DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
KATHOLIEK LEIDEN LEEFTI
25ste Jaarpanor
MAANDAG 15 JANUARI 1934
No. 7710
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 tl
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen word»
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten noogste 30 woorden, waarin be»
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur m
verhuur, koop en verkoop: 1 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
V Rondom Marinus v. d. Lubbe
De houding der Duïtéchers rondom Ma
rinus van der Lubbe. heeft, van welken
kant men het ook beziet, geen sympathie
gewekt om 't niet krachtiger te zeggen
Uit verschillende landen - komen verkla
ringen, dat men 't met het Duitsche optre
den niet eens is.
Onze regeering heeft met een zeer prij
zenswaardige voortvarendheid eerst aan de
Duitsche regeering verzocht, dat zij de
doodstraf niet aan den psychopathischen
brandstichter ten uitvoer zou leggen en la
ter er op aangedrongen, om het stoffelijk
overschot van Marinus van der Lubbe vol
ledig ter beschikking van de familie te
stellen.
In Berlijn heeft men beide malen aan
onze regeering nul op het request gegeven.
Er zullen wel weinigen zijn buiten ir
Mussert c.s. die voor het optreden der
Duitschers waardeering hebben; die het
met dit optreden eens zijn.
Maar: men mag nu toch ook weer niet
gaan overdrijven. En men moet ook in deze
kwestie trachten, zich in te dringen in de
geestesgesteldheid van anderen.
Wij betreuren daarom een uitlating als in
de „Avondpost" van Zaterdagavond, ge
schreven toen het nog niet bekend was, dat
de Duitsche regeering ook het tweede ver
zoek van onze regeering zou afwijzen. Wij
zend op het voornemen van de Duitsche re
geering, om het stoffelijk overschot niet
naar Nederland te laten vervoeren, schreef
het blad:
Wat zit er achter? Waar is men bang
voor? Valt er dan toch iets te verber
gen?
Door zulke vragen wordt geïnstrueerd,
dat de Duitsche regeering tot haar weige
ring inzake het vervoer' van het lijk is ge
komen, doordat zij bevreesd is voor het
bekend worden van feiten, die zij niet be
kend wenseht
Men heeft niet het recht ,om dit te insi-
nueeren. Men heeft dat recht niet, omdat
men bij zijn medemenschen niet het slecht
ste mag veronderstellen, indien er een be
tere veronderstelling gemaakt kan wor
den. Dat is voorschrift van Christelijke
moraal!
En men kan hier een betere veronder
stelling maken, nl. deze, dat de Duitsche
regeering, ondanks maatregelen en toezeg
gingen, bevreesd was voor relletjes of anti-
Duitsche demonstraties rondom het lijk
v. d. Lubbe. En, eerlijk gezegd, zou deze
vrees naar onze meening niet ongegrond
zijn geweest!
Wij merken het bovenstaande op, omdat
wij de beoordeeling der droeve geschiedenis
v. d. Lubbe willen trachten in juiste banen
te houden. Niet omdat wij de Duitsche
règeering gelijk geven inzake haar houding
ten deze aangenomen. Naar onze overtui
ging, had het toch veel beter geweest, om
het lijk van v. d. Lubbe volkomen vrij te
geven. Veel beter: uit overwegingen van
tactischen aard, maar ook en dat
is voornamer uit overwegingen van
menschel ij k gevoel! Waar men
wat een gruwel is! de familie niet
in de gelegenheid heeft gesteld, om met
den veraardeelde vóór diens executie te
spreken, daar had men nu zéker aan die
familie het stoffelijk overschot ter volledige
beschikking moeten stellen.
Kalm, zonder eenige heethoofdigheid,
het geheele geval beschouwend, moet men
o.i. tot bovenstaande beoordeeling komen.
Geslaagde réunie op Zondagmorgen
„VULT DE VATEN MET WATER..
R.K. VEREEN. VOOR kRAAMVERZORGING
VOOR ALLE GEZINDTEN TE LEIDEN
Plaatsing-Bureau Boerhaavestraat 30
verleent hulp door gediplomeerde krachten
Geopend elke Donderdagmiddag van 2—5 uur
tot het verstrekken van de gewenschte in
lichtingen en ter aanmelding van contribu-
eerende leden. Schriftelijke aanvrage adres:
K.Kr. Vr. r. Kr., Stille Kijn 7, Telet.
In de intimiteit van de Kloosterkapel
aan de Mariënpoelstraat is gisterenmorgen
de eerste bijeenkomst van „Katholiek Lei
den" begqnnen in de gezellige sfeer van
de aula der Franciscaner H.B.S. is de ver
gadering voortgezet. Deze eerste oproep
van „Katholiek Leiden" is door een groot
succes beantwoord, en wij hebben de stel
lige verwachting, dat dit eerste succes nog
door vele zal worden opgevolgd.
Bijna alle aangesloten vereenigingen
hadden hun besturen afgevaardigd om op
dezen Zondagmorgen het eerste contact
tusschen de vereenigingen van verscheiden
pluimage te leggen. Het aantal bestuurs
leden bedroeg 133. Bovendien werd de sa
menkomst bijgewoond, door den Deken, den
hoogeerw. heer Homulle, door Pater drs. B.
de Goede, directeur der H.B.S., door Rec
tor van der Ven en door kapelaan Schra-
ma en door het lid der Tweede Kamer, den
heer Engels.
Na de H. Mis waaronder alle genoo-
digden ter H. Tafel naderden had een
gezamenlijk ontbijt plaats, waardoor reeds
dadelijk een vriendschappelijke stemming
werd geschapen.
Daarna had de officieele opening plaats
van deze eerste niet-officieele bijeenkomst,
welke in opzet en in de uitwerking daar
van de herinnering wakker riep aan de
zoo in trek zijnde „Amersfoortsche bespre
kingen".
De voorz. van „Kath. Leiden", de heer
Meyers, verwelkomde de gasten en den
spreker, den heer Piet Kasteel en sprak een
woord van warme waardeering tot den
heer Kriek, die met zooveel zorg deze
bijeenkomst heeft voorbereid. Spr. gaf in
korte trekken weer, door welke gedachten
de oprichting van „Katholiek Leiden" is
geïnspireerd.
OPENINGSWOORD DOOR DEN
VOORZITTER
Spr. noemde deze vereeniging een bij
uitstek katholieke vereeniging.
Want Kathol, beteekent toch algemeen.
En Katholiek Leiden werd juist gesticht
om algemeen te zijn.
Algemeen en één in de beleving onzer
kath. beginselen, maar ook algemeen en
één bij de behartiging en regeling der stof
felijke belangen van elk der aangesloten
groepen.
Algemeen en één niet alléén in naam
maar vooral in daad.
Offers zullen daartoe soms van ons wor
den gevraagd, maar ik vertrouw, aldus
spr., ook gaarne en royaal gebracht wan
neer wij overtuigd zijn deze te brengen
voor de rechtvaardige behartiging der be
langen onzer medemenschen.
Op welke wijze de Ver. Kath. Leiden
zich de verwezenlijking dezer gedachten
voorstelt zal de geachte sprker van deze
morgen aanstonds trachten klaar en dui
delijk uiteen te zetten. Wij hebben juist
hem gevraagd, hij de pionier van de klare
waarheid, omdat, wil Kath. Leiden het ge
stelde doel bereiken, dat alléén mogelijk is
door uw overtuiging en enthousiaste mede
werking, en wij meenen deze alleen te mo
gen verwachten als u over de vele vraag
stukken de klare waarheid kent.
Als besturen van kath. organisaties hebij
ben wij niet alléén de verantwoording
voor de cnder onze leiding te nemen beslui
ten tegenover onze eigen leden, maar heb
ben wij die verantwoording ook en niet
minder tegenover de andere kath. groe
pen en ook niet-kath. groepen.
Hier ligt een groot en uitgebreid werk
terrein voor Kah. Leiden waarbij zij re
kent op de hulp van allen die eerlijk wil
len medewerken aan een nieuwe recht
vaardige ordening onzer huidige maat
schappij, hetgeen slechts mogelijk is door
de beleving der Christelijke leer van recht
vaardigheid en naastenliefde. Hierbij reke
nen wij op uw aller medewerking ook die
der cultureele en charitatieve groepen wel
ke wij nog in de Ver. Kath. Leiden ver
wachten.
Op deze wijze zal ook onze zoo geroem
de kath. eenheid hechter en sterker worden
als ooit te voren tot bloei en welzijn van
Kerk en Maatschappij.
REDE DRS. PIET KASTEEL.
Het woord was daarna aan drs. Piet Kas
teel, die spreken zou over: .Waarom een
Katholiek Leiden". Met artikel 1 van de
Statuten der vereeniging, hetwelk, zegt:
„Er is opgericht een vereeniging van Ka
tholiek maatschappelijk werk, genaamd
Katholiek Leiden met het doel het saam-
hoorigheidsbesef en de eenheid in werk-
1 inrichting onder de Katholieke, sociale,
cultureele, charitatieve organisaties te be
vorderen" ving de heer Kasteel zijn rede
aan:
,De oprichters hebben blijkbaar begre
pen aldus spr. dat de Katholieken
langzaam maar zeker overvleugeld, zoo
niet overweldigd dreigden te worden doo^,
anderen, indien de Katholieken, hier zoo
goed als elders, geen vereenigd pogen zou
den stellen tegenover anderer forsche
uitingen van leven. In steeds meer plaat
sen begint men te begrijpen, dat ook de
plaatselijke Katholieke gemeenschap al
leen door onderlinge samenwerking van
alle Katholieken op peil kan worden ge
houden en haar plaats temidden van ande
ren innemen.
Het is de gecentraliseerde kracht, die le
ven moet geven aan onze propaganda, aan*
onzen lust onze beginselen te verspreiden
op alle terrein, elk terrein te doordrenken
met den spiritus van onze gedachte en te
verlichten met den vlam van onze ideeën.
Dit is geen geringe taak.
Een meditatie over cijfers
gevolgd door vragen..,.
Om eenigszins althans een groven indruk
te krijgen, wat het beteekent zelfs voor een
niet groote stad als Leiden, achtte spr. het
nuttig te „mediteeren" over de gegevens,
welke het „Verslag der Gemeente Leiden
(1932) hem verschaft hadden. Spr. wees
hierbij op de mindere aanwas van Katho
lieken in verhouding tot de totale groei
der gemeente, op ck onrustbarende daling
van het geboortecijfèr. Met aandrang werd
door spr. aanbevolen het maken van uit
voerige statistieken. Hoe staat het met den
woningbouw door Katholieken, met het
cultureele leven? Is er een leeszaal? Is er 'n
centrum voor de Katholieken? Hoe worden
binnenkomende ontvangen? Wie begeleidt
als het ware de heengaanden? „Veel weten
baart zorg", denkt iemand misschien met
Salomon, maar zonder zorg wordt de Ka
tholieke gemeenschap niet in stand ge'
houden. Als een der beste middelen om
de activiteit levend, ja brandend te houden,
noemt spr. een goede kerkelijke bevolkings-
kaart, met cijfers, grafieken, kleuren.
Zoo'n kaart, die elkeen begrijpt en die tot
werken stuwt. Zoo'n kaart, waarop verlies
en winst, leeftijd en leerlingental, allen In
vloed op elk terrein staat uitgeteekend. Het
is van meer belang dan men denkt: zij be-
lemmert veel slaap en dat is goed. Rusten
kunnen weals we dood zijn.
Kerkhoflucht en schuwe
menschen.
Ook in dezen tijd blijft de kerk aposto
lisch; het is een van de kenmerken, die zij
niet verliezen kan zonder eigen karakter
te verloochenen. En deze Paus vraagt spe
ciaal de medewerking der leeken bij het
apostolaat der Kerk. Deze medewerking
kan niet anders zijn, dan te trachten de
ons omringende gemeenschap met onze be
ginselen bekend te maken, die beginselen
te versterken, in eigen geloofs genooten al
lereerst.
Wat wij daarbij moeten vermijden is: te
verwijlen bij het verleden. Kerkhoflucht
maakt de menschen schuw. Wij moeten ons
oog gericht houden op een toekomst, die
wij voor een groot deel in eigen hand heb
ben, als we de dingen van den dag maar
gebruiken. Velen zien het heden en de
naaste toekomst donker in. Maar spr. ge
looft, dat dit pessimisme al oud is en dat
wij het best doen ook nu te denken
Augustinus' woord: „Krank ligt het men-
schengeslacht, niet door lichamelijke ziek
ten, maar zedelijke. Over heel de aarde, van-
Oost tot West, ligt de reuzenzieke. Om dien
reuzenzieke te genezen, is de almachtige
geneesheer neergedaald".
De Heeler leeft voort in de Kerk, waar
van wij lidmaten zijn: voor het heden zijn
wij mede-verantwoordelijk. En wy verkee-
ren in gunstiger omstandigheden. Wij le
ven te midden van veel zoekenden. En de
moderne Katholieke leek is geestelijk, cul
tureel, politiek en sociaal beter toegerust
dan ooit, althans in Nederland. Spr. wees
erop, dat wij als in den eersten tijd der
Kerk leven in de practijk der veelvul
dige H. Communie. Het geestelijk leven van
vele leeken staat veel hooger dan ooit. Er
is daarbij, ondanks enkele onevenwichti-
gën, een ontroerende trouw aan de pries
ters, die beter 'is dan een blinde en onbe
grepen gehoorzaamheid. Overal ontmoet
men Katholieken en alle posten zijn voor
hen bereikbaar. Dat heeft frisch sociaal le
ven gebracht en ook veel rijker cultureele
ontplooiing, beide gevolgen van sterke
politieke actie. Maar er zijn er nog te veel,
die*afaijSÏÏg-"slaan van *h£t leven der ver
eenigingen en vooral van vergaderingen.
Wij moeten ons niet ontveinzen, dat
wij velen schier nooit bereiken. Zij be-
hooren meestal tot de beroemde midden
stof! Wij mogen dat terrein niet langer
onbewerkt laten, willen wij ons later niet
bitter beklagen, zooals de droeve ondervin
ding elders duidelijk bewezen heeft...
Niet alleen plaatsengeld
betalen.
De handhaving van de Kerk in de we
reld is niet alleen de zaak der priesters.
Het werk der leeken groeit, naarmate het
Katholieke leven zelf zich meer uitzet. En
ons werk is niet alleen plaatsengeld beta
len in de kerken of koorzanger wezen, of
een lot "nemen voor de stille armen of
abonné zijn van een Missietijdschrift. Het
is een veel directer werk en in zekeren zin
apostolisch werk.
In de wereld bestaat een wantrouwen
tegen de priesters: velen beschouwen het
priesteramot als een baantje, een vak, een
broodwinning. .Het leven van den leek moet
een voorbeeld zijn in zulke kringen; ons
optreden werkt meer uit dan 1U0 preeken
en duizend boeken. Wanneer de Katholieke
geest ons leven beheerscht, zal zij de le
vens beheerschen van duizenden rondom
ons. Wij leven in een glazen huis: de we
reld kan ons zien en dat zij ons beziet, leert
de dagelijksche ondervinding. De Kerk
wordt beoordeeld naar ons; dikwijls helaas
naar onze misslagen. Dat is oneerlijk. De
boom wordt niet beoordeeld naar de rotte
vruchten, die afvallen, maar naar het aan
tal en de kwaliteit van de goede vruchten,
die aan de takken hangen.
Het afbreken van een papieren
muur.
Dwaling is altoos het vulsel geweest van
gebrek aan ware kennis. De dwalingen op
elk terrein zijn niet gering. Zeker niet m
een academiestad als Leiden met haar sterk
overheerschend liberaal intellect. Hoe is
onze propaganda?
Zijn er boekenrekjes in onze kerken? Zijn
ze in onze gasthuizen? Is lectuurversprei-
ding mogelijk in wachtkamers van polikli
nieken of stempellokalen? Wordt er iets
voor onze werkioozen, vooral voor jonge
ren gedaan? Is verspreiding van onze or
ganen van bladen als „De Bazuin" onder
het volk, van periodieken als „Het Schild"
onder intellectueelen mogelijk? Hoe wil
len we in 's hemelsnaam den vloed van
een anti-Christelijke propaganda tegenhou
den en hoe zullen we de duizenden berei
ken zonder den slag boom. te breken of lie
ver de papieren muur tusschen hen en ons?
Spr. wekte op niet kleinmoedig te zijn
bij de gedachte, dat zoo'n ontzettende macht
tegenover ons staat. Wij hebben God aan
onze zijde en Zijn vijanden alléén zijn de
onze.
Wij moeten echter zelf onzen weg ba
nen, dwars door veel moeilijkheden heen.
De „fameuze Raadhuisstrijd".
Hoe is de positie der Katholieken in Lei
den?
Er is hier in Leiden een fameuze stad-
huisstrijd geweest, waarbij de geloofsover
tuiging van een der achitecten een rol zou
hebben gespeeld. Dat is echter maar een
symptoom. Hoe staat het met het aantal
Katholieken in den gemeentedienst? Het
is voor spr. niet een kwestie van „baan
tjes". Maar indien men deze cijfers kent,
heeft men een uitstekende graadmeter om
de positie der Katholieken in het openbare
leven te bepalen.
„Zooals wij zijn, zoo zijn de
tijden".
Ten slotte roerde spr. nog de „politiek"
aan. Wij moeten de politiek zien als een
hoog ideaal: als de groote poging om het
Christendom te handhaven, ook in een we
reld, die grooten deels de Katholieke tradi
tie niet meer kent en met ontkerstening
wordt bedreigd. Het zal van ons afhangen,
wat geschiedt: „Mala tempora, laboriosa
tempora, hoc dicunt homines: 't zijn slech
te tijden tegenwoordig, 't zijn zware tijden,
dat zeggen de menschen. Maar lafcen we
goed leven en de tijden zullen goed zijn.
Nos sumus tempora wij zijn de tijden,
zooals wij zijn, zoo zijn de tijden", predik-
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Handelsstrijd tusschen Duitschland en
Frankrijk. (3de blad).
Opleving van den strijd in Oostenrijk
tusschen de regeering en de Nazi's. (3de
blad).
Poe Yi vandaag keizer van Mandsjoe-
kwo. (3de blad).
De begrafenis van v. d. Lubbe. (Ie blad).
BINNENLAND.
Verkoop tabaksartikelen. (2de blad).
Doodelijk auto-ongeluk te Borne door
den storm. (Gem. Ber. 3de blad en Laatste
Ber.).
Woonwagenbewoners te Hippolytushoef
in verband met verschillende inbraken ge
arresteerd. (Laatste Ber.).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De Bondsdag van den D.H.G.B. te Zoe-
terwoude en bezoek van Mgr. Aengenent.
(2de blad).
Het koperen feest van Blauw Zwart (2de
blad).
De schaatswedstrijden te Davos. (2de
blad).
Slecht weer voor de voetballers. (2de
blad).
te Augustinus vijftienhonderd jaar gele
den.
Dat is niet gemakkelijk: maar, zegt Tho
mas in zijn Summa contra Gentiles: „God
beveelt ons niet bezorgd te zijn over wat
niet van ons afhangt n.l. de uitslag van
ons pogen, maar hij gebood ons wel: ons
in te spannen om te doen, wat wij doen
moeten, n.l. zelf te werken".
Zelf het voorbereidend werk. doen, be
sloot spr., en dan de rest overlaten aan
God. „Implete hydrias aqua" „vult de
kruiken", hebben wij zooeven in het evan
gelie gelezen. Et manifestavit gloriam
suam en Hij zal weer Zijn heerlijkheid
openbaren.
Geanimeerde gedachtenwisseling.
Op de rede van den heer Piet Kasteel,
die met een hartelijk en welgemeend ap
plaus werd beloond, volgde een vrucht
bare gedachtenwisseling over de vele pun
ten van actie, door den spreker aangevoerd.
Hnlde-telegram aan den
Bisschop.
Tijdens deze gedachtenwisseling werd
met applaus besloten een telegram te zen
den aan Mgr. den Bisschop, van den vol
genden inhoud:
De Vereeniging „Kath. Leiden" in eerste
algemeene vergadering bijeen dankt Uwe
Hoogw. Excellentie voor Uw goedkeuring
en medewerking aan Kath. Leiden verleend
en verzoek Uw Bisschoppelijken Zegen over
dit werk.
Met de verzekering van onze eerbiedige
gehoorzaamheid,
Bestuur en leden van Kath.
Leiden.
De Deken, de hoogeerw. heer Homulle,
heeft het slot van deze eerste Sociale
Zondag zijn vreugde uitgesproken over dit
eerste succes van „Katholiek Leiden". De
Deken hoopte, dat nog meerdere vereeni
gingen zullen toetreden, en dat „Katholiek
Leiden" moge worden de allergrootste en
aller blo eiendste vereeniging van onze va
derstad.
