No. 7720 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN BINNENLAND 75ste Jaargang VRIJDAG 26 JANUARI 1934 DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt by vooruitbetaling: Voor Lelden 19 cent per week2.50 per kwartaal tij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I! GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiëo 30 cent per regd Voor Ingezonden Mededeelingei: wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten noogste 3U woorden, v/aarin b®- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur m verhuur, koop en verkoop: 0.50 DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN. CHE. HIST. UNIE 25 JAAR. In de met vlaggen feestelijk versierde zaal van „Twee Steden Palace" aan het Buitenhof te 's-Gravenhage, vergaderde de Centrale Haagsche Kiesvereeniging van het 25-jarig bestaan dier partij. Prof. jhr. mr. B. C. de Savornin Loh- man hield een rede met het onderwerp: „Iets over de geschiedenis der Chr. Hist. Unie". Spreker ving aan met een herinnering aan het conflict de Savornin Lohman Kuyper, dat, zijn oorzaak vindend in een diepgaand verschil van inzicht in de grond slagen van ons staatsbestel,, leidde tot een secessie van eerstgenoemde met zijn vol gelingen uit de A.-R. partij. Spreker behandelde de vraag, of er aan leiding is, om op hereeniging van de Chr. Hist. Unie en de Ant. Rev. partij aan te sturen. Hij erkende, dat, al is nader ver band en wellicht fusie, het ideaal, groote voorzichtigheid met het oog op ban en achterban van beide partijen eisch is. Ge forceerde eenheid kan veel bederven. Die gelooven, haasten niet, maar men verlieze het ideaal van samenwerking niet uit het oog. Voorshands zullen beide partijen haar eigen weg moeten gaan. OPHEFFING MILITAIRE ACADEMIE. Vrijw. Landstorm verdwijnt? Eerstdaags zal het rapport verschijnen der commissie-Idenburg inzake bezuiniging bij land- en zeemacht. Twee zeer belangrijke punten zullen daarin vormen de opheffing van de Mili taire Academie te Breda (aan de leerlin gen der eerste klasse is reeds medegedeeld dat, indien zij voor 't overgangsexamen niet slagen, zullen worden verwijderd) en van den Vrijw. Landstorm. LOONSVERLAGING BIJ DE SPOORWEGEN. Gaat op 1 Mei a.s. in. Het bureau van den Personeelsraad heeft een nieuwe bespreking gehad inzake de loonsverlaging met den Minister van Wa terstaat. Ir. Kalf verklaarde, dat het re sultaat der besprekingen tusschen de di rectie en den Personeelsraad zeer ver be neden zijn verwachting was gebleven. Als gevolg daarvan viel er niet aan te denken den geldigheidsduur van het R. D. V. te verlengen tot 1 Juli 1934. Voorts was zijne Exc. van oordeel, dat de gewijzigde loonregeling slechts zal mogen gelden tot 1 Jan. 1935 voor welk tijdstip volgens het oordeel van den Mi nister een algeheele herziening van het R. D.V. haar beslag zal moeten hebben gekre gen. Na langdurige besprekingen waarbij het bureau van den raad zijn bezwaren tegen de denkbeelden van den minister heeft in gebracht, heeft Zijne Exc. zich ten slotte bereid verklaard te zullen bevorderen, dat de datum van het thans geldende R.D.V. verlengd zal worden tot 1 Mei 1934 op wel ken datum dus de nieuwe loonsverlaging in werking zal treden. Ze wordt dus twee maanden vroeger toegepast dan door de organisaties is verzocht. REISVERKEER NEDERLAND— DUITSCHLAND. Volgens de statistiek van het Statistische Reichsamt over het vreemdelingenverkeer in Duitschland welke gaat tot en met 1932 werd in laatstgenoemd jaar door de Ne derlanders het grootste bedrag in Duitsch land uitgegeven, nl. R.M. 26 millioen, daar na kwamen de Amerikanen met R.M. 12 millioen en de Engelschen met R.M. 8 mil lioen. In totaal werd in 1932 door buiten landers in Duitschland uitgegeven R.M. 100 millioen. In 1928 stonden de Amerikanen op de eerste plaats met een bedrag van R.M. 40 millioen, daarna kwamen de Nederlanders met R.M. 28 millioen, terwijl de totale uit gaven der buitenlanders in 1928 R.M. 180 millioen bedroegen. Hier staat echter tegenover dat de Duit- schers Nederland slechts weinig bezoeken. In 1928 werd door Duitschers in Nederland uitgegeven een bedrag van R.M .6 millioen en in 1932 nog slechts een bedrag van R.M. 3 millioen. Door Nederlanders werd in 1928 dus voor R.M. 22 millioen meer uitgegeven dan door Duitschers in Nederland, welk bedrag in 1932 zelfs nog steeg tot R.M. 23 millioen. PENSIOENVERHAAL VAN AMBTENAREN. Verhooging van 3 tot 4/*, pet. imperatief. j In de jongste vergadering vam de Cen trale Commissie van Georganiseerd Over leg in Ambtenaarszaken werd behandeld een ontwerp van wet tot wijziging van de Pensioenwet 1922, strekkend o.m. om: a. het van 3 pet. tot 4pet. op te voeren verhaal van eigen pensioen zoomede dat van gezinspensioen imperatief te stéllen; b. voor de ambtenaren, op 31 Dec. 1933 in dienst, die op dezen datum den 60-jari- gen leeftijd hebben bereikt de op genoem den datum bestaande pensioensuitziohten te handhaven. Door verschillende organisaties werden tegen het imperatief-stellen van het pen sioenpremiever haal bezwaren gemaakt, ter wijl o.m. de wensch werd uitgesproken van het vaststellen van een ruimeren aanpas singstermijn van de lagere corporaties. Voorts werden ten aanzien van de hand having van pensioensuitziohten de in de vorige vergadering kenbaar gemaakte ver langens weder geuit. Aanbevolen werd een ingestelden maatregel in elk geval ook te doen gelden voor hen, die op 31 December 1933 40 voor pensioen tellende dienstjaren in rekening konden brengen. De Regeeringsdelegatie zegde toe een en ander ter kennis van de Regeering te zullen brengen. VERJAARDAG VAN DEN EX-KEIZER NADERT. Men schrijft uit Doorn aan de „Tele graaf': Op zijn vierkanten kilometer vreemden bodem viert de gewezen keizer van Duitsch land straks zijn vijf en zeventigsten ver jaardag en zjjn kleine hofhouding is in rep en roer vanwege alle drukte, die er aan verbonden is vanwege alle gasten die komen zullen en die met eens allen on dergebracht kunnen worden in het toch niet onaanzienlijke slot, dat zoo rustig en voornaam tusschen de boomen ligt en naar het uiterlijk bekend is over de geheele we reld, als het overigens niet onaangename ballingsoord van een eens machtig heer- scher. In het dorp is nog niets te bespeuren de hooge gasten zijn nog niet gearriveerd en Doorn heeft het uiterlijk van alle dor pen die in den zomer een druk vreemde lingen-seizoen hebben, doch in den win ter in een soort van dommeling geraken, waaruit zy tegen het voorjaar gewekt worden. Doch iedereen spreekt over den bewo ner van huize Doorn en gij zult bijvoor beeld bij den boekhandelaar een portret in de étalage zien, als hommage aan den straks 75-jarigen, die bijzonder populair is, ook al omdat zijn aanwezigheid hier een niet onbelangrijke bron van inkomsten voor bet dorp heeft geschapen. De ex-keizer is de centrale figuur van het dagelijksche leven hier men vertelt van zijn gewoonten en liefhebberijen men bewondert het fraaie rosarium, dat hy aan de bevolking schonk en men ziet ook gaarne de pelgrims uit het Duitsche, land, die in niet gering aantal geregeld naar Doorn komen om van hun trouw te doen blijken. Een oogenblik scheen het, dat Doorn zijn belangrijkste inwoner zou veriezen het was toen de politieke situatie in Duitschland voor een terugkeer gunstig leek doch nu zijn de wolken althans voor de Doornaars weer opgetrokken. De keizer blijft. Men heeft al kunnen lezen %velke gas ten verwacht worden, en als ik in hotel Pabst mijn kamer opzoek, heb ik 'n oogen blik het gevoel, dat ik in de Almanach de Gotha verzeild geraakt ben. Een gansche corridor is in beslag genomen door de gasten van den jarige en op de deuren zijn kaartjes geprikt, waarop ik de in sier lijke Gothische letters geschreven namen lees: Ihre königliche Hoheit Prinzessin Her- zeleide. Ihre königliche Hoheit Frau Prinzessin Oskar von Preussen. Seine königliche Hoheit Prinz Burkhard. Seine königliche Hoheit Prins Oskar von Preussen. Seine königliche Hoheit Prinz Karl Franz Josef. Doch van al deze koninklijkheid is nog niets aanwezig behalve de naamkaarten. Vanmorgen zijn op het slot de arme be woners van Doorn ontvóngen ter gelegen heid