RADIO-DISTRIBUTIE
LORENZ' PRAC
#5%
VEFIVO
35 v
35 j
401
25'
ERWT
Goederen buiten (Ie opruiminp 10 oct kortin"
WEIJ L's
„SINT BAVJB"
LeidseliewEB 31 - Voorscl
Haven 22
Snippers 6 c. p.ono
kade 10 c. p.ons
I Bloem I
KreihA.p.pgnd
lozi;nen14c,p.poiid
i fl. TAKAGONA
ZATERDAG RECLAMEDAG
i vanaf
Noord-Zuid-HoSlandsche
Tramweg-Maatschappij N.V.
MET DE/FEESTDAGEN
DONDERDAG 28 DECEMBER 1933
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 8
LAND- EN TUINBOUW
Melk.
De Crisis-Zuivel-Centrale maakt bekend,
dat voor de periode van 31 December tot
en met 6 Januari de prijs voor het taxe-ge-
deelte van consumptiemelk, gekocht op
regeeringscontract, voor de verschillende
soorten melk. is vastgesteld op 6 1/4, 6 1/2
en 6 3/4 cent per liter, en dat het bedrag
der afdracht op andere in consumptie ge
brachte melk is vastgesteld op 2 cent per
liter.
De vastgestelde prijs geldt af boerderij
Inlevering van vee aan de Crisis-
Rundveecentrale.
De Crisisrundveecentrale zal gelegenheid
geven aan haar te leveren drachtig rund
vee in alle soorten en kwaliteiten (uitge
zonderd zullen worden- dieren, waarvan
moet worden aangenomen, dat zij langer
dan zeven maanden of korter dan vier
maaden drachtig zijn).
O.m. in de volgende plaatsen:
Op Dinsdag 9 Januari te Purmerend en
Rotterdam van 8 tot 10 uur;
Op Donderdag 11 Januari te Gouda en
Leeuwarden van 8 tot 10 uur;
Dp Vrijdag 12 Januari te Leiden en
Utrecht, van 8 tot 10 uur.
Prijzen en voorwaarden als in het pers
bericht over de periode van 2 tot 5 Januari.
MARKTBERICHTEN
LEIDEN, 27 Dec. Groentenveiling.
Per 100 stuks: roodekool f 2.708.70, sa-
voyekool f 2.007.80, groenekool f 1.00
2.50, prei f 1.503.50, kropsalade f 1.903.70
selderie f 2.805.30, knolselderie f 1.00
2.90, wortelen f 11.0011.50, per 100 kg.:
kroten gek. f 57, witloof f 1733, boeren
kool f 1.80—5.10, spinazie f 2528, uien
f 1.002.90, wortelen f 1.506.70, spruiten
I f 1221, spruiten II f 613, andijvie 35
85 cent per kist.
Melkveiling. Week 31 Dec. tot en met
6 Jan. Consumptiemelk le klas f 6.75, 2de
klas f 6.50, en 3de klas f 6.25, Industriemelk
f 5.00—6.00.
VOORSCHOTEN, 27 Dec. Eierenveiling.
Prijzen: kipt eneieren f 4.505.50, eenden
eieren f 4.005.00 per 100 stuks, kippen 60
80 cent, hanen 80110 cent, konijnen
f 1.002.50, duiven 1015 cent per stuk.
Veiling V. P. V. Prijzen: kippeneieren
f 4.305.80 per 100 stuks.
HAZERSWOUDE, 28 Dec. Eierenveiling.
Aanvoer 4003 stuks, kippeneieren f 3.75—
5.00 per 100 stuks, kippen 80 cent en eenden
f 1.20 per stuk
ZOETERWOUDE, 28 Dec. Veiling „Ik
leer nog". Aanvoer 1700 stuks. Prijzen: Kip
peneieren f 4.305.50, kuikeneieren f 4.20
per 100 stuks, kaas 2225 cent per pond,
eenden 85 cent, hanen 70100 cent en ko
nijnen f 0.451.00 per stuk.
