25ste Jaargane
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Zalig Nieuwjaar.
ZATERDAG 30 DECEMBER 1933
No. 7698
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weet2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone AdvertentiëD 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele vein het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten Hoogste 3U wooraen. v/aarln be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur m
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHT
BLADEN W.O. HET GEILLUSTR.
ZONDAGSBLAD.
Trekt aan den nieuwen mensch! Deze
opwekking van St. Paulus mag vooral bij
den aanvang van dit jaar worden gericht
tot ons allen, opdat wij het nieuwe jaar be
ginnen, zooals het goed en nuttig is: met
optimisme, met vertrouwen.
Velen onzer zullen daartoe moeielijk in
staat zijn zonder eerst te hebben bevoch
ten een overwinning op zichzelf, een over
winning op hun gevoel van neerslachtigheid
en moedeloosheid. Ook de christelijke
mensch kan neerzinken in troosteloosheid,
als hij maar aldoor gedrukt en gebukt gaat
onder tegenslag en gebrek vóóral als hij
weet, dat hij niet zooveel zou behoeven le
lijden, als zijn mede-christenen meer
Christen waren met de daad, dan met
„vrome" woorden of „vroom" gedoe.
Maar de Christen zal, met Gods afge
beden hulp, die gevoelens ten slotte van
zich weten af te schudden als een last, die
hem belet, met het hoofd ortihoog op te
zien naar, te schouwen in Gods Zon, in
welker blij-stralend licht hy leert kennen
de dingen dezer wereld, zooals ze zyn
enzullen worden, en zooals anderen, al
noemen zij zich ook Christen, die dingen
nooit zien, omdat door hen het zon-licht
van Gods waarheid wordt opgevangen in
den modder van een vette en vadsige zelf
genoegzaamheid.
Trekt aan den nieuwen mensch! Dat
bedoelen wij, als wij wenschen een Zalig
Nieuwjaar aan allen, maar bijzonder aan
hen, die neerzitten in zorg en kommer, in
lijden en benauwenis.
Trekt aan den nieuwen mensch! En
gij zult zien, dat er in ieder menschen-
leven veel goeds en schoons kan zijn, veel
wat waard is geleefd te worden....
Wij staan voor een nieuw jaar. Laten
wij het intreden in vrede! En, als wij dien
vrede behouden en bewaren, dan zullen
wij te midden van de geweldige onrust van
dezen tyd rust genieten in het meest ver
latene en eenzame van ons ziele-leven,
daar waar wij óók het meest onszelf
zijnEn die rust zal ons schenken moed
en sterkte, om zoowel te strijden tegen
als te berusten in de vele wederwaardig
heden van het leven! w
Wij willen het nieuwe jaar voor onze
courant begroeten en beginnen met opti
misme. Met dat optimisme, dat open oog
heeft voor het goede, het beste in de dui
gen. En 't valt ons niet moeielijk, om opti
mistisch te zijn, als wij constateeren het
feit met dankbaarheid constateeren
dat ons dagblad voor de overgroote meer
derheid der katholieken zoowel in Leiden
als in breede omgeving een dagelij ksche
huisvriend is geworden.
Een huisvriend, die vriend blijft, ook al
is men 't niet altijd met hem eens, zelfs al
verschilt men met hem van meening in
belangrijke vraagstukken-van-den-dag!
Waar wy het n i e t als onze taak beschou
wen, onze courant te doen zijn, een klank
bord voor allerlei uiteenloopende opvattin
gen, zonder zelf daarin partij te kiezen,
maar waar wy daarentegen ons verplicht
achten, in belangrijke vraagstuk
ken onzen lezers met een, ons inziens, wel
overwogen en wei-gegronde overtuiging
voorlichting te schenken daar spreekt 't
vanzelf, dat er wel 'ns meeningsverschil zal
zyn tusschen lezers en courant! Doch: ook
dan blijven wij vrienden van elkaar!