van 's keizers verjaardag en hebben gaven in hout en levensmiddelen ontvan gen en prinses Hermine heeft deze uitge reikt. De ex-keizer maakte vanmorgen een autotocht en schijnt zich in een goede ge zondheid te bevinden. En voor de rest ko men er ieder oogenblik groote zakken post het poortgebouw binnen het staat niet stil en degenen, die al deze post te ver werken krijgen hebben geen sinecure. Dan is er een geweldig wildzwijn aangekomen uit Duitschland en dat is dan ongeveer het nieuws, dat rondgaat in de buurt van het groote huis, dat geheimzinnig tusschen de boomen ligt en dat alleen genaderd wordt door degenen, die de angstvallige surveil lance van de rijksveldwacht in de poort overwinnen kunnen. Tot hen behooren niet de Nederlandsche en buitenlandsche pers. DE UITZENDING VAN DE V.A.R.A. Minister komt niet op zijn beslissing terug. De minister van binnenlandsche zaken gezien het schrijven van Arbeiders Radio Amateurs (VA.R.A., Hilversum) van 20 Januari 1934, houdende verzoek om intrek king van de beslissing, genomen bij zijn beschikking van 17 Januari 1934 nummer 10, waarbij aan de V.A.R.A. de bevoegd heid tot het doen van uitzendingen op Za terdag 27 Januari 1934 is ontnomen; deelt aan genoemde Vereeniging mede, dat er, ook na overweging van de tegen zijn be slissing van 17 Januari j.L nummer 10 door de VARA aangevoerde bezwaren en na hernieuwde overweging van de gron den, waarop die beslissing berust, geen ter men heeft kunnen vinden daarop terug te komen. BRUG TE KATWIJK. De provinciale waterstaat van Zuid-Hol land deelt mede, dat de brug over het uit- wateringskanaal te Katwijk door aanva ring buiten werking is gesteld. Hierdoor is de weg WassenaarKatwijkNoord wijk voor het doorgaand verkeer voor onbepaal- den tijd gestremd. De voorgestelde loonsverlagingen van het gemeentepersoneel te Zaandam. Men meldt aan de „N.R.Crt.": Zooals is medegedeeld hebben B. en W. voorstellen aanhangig gemaakt tot het op nieuw verlagen van de salarissen en loo- nen van het gemeentepersoneel. In afwijking met den toegepasten regel bij vorige loonsverlagingen, om deze procents- gewijze te doen geschieden, stellen zij thans voor alle loonen, zoowel die van de arbei ders als van de ambtenaren gelijkelijk met 200 per jaar te verlagen. Hiertegen komen de arbeiders in verzet, omdat zij van oordeel zijn, dat deze gelijke korting veel zwaarder drukt op de lage loo nen, dan op de hoogere waar deze haast niet merkbaar is. Daarbij komt, dat de tijdelijke korting van 1933 vervalt, zoodat voor de hoogere inkomens deze verlaging zelfs een verhoo ging van wedde inhoudt. B. en W. geven dit toe: alle ambtenaren met een inkomen boven 4.500 gulden wor den door deze regeling, vergeleken bij i 1933, beter. Ondanks dit oordeelen B. en W. hun voor stellen niet onredelijk. Toen in 1920 de salarissen en loonen wer den herzien, zijn die der ambtenaren met ongeveer 20 procent gestegen, terwijl de loonen der arbeiders 40 a 50 pet. omhoog zijn gegaan. In vergelijking met andere gemeenten en met hetgeen in het particuliere bedrijf wordt betaald, zijn de salarissen der ambte naren niet hoog en zeker niet tegenover de loonen der werklieden. Zou men nu een procentsgewijze korting toepassen, dan werd die verhouding nog ongunstiger. Daarbij gaan de loonen der arbeiders ook na de verlaging nog boven die te Amster dam en bij het Ryk uit. B. en W. meenen, dat bij de voorgestelde regeling de belangen der arbeiders niet uit het oog verloren zijn en deze zeker niet gunstiger zouden zyn, wanneer het rapport- Schouten leidraad zou geweest zijn bij de beoordeeling. Dinsdag as. komen deze voorstellen in bespreking in het Georganiseerd overleg. ZWARE BEPROEVINGEN VOOR KATHOLIEKE PRIESTERS IN SOVJET-RUSLAND De katholieke wereld herinnert zich nog de portreten van de katholieke priesters, die onlangs uit de Sovjet-Gevangenschap zijn bevrijd en in Litauen en Letland te rugkeerden. Wat deze wakkere verdedi gers van het geloof in Rusland te verduren hadden is van groot documentair belang als bijdrage tot de geschiedenis der gods dienstvervolging