ST. CLEMENS-RETRA.TENHUIS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
3 TAX. Tel. 3300
Z5ste Jaarsranv
ZATERDAG 13 JANUARI 1934
No. 7709
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weet»2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone AdvertentiëD 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten noogste 3U woorden, v/aarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur m
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
dit nummer bestaat uit vijf
bladen w.o. geil. zondagsblad
er
HET OOSTENRIJKSCH
VRAAGSTUK.
BONDSKANSELIER DR. DOLLFÜSS.
ZLJN PROGRAM EN ZIJN PERSOON.
Wanneer wij over Oostenrijk spreken,
dan denken we onwillekeurig terug aan
het vooroorlogsche Donau-Koninkrijk, met
het Keizerlijke Weenen als hoofdstad, dat
onder den scepter der Habsburgers ver
schillende landen en rassen in een economi-
schen en politieken band vereenigde, en
in het toenmalige Europeesch „concert" een
eerst viool speelde. Daarvan is niet veel
meer dan de naam overgebleven.
Weliswaar bezat het oude Oostenrijk-
Hongarije geen natuurlijke eenheid. Zijne
grenzen van vóór 1914 waren kunstmatig.
Galicië behoorde eigenlijk aan de Poolsche-
vlakte; Boekowina aan de Roemeensche
bergen; Dalmatië was bij Oostenrijk'inge
deeld en Kroatië bij Hongarije. In één
woord: een mengeling van volkeren waar
in de Duitschers, de Hongaren en de Sla
ven overheerSchten, en te zamen gehouden
worden door een gemeenschappelijk leger
en door de Duitsche bureaucratie, die Wee
nen beheerschte. Maar alles te zamen ge
nomen was, economisch gesproken, het lot,
van die verschillende volkeren niet bekla
genswaardig.
Toen kwam de oorlog van 1914 en, na de
nederlaag, de vrede van Trianon.
Het principe van Wilson dat aan de vol
keren hun zelfbeschikkingsrecht toekende
en de vrees van Frankrijk voor een sterk
Oostenrijk, scheurde het dubbele konink
rijk aan stukken. Oostenrijk en Hongarije
werden onafhankelijke Republieken; Praag
werd de hoofdstad van Tschecho-Slowa-
kije, Italië, Polen, Roemenië eischten de
„verloren" provincies terug op, ook Joego
slavië kreeg zijn deel.
Aldus was, naar de meening der onder
teekenaars van het verdrag van Trianon,
het Midden-Europeesch probleem van de
baan en de vrede het best gediend.
Die meening werd echter spoedig door de
feiten tegengesproken.
Snds vele jaren bestaat er een Oosten-
rijksch vraagstuk dat tot nog toe enkel
door leeningen en tegemoetkomingen uit
den weg werd gegaan, maar sinds de be-
windname van Hitler in Duitschland en de
actie der Oostenrijksche nationaal-socialis-
ten een dringende oplossing eischt.
Het huidige Oostenrijk is een kleine
staat; voor drie vierde zijner oppervlakte
bergachtig en weinig geschikt voor den
landbouw; voor het overige gedeelte échter
uitdeinende in vruchtbare vlakten. De be
volking leeft ongeveer voor de helft van
de nijverheid, de andere helft van den
landbouw. „Leven" is wellicht te veel ge
zegd. De nijverheid, is sinds 1918 niet
meer tot bloei gekomen. En geen wonder.
Ze verloor in een slag haar afzetgebieden.
En waar het voor de nijverheid slecht -gaat,
kan de landbouw niet gedijen .Iedereen is
er dan ook sedert vele jaren van overtuigd
dat de Oostenrijksche Republiek econo
misch geen levensvatbaarheid bezit. Sinds
1920 moesten de zich snel opvolgende re
geeringen herhaaldelijk een beroep doen op
de financieele hulp van het buitenland,
en de Volkenbond had aanhoudend finan
cieele controleurs te Weenen met opdraéht
den toestand op te klaren.
De knapste koppen zijn er niet in ge
slaagd.
We willen die treurige geschiedenis niet
opnieuw oprakelen. Ze strekt niet tot eer
van de onderteekenaars van het verdrag
van Trianon, die aldus een doodgeboren
kind levensvatbaar verklaarden, en even
min tot een der Oostenrijkers, die, hun
natuur getrouw, Gods water over Gods
akker lieten stroomen zonder een hand uit
te steken.
In de na-oorlogsche jaren heeft Oosten
rijk, dat toch nog overrijk was aan cultu-
reele krachten en de politieke erfgenaam
van het dubbele Donau-Koninkrijk, geen
leiders gehad die een poging waagden,
om voor hun volk in nood een weg naar
het beloofde land te banen behalve dr.
Seipel en den jongsten Bondskanselier,
dien Oostenrijk ooit had: Engelbert Doll-
fuss, op wien voortaan de taak rust, Oos
tenrijk te redden.
In Mei 1932 kwam het Kabinet-Dollfuss
tot stand.
Na een lange ministerieele crisis, die on
oplosbaar scheen, droeg President Miklas
aan dr. Dollfuus de taak op om een regee
ring te vormen. Voor hij dit hooge ambt
aanvaardde, stelde dr. Dollfuss een daad,
die hem ten voeten uit teekent. Na zijn
politieke vrienden geraadpleegd te hebben,
raadpleegde hij ook zijn geweten. Een
ganschen nacht bleef hij in gebed en over
weging aan den voet van het altaar, en het
was eerst in den morgen, dat hij Presi
dent Miklas zijn toestemming bracht.
De naam van dr. Dollfuss was toen nog
in het buitenland zoo goéd als onbekend.
Weliswaar was hij minister van Landbouw
geweest in het vorig kabinet, maar daarin
had hij geen gelegenheid gevonden om zijn
persoonlijkheid op den voorgrond te plaat
sen. In het binnenland echter en voorna
melijk in de landbouwkringen, had zijn
naam een goeden klank. Immers, dr. Doll
fuss was zelf van boerenafkomst, en na zijn
universitaire studies had hij zich met hart
en ziel in de Christelijke democratische be
weging geworpen. In korten tijd werd hij
er de ziel en het hoofd van. Hij was nog
geen 40 jaar, toen hij het bondskanselier
schap aanvaardde.
Er is in den laatsten tijd veel over dr.
Dollfuss geschreven en gelijk dat gaat,
werd hij opgehemeld en afgebroken. Van
socialistische zijde werd hem meermalen
zijn hoogmoed verweten.
Niets echter is minder verdiend. Hij is
een man die „neen" durft zeggen en die
zijn autoriteit handhaaft, maar hij heeft
er een hekel aan zich te laten huldigen.
Hij is begaafd met een ijzeren wil en
vrees kent hij niet. Hij geeft zich reken
schap van de gevaren, is niet roekeloos
onbezonnen, maar ontwijkt ze ook niet en
levert slag op het meest geschikte oogen-
blik.
Trouwens, er was moed noodig om de
opperste leiding van het land in handen
te nemen op het oogenblik, dat dr. Doll
fuss het deed. Het was niet enkel de fi
nancieele toestand die zoo goed als hope
loos was, maar ook de economische en po
litieke toestanden waren ontzettend ver
ward. Hij beschikte in het parlement over
één stem meerderheid, zoodat bij het min
ste ongeval, een ziekte of iets dergelijks,
die meerderheid vernietigd was. Daarbij
stak rond dien tijd het Nationaal Socialis
me in Oostenrijk den kop op en het open
baarde zich van den beginne af, als een
gevaarlijken tegenstander. Overal was er
wanorde en wanhoop.
Niettegenstaande dit alles, ging dr. Doll
fuss moedig aan de narbeid. We willen
dit alles niet opnieuw in herinnering
brengen, dit zou ons trouwens te ver van
ons onderwerp afvoeren. We willen enkel
de belangrijkste punten opnoemen: Onder
steuning van den landbouw, het vlotbren-
gen van de credietverleening, het doorvoe
ren van strenge bezuinigingsmaatregelen
en het budget in evenwicht brengen; Doll
fuss onderhandelde persoonlijk te Lau
sanne met de vreemde mogendheden voor
het toekennen van de onmisbare credieten,
sloot handelsverdragen met Polen, Hon
garije en Joego-Slavië.
In het begin van het jaar 1933, heeft
Bondskanselier Dollfuss voorgoed den
strijd tegen het Nationaal Socialisme aan
gebonden, hun partij ontbonden, de garni
zoenen en de grenssteden versterkt en het
leger op nieuwen voet ingericht.
Bij gelegenheid van den onlangs te
Weenen gehouden „Katholiekendag" heeft
dr. Dollfuss in een programma-rede het
richtsnoer van zijn regeeringsbeleid be
kend gemaakt.
Hij heeft den opbouw van een Christelijk
sociaal Duitsch Oostenrijk in het verschiet
gesteld, een nieuw Oostenrijk, vrij van het
economische liberalisme en los van iede-
ren klassenstrijd en bevrijd van de heer
schappij der partijen
Hij huldigde noch het fascisme, noch het
nationaal-socialisme, maar den Christelij-
ken opbouw van Oostenrijk onder sterke
gezaghebbende leiding, het heden aanknoo-
pende aan wat historisch geworden is en
wat teruggaat op vormen zooals ze in het
Oostenrijksche Vaderland sedert eeuwen
hebben bestaan.
Hij beloofde verder te ijveren voor de
consolidatie van de Oostenrijksche munt,
de inflatie te bestrijden, het budget in
evenwicht te brengen, de orde te handha
ven, de werkloosheid tegen te gaan, door
nieuwe handelsverdragen ruimere afzet
gebieden voor het Oostenrijksche volk te
scheppen.
Nu is echter de vraag: in hoever zal dr.
Dollfuss er in slagen om dit programma
ten uitvoer te brengen, in een Oostenrijk,
dat, na een vijftientjarige ondervinding,
economisch geen levensvatbaarheid bleek
te bezitten? Door eigen middelen is dat
totaal onmogelijk.
MGR. GROENEN.
EEN NUMMER VAN „DE DIJK".
Het orgaan der Unie van R. K. Studen
tenverenigingen in Nederland, „De Dijk",
heeft onder het geestig gevonden motto
„Unio in Unico" (Onze Eenheid in den
Eenige) een extra-nummer uitgegeven ter
eere van Mgr. Prof. Groenen en hem dit
opgedragen met eerbied en dankbaarheid
bij zijn heengaan als Unie-Moderator.
Een mooie daad van oprechte piëteit,
waarmee het studentenblad een reeks van
katholieke generaties, uit de vorige en van
deze eeuw, warm aan zich heeft verplicht.
De oudste niet het minst. Wie Groenen ken
nen van de schoolbanken, toen zijn knap
heid even vaststond als zijn goedheid, maar
zijn goedheid reeds spreekwoordelijk was,
vinden hier in de persoonlijkheid van een
vriend-voor-het-leven den Lof der Goed
heid gezongen op een zuiveren en wellui-
denden toon, als men nauwelijks mogelijk
zou geacht hebben in een tijd, die bij voor
keur den Lof der Zotheid of van het Bar
barisme zingt.
Hoe verrassend en verheugend bewijzen
deze universitaire scholieren, dat zij be-
hooren tot de Kerk, die men de school van
den eerbied noemt!
Was het wonder, dat zjj onze beste man
nen bereid vonden tot medewerking: Aal-
berse, Barge, Brom, Feber, Van Rooy on
der de ouderen? Harmonisoh klinken hun
stemmen samen met de bijdragen, die on
derteekend zijn met Groenen's opvolger dr.
J. van Heugten S.J. en de jongeren: Driek
van der Sterren, Jan Nieuwenhuis, Stine
Peeters, Margreet Voogd en Piet Stule-
meijer.
„Een gedicht uit plicht gelukt niet licht",
maar is door een geschoolde pen misschien
gemakkelijker te schrijven dan een stukje
gelegenhfidsproza, dat zijn „gedwongen
fraaiigheid" zou moeten maskeeren. In
heel dit nummer vindt ge geen enkel on-
geschroefd woord: het zingt eenvoudig
weg de poëzie van het hart, dat vervuld
is van den Lof der goedheid. Het zou zon
de zijn, er iets uit te knippen om het aan
te halen; laten buitenstaanders zich het
genot gunnen van het geheel te lezen en
een tweede oplaag van dit speciale „Dijk"-
nummer noodzakelijk maken!
„Tijd". G. R. de K.
BINNENLAND
JUBILEUM ZOUAVENBOND
Veertig jarig bestaan zal te Hillegom
worden gevierd
De Algemeene Nederlandsche Zouaven-
bond bestaat veertig jaren.
Het bestuur gaat dit vieren den 2 8 e n
Januari te Hillegom.
Te 10 uur zal in de St. Josephkerk te
Hillegom een plechtige H. Mis worden op
gedragen door den zeereerw. heer pastoor
I Wils, zoon van den luitenant der Zoua-
ven. Pastoor Wils zal ook de feestrede dan
houden.
Van de ruim honderd Oud-Zouaven die
er nog leven, zullen er niet velen naar
Hillegom kunnen komen. Toch zal het be
stuur pogen om een klein getal oud-strij
ders in Hillegom aanwezig te doen zijn.
Na de Hoogmis volgt er een kleine bij
eenkomst van alle aanwezige Zouaven, en
in den namiddag wordt de gewone jaar
vergadering gehouden.
HERDENKING VAN HET 25-JARIG
BESTAAN VAN CENTRAAL BEHEER.
Hedenmiddag werd in het Koloniaal In
stituut te Amsterdam een vergadering van
Centraal Beheer gehouden, gewijd aan de
herdenking van het feit dat 25 jaar gele
den deze vereeniging, welke zulk een be
langrijke plaats in het sociaal en econo
misch leven van ons land inneemt, werd
opgericht. De vergadering, geleid door dr.
ir. C. F. Stork, als voorzitter van den Raad
van Toezicht der vereeniging, werd bijge
woond door de Ministers van Sociale Za
ken en van Waterstaat, met welke depar
tementen de vereeniging vaak in aanraking
komt door de uitvoering van sociale ver
zekeringswetten, alsmede door den Bur
gemeester van Amsterdam, dr. W. de Vlugt.
De Raad van Toezicht en de directie
mochten zich in een drukke opkomst ter
vergadering verheugen, immers deze werd
door tal van bestuursleden van aangeslo
ten organisaties en vele genoodigden en be
langstellenden bijgewoond.
Nadat de voorzitter de vergadering had
geopend met een korte rede, waarin hij in
het bijzonder de beide Ministers en den
Burgemeester welkom heette, hield dr. F.
E. Posthuma, president-directeur van Cen
traal Beheer, de herdenkingsrede.
VERKEERSONGEVALLEN IN 1932.
In totaal 12084 gewonden en dooden bij
41195 ongelukken.
Gevarenfactor voor auto's 3, voor
fietsers 143.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
heeft een publicatie doen verschijnen,
i waarin de verkeersongevallen voor het ge-
j heele land zijn opgenomen,
j Omtrent 41.195 verkeersongevallen wor-
den de oorzaken en gevolgen aangegeven,
j Van 31.196 of ruim 75 pet. der ongevallen
j is gebleken, dat zij zijn toe te schrijven aan
I persoonlijke oorzaken, n.l. fouten van be
stuurders van vervoermiddelen 68 pet. en
fouten van voetgangers 7 pet. Gebreken
aan vervoermiddelen en de toestand van
den weg (incl. slippen en doorglijden) ble
ken resp. 957 (2 pet.) en 2.788 (6 pot.) ge
vallen oorzaak van een verkeersongeval
te zijn.
In totaal zijn 12.084 personen gedood of
gewond. Voor het statistiekjaar is geen
nauwkeurig cijfer omtrent het aantal over
leden slachtoffers van verkeersongevallen
bekend, doch blijkens de „Sterftestatis-
tiek" zijn gedurende het kalenderjaar
1932 niet minder dan 717 personen ten ge
volge van een verkeersongeval overleden.
Uit het thans gepubliceerde overzicht der
verkeersongevallen blijkt, dat er bij 373
ongevallen een of meer dooden waren en
bij 10.619 ongevallen een of meer gewon
den, terwijl in 30.172 gevallen uitsluitend
materieele schade voorkwam. Vervolgens
bevat de statistiek een drietal overzichten
van de plaats gehad hebbende botsingen
en de daarbij betrokken vervoermiddelen
enz.
In de „Inleiding", welke zooals gebruike
lijk aan de tabellen vooraf gaat, zijn eeni
ge staatjes opgenomen, waarin de voor het
geheele land verkregen gegevens nog zijn
onderscheiden naar een drietal groepen van
gemeenten, terwijl tevens omtrent de per
sonen- en vrachtauto's, motorrijwielen en
rijwielen, waarvan het hier te lande ge
houden aantal vrij nauwkeurig bekend is,
werd nagegaan in welke mate elk dier
soort vervoermiddelen bij verkeersongeval
len betrokken waren.
Uit die cijfers blijkt, welk een bijzon
der gr co ten invloed die vervoermiddelen
en daarvan meer speciaal de vracht- en
personen-auto's, op de frequentie der ver
keersongevallen in het algemeen hebben
uitgeoefend. Die uitkomsten vinden mede
haar bevestiging in de navolgende cijfers,
welke voor elke soort dier vervoermidde
len een getal aangeven, hetwelk gevoege
lijk als hun gevarenfactor kan worden aan
gemerkt. Bedoelde cijfers (verhoudingscy-
fers) aangevend, voor elke soort vervoer
middelen, op hoeveel daarvan in 1932 éen
ongeval is voorgekomen, waarbij een ver
voermiddel van die soort betrokken is ge
weest, luiden als volgt: vrachtauto 3, perso
nenauto 3, motorrijwiel 10 en rijwiel 143.
De kaart van Nederland, welke bij de
publicatie is gevoegd, geeft een overzichte
lijk beeld van de gemeenten, waarin wél en
waarin geen verkeersongevallen zijn voor
gekomen. Ook zijn daarop aangegeven de
belangrijkste verkeersaders, waartoe in het
algemeen zijn gerekend de wegen, waarop
bij de in 1932 gehouden verkeerstellingen
een verkeers intensiteit van 1000 of meer
tonnen per dag (tusschen 6 en 20 uur) is
waargenomen.
DE FINANCIEN VAN DE GEMEENTEN.
Blijvend nader overleg tusschen Regeering
en Ged. Staten.
De minister van Binnenlandsche Zaken
heeft, naar wij reeds hebben gemeld, in
zijn departement een bespreking gehouden
met vertegenwoordigers van Gedeputeerde
Staten der onderscheidene provincies ter
bespreking van den algemeenen finam-
cieelen toestand, met name wat betreft de
beoordeeling van de Gemeente-begrootin
gen voor 1934.
Naar het „Vad." verneemt is besproken
het leggen van een basis voor een blijvend
nader overleg tusschen de departementen
van Financiën, Binnenlandsche Zaken en
Sociale Zaken en de Colleges van Gedepu
teerde Staten.
Daartoe is een commissie ingesteld van
hoofdambtenaren der genoemde departe
menten, die zal samenwerken met vertegen
woordigers van Gedeputeerde Staten, wan
neer de begrooting van Gemeenten uit de
betrokken provincie wordt bezien. Om
trent deze basis van samenwerking is over
eenstemming verkregen.
Tweede Jubileumreis naar Rome van de
R.K. onderwijzers in Nederland
Aangemoedigd door het succes der eerste
jubileumreis naar Rome met Paschen 1933,
besloot de Reiscommissie van de R.K. on
derwij zersfederaties in Nederland met Pa-
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Na het debat in de Fransche Kamer over
het Stavisky-schandaal is een motie van
vertrouwen in de regeering aangenomen.
(3e blad).
De begrafenis van v. d. Lubbe. (Ie blad).
BINNENLAND.
Inlevering van vee crisis-rundvee-cen
trale. (Ie blad).
Aanslag op een veldwachter te Made.
(Laatste Ber.).
Drie gewonden bij 'n ontploffing van een
stalen flesch met zwavel-waterstof te Den
Haag. (Gem. Ber. 4de blad).
Drie slachtoffers van de papegaaienziekte
te A'dam. Eén doode. (Gem. Ber. 4de
blad).
Jeugdige dievenbende te Arnhem opge
spoord. (Gem. Ber. 4de blad).
GARAGE DE GROOT
BEESTENMARKT 28
DE MEEST RUIME 3 PERSOONS TAXI.
10 CENT TARIEF. 1259
schen van 1934 wederom een reis naar de
Eeuwige Stad te organiseeren. De deelne
mers vertrekken Woensdag in de Goede
Week en keeren weder in ons land terug
Maandag na Beloken Paschen.
Behalve een audiëntie bij Z. H. den Paus,
die verleden jaar de onderwijzers in parti
culiere audiëntie ontving en een ontroeren
de toespraak tot de pelgrims hield, staat
op het program het bijwonen der Pausmis
en der heiligverklaring van Don Bosco en
op Paaschmaandag bijwoning der plechtige
sluiting van het Jubileum. In Rome wordt
de Jubileumaflaat verdiend en vanzelfspre
kend worden de voornaamste merkwaar
digheden van de Eeuwige Stad bezocht.
Daarenboven brengen de deelnemers een
bezoek aan Milaan, Genua, Napels (Vesu
vius en Pompeji), Florence en Venetië.
Voor progamma en inlichtingen wende
men zich tot het secretariaat der Reis
commissie, Graaf van Waldeckstraat 15,
Maastricht.
Bond van Minder Marinepersoneel gaat
in hooger beroep.
Naar wij vernemen zal de Bond voor
Minder Marinepersoneel in hooger beroep
gaan inzake het vonnis van de arrondisse
mentsrechtbank te Alkmaar, waarbij den
bond de rechtspersoonlijkheid ontnomen
werd.
Vermelding verdient in dit verband, dat
het niet de eerste maal is, dat een derge-
lijken bond rechtspersoonlijkheid ontnomen
wondt. Op 25 Feburari 1904 n.l. veroordeel
de dezelfde rechtbank den matrozen bond
(Algemeene Bond voor Nederlandsche Ma
rinematrozen) tot vervallen verklaring van
de Koninklijke goedkeuring, welk vonnis
op 28 October van hetzelfde jaar door den
Hoogen Raad bevestigd werd. „Hbld."
BOUWFONDS
ten behoeve van de vestiging der
E.E. Paters Benedictijnen te Egmond.
Het totaal der ingekomen giften be
draagt 20.606.39. (Van een kerkcollecte
in de parochiekerk De Goede Herder te
Wassenaar is binnengekomen 140.21).
te N00RDWIJKERH0UT
2326 Jan. Mannen en Jongelingen f 6.50
2730 Jan. Gehuwde Mannen 6.50
36 Febr. Jonge Middenstanders 10.
69 Febr. Militieplichtigen 6.50
1013 Febr. Jonge Mannen 6.50
1316 Febr. Gehuwde Vrouwen 6.50
1720 Febr. Jongel. v. 15-17 jaar 6.50
2023 Febr. Meisjes boven 17 jaar 6.50
2427 Febr. Gehuwde Mannen 6.50
36 Maart Heeren Middenstand 10.