Wy hopen echter, dat wy, Katholieken, in
dezen zoo moeielijken tyd zoo weinig
mogelijk de eensgezindheid zullen ver
breken en zeker niet noodeloos, om din
gen van geen of weinig belang!
En als onze courant tot benoud of ver
sterking of, waar noodig, herstel dier eens
gezindheid zou mogen medewerken, dan
zou dat ons een groot voorrecht zijn, om-
EERSTE KAMER.
WETSONTWERP BEERTA
AANGENOMEN.
Slechts twee sociaal-democraten tegen.
De Eerste Kamer heeft gisteren het wets
ontwerp tot voorziening in het bestuur van
de gemeente Beerta aangenomen met 30
tegen 2 stemmen. Mendels en Moltmaker
stemden tegen. De overige aanwezige so
ciaal-democraten stemden voor het wets
ontwerp.
Zonder discussie of hoofdelijke stemming
nam de Kamer daarop verschillende an
dere wetsontwerpen aan, waaronder de hef
fing van een couponbelasting en de wijzi
ging der Lager-Onderwijswet.
Op zijn bekende wijze plechtstatig,
somwijlen geestig heeft de voorzitter
Baron de Vos van Steenwijk alle
fracties dank gezegd voor de welwillende
medewerking, die deze hem steeds hebben
betoond. Hij herinnerde aan het jaar, dat
welhaast als „een voorbijgaande schaduw"
langs ons heen is getrokken. Dat de Kamer
spoedig na den aanvang van het nieuwe
jaar weer bijeen zal komen, moet de leden
niet verdrieten, want zei de president: win
tertijd is werkenstijd en met een geestige
woordspeling voegde hij er aan toe: „zij dit
college hiervan, ik zeg niet het sprekend,
maar het levend bewijs".
Met een gezegend einde toe te wenschen
aan allen in en rond de Kamer werkzaam,
besloot de voorzitter zyn korte toespraak.
Daar dit ook ons journalisten regardeert,
past het ons langs dezen weg hiervoor dank
te zeggen. Men kan het met de gestes van
onzen senaatspresident niet altijd eens zijn
ook wij moesten ons wel eens tegen hem
te weer stellen het kan niet ontkend
worden, dat hij als geen ander het deco
rum van het hooge staatscollege, dat hij
presideert, weet te bewaren. Onze staten-
generaal heeft twee uitstekende voorzitters.
Jhr. Ruys en Jhr. de Vos, vogels van ge
heel verschillend pluimage, zorgen beide,
dat het stempel van voornaamheid op beide
takken der volksvertegenwoordiging blijft
berusten. Hiervoor zij hun hulde gebracht.
Waarschijnlijk komt de Eerste Kamer op
nieuw bijeen 9 Januari a.s.
BINNENLAND
DE N.S.B. VOOR DE AMBTENAREN
VERBODEN.
Ook de Perhimpoenan Indonesia op de lijst
van voor ambtenaren verboden vereeni-
gingen geplaatst.
Gelijk men zich zal herinneren, heeft de
voorzitter van den ministerraad bij be
schikking vastgesteld, welke vereenigingen
voor ambtenaren verboden zijn.
Naar wij reeds gisteren berichten, is deze
beschikking thans herzien en aangevuld
met de Nationaal-Socialistische Beweging
(N.S.B., groep Mussert) en de Perhimpoe
nan Indonesia.
De N.S.B. deelt dit lot thans met de an
dere fascistische partijtjes en met links-
revolutionaire partijtjes, als de Communis
tische Partij, de Onafh. Soc. Partij en de
Rev. Soc. Partij. (De S.D.A.P. is alleen ver
boden voor de onder het departement van
defensie ressorteerende burgerlijke en mi
litaire ambtenaren). Tot nog toe was de
N.S.B. slechts verboden voor de mili
taire ambtenaren, den Bijz. Vrijw. Land
storm en de Burgerwacht.
Het gevolg van deze wijziging van de be
schikking van minister Colijn zal zijn, dat
in alle gemeenten of provincies, waar men
zich bij den maatregel van het rijk heeft
aangesloten of voornemens is zulks te doen,
de N.S.B. ook voor de gemeenteambtena
ren en provinciale ambtenaren verboden is
of verboden zal zijn.
O.a. de provincie Utrecht heeft zich bij
de rijksregeling aangesloten, zoodat ook
ir. Mussert zijn ontslag zal moeten nemen
als hoofdingenieur van den provincialen
waterstaat, aldus de „N. Rott. Crt."
De Perhimpoenan Indonesia is een uiterst
links georiënteerde nationalistische ver-
I eeniging hier te lande, waarvan voorname-
lijk hier studeerende Inlandsche jongelie
i dat wij er diep van overtuigd zijn, dat
onze eenheid, onze eensgezindheid, een
zoo kostbaar goed is.
Ten slotte: wy wenschen al onzen lezers,
en in 't by zonder hun, die ons in het afge-
loopen jaar op eenigerlei wyze van hun
daadwerkelijke belangstelling voor ons en
hun dagblad hebben laten blyken, van gan-
scher harte een: Zalig Nieuwjaar!
den lid zijn. Zij heeft indertijd van zich
spreken, toen tegen den voorzitter Moha
mad Hatta en enkele andere bestuurs
leden een vervolging wegens opruiing is in
gesteld. Zij zijn toen vrijgesproken op grond
van de overweging, dat opruiing tegen de
Indische overheid in 1 ederland niet straf
baar was.
Bij het onderzoek bleken enkele bestuur
ders geld ontvangen te hebben van den in
Moskou vertoevenden communist Semaoen,
doch van andere relaties met communisten
is toen niet gebleken.
REGEERING VERBIEDT N.S.B. VOOR
RIJKSAMBTENAREN.
Naar ons ter oore komt, berust de be
schikking waardoor nu o.m. ook het lid
maatschap van de Nationaal-Socialistische
Beweging (N. S. T.-groep Mussert)" voor
rijksambtenaren verboden is op het feit,
dat uit een schriftelijke uitlating waarvoor
de N. S. B. verantwoordelijk is, gebleken
zou zijn, dat deze beweging eventueel be
reid zou zijn eerder aan een ander orgaan
dan aan het wettig overheidsgezag te ge
hoorzamen.
Op 15 November jJ. verklaarde de mi
nister-president in zijn repliek by het al
gemeen begrootingsciebat, aat hij een pam-
ilet in hanaen had dat, naar het scheen, on
der de auspiciën van de nationaal-socialis-
tische bewegmg, althans van een harer at-
deelingen verspreid was. Hij zou laten on
derzoeken hoe het met de verantwoorde
lijkheid voor dit uit Limourg afkomstige
pamriec gesneld was en wanneer de juist
heid van de herkomst zou blijken, 'zou
aldus minister Colijn „voor de Regeering
daarin aanleiding kunnen liggen om tot de
overtuiging te komen, dat daardoor tegen
de objectieve regelen, door de Regeering
gesteld, is gehandeld".
Hebben wij het wel, dan is intusschen
dit pamflet niet de eAnléiaing geweest, tot
de nu t.o.v. den N.S:B. getrofien maatregel,
doch een blijkbaar niet publieke, schriite-
lijke, uitlating, die volgens het geheim rap
port, dat over deze zaak schijnt te be
staan, er op zou wijzen, dat de beweging
van Mussert niet op het standpunt staat dat
in elk géval steeos aan het wettig over
heidsgezag gehoorzaamheid verschuldigd is.
„Hbld."
IR. MUSSERT EN DE N.S.B.