in de Sovjet-Republiek, Het Poolsche Katholieke Persbureau K.A.P publiceert thans de korte inhoud van een brief, welke door een dezer priesters aan een Poolschen vriend werd geschreven. Daarin lezen we o.m. het volgende: „De zesde Juli 1932", schrijft de Eerw. heer Z., „werd ik met andere gevangenen naar het Kremlin overgebracht en in de z.g. „Hedisolator": „geisoleerde cel", in het huis van bewaring opgesloten, om twee dagen later verhoord te worden door Com missaris Pauker. Bij dit verhoor begon de Commissaris razend van woede den Paus te belasteren en wond zich zoo op, dat ik niet meer wilde antwoorden en pas nadat hij mij verzekerd had, dat hij verder kalm zou zijn, zetten wij het gesprek voort. Den 12den Juli werden enkele van ons opnieuw naar Archangel aan de Witte Zee terug gezonden, waar wij afzonderlijk werden opgesloten in volslagen eenzaamheid. Enkele maanden later werd ons toege staan elkander van tijd tot tijd op te zoe ken. Op 1 Januari 1933 liet men ons op een boerderij werken. Eerst moesten we voor de koeien, later voor de paarden zor gen en eindelijk kregen we werk in de broeikassen. Ofschoon wy recht op beter voedsel hadden, daar wij ziek waren, le den we zoo'n honger, dat we nauwelijks op onze beenen konden staan. Eenigen tijd later begonnen onze lichamen op te zetten en om ons leven te redden kookten we dis tels en kikkers, die we uit de moerassen opvischten. Nu en dan zocht ik schelpdie ren aan zee en voedde me met hun inhoud, maar daarvoor had ik speciale vergun ning noodig. In dien tijd ontsnapten er re ven gevangenen en de bewaking werd daarom strenger. De gevangenen hadden bij hun vlucht de Commandant der gevan genis gedood en van zijn wapens beroofd en vervolgens twee soldaten ontwapend. Na een feilen strijd op den weg van Ho- gilniki met een troep roode soldaten, slaag den zij er in om een boot machtig te wor den en in zee te steken. Een van hen werd op de vlucht gedreven, de anderen werden uit de vliegtuigen, die ter vervolging wa ren uitgezonden met mitrailleurs neerge schoten. Slechts één werd levend overge leverd aan zijn vervolgers. In de laatste dagen van Juli werden mijn vriend en ik naar den „Isolator" ge bracht van de Solowki-eilanden; wij wer den dus weer cellulair gevangen gezet. Het was de laatste maal, dat ik mijn vriend zag. Op het eind van Augustus werd ik ge heel onverwachts in aller haast door sol daten weggehaald. „Gauw, gauw, en neem bagage mee", schreeuwdèn zij en trokken my in een vliegmachine. Alles wat ik had bleef in mijn cel, ook het beetje geld, dat ik nog bezat, bleef in de gevangen iskas. In de vliegmachine intmoette ik de eerw. heer Pronchienis. Twintig minuten later arriveerden wij te Kemi, evenéens aan de Witte Zee gelegen, waar wij weer in „Ido- lators" werden opgesloten. Toen ontmoette ik de eerw. heer Bugienis. Den volgenden dag werden we op transport gesteld naar de Butyrki-gevangenis te Moscou. Den 19den October kwamen wij te Kow- VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De worsteling tusschen Kerk en Staat in het nieuwe Duitschland. De vonnissen te gen de geestelijken te Miinchen en de op positie in de Evangelische Kerk. (2e blad). De schandalen-serie in Frankrijk (2de blad). Groote scheepsramp in China. (BuitenL Ber. 2de blad). DE STRIJD OM DE ZICHTBAAR HEID VIA DE AETHER AMERIKA. ENGELAND EN ITALIË NEMEN THANS TELEVISIEPROEVEN. In verschillende staten der oude en nieuwe wereld is reeds geëxpe rimenteerd op het gebied van te levisie. In de laatste tijd houden Amerika, Engeland en Italië zich met die zaak bezig, waarbij de strijd eigenlijk tusschen Europa en Amerika wordt gevoerd. Ingenieurs van de E.I.A.R., de Italiaan- sche corporatie, die belast is met de om roep, hebben het eerste Italiaansche teie- visie'-zend- en .ontvangstation in het elcc- triciteitspaleis te Turijn ondergebracht. Er zal van de 5 a 8-meter-golven gebruik wor den gemaakt. Opvoeringen in theaters, straattooneelen, huldigingen etc. komen voor uitzending in aanmerking. Een regel matige dienst zal pas worden onderhouden, wanneer te Rome een dergelijk station zal zijn voltooid; dit wordt speciaal voor de uitzending van geluidsfilms ingericht. Van meer belang dan deze Zuid-Europee- sche pogingen zijn de in Engeland georga niseerde uitzendingen, te eerder, omdat de V.S. daarbij ook een rol spelen. Verschillende systemen worden tegen elkaar afgewogen, waarbij voornamelyk twee maatschappijen om de voorrang vechten. De eene is de „Baird Television Ltd.", de andere de „Electric and Musical Industries". Terwijl de Baird-maatschappij I met Engelsch kapitaal werkt, ontvangt de concurrent haar instructies uit Amerika. De eerste wordt gesteund door mr. Isidore Ostrer, een bekend Britsch magnaat, direc teur van de „Gaumont-British Film Com pany" en eigenaar van theaters en kran ten. De „Electrical and Musical Industries" BINNENLAND. Dameshoeden- en bontzaak te Alkmaar hedennacht door brand verwoest. (Laatste Ber.). SPORT EN WEDSTRIJDEN. Fransche overwinning in de Sterrit naar Monte Carlo. (3de blad). De wereldkampioenschappen biljarten te Genève. (3de blad). behoort tot een uitgebreide combinatie, waarvan ook de Columbia Gramophone (H.M.V.) deel uitmaakt. De B.B.C. heeft haar in de gelegenheid gesteld proef te zenden in het Engelscne omroeppaleis, maar een licende tot het oprichten en in standhouden van een station binnen de grenzen van Grooc-Brittannië zou haar zyn geweigerd. Een der kopstukken van deze corporatie zou kort geleden Europa bereisd hebben, ten einde na te gaan waar en op welke wyze er ultrakortegolf zenders voor televisie zouden kunnen neergezet wor den. Een dergelijk feit is van de grootste beteekenis. Want wie in de toekomst de televisie be zit, beheerscht de wereld. Men weet, welke invloed de bioscoop op onze daden en ge dachten uitoefent. Het staat overigens vast, dat de televisie in laatste instantie zal neer komen op de emanatie van geluidsfilms. Welnu, de „Electrical" wordt gecontro leerd door de „Big Radio Corporation", die ook de Amerikaansche nationale omroep bezit. Een net van televisiezenders in Eurupa, geëxploiteerd door de U.S.A. zou derhalve tot een volledige Amerikanisee- ring kunnen leiden. De strijd om de zichtbaarheid via de aether. Men dient in aanmerking te nemen, dat men de bioscoop thuis zal hebben en er niet één of twee maal in de week, maar iedere dag van zal genieten, zooals men thans de gewone raaio dagelijks savoureert. Een Engelsch radio-expert liet zich als voigt uit: „Een combinatie, die het beste televisiesysteem ter wereld zou ontdekken en daardoor het monopolie van de aether- golven zou verwerven, ware niet alleen in staat millioenen ontvangtoestellen te ver- koopen, maar zou bovendien alle landen kunnen bewerken met haar eigen films, advertenties en ideeën. Wall-street zou op die manier de wereldopinie kunnen kne den". Men ziet, dat het hier principieele din gen betreft! De beroemde uitvinder Marconi, is by de „Electric" geïnteresseerd. De „Ameri- con Telephone en Telegraph Company" werkt met naar eveneens samen. Een groot financier als David Sarnoff is haar direc teur. Sarnoff is ook het hoofd van de ge weldige Amerikaansche „Radio Corpora tion" en voorzitter van de „Radio-Keith- Orpheum Corporation". Binnen enkele maanden zal blijken, welk stelsel het meest waard is: het Angelsaksi sche of dat der Yankees. Terwijl laatstge noemden in het Broadcasting House demon- streeren, heeft de Baird-maatschappy toe- stemming van den hoofdpostmeester gekre- j gen om de torens van Chryscal Palace voor haar doeleinden te gebruiken, i Men bedient zich o.a. van een soort gra- mofoonplaten, waarop het licht als geluids trilling is vastgelegd. Bij afdraaien op het hiertoe geconstrueerde apparaat wordt het geluid weer in beeld omgezet. Tusschen Londen en Glasgow wordt de telefoontele visie aangewend. Men ziet en hoort elkaar tydens het gesprek-over-de-kabeL De z.g. noctovisie, waarbij men door de mist heen „tuurt" met behulp van infra- roode straling, is nu ook in zwang geko- j men. Schepen en vliegtuigen trekken cr profijt van.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1934 | | pagina 1