DAGBLAD VOOR LEIDENEN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE REGEERING ZAL GEZAG
EN GRONDWET HANDHAVEN
PELIKAAN-COMITÉ RIJNLAND
25ste Jaargans
l
DINSDAG 30 JANUARI 1934
No. 7723
3)e £cid&elie(3ou/fca/iit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij yoornitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Bet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 11
GIRONUMMER 103003, POSTBUS Nr 11,
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten Hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur «0
verhuur, koop en verkoop: 0.50
In haar antwoord op de beschouwingen
der Eerste Kamer ten opzichte van de
Rijksbegrooting 1934 geeft de regeering
duidelijk aan, hoe haar houding is ten op
zichte van de handhaving van gezag en
grondwet. De regeering wenscht niet aan
ambtenaren te verbieden, om te streven
naar een algeheele omzetting van ons poli
tiek en sociaal bestel. (W;j leven hier im
mers gelukkig niet in een machtsstaat!
Red. L. Crt.). Maar wel zal zij haar ambte
naren blijven verbieden, het toetreden tot
een organisatie, die niet erkent gezag en
grondwet, die tot het niet-naleven van een
overheidsbevel aanspoort.
Wij -citeeren uit het betoog van de regee-
iring het volgende:
Gelijk het kabinet bij zijn optreden reeds
aanstonds verklaard heeft, is het zijn stel
lig voornemen de tegenstellingen, die er
bestaan tussohen de verschillende richtin
gen, waarvan vertegenwoordigers in zijn
midden zijn opgenomen, zooveel mogelijk te
laten rusten, zoo zegt de regeering in haar
antwoord op de algemeene beschouwingen
dier Eerste Kamer over de begrooting.
Groepen, die aan de samenwerking niet
deelnemen hebben dit te wijten aan de hou
ding die zij zelf aannemen. Indien deze
groepen zich buiten de volksgemeenschap
geplaatst gevoelen, is dit haar eigen schuld
en niet die van de regeering.
Van ganscher harte sluit de regeering zich
aan bij het oordeel, dat krachtig beleid en
constitutioneele zin in ieder opzioht kunnen
samengaan.
De socialistische partijen hebben even
weinig recht om zioh aan de verantwoorde
lijkheid voor de thans te nemen maatrege
len te onttrekken als de andere.
Het optreden der regeering tegenover
aanhangers der socialistische beginselen be
perkt zich uitsluitend tot de gevallen waar
in vrees bestaat, dat men zich niet aan
legale methoden zal houden.
De minister van Binnenlandsche Zaken
heeft tijdens de behandeling van de begroo
ting van het Staatsbedrijf der P.T.T. niet
anders dan in voor een ieder volkomen dui
delijke taal, recht op den man af, er op ge
wezen dat de V.A.R.A., wil zij haar zend
tijd behouden, zioh in alle opzichten zal
hebben te houden aan de met betrekking
tot den inhoud der uitzendingen in de wet
telijke voorsohriften vastgelegde normen
en dat door de bevoegde instantie scherp
daarop zal worden toegezien.
Het verbod van uitzending van „de In
ternationale" is gegeven, omdat dit lied,
zoowel wat inhoud als wat strekking aan
gaat, niet geacht kan worden aan de be
doelde wettelijke normen te voldoen.
Met de vele leden, die hebben opgemerkt,
dat de regeering niet voor een krachtige
gezagshandhaving terugdeinst, is de regee
ring van oordeel, dat aan die gezagshand
having in dezen tijd meer dan ooit behoef
te bestaat. De regeering tracht daarbij in-
tussohen de juiste maat te houden.
De staatsopvatting van fascisme en natio
naal -socialisme, waarin voor regelmatigen
volksinvloed en geestelijke vrijheid geen
plaats is, kan ook naar het oordeel der re
geering niet ernstig genoeg bestreden wor
den. Zij acht deze staatsopvatting in alle
opzichten in strijd met de tradities van ons
volk.