Het „U. D." heeft ir. Mussert gevraagd,
naar aanleiding van het verbod van de Na
tionaal-Socialistische Beweging voor amb
tenaren, wat voor hem de consepuentie is
van dit besluit der regeering, dat den
heer Mussert thansdefinitief plaatst voor
de keuze: hoofd-ingenieur van den water
staat blijven, of deel: uitmaken van de N.
S. B.
„De heer Mussert antwoordde, ons, aldus
het blad, dat het wel. voor iedereen dui
delijk zal zijn, hoe zyn besluit zal uitval
len; hij zal zijn hoofdingenieurschap by
den provincialen waterstaat neerleggen,
daartoe gedwongen door de regeering, die
aldus een ambtenaar -met zestien dienstja
ren dwingt tot heengaan."
De heer Mussert begon zijn loopbaan als
ingenieur bij den. Rijkswaterstaat te
IJmuiden. was daar twee jaar werkzaam;
werd 1920 verbonden aan den provincialen
waterstaat in Utrecht als ingenieur en zag
zich in 1927 benoemd tot hoofdingenieur,
als opvolger van jhr._Ram, die den dienst
met pensioen verliet.
GOEDKOOPE AARDAPPELEN VOOR
WERKLOOZEN.
Afwijzend antwoord van den minister
van Sociale Zaken.
De minister van sociale zaken heeft op
vragen van het Tweede Kamerlid mejuf
frouw Meijer betreffende beschikbaarstel
ling van aardappelen tegen lagen prijs ten
behoeve van werkloozen met groote gezin
nen het volgende geantwoord:
Bij beschikking van den minister van
oeconomische zaken van 29 September 1933
werd bepaald, dat gratis vervoervergun-
ningen door de Nederlandsche aardappel
centrale afgegeven kunnen worden voor
consumptieaardappelen, bestemd voor in
stellingen, die liefdadige en andere on
baatzuchtige doeleinden beoogen, welke
niet of zeer bezwaarlijk de heffing 1.
en ƒ0.25 administratieloon per 100 K.G.)
kunnen dragen.
Hierdoor is voor de in aanmerking ko
menden een regeling getroffen, welke de
mogelijkheid opent om aardappelen te ver
krijgen tegen prijzen, welke niet door een
heffing zijn Verhoogd. Men dient hier ech
ter voorzichtigheid te betrachten. De steun
immers, welke aan de telers van aardap
pelen wordt verstrekt, is beperkt en niet
voldoende om1 de aardappelteelt loonend te
maken.
Ten hoogste wordt bereikt, dat de groote
verliezen, welk ^zonder steunregeling wor
den geleden, gedeeltelijk worden tegen
gegaan.
Indien dus in het algemeen aardappelen
tegen lageren prijs voor werkloozen be
schikbaar zouden worden gesteld, zoude
daarvan het gevolg zijn, dat de telers van
aardappelen, welke zelf reeds in groote
moeilijkheden verkeeren en deswege wor
den gesteund, zich een aanzienlijk gedeel
te van den hun toegedachten steun zouden
zien ontgaan.
In verband met het vorenstaande kan de
ondergeteekende bezwaarlijk stappen doen
cm maatregelen te verkrijgen, als in de
vraag bedoeld.
OMZETBELASTING.
Uitstel gevraagd.
De landelijke Bond van Confectiefabri-
kanten te Rotterdam heeft aan den Minis
ter van Financiën een telegram gericht,
waarin verzocht wordt, de inwerkingtre
ding van de omzetbelasting op te schorten,
tot de vrijstelling voor fabrikanten en han
delaren verleend zal zijn daar anders on
voorziene moeilijkheden in de bedrijven
dreigen.
CRISIS-ZETMEELBESLUIT.
Gisteren is afgekondigd Staatsblad 696,
houdende een Kon. besluit van 15 dezer,
tot toepassing van de artikelen 9, 13 en
14 van de Landbouw-Crisiswet 1933 op zet
meel (crisis-zetmeelbesluit 1933).
