DINSDAG 9 JANUARI 1^4
No. 7705
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
VOORNAAMSTE NIEUWS.
Z5ste Jaarpan*?
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij roornitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, btf
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten tioogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur m
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE
BLADEN.
Cultureel werk voor
werkloozen.
De Minister van Sociale Zaken heeft aan
de gemeentebesturen een circulaire ge
richt, waarin hij zegt, ook in het jaar 1934
in de kosten van cultureel werk voor werk
loozen een subsidie te willen verleenen.
Natuurlijk moeten de plannen ten deze
door de gemeentebesturen „met de grootst
mogelijke soberheid" worden opgezet.
De gemeentebesturen zullen echter op
deze ministerieele circulaire.... aanvlie
gen en zéker, zooals gewenscht, voor 31
Januari hun plannen inzake cultureel werk
bij den minister hebben ingediend.
't Is een lichtpuntje in de donkerte van
de zorgen, die op de meeste gemeentebe
sturen drukken inzake de bestrijding der
werkloosheid.
Cultureel werk voor werkloozen, d.i.:
ontwikkelingswerk, óók ontspanning en ar
beidsgelegenheid, welke ligt in het schema
der ontwikkelings-cursussen.
Vooral is dat cultureel werk zoo n o o-
d i g voor de jeugdige werkloozen!
Dat de gemeentebesturen in deze met
volle activiteit, met zorg en toewijding mo
gen aanpakken, initiatief nemen of steunen,
leiding of bemiddeling geven aan de uit
voering van plannen.
Gemeentebesturen, welke laksch zijn wat
betreft de zorg voor de werkloozen, zou
den zich zeker niet langer mogen sieren
met den naam „christelijk".
Katholieken moeten hier voorop gaan!
Cultureel werk voor de werkloozen,
vooral voor de jeugdige werkloozen, is
zielzorg, leekenapostolaat.
Wie hier daden kan stellen, moét het ook
doen.
V De zegen van den arbeid.
Pater B. Kruitwagen O.F.M. is gisteren
het- eere-doctoraat der Amsterdamsche
Universiteit verleend, met groote plechtig
heid, in de aula dezer Universiteit. In
het dankwoord door den nieuwen doctor ge
sproken, zeide deze o.m.:
„Dit eere-doctoraat beteekent voor my
niet alleen de bekroning van een 40-jarig
hartstochtelijk zoeken naar Waarheid en
Wetenschap.
Maar ook de bekroning van een arbeid,
die in mijn leven als mensch, ais klooster
ling en als priester, met Gods Genade al
tijd geweest is: een steun, een troost en een
wapen tegen mij zeiven, in velerlei moei
lijke omstandigheden naar ziel en naar
lichaam".
Wij willen deze korte en krachtige „apo
logie" van den arbeid hier even vastleggen.
De arbeid is een steun, een troost en een
wapen in velerlei moeielijkheden naar ziel
en lichaam.
Dat wij allen zóó den arbeid mogen be
schouwen en waardeeren in het practisch
dagelijksche leven.
Dat zij, die, helaas, niet op normale wijze
in de gelegenheid zijn, om te arbeiden, die
geen arbeid kunnen krijgen voor hun le
vensonderhoud of voor hun levenstaak,
toch nog op een of andere wijze arbeid mo
gen vinden, waarmede zij hun tijd vullen,
opdat óók zij niet geheel en al missen
dien steun en dien troost en dat wapen van
den arbeid!
WA7 ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN.
PANIEK-TAKTIEK.
Men verspreidt op het oogenblik in Am
sterdam circulaires welke onderteekend
zijn door de Nationaal Socialistische Bewe
ging, en die den naam dragen van ir. Mus-
sert. Zij houden beschuldigingen in tegen
„de Communistische Partij Holland en an
dere revolutionnaire partijen", aan wie be
paalde feiten en bedoelingen ten laste wor
den gelegd. Waarna het publiek verdere
communistische wandaden en zelfs massa
moord worden aangekondigd, terwijl ten
slotte de conclusie volgt, dat het eenige
middel om daaraan te ontkomen aanslui
ting bij de N. S. B. is.