Ongetwijfeld is het waar, dat slapheid
van de gezagshandhaving en andere mis
standen, die langzamerhand in een staats
wezen kunnen insluipen, deze fascistische
beweging bevorderen.
Het beste middel-is metterdaad te bewij
zen dat met volkomen handhaving van
onze constitutioneele instellingen een krach
tige gezagsuitoefening vereenigbaar is.
Meer dan op hetgeen verdeelt, zal in deze
dagen de nadruk moeten worden gelegd op
hetgeen vereendgt.
De noodige hervorming zal vooral moe
ten worden bereikt door zelfherziening der
politieke partijen.
Volkomen juist is het dait een niet minder
groot gevaar dreigt van de revohitionnaire
democratie en in het bijzonder van de leer
van den klassenstrijd. Dat zich tegen de
toepassing van die leer in breeden kring
steeds kraohtiger verzet begint te open
baren, acht ook de regeering een zeer ge
lukkig verschijnsel.
De Kamer kan er van verzekerd zijn, dat
de regeering alle haar ten dienste staande
bevoegdheden zal gebruiken om de veilig
heid van den staat tegenover communis
tisch optreden te besohermen en dat zij niet
zal aarzelen nieuwe bevoegdheden aan de
Staten-Generaal te vragen zoodra de be
staande haar onvoldoende zouden voorko
men.
Binnen zeer korten tijd kan de instelling
worden tegemoet gezien van een commissie
tot onderzoek van de noodzakelijkheid en
de doelmatigheid van wettelijke en andere
voorzieningen met betrekking tot het be-
kleeden van het lidmaatschap van de ver
tegenwoordigende lichamen door personen,
wier staatkundig streven kennelijk is ge
richt op verandering der staatsinstellingen
met toepassing of bevordering van onwet
tige middelen.
Overigens is de regeering van oordeel, dat
zoowel tegen onderschatting als tegen over
schatting van den invloed van het natio
naal -soc ialisme moet worden gewaakt. On
derschatting van dien invloed zou het zijn,
indien men zou meenen, dat bij handhaving
van ongewensohte toestanden op het stuk
van gezagshandhaving, niettemin in Neder
land geen gevaar voor nationaal-socialisti-
sche experimenten zou bestaan. Overschat
ting daarentegen zou het wezen, indien
men zou vreezen, dat bij krachtige gezags
handhaving en juist gebruik van onze con
stitutioneele staatsinstellingen niettemin
ook in Nederland de nation aal-socialistische
beweging op den duur haar aantrekkings
kracht zou behouden. Voor die vrees ziet
de regeering niet den minsten grond.
Inderdaad zou, indien het lidmaatschap
der N.S.B. aan ambtenaren werd verboden,
omdat zij een algeheele omzetting van ons
politiek en sociaal bestel nastreeft, op ge
lijken grond ook de bevoegdheid om lid
der S.D.A.P. te zijn aan alle ambtenaren
moeten worden ontzegd. Een dergelijk stre
ven is echter de oorzaak van het verbod
niet .Dat de N.S.B. voor ambtenaren ver
boden is verklaard, vindt dan ook zijn oor
zaak in het aansporen tot het niet naleven
van een overheidsbevel. Wanneer mocht
blijken dat ook van sociaal-democratische
zijde dergelijk optreden wordt aangepre
zen, zou een gelijke maatregel voor de leden
der S.D.A.P. niet achterwege blijven.
Het Crisiscongres van den
Middenstand
SANEERING EN
BESCHERMING.
Op het op Dinsdag 6 Februari a.s. in
den „Dierentuin" te 's Gravenhage te hou
den buitengewoon congres van den Ned.
R.K. Middenstandsbond zal worden uit
eengezet en toegelicht het program tot or
dening, saneering en bescherming van het
middenstandsbedrijf, dat de Ned. R.K.