Ter uitvoering van het crisis-zetmeelbe
sluit heeft de minister van oeconomische
zaken de crisis-zetmeel-beschikking 1933
vastgesteld. Volgens deze beschikking zijn
aangewezen als producten waarop de be
palingen van toepassing zijn: aardappel
meel, alle soorten styfssl, sago, arrowoot,
tapioca, maizena en graanzetmeelen, dex
trine, zetméélsiroop en massee, textielgoe-
deren en papier. Als crisis-organisatie, be
doeld in het crisis-zetmeelbesluit, is aah-
gewezen de stichting Nederlandsche Meel
centrale.
In het crisis-zetmeelbesluit wordt be
paald, dat het in voorraad hebben en ver
handelen van zetmeel aan de bij de Ne
derlandsche Meelcentrale aangeslotenen
slechts is toegestaan, indien by aflevering
een door den minister vast te stellen be
drag per K.G. wordt betaald. Dit bedrag
is vastgesteld: voor aardappelmeel op
3.50 voor stijfsele maizena en graanzet-
meel op 3.75, voor sagomeel op ƒ3.50 en
voor tapioca op 3.50, alles per 100 K.G.
Voorts zijn aangewezen als crisisproduc
ten, waarin zetmeel is verwerkt en waar
van de betaling geschiedt na bereiding van
dit product: dextrine, zetmeelsiroop en
masseea Het in voorraad hebben van deze
crisisproducten is zoo zoover over de grond
stoffen daarvan geen heffing is betaald,
slechts toegestaan na betaling van 3.85
voor dextrine en 3.75 voor zetmeelsiroop
en massee, per 100 K.G.
Van de betaling van genoemde bedragen
is krachtens ministerieele beschikking vrij
gesteld degene, die ten genoege vag de
stichting Nederlandsche Meelcentrale aan
toont, dat hij zetmeelen of uit zetmeel be
reide producten verhandelt aan indus
trieën, welke dit product als grondstof
bezigen voor de fabricage van textiel-goe-
deren en papier of uitvoert.
CONTROLE OVER BEERTA.
Verschenen zijn de Staatsbladen, hou
dende:
le. de wet van 29 Dec. j.l. tot voorzie
ning in het bestuur van de gemeente
Beerta;
2e. het K. B. van 29 Dec. j.l. tot vaststel
ling van het tijdstip van inwerkingtreding
van de wet van 29 Dec. j.l. tot voorziening
in het bestuur der gemeente Beerta op 1
Januari a.s.
JAARVERGADERING VAN DEN
ZUIVELBOND.
Gistermiddag heeft de Algemeene Ne
derlandsche Zuivelbond (F.N.Z.) een alge
meene vergadering gehouden in het Jaar
beursgebouw onder voorzitterschap van
den heer L. F. Britsel te Usquert. Na de ge
bruikelijke mededeelingen, die dit jaar het
gebied dér contingenteering, de moeilijk
heden bij den export, de uitvoering der
crissizuivelwet en de omzetbelasting be
sloegen en waarbij o.a. werd medegedeeld,
dat door het afsluiten van het handelsver
drag met Duitschland de export van zui
velproducten een eenigszins gunstiger pers
pectief heeft, werd door dr. Swaving, oud
inspecteur van het zuivelwezen het woord
gevoerd naar aanleiding van het aftreden
van dr. S. F. E. Posthuma. Deze werd bij
acclamatie tot eerelid benoemd. In de va
cature van twee bestuursleden werd voor
zien door de herkiezing van prof. ir. B. van
der Burg tc Wageningen en de verkiezing
van den heer L. F. Britsel. De begrooting
voor 1934 sloot op een bedrag van 299.440
met een batig saldo van 240.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De onderwijswet in Spanje opgeschort.
(3e blad).
Kerkelijke begrafenis voor Maccia belet.
(3e blad).
De premies van Roemenië Doca ver
moord. (3e blad).
Onlusten in Argentinië. (3e blad).
BINNENLAND.