Het Handelsblad merkt hierbij op:
„Een van tweeën: óf de N. S. B.
heeft de bewijzen in handen van
hetgeen zij den communisten enz. ten
laste legt, en dan heeft zij den plicht
om de justitie in den arm te nemen, en
het wettig gezag aldus bij te staan in
de taak om de schuldigen te vinden en
te straffen. En dat is niet gebeurd,
voor zoover wij weten. Of zij heeft
geen bewijzen, en dan is de vorm
waarin hier een paniek-taktiek wordt
toegepast voor partij-doeleinden, van
hetzelfde allooi als de ophitsende
methoden der revolutionnaire extre
misten".
WERKLOOZENZORG.
RIJKSSUBSIDIE IN DE KOSTEN VAN
HET CULTUREELE WERK.
De Minister van Sociale Zaken heeft he
den het onderstaande schrijven tot de ge
meentebesturen gericht, waarin hij o.m.
schrijft:
Voor zoover de beschikbare middelen het
toelaten, ben ik bereid, ook in het jaar 1934
in de kosten van cultureel werk voor werk
loozen, indien de plannen door mij zijn
goedgekeurd, een Rijkssubsidie te verlee
nen. De grondslag, waarop de subsidieering
zal geschieden, maakt op het oogenblik nog
een punt van overweging bij mij uit.
Ik behoef niet uiteen te zetten, dat
thans, meer dan ooit, de grootst mogelijke
soberheid in deze is geboden. Bij den op
zet van Uw plannen dient dit voor alles
in het oog te worden gehouden.
Daarnaast moge ik het volgende onder
de aandacht van Uw college brengen.
1. De „Landelijke Commissie ter bestrij
ding van de gevolgen der jeugdwerkloos
heid", gevestigd te Amsterdam, Plantage
Franschelaan 14, met welke mijn Departe
ment in deze aangelegenheid samenwerkt,
geeft u gaarne voor wat betreft den arbeid
voor jeugdige werkloozen, de noodige in
lichtingen.
2. Tot nu toe beperkte de hierbedoelde
arbeid voor wat betreft de jeugdige werk
loozen, zich vrijwel uitsluitend tot de jonge
mannen. Het verdient echter aanbeveling,
dat daar waar mogelijk, het ontwikkelings
werk ook tot de jeugdige vrouwelijke werk
loozen wordt uitgebreid. Voor haar kan hel
met name van groot belang zijn, in de ge
legenheid gesteld te worden, huishoudon-
derwijs te volgen.
3. In het afgeloopen jaar werd uitsluitend
in de kosten van ontwikkelingswerk Rijks
subsidie verleend. De ervaring heeft echter
geleerd, dat eenige ontspanning en eenige
arbeidsgelegenheid, voorzoover zij passen
in het schema der ontwikkelingscursussen,
haar nut kan hebben.
Aangezien het met het oog op de beschik
bare middelen noodzakelijk is, dat zoo
spoedig mogelijk vast staat, welke de kos
ten voor het hier bedoelde werk in 1934
zullen zjjn, gelieve U mij Uw plannen vóór
31 Januari 1934 te doen toekomen. Er kan
n.L geen zekerheid worden gegeven, dat
plannen, welke na dien datum worden in
gediend, nog voor subsidieering in aanmer
king komen.
WAAROM DE S.D.A.P. NIET VERBODEN.
VOORAL DE FEITELIJKE
GEDRAGINGEN ZIJN BESLISSEND.
Op de vragen van het Kamerlid Wester
man betreffende het niet voorkomen van
de Sociaal-Democratische Arbeiders Party
op de lijst der voor ambtenaren verboden
vereenigingen en betreffende de door de
Regeering aan te leggen maatstaf voor het
nemen van op die lijst betrekking hebben
de besluiten luidt het antwoord van Mi
nister van Staat Colijn, Minister van Kolo
niën, Voorzitter van den Raad van Minis
ters, aldus:
De simpele verklaring, dat een vereeni-
ging staai op den bodem van het wettig
gezag, is niet voldoende ter bepaling van
het standpunt der Regeering met betrek
king tot de vraag, of een ambtenaar lid van
die vereeniging kan zijn.
De daad moet ten deze met het woord
in overeenstemming zijn. Dit is bij voor
beeld niet het geval met de Nationaal So
cialistische Beweging, Terwijl deze zich wel
in bedoelden zin heeft uitgesproken, zijn
nochtans vanwege haar leiding instructies
gegeven in lijnrechten strijd met een door
de Regeering uitgevaardigd voorschrift.