Middenstandsbond eind November j.l. heeft
opgesteld als resultaat der behandeling van
dit vraagstuk op zijn in September 1933 te
Breda gehouden 10e congres.
Van de regeering vraagt de Ned. R.K.
Middenstandsbond, teneinde op zoo kort
mogelijken termijn in het bijzonder in den
detailhandel tot ordening en saneering
en binnen dat kader tot bescherming van
het zelfstandige middenstandsbedrijf te
kunnen geraken:
Spertijd in de detailhandel.
I. Tijdelijke stopzetting van vestiging, of
met vestiging gelijk te stellen uitbreiding
of bedrijfsomzetting, in den detailhandel
gedurende twee jaren en wel voor eiken
ondernemings- en bedrijfsvorm, verbruiks
coöperaties en filialen niet uitgezonderd.
Voor de toekomst: vestigings-
eischen.
U Gedurende het tijdvak, waarin het
vestigingsverbod beidt, moeten door de
georganiseerde bedrijfsgenooten (werkge
vers en werknemers) branchegewijs nor
men worden ontworpen, waaraan nieuwe
ondernemers en ondernemingen in de be
treffende branche moeten voldoen alvo
rens zij zich in die branche kunnen vesti
gen.
De wet geve aan den Minister van Eco
nomische Zaken de bevoegdheid om ves
tiging in een bedrijfstak, na verloop van
den gestelden spertijd, te binden aan de
door de georganiseerde bedrijf sgenooten
ontworpen en door hem gehoord den
middenstandsraad, of andere daartoe in te
stellen instantie goedgekeurde normen.
Afdoend optreden tegen on
eerlijke en onbehoorlijke
concurrentie.
ni. Met kracht worde door de overheid
ter hand genomen de bestrijding der on
eerlijke en der in ruimen zin sociaal-eco-
Hedenmiddag om 4 uur is in het gebouw
van de Kamer van Koophandel en Fabrie
ken voor Rijnland te Leiden door den voor
zitter, den heer D. ten Cate Brouwer, ge-
installeerd het Pelikaan Comité Rijnland.
De heer ten Cate Brouwer sprak als
volgt:
Toen de Burgemeester van Leiden mij
als lid van het Algemeen Pelikaan-Comité
verzocht de vorming van een Leidsch Co-
mité op mij te nemen en daaraan leiding
te geven, heb ik aan dat verzoek met ge
noegen gevolg gegeven.
Met de heeren Burgemeesters van de Ge
meenten Noordwijk, Katwijk, Sassenheim
en Alphen a. d. Rijn werd daarna de wen-
schelijkheid besproken van de vorming van
een algemeen Pelikaan-Comité voor het
gaheele district van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor Rijnland, welke
bespreking leidde tot de vorming van het
Rijnland-Comité, omvattende 26 gemeen
ten.
Aan het tot stand komen van het Rijn
land-Comité heb ik met te meer genoegen
mijn tijd en krachten willen geven, omdat
daardoor des te beter zou uitkomen, dat
de enorme ongeëvenaarde prestaties van de
Pelikaan-bemanning in hare gevolgen ook
van zeer groote economische beteeken is
voor ons land kunnen zijn.
Niemand zal kunnen ontkennen, dat een
grootere frequentie-mogelijkheid in het
post- en personenvervoer en een hoogere
intensiteit van het verkeer in het alge
meen vooral voor ver uiteenliggende en
toch op elkander aangewezen landen voor
uitbreiding van de handelsbetrekkingen
een krachtigen stimulans vormen.
Tijd spaart geld, b,et is een reeds zeer oud
Hollandsch spreekwoord.
Gold dit voor onze handelsbetrekkingen
met Oost-Indië, ten tijde van het bestaan
der Oost-Indische Compagne, hoe meer is
zulks thans het geval, nu de geweldige in
dustrialisatie van Japan, dit land in staat
stelt meer en meer in de import-behoefte
van Ned. Oost-Indië te voorzien.
De groote veranderingen, die in de laat
ste 30 jaren in de economische structuur
van diverse landen hebben plaats gevonden
als gevolg van een verwetenschappelijkt
voortbrengingsprooes, hebben ook wijzi
ging gebracht in de mentaliteit van de
kooplieden.
De voorheen toegestane en gebruikelijke
leverings-termijnen van gekochte goederen
worden hoe langer hoe meer verkort. Waar
men. gisteren over dacht, wil men liefst
morgen reeds geleverd zien. Deze veran
derde opvatting vraagt van den handel,
dat hij zoo spoedig mogelijk grondig ge
oriënteerd is van alle fluctuaties van prij
zen en kwaliteiten van alle soorten koop
mansgoederen.
De tijden, waarin op aanbiedingen uit
het moederland 6 of 8 weken kon worden
gewacht, passen niet meer in het tegen
woordige handelsverkeer.
Telegraaf en telefoon zijn de eersfee ge
weest, die het onvoldoende van dé oude
handels-methoden duidelijk aangetoond
hebben.
Toch kan langs telegraphischen of tele-
fonischen weg niet elk gegeven verstrekt
worden, vaak zijn uitvoerige beschrijvin
gen noodzakelijk, moeten teekeningen wor-
nomisch ontoelaatbare concurrentiemidde
len. Met name valt hieronder:
a. Regeling van het uitverkoopwezen.
b. Algeheel verbod van toepassing van
het cadeaustelsel.
c. Wettelijke regeling van het rabat- en
kortingstelsel.
d. Verwijdering en wering uit de waren
huizen van die instellingen en afdeelin-
gen, welke meer op het verlokken van het
publiek, dan op een voorziening in de be
hoefte zijn ingesteld (lunchrooms en buf
fetten, postkantoren, kinderspeelplaatsen,
kapsalons, leesbibliotheken, tentoonstellin
gen, bagagedepots enz.)
e. Uitbreiding van de wettelijke bepalin
gen op de oneerlijke concurrentie tot een
wet tot bestrijding der oneerlijke en on
toelaatbare concurrentie in den ruimsten
zin des woords.
Vergunningstelsel voor groot-
onderneming en coöperatie.
IV. De vestiging en uitbreiding der groot
onderneming in den detailhandel en der
coöperatie buiten het persoonlijk econo
misch werkterrein der deelnemers worde
blijvend gebonden aan een vergunning, af
te geven door een plaatselijke instantie,
met dien verstande, dat deze vergunning
alleen kan worden afgegeven als de wen-
schelijkheid van de betreffende vestiging
of uitbreiding in sociaal-economisch op
zicht positief is aangetoond.
Hedenmiddag geïnstalleerd.
den verstrekt, ook monsters in natura wor
den overgelegd.
Wanneer wij dit alles goed realiseeren,
dan begrijpen wij, ondanks de moderne
middelen voor het snel overbrengen van
het gesproken woord, hoe noodig het is, dat
er als aanvulling daarop ook tot stand
kome een snel postverkeer, voor monsters
en toelichtingen.
Dan begrijpen wij, dat de vlucht van
den Pelikaan, die in 8 dagen heen en terug
vloog naar Oost-Indië, een groote belofte
voor de toekomst voor het handelsver
keer tusschen Moederland en Koloniën in
zich houdt.
Dan beseft men, dat dit gebeuren juist
in den tegenwoordigen tijd, waarin de eco
nomische nood van Nederland zoo hoog
gestegen is, van veel omvattende beteeke-
nis kan zijn.
Ook Ned. Oost-Indië maakt thans zeer
ernstige tijden door. Hulp, vooral finan-
cieele, van het moederland is thans drin
gend noodig. Deze hulp, die verleend moet
worden en ook verleend wordt, zal in In-
dië, beter dan ooit, gewaardeerd worden.
Het saamhoorigheidsgevoel zal een vrucht
bare bodem zijn waarop de handelsbe
trekkingen, die in den loop der laatste ja
ren zoozeer verslapt waren, tot nieuwe op
leving kunnen komen.
Nederland kan niet zonder Indië, Indië
niet zonder Nederland.
Begrepen moet worden, dat de gevolgen
van de economische crisis het best door
staan worden wanneer de handen ineenge
slagen worden.
De vraag naar Nederlandsche producten
moet toenemen. En al zjjn de tijden dan
daarvoor momenteel ong\mstig, aangeno
men mag worden, dat het zeer groote prijs
verschil in voortbrengingskosten tusschen
Japan en Nederland in de toekomst zich
zal wijzigen.
Het is een bekend verschijnsel, dat in
landen die zich snel en beteekenis-vol ge
ïndustrialiseerd hebben, de loonen op den
duur stijgen, in Holland streeft men ern
stig naar een verlaging van de productie
kosten en wanneer dit streven practische
resultaten oplevert, hetgeen een levensbe
hoefte voor ons land is, dan kan het han
delsverkeer zich in de eerste plaats met
onze eigen Koloniën zeer zeker herstellen.
Daarbij is echter onder alle omstandig
heden een snel postverkeer een onmisbare
voorwaarde en daarom is de vlucht van
den Pelikaan voor ons land van de groot
ste beteekenis.
Niet alleen de vlucht van den Pelikaan,
neen, vooral ook moet in dit verband ge
noemd worden de vlucht van den snellen
Postjager, zyn even dappere en even des
kundige bemanning hebben in bovenstaand
verband het hart van alle zakenmenschen
getroffen, een snelheid van ongeveer 30U
K.M. pér uur, brengt ons Indië op een
afstand, die in een paar dagen te overwin
nen is.
Doch niet alleen uit economisch oogpunt
zijn deze vluchten voor ons land van het
grootste belang. „Boven het materieeie
doel stond de roem van het vaderland", zei
Minister de Wilde. En zoo is het!
Deze vluchten vestigden nog weer eens
de aandacht van de geneele wereld op des
kundigheid, ondernemingszin, en voort-
varenaneid van het Ned. Volk.
Zooals de universiteit hier ter stede
reeds meerdere eeuwen als een centrum
van hoog wetenschappelijke cultuur ons
land verneft en siert in de rij der vol
ken, zoo hebben de vluchten van de „Pe
likaan en de Postjager" het kunnen en
kennen van het Neder landsche Volk weer
op een voor ons vleiende wijze belicht.
Het is dan ook geen wonder, dat Re-
geering en Volk zien hoe langer hoe meer
bewust worden van het feit, dat voor Ne
derland op het wereldluchtverkeer een
schoone toekomst is weggelegd.
Onze vooroudere in de 16e en 17e eeuw
wisten zich door handel en scheepvaart
een eerste plaats te veroveren in de rfj der
volkeren, dank zij de daarvoor gebrachte
offers van overheid en particulieren en
dank zij de risico's, welke men dorst té
nemen.
Wil men aan ons land thans de kans om
op luchtvaartgebied internationaal iets te
beteekenen, niet onthouden, dan zal iede
re Nederlander, die het met zijn land op
recht meent, daaraan moeten medewerken.
Daartoe geïnspireerd door de succesvolle
vlucht van den Pelikaan is het Pelikaan-
Comité opgericht met het doel een lucht
vaartfonds te stichten.
Dit nationaal luchtvaartfonds heeft ten
doel het bevorderen en steunen van de
Nederlandsche luchtvaart in den meest al
gemeen en zin, teneinde de Nederlandsche
ondernemingsgeest op dit gebied aan te
wakkeren en realiseerbaar te maken wat
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE
BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Het Engelsche standpunt inzake de ont
wapeningskwestie (2de blad).
Heden wordt de eerste verjaardag van
het Hitler-regiem in Duitschland gevierd
(2de blad).
Daladier kabinets-formateur in Frank
rijk (2de blad).
Groote overstroomingen in Zuid-Ameri-
ka. Er zouden 100 dooden zijn (Buitenl.
Berichten, 2e blad).
BINNENLAND.
Het standpunt der regeering inzake de
bescherming van ons Staatsbestel. (2de
blad).
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerkn., 2de blad).
Wetsontwerp inzake cumulatie zal spoe
dig verschijnen. (2de blad).
Te Jonre zijn drie jongens door het ijs
gezakt, waarvan er twee verdronken.
(Gem. Ber., 3de blad).
LEIDEN.
De installatie van het Pelikaan-comité
Rijnland. (1ste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Groeiende belangstelling voor hockey in
R.-K. verband. (3de blad).
anders zeer tot schade van Nederland on
verricht zou blijven.
En met dit doel voor oogen is door mij,
met den gewaardeerden steun van alle
Burgemeesters uit het district van de Ka
mer van Koophandel voor Rijnland, dit
Comité gesticht. Van harte hoop ik, dat
voor dit sympathieke, bij uitstek nationale
doel ieder zich een offer, klein of groot
getroosten zal.
Hartelijk dank ik u allen dat gij aan
mijne uitnoodiging om tot dit Comité te
willen toetreden, wel gevolg hebt willen
geven. Moge het resultaat van uwen arbeid
ons voldoening schenken.
Hiermede verklaar ik uw Comité ge
ïnstalleerd.
SAMENSTELLING VAN HET COMITé.
Leden van het eere-comité zijn de hee
ren Burgemeesters van de volgende ge
meenten: Ter Aar, Alphen a. d. Rijn, Bent
huizen, Hazerswoude, Katwijk, Koudekerk,
Leiden, Leiderdorp, Leimuiden, Nieuwkoop,
Nieuwveen, Noordwijk, Noordwijkerhout,
Oegstgeest, Rijnsaterwoude, Rijnsburg,
Sassenheim, Valkenburg, Voorhout, Voor
schoten, Warmond, Woubrugge, Zevenho
ven, Zoeterwoude.
Eere-voorzitter werd mr. A. v. d. Sande
Bakhuyzen, Burgemeester van Leiden.
Leden zijn:
Leiden: F. H. Ansingh, Dr. P. C. v.
Arkel, Ir. A. C. Binnendijk, Prof. Mr. D.
van Blom, S. J. C. Dunlop, N. C. F. van
Ginkel, P. A. de Gooyer, Ir. F. H. E. Guljé,
J. A. van Hamel, J. E. Haitsma Muliër, J.
W. Henny, J. Heringa, Ir. J. J. G. van Hoex,
Mr. P. J. Idenburg, Dr. P. G. Knibbe, P. C.
Labryn, L. de Lange, Mr. G. H. E. Nord
Thomson, D. Parmentier, Mr. P. A. Pijn-
acker Hordijk, J. F. X. Sanders, J. v. Se-
venter, H. Tieleman, Mr. F. F. J. Trapman,
E. W. Wichers Rollandet, Th. B. J. Wilmer.
Alkemade:
C. Bontje, Dr. A. van der Bijl, G. W. A.
Gründemann, K. Hoff, J. van Iterson, C.
E. M. Jagers, P. de Jong Cz., C. van Lent,
J. S. Pennings, S. Strijk, J. P. Uljee.
Alphen a. d. R jj n:
J. L. H. Boeren, J. A. Bos, H. van Kleef,
A. den Ouden, L. Sprey Jzn., Mevr. W. van
Wermeskerken-van Julsingha.
Benthuizen:
J. v. d. Berg, W. C. Diephout, C. v. <L
Knyff, A. Paul.
Hazerswoude:
F. C. Engelberts, F. Wezelenburg, D. de
Bruijn.