Het verbod van lidmaatschap van de N.
S. B. voor Rijkspersoneel. (1ste blad).
Houtzagerij te Weert en Schoenfabriek
te Kaatsheuvel afgebrand. (Gem. Ber. 4e
blad).
WIJ GEVEN EEN JAAR-OVERZICHT
VAN BUITENLAND (5de blad), BINNEN
LAND (7de blad) en LEIDEN (5de blad),
EEN GEÏLLUSTREERD JAAR-OVER
ZICHT (6de blad) EN EEN BERIJMDE
KRONIEK (6de blad).
STEUNVERLEENING VARKENS
HOUDERIJ.
By Kon. besluit van 16 December is be
noemd tot regeeringscommissaris voor de
steunverleening aan de varkenshouderij
ir. S. L. Louwes, te Zwolle.
WAARSCHUWING.
Aan besturen van Kath. scholen, inter
naten, enz. die men onder overlegging van
getuigschriften van buitenlandsche kerke
lijke en wereldlijke autoriteiten tracht over
te halen van hun instelling een film te doen
vervaardigen, wordt in hun eigen belang
de raad gegeven, daarop niet in te gaan
zonder vooraf te informeeren bij het R. K.
Centraal Bureau voor Onderwijs en Op
voeding te 's-Gravenhage.
DE N.Z.H.T.M.
Invoering van een loonkortin^.
De Nederlandsche Vereeniging, de R.K.
en de Prot. Christelijke bond van spoor- en
tramwegpersoneel, hebben een telegram
aan den minister van Waterstaat gezonden,
waarin zij mededeelen, dat de directie der
N.Z.H.T.M. het voornemen heeft om goed
keuring te vragen op de verlaagde loon
regeling.
In afwachting van uw beslissing zoo
schryven genoemde organisaties in het tele
gram wil de directie deze verlaging reeds
dp 1 Januari doen ingaan. Wij zijn zoo vrjj
een beroep op u te doen om te voorkomen,
dat een wijziging practisch zal worden in
gevoerd voor een beslissing is genomen.
Wachtgelders bij het onderwijs.
De minister van Ouderwijs deelt mee, dat
het aantal onderwijzers op wachtgeld bo
ven 60 jaar op het oogenblik 147 bedraagt.
Pauselijke onderscheiding.
De heer Jos. Verhulst, hoofdredacteur
van de „N. Delftsche Crt", die 1 December
j.l. zijn 25-jarig jubileum als journalist vier
de, is door Z. H. den Paus begiftigd met het
gouden eerekruis „Pro Ecclesia et Ponti-
fice".
KERKNIEUWS
Nieuwjaarsreceptie Mgr. Aengenent.
Op Nieuwjaarsdag zal Z.H. Exc. de Bis
schop van Haarlem receptie verleenen, om
12 uur voor de Religieuzen (E.E. Broeders
en Zusters) en de leeken, en om één uur
voor de Eerwaarde Geestelijkheid.
BISSCHOPPELIJK RETRAITENHUIS
„DE THABOR".
811 Jan. Gehuwden 6.50 P. Francis
caan; 1417 Jan. Meisjes 6.50 P. Francis
caan; 1720 Jan. Meisjes 6.50 P. Domini
caan; 22—25 Jan. Gehuwden 6.50 P.
Augustijn; 29 Jan1 Febr. Gehuwden 6.50
P. Carmeliet; 47 Febr. Dames Ziekenver
pleegsters 8.50; 4-7 Febr. Meisjes 6.50;
1720 Febi. Jonge Dames 8.50 P. Jezuiët;
26 Febr.1 Mrt. Gehuwde Dames 10.
59 Mrt. Dames (4 dagen) 15.P. Je
zuiët; 1215 Mrt. Verloofde Meisjes 6.50
P .Capucijn; 1923 Mrt. Gehuwde Dames
15.— P. Jezuiët; 25—28 Mrt. Meisjes
6.50.