TER AAR, 27 Dec. Centrale veiling.
Spruiten f 12.10, boerenkool 711 cent,
andijvie 1012 ccent,
LOOSDUINEN, 27 Dec. Melkveiling. Op
de heden gehouden melkveiling werd van
145 aanvoerders verkocht, om in de week
van 18 Jan. dagelijks te leveren 22300 li
ter melk. Prijs af boerderij f 6.75 en melk
voor industrie f 5.505.60 per 100 liter.
BOSKOOP, 27 Dec. Bloemenveiling.
Rozen per bos van 10 stuks: Golden Ophe
lia 2052 cent, Hadley 70130 cent, Clau
dius Pernet f 1.702.40, Columbia f 1.30
1.60, Butterfly f 0.90—1.30, Wilh. Kordes
f 1.201.80, Rosalandia f 0.901.50, Florex
4080 cent, Phoebe f 1.602.10, Aug. Noack
gen Legrey 6090 cent, Helleboris 1016
f 0.901.30, Briarcliff 80140 cent, Serin-
cent.
LEEST MET AANDACHT
DE
ADVERTENTIE-PAGINA'S!
DE GESCHIEDENIS DER NAAI
MACHINE.
Een der nuttigste instrumenten van den
tegenwoordigen tijd is ongetwijfeld de
naaimachine, welke zoo alom verspreid is,
dat zij zeker het praedicaat onmisbaar mag
voeren. Onwillekeurig vraagt men zich af,
hoe oud de naaimachine eigenlijk wel is.
Den juisten datum, waarop de naaimachine,
zij het dan niet in tegenwoordigen vorm,
voor het eerst werd gebruikt, is niet met
zekerheid bekend. En ook wie de eigenlijke
uitvinder is, weet men niet. Wel weet men,
dat de naaimachine veel ouder moet zijn
dan honderd jaar. Wij zullen trachten in
kort bestek zoo volledig mogelijk de „ge
schiedenis" der naaimachine weer te ge
ven.
De pioniers, d.w.z. zij, die haar werkelijk
hebben moeten uitvinden en ze daarna in
publiek moesten demonstreeren, hebben al
zeer weinig aanmoediging ondervonden. In
afzondering met veel inspanning zoo
als het meer gaat in groote armoede hebben
zij hun taak verricht en geheel of gedeel
telijk volbracht. De naaimachine is een der
meest belangrijke vindingen, welke tot doel
had het vermoeiende van den handenar
beid weg te nemen, die taak van hem over
te nemen en tenslotte hem zelf van de vele
voordeelen te laten profiteeren. Ook hier
constateeren wij een langzamen groei, dus
geen plotselinge inspiratie, welke iets daar-
stelt wat voorheen nog onbekend was.
Als voorbeeld van mechanische be
kwaamheid staat de naaimachine zeker in
de eerste rij der uitvindingen. De eerste po
ging, welke voor zoover bekend, gedaan
werd, is reeds bijna twee eeuwen oua. Op
24 Juli 1755 vroeg zekere Charles Weissen-
thal, wiens naam op germaanschen oor
sprong wijst, doch toen in Londen vertoef
de, patent aan op een door hem uitgedacn-
te naaimachine. Deze machine was genacht
met een naald met twee punten en een oog
in het midden der lengte. Blijkbaar is het
bij een poging gebleven, want het is niet
bekend, dat ze ooit in den handel is ge
weest. Ook bestaat er geen afbeelding van.