De Regeering volgt met groote waak-
DOODSLAG TE ALKMAAR.
Dader meldt zich
aan bij de politie.
Hedennacht te half twaalf is in de Bloem-
straat te Alkmaar de 36-jarige J. Olden-
burger, wonende aan den Vennewaters-
weg te Egmond door den 33-jarigen D.
Groen, vroeger wonende te Egmond aan
Zee, doodgeslagen. De verslagene, een we
duwnaar, laat drie kinderen achter. De
dader heeft zich bij de politie aangemeld.
Over de toedracht van de zaak verne
men wij nog het volgende: In perceel
Bloemstraat 13B woont genoemde Groen,
die daar sinds 1 Januari j.l. samen leefde
met de 29-jarige gescheiden vrouw A. de
H. met wie de verslagene in Egmond aan
Zee ongeveer anderhalf jaar in concubi
naat geleefd had. Te omstreeks half twaalf
kwam J. Oldenburger in de Bloemstraat,
waar hij, door het tweemaal gooien van
een steen door de ruiten van de boven
woning, waar Groen woont, van zijn aan
wezigheid kennis gaf. Groen vermoedde,
dat er met een revolver geschoten was. Hij
zocht een zwaar stuk hout, waaraan twee
groote ijzeren scharnieren bevestigd wa
ren en begaf zich hiermee naar buiten. In
een hoekje vond hij O. staan, dien hij uit
vrees direct met het stuk hout een slag
op het hoofd toediende. O. zeeg terstond
ineen, waarna G. zich naar het politiebu
reau begaf en de politie zeer ontdaan van 't
gebeurde in kennis stelde.
De politie stelde terstond onder leiding
van den commissaris een onderzoek ter
plaatse in en legde een noodverband. Op
medisch advies werd het slachtoffer per
ziekenauto van den G.G. en G.D. naar het
Centraal Ziekenhuis te Alkmaar vervoerd,
waar hij spoedig overleed.
Bij onderzoek bleek, dat een ijzeren
scharnier en een stuk van den schedel in
de hersenen wa3 gedrongen.
De dader, die een volledige bekentenis
heeft afgelegd, werd in arrest gehouden en
is ter beschikking van de justitie gesteld,
die een sectie op het lijk heeft gelast.
zaamheid de gestie van alle politieke stroo
mingen en neemt haar maatregelen in ver
band met de gedragingen, die te harer ken
nis komen. Die waakzaamheid geldt voor
de Sociaal-Democratische Arbeiders Partij
evengoed als voor anderen.
Uit het voorafgaande volgt, dat naar het
oordeel der Regeering niet alleen afgeleg
de verklaringen, maar ook, en zelfs meer
dan deze, de feitelijke gedragingen beslis
send zijn voor de door haar te nemen be
slissingen. Dat daarbij door de Regeering
objectief te werk wordt gegaan, vereischt
geen afzonderlijke bevestiging, al kan er,
bij de verscheidenheid van de verschijn
selen, van een vasten maatstaf, die voor al
len gelijkelijk gelden zou, geen sprake zijn.
Dat de Nationale Unie op de lijst der
voor ambtenaren verboden vereenigingen
zou zijn geplaatst, is voor de Regeering een
nieuwtje.
OMZETBELASTING.
Vóór 1 Januari geïmporteerde goederen
kunnen vrijgesteld worden.
De minister van Financiën heeft bepaald,
dat fabrikanten, die in het bezit wenschen
te komen van een vergunning, als bedoeld
in art. 39bis der Omzetbelasting 1933 zich
vóór 15 Januari a.s. met een daartoe streK-
kend ongezegeld verzoekschrift tot den
minister van Financiën moeten wenden.
Bij dit verzoek moet worden overgelegd
een opgave van de vóór 1 Januari 1934 ge-
importeerde goederen, welke de fabrikant
zonder betaling van omzetbelasting
wenscht af te leveren.
In afwachting van het verleenen van
bedoelde vergunning is de fabrikant be
voegd die vóór 1 Januari geïmporteerde
goederen af te leveren, zonder dat de fac
tuur, welke op de levering betrekking
heeft, voorzien van het voorgeschreven ze
gel, terwijl op de facturen van de af te le
veren goederen, alsmede op de te bewaren
dubbelen, uitdrukkelijk melding moet wor
den gemaakt van het feit, dat levering zon
der berekening van omzetbelasting ge
schiedt op grond van daartoe bekomen (c.q.
in aiwaenting van een gevraagde) vergun
ning van den minister van Financiën.
De vergunningen zullen gelet op den aard
van elk bedrijf en met inachtneming van
een voor dit bedrijf vast te stellen norma
len voorraad, verleend worden voor een
tijdvak van ten hoogste zes maanden.
In bijzonderè gevallen kan, op verzoek
van den fabrikant, de vastgestelde termijn
worden verlengd.
PATER DR. KRUITWAGEN.
Groote belangstelling bij zijn promotie.
Onder wel zeer plechtige omstandigheid
heeft Pater Bonaventura Kruitwagen zyn
eere-doctoraat van de Amsterdamsche Al
ma Mater mogen ontvangen.
Ter gelegenheid van de Dies-viering toch
mocht hij t°n overstaan van het gansche
heir van hooggeleerden, in vol ornaat, en
kele onder hen met de kleurige buiten-
landsche onderscheidingsteekenen van het
eere-doctoraat, zijn hooge belooning voor
den gedurende tal van jaren geleverden
noesten arbeid ontvangen.
Tenger, klein bijna, zat de schrale fi
guur van dezen ascetischen en weten-
schappelijken mensch daar tusschen de
welvende omlijsting van met breede toga's
bekleedden, het middelpunt toch van deze
illustere vergadering van mannen der we
tenschap en van autoriteiten van stad en
land.
De burgemeester was er als president-
curator, de Commissaris der Koningin,
eveneens lid van het curatorium, de wet
houders Abrahams, Baas en Kropman en
de gemeente-secretaris, mr. S. J. van Lier,
vertegenwoordigers van de land- en zee
macht en dan verder in de zaal verspreid
talrijke geestelijken onder wie de mon-
signori Taskin, president van het Groot-
Seminarie Warmond en dr. Th. Vlaming,
vele orde-broeders van den promovendus
o.a. prof. dr. Gerlach Royen O.F.M., voorts
prof. Gorris S.J., prof. B. A. Molkenboer
O.P., prof. Pompe, de gemeenteraadsleden
van Amsterdam, prof. dr. Woltjer, Th. Ke
telaar en mr. S. Mok, pastoor W. Nolet en
ten slotte ook de heeren J. B Vesters, J.
Hulsman en L. J. Stolwijk, vormen het da-
gelijksch bestuur van de Ned. R.J. Journa
listenvereniging, waarvan Pater Kruitwa
gen de gewaardeerde adviseur is.
Nadat de rector-magnificus, prof. van
Bakel, een diepzinnige Dies-rede had ge
houden, deed hij officieel mededeeling van
het Senaatsbesluit der benoeming van Pa
ter Kruitwagen tot doctor honoris causa in
de letteren en wijsbegeerte, waarna hij den
secretaris van den Senaat, prof. Scholten,
uitnoodigde den nieuwbenoemden doctor
de bulla te overhandigen.
Dit geschied zijnde was het woord aan
den promotor, prof. dr. Theissen, die den
jongen doctor bijzonder hartelijk toesprak.
Pater Kruitwagen kreeg dan het woord
tot het uitspreken van zijn dankbeutging,
welke hy met heldere, krachtige stem voo'r-
droeg.
De gepromoveerde betoonde zich hoogst
erkentelijk voor deze bekroning van een 40
jaar langen arbeid, die gericht was op het
zoeken van de wetenschap en de waar
heid.
Die arbeid heeft hem èn als mensch èn
als kloosterling èn als priester vele vreug
den geschonken, hem heengebracht over
veel moeilijks en veel strijd.
Dat hij dit doen kon dankt hij voor een
niet gering deel aan zijn kloosteroversten,
die hem, een vaak moeilijk handelbaren
onderdaan, zoo zei spr. onder hilariteit,
daartoe in zeer ruime mate de gelegenheid
hebben geschonken.
Vele leermeesters heb ik gehad en hun
allen ben ik zeer verplicht, maar toch on
dervind ik nog eiken dag wat het zeggen
wil geen systematisch universitair onder
wijs te hebben genoten. En daarom stel ik
het te meer op prijs, dat de universiteit
me door deze promotie als het ware als
een harer discipelen wil beschouwen.
Na afloop der plechtige academische zit
ting heeft dr. Kruitwagen een zeer drukbe
zochte receptie gehouden, waarop talloo-
zen den geleerden Franciscaan hun geluk-
wenschen kwamen aanbieden.
Hier zagen we o.a. nog prof. Franses
O.F.M., pater dr. Vrijmoed O.F.M., pater
mr. dr. Beaufort O.F., mgr. dr. G. C.
van Noort, den deken van Amsterdam en
jhr. mr. Rademacher Schorer.
„Tyd".
DE TEELTBEPERKING VAN HET
RUNDVEE.
De Crisis Rundveecentrale maakt bekend
dat het in haar voornemen ligt, binnen
korten tijd over te gaan tot het afnemen
van vrouwelijke nuchtere kalveren. Deze
afname houdt verband met de doorvoering
van het teeltregelingsplan, hetwelk ten doel
heeft het totaal aantal aan te houden kal
veren te beperken. Nader zal worden be
kend gemaakt op welk tijdstip met de le
vering zal kunnen worden begonnen en te
gen welke prijzen de afname zal geschie
den.
Het is wenschelijk dat van de zijde van de
veehouders een voldoend aantal dezer kal
veren geleverd wordt, opdat ook ten aan
zien van de levering van vrouwelijke nuch
tere kalveren dwingende maatregelen ach
terwege kunnen blijven.
BUITENLAND.
Tragische ontknooping van de schandaal
affaire te Bayonne. jtavisky pleegt zelf
moord; minister Dalimier neemt ontslag.
(2de blad).
Nog geen beslissing over het lot van v. d.
Lubbe en van de Bulgaren. (2de blad).
Scherpere maatregelen tegen de Nazi's in
Oostenrijk (2de blad).
Opnieuw oorlog in Chaco-gebied. (2de
blad.
BINNENLAND.
De S.D.A.P. en de voor ambtenaren ver'
boden vereenigingen; verklaring van Mi
minister Colijn. (1ste blad).
De promotie van Pater Bon. Kruitwagen
O.F.M. aan de Universiteit te Amsterdam.
(lste blad).
Ministerieel schrijven aan de gemeenten
betreffende cultureelen arbeid voor werk
loozen. (lste blad).
De regeering wenscht gelijkluidende be
palingen voor het Overheidspersoneel in
zake ontslag in bepaalde omstandigheden.
(lste blad).
Het standpunt van minister Marchant in
zake een wachtgeldkwestie te Wassenaar,
(lste blad).
Emeritus-rector L. A. Roozen t. (Kerkn.
2de blad).
Een voor-ontwerp van wet inzake het
uitverkoopen en opruimen in den detail
handel. (2de blad).
Doodslag te Alkmaar, (lste blad.)
Ontsporing van drie goederenwagens bij
Station Delftsehe Poort te Rotterdam, ver
oorzaakt stagnatie in den treinenloop. (Gem.
Ber., 3de blad).
KAMER VAN KOOPHANDEL EN
FABRIEKEN VOOR RIJNLAND
TE LEIDEN.
De heer H. Simonis voorzitter van het
Kleinbedrijf.
Gistermiddag hield de Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor Rijnland in het
gebouw der Kamer haar eerste vergade
ring in het nieuwe jaar, onder voorzitter
schap van den heer D. ten Cate Brouwer.
Na opening der vergadering werd door
den voorzitter een commissie benoemd tot
onderzoek der geloofsbrieven van de nieuw
gekozen leden. De voorz. der commissie,
de heer P. Boot Sr., bracht gunstig rap
port uit, waarna de herkozen leden door
den voorz. werden gelukgewenscht, ter
wijl de heeren ir. F. Guljée en Th. Ber
gers, resp, gekozen voor het groot- en het
kleinbedrijf, door den secretaris werden
binnengeleid en met een toepasselijk woord
door den voorzitter werden geinstalleerd.
Hierna hield de voorzitter zijn Nieuw
jaarsrede, waaraan wij gisteren reeds een
en ander hebben ontleend.
Na deze uitvoerige rede sprak de heer
J. C. v. d. Steen een kort woord van dank
tot den voorzitter. Spr. noemde de rede
een pracht stuk werk, dat aller bewond-
ring wegdraagt, waarna hij ook een korten
blik wierp op het afgeloopen jaar, dat ge-
