofsgenooten om
het vrije bezit der Katholieke Jeugdorgani
satie!
Daar moge deze organisatie in theo
rie vrij zijn, in de practijk is zy het
allerklaarblijkelij kst niet.
H i e r is deze organisatie volkomen
v r ij in haar ontwikkeling.
Kennen wij onze weelde?
O, wij begrijpen, dat een katholiek, die
zijn katholiek-zijn op gezette tijden aan- en
uittrekt als zijn Zondagsche costuum, koud
noch warm is voor de katholieke Jeugd
organisatie.
Maar een katholiek, die, zij 't dan in
zwakheid en zonde, tracht en ernstig er
naar streeft, om katholiek te z ij n zulk
een katholiek moet toch de Katholieke
Jeugdorganisatie lief hebben als een
bezit van de grootste waarde
Kennen wij onze weelde?
Schandelijke strijdwijze
Te Leiden is door het „Comité van
Verweer tegen Fascisme en Oorlog" een
circulaire verspreid, waarin de leuze wordt
gepropageerd: „Koop niet bij Fascisten" en
waarin een lijst wordt gepubliceerd van
winkeliers, „die of lid zijn van Mussert en
Baars of hen steunen".
Op de eerste plaats treffen ons in die
lijst namen van menschen, van wie wij heel
moeielijk kunnen veronderstellen, dat zij
naar het kamp der fascisten zullen zijn
overgeloopen. (Een der winkeliers, die
worden genoemd, deelde ons van morgen
nog met absolute beslistheid mee, dat hij
geen enkele relatie heeft met het fascisme;
wij vestigen in dit verband de aandacht
op de advertentie-kolommen in ons volgend
nummer).
Maar ook al is die lijst juist, ook al zou
den al die menschen, daarin genoemd, vol
bloed-fascist zijn, dan past het hun tegen
standers nog niet, hen te intimideeren en
te treffen met broodroof door het pu
bliek aan te sporen, op te jagen, om niet
bij hen te koopen!
Wij constateeren deze strijdwijze, die
schandelijk moet worden genoemd. Wij
vreezen er echter voor de in de circulaire
genoemde winkeliers geen ernstig nadee-
lige gevolgen van.
Het over-groote deel van het publiek zal
zich niet door een dergelijke ongetee-
kende! ophitserij laten beïnvloeden.
BINNENLAND
De inkomsten der Gemeenten
Het Gemeentenfonds
Een van de voornaamste inkomsten van
de Gemeente is de uitkeering uit het z.g.
Gemeentefonds. Naar welke normen die
uitkeering wordt berekend en tot welk on
gemotiveerd versohil van uitkeering dit
voor de diverse gemeenten leidt, zullen wij
een volgende maal beschouwen. Vandaag
zullen wij ons beperken tot een uiteenzet-'
ting van de wijze, waarop de gelden van
het Gemeentefonds worden bij elkaar ge
bracht.
Het Gemeentefonds wordt gevormd door
de gezamelijke belastingbetalers van alle
Gemeenten des Rijks en wel door de hef
fing van een speciale belasting „de gemeen
tefondsbelasting".
De gemeentefondsbelasting is gebaseerd
op het inkomen en wordt geheven van de
z.g. belastbare som. Onder belast
bare som verstaat men het zuiver inko
men, verminderd met den kinderaftrek, die
100.tot 200.al naar gelang het in
komen, voor ieder minderjarig eigen of
pleegkind bedraagt.
Voor de toepassing der gemeentefonds
belasting zijn de gemeenten ingedeeld in
klassen. Die indeeling geschiedt door den
Gemeenteraad. Er bestaat een eerste, een
tweede en een derde klasse. Is een gemeen
te ingedeeld in de tweede klasse, dan wordt
dientengevolge de ovengenoemde belast
bare som verhoogd met 100.is de
gemeente ingedeeld in de derde klasse, dan
bedraagt deze verhooging 200.Hetgeen
de gemeentefondsbelasting tengevolge van
deze verhoogingen van de belastbare som
meer opbrengt, wordt niet in het fonds ge
stort dooh komt rechtstreeks aan de kas
der betrokken gemeente ten goede. Van
daar dat er betrekkelijk zeer weinig ge
meenten in de eerste klasse zijn ingedeeld
en dat dit aantal, nu de gemeentebesturen
meer en meer in het financieel moeras
komen, gaandeweg vermindert. Van ds
Gemeenten, waar de Leidsche Courant is
ingeburgerd, zijn slechts de gemeenten
Stompwijk, Veur en Wassenaar in de eerste
klasse. Leiden, dat eerst in da eerste klasse
was, is al naar de 2e klasse overgegaan,
i Verder zijn nog in de tweede klasse: Hille-
gom, Leiderdorp, Noordwijk, Voorschoten
en Woerden, da overige gemeenten in deze
i streek zijn alle in de derde klasse. Dat het
i klasseversobil voor de kassen der betrok-
ken gemeenten nog al een aardig voordeel-
Itje kan opleveren moge blijken uit de vol
gends cijfers ontleend aan de statistiek der
I gemeentefinanciën over 1932.
j Alkemade genoot deswege 1800.Al-
J phen aan den Rijn 12.800.Bodegraven
4588.Hillegom 5502.Katwijk
17.915.Lisse 13.083.Noordwijk
5000.Noordwijkerhout 6000.Oegst-
geest 7800.Sassenheïm 7466.Voor
schoten 3325.Woerden 4398.—. Het
verschil in de opbrengst tusschen de twee
de en derde klasse demonstreert zich wel
het scherpst als men Voorschoten en Sas
sen heim, die evenveel zielen hebben, met
elkander vergelijkt. Leiden was in 1932 nog
in de eerste klasse, zoodat het geen inkom-
In dit artikel wordt uiteengezet, hoe
de gemeenten en haar inkomsten,
(uit belastingen) komen; hoe de gel
den van het Gemeentefonds wor
den bij elkaar gebracht.
sten wegens classificatie-verschil genoot.
Van gemeenten beneden de 5000 zielen kon
geen opbrengst wegens classificatieverschil
worden opgegeven, daar de statistiek der
gemeentefinanciën die niet vermeldt. De
opbrengsten over 1933 zullen voor verschil
lende gemeenten wel beduidend minder
zijn, daar in een aantal gemeenten de crisis
steeds scherper doorwerkt en sterke ver
mindering der inkomsten stipuleert.
Wij hebben boven gezien, dat wegens
classificatieverschil de belastbaresom
wordt verhoogd en dientengevolge bedui
dend meer opbrengt, hetgeen rechtstreeks
ten bate komt van de gemeentekas. Er is
echter nog een verhooging van de belast
bare som en de verhooging van de op
brengst der belasting tengevolge daarvan
komt niet ten goede aan de gemeente, doch
is ten bate van het fonds. Dat is de belas
ting op de ongehuwden. De belastbare som
wordt verhoogd met 100.voor iederen
ongehuwde. Voorts wordt, indien van in
gezinsverband samenwonende personen een
of meer belastingschuldigen zijn voor ieder
der belastingschuldigen de belastbare som
met zooveel maal 50.verhoogd als het
aantal samenwonende belastingschuldigen
bedraagt.
Het tarief der gemeentefondsbelasting is
progressief. Bij een belastbare som van
1000.betaalt men ongeveer 1/2% bij
1500 1%, by 3000 2%, bij 4000 2«/3%
by 10.000 3.6%.
De gemeentefondsbelasting is op zich
zelf niet drukkend, maar, zooals bij zooveel
andere belastingen, zijn het de opcenten,
die den belastingbetaler het leven zuur
maken. Op de eerste plaats krijgen wij de
30 opcenten, die tengevolge der wet van
1 Maart 1933 (Stbl. 68) op de gemeente
fondsbelasting worden geheven. Deze wet
geldt maar voor één jaar, voor het belas
tingjaar 1933/34, maar gezien den desola-
ten tosstand van de publieke geldmiddelen
is vrijwel als zeker aan te nemen, dat de
termijn zal worden verlengd. Deze opcen
ten komen uitsluitend ten bate van het
gemeentefonds. Dan krijgen wij nog de op
centen, die de gemeenten ten behoeve van
de gemeentekas op de gemeentefondsbelas
ting mogen leggen en die in maximum 100
bedragen. Wij komen daar later nog op
terug. Praktisch kan dus deze belasting met
130% worden verhoogd.
Naast de opbrengst der gemeentefonds-
belasting wordt het gemeentefonds ge
vormd door 50 opcenten op de Vermogens
belasting. Deze 50 opcenten zijn krachtens
de evengenoemde wet van 1 Maart 1933 met
30 opcenten verhoogd en dus tot 80 opge
voerd. Ook deze verhooging is zoogenaamd
tijdelijk, doch de bezitters van vermogens
moeten zich maar, geen illusies maken, dait
zij spoedig van dezen last bevrijd zullen
zijn.
Terloops zij hier opgemerkt, dat de ge
meenten ten behoeve van de gemeentekas
nog 50 opcenten op de Vermogensbelasting
kunnen leggen en dat de overgroote meer-
DE WERKLOOSHEID.
Eerste Januari-persdienst van den Rijks
dienst der Werkloosheidsverzekering
en Arbeidsbemiddeling (week..
van 8 t/m. 13 Januari 1934).
De directeur van den rijksdienst der
werkloosheidsverzekering en arbeidsbe
middeling deelt mede, dat de werkloos
heid onder de 597,000 leden van ingevolge
het Werkloosheidsbesluit 1917 gesubsidieer
de vereenigingen in de week van 8/m. 13
Januari heeft bedragen 34.5 pet. In verge
lijking tot de vorige verslagweek (25 t/m.
30 December), waarin de werkloosheid
37.4 pet. bedroeg, is zij dus met 2.9 gedaald,
hetgeen kan worden toegeschreven aan het
verminderen van de vorst.
In 1933 bedroeg het gemiddeld werkloos
heidspercentage 28 (in 1932: 27, in 1931:
15).
Meer dan 400.900 werkloozen
op 13 Januari j.l.
Bij 1034 organen der openbare arbeids
bemiddeling stonden op 13 Januari in to
taal 411,934 werkzoekenden ingeschreven,
waaronder 395,545 mannen. Hiervan waren
werkloos 387.406 personen, waaronder
376.019 mannen.
Op 30 December bedroeg het totaal aan
tal ingeschreven werkzoekenden bij een
ongeveer gelijk aantal organen 382.580
mannen. Het aantal ingeschreven werkzoe
kenden is derhalve sedert 30 December ge
daald met 4,297; het aantal werkloozen met
5.524. Ook uit deze cijfers blijkt, dat met
het verminderen van de vorst de werkge
legenheid weder is toegenomen.
LAAGTERECORD BOTERPRIJS.
Thans 46 cents per Kilo.
De Leeuwarder Commissienoteering voor
boter (de Nederlandsche exportprijs) is
heden vastgesteld op 46 cents per kilo voor
de komende zes dagen. Deze prijs is bij
menschenheugenis niet voorgekomen, zelfs
niet in den zomer. De noteering van 47 ct.
(vorige week en twee weken geleden) was
reeds eerder bereikt, n.l. op 25 Maart 1933.
Een boterprijs van 46 cents komt over
een met een prijs van 1.77 cent per K.G.
industriemelk. In dit licht bezien is dus
het steunen der veehouderij een conditio
sine qua non.
TWENTE EN INDIë.
Voornemens regeering met instemming
vernomen.
De aankondiging van de maatregelen,
welke de regeering wenscht te nemen in
verband met de handelsbetrekkingen tus
schen Nederland en NederiancLsch-Inddë
contingentesring van katoen en manufac
turen), hebben in de kringen van belang
hebbende Twentsohe textdelindustrieelen
een zeer goeden indruk gemaakt.
Men is Van meening dat zoo niet direct,
dan toch na verloop van eenigen tijd de in
vloed van de contingenteering o.a. tot uiting
zal komen in tewerkstelling van meer ar
beidskrachten. Voor de groote exportbedrij
ven beteekenen de te nemen maatregelen
ongetwijfeld eenige verlichting, te meer
daar de export zoo goed als geheel is lam
geslagen. „Hbld."
EEN NOODKREET UIT TWENTE.
De firma Ter Horst en Co. te Rijssen
heeft het volgende telegram aan minister
Verschuur gezonden:
Gebrek aan orders noodzaakt ons midden
Februari twee- tot driehonderd arbeiders
te ontslaan. Bij onveranderden toestand
kan verdere bedrijfsinkrimping niet uit
blijven. Kunnen tegen Belgische en Tsje
chische lage loonen, Engelsche valutaprij-
zen en Duitsche dumping niet concurree-
ren, ondanks vérgaande loonsverlaging, die
arbeiders onvoldoende bestaansmogelijk
heid laat. Verzoeke ernstig en met beleef
den nadruk onmiddellijk doeltreffende
maatregelen te nemen o mons bedrijf in
stand te kunnen houden.
derheid der gemeenten dit ook doet.
Is de opbrengst der gemeentefondsbelas
ting, vermeerderd met de opcenten op de
Vermogensbelasting, niet voldoende voor
het gemeentefonds om de uitkeeringen,
waarop de gemeenten recht hebben en die
wij in een volgend artikel zullen bespre
ken, te doen, dan wordt het restant uit
's Rijks kas bijgepast. Hetgeen het Rijk uit
dien hoofde in het Gemeentefonds heeft
gestort, bedroeg over het belastingjaar
1931/32 6.555.000.—, voor 1932/33 wordt
het geraamd op 14.979.000.
Nwhout. van Iersel.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Z.H. de Paus over den vrede. (2de blad)
Herderlijk schrijven van den bisschop
van Triër over de toekomst der katholieke
jeugd in Duitschland. (2de blad).
Naar een accoord tusschen Rusland en
Japan? (2de blad).
De stabilisatie van den dollar en de hou
ding van het buitenland. (2de blad).
BINNENLAND.
De mazelenepidemie te Alem eischt 'n
vijfde slachtoffer in hetzelfde gezin. (Gem.
Ber., 3de blad).
Vader van tien kinderen op onbewaakten
overweg tusschen Venlo en Tegelen veron
gelukt. (Gem. Ber., 3de blad).
Ernstig geval van gasverstikking te Sus-
teren. (Gem. Ber., 3de blad, en Laatste
Ber.).
Varkcnssmokkel naar België op invoer-
consenten. (Gem. Ber., 3de blad).
UIT DE OMGEVING.
Bouwwerken te Boskoop. (2de blad).
APOLOGETISCHE BESCHOUWING.
(3de blad).
EEN UITEENZETTING OVER DE FI
NANCIEN DER GEMEENTEN. (1ste blad)
Dr. J. C. M. TIMMERMANS.
Vandaag herdenkt dr. J. C. M. Timmer
mans den dag, waarop hij vóór veertig
jaar aan de Universiteit alhier werd bevor
derd tot arts.
Na gedurende eenige jaren als assistent
werkzaam te zijn geweest bij wijlen prof.
Iterson, promoveerde de heer Timmermans
op 2o Februari 1897 tot doctor in de genees
kunde op proefschrift getiteld: „Bijdrage
tot de chirurgie der lever en der galwe-
gen."
Dr. Timmermans is een van Leiden's
meest bekende huisartsen. Heeft hij deze
bekendheid door zijn langdurigen arbeid
onder de burgerij reeds eenigermate ver
worven, even groot was zijn werkzaamheid
op uitgebreiders terrein.
Vele jaren was hij voorz. van de afd. Lei
den van het Ned. Roode Kruis, welker E.
H. B. O.-cursussen hij leidde, voor welke
werkzaamheid hij een onderscheiding ver
wierf.
Dr. Timmermans is voorts op verschil
lend maatschappelijk gebied werkzaam.
Hij fungeerde als voorzitter van de voor
malige commissie belast met het afnemen
van het examen der verpleegsters voor
het Acad. Ziekenhuis, terwijl hij tevens zit
ting had in den kerkeraad der Waalsche
Gemeente.
Hij was voorts voorzitter van het col
lege van commissarissen der Mij. van
Toonkunst en is ook regent van het Pieter
Loridans- en het Jean Michelshofje.
Heden hebben zeer velen den jubilee
renden doctor ten zijnen huize gecompli
menteerd, terwijl een stroom van schrifte
lijke gelukwenschen en bloemen werden
gezonden.
Eenige omwonenden hadden vandaag de
attentie de vlag uit te steken, welk blijk
van sympathie ten zeerste op pr js gesteld
zal worden.