J Jan Jansen, (f) Hij
stak zijn rechterarm uit en
fietste toen een linkerzijweg
in. (Den chaufieur trof waar
schijnlijk geen schu d).
i TtUöï VS1ÜG
Op 17 Juni 1790, dus na 35 jaar, trachtte
zekere Thomas Saint, een Londensch meu
belmaker, de wereld met een naaimachine
te verrijken. Deze schijnt een opmerkens
waardig inzicht te hebben gehad in de
voornaamste kenmerkende eigenschappen
der uitvinding, zonder evenwel zijn denk
beeld te kunnen over wezenlij ken. Zijn
machine had een horizontale stofplaats, een
overhangende arm, aan welks einde een
naald verticaal werkte, en een transpor
teering, welke automatisch tusschen het
maken van twee steken, werkte. Men zou
zich dus een moderne machine kunnen
denken, doch zoover is Thomas Saint niet
gekomen. Wel zijn diens denkbeelden over
genomen en tot op heden met succes toe
gepast. De naaldstang bevatte zoowel een
els als een naald, de laatste zonder oog en
zonder punt, maar aan de onderzijde voor
zien van een inkerving, bestemd om de
draad door de stof te drukken door een
gat, daarin tevoren door de els geboord.
In 1874 werden nog machines naar dit
patent vervaardigd. In 1804 werd door
zekeren Duncan, een Engelschman, een
kettingsteekmachine vervaardigd, waaraan
geen verdere aandacht werd geschonken.
In Amerika hield een geestelijke de Eerw.
heer J. Dodge, van Monkton, zich eveneens
onledig met het doen van uitvindingen. In
1818 vervaardigde hij met behulp van een
mecanicien een naaimachine; deze uitvin
ding stuitte op grooten tegenstand van
velen, die met de naald het brood moesten
verdienen. Verdere pogingen om de machi
ne te volmaken werden dan ook niet door
Dodge ondernomen.
Het eerste patent, in Amerika afgegeven,
dateert van 1826, dus veel later dan in En
geland. Het is niet bekend, dat ooit machi
nes naar dit ontwerp vervaardigd zijn; eer
der is aan te-nemen, dat by een brand van
1836 alles, wat op deze machine betrek
king had, verloren is gegaan.
In 1830 heeft Barthlemy Thimonnier,
Fransch kleermaker, een machine uitge
vonden, welke veel overeenkomst vertoon
de met die van Thomas Saint, doch op
sommige punten beduidend, afweek'. De
naald van deze machine vertoonde den
vorm van een haaknaald. Neergaande door
de stof haaldé zij een onderdraad op en
legde een serie lussen aan de bovenzijde
hetgeen bij Saint omgekeerd was. Deze
machines waren van hout gemaakt.
Er zouden op een.oogenblik in Parijs
een 80-tal in. gebruik zijn. geweest, hoofd
zakelijk ter "ervaardiging van militaire
kleeding, doch hoewel in Frankrijk in 1843
en in Amerika hierop patent werd verkre
gen, heeft zij niet veel. praktische waarde
gehad en werd spoedig weer terzijde ge
steld. Er bestaat nog een model dezer ma
chines in het South Kensington Museum te
Londen. Daar deze machine geen transpor-
teer-mechanisme bezat, stelde zij te hooge
eischen aan de stikster. Thimonnier heeft
het lot van vele uitvinders moeten deelen.
Zijn tverkplaats .werd verwoest door men-
schen, die zien benadeeld achtten; zijn
vrienden, die hem langen tijd financierden,
verlieten hem en arm en gebroken naar
den geest overleed hij in 1859. Hoewel zijn
werk niet werd erkend, heeft de wereld
toch veel aan den onvermoeiden zwoeger
te danken. Eindelijk begon het na vele
vruchtelooze pogingen ook voor de naai
machine te dagen. In 1341 gelukte het Elias
Hove in Massachusetts (Am.) met vlyt en
volharding een machine te construeeren,
waaruit na eenige jaren een bruikbare
naaimachine zou groeien. Hij was slechts 22
jaar oud, toen hij met dien arbeid aanving.
De fabriek was ondergebracht in een scha
mel zolderkamertje. Op 10 September 1846,
verkreeg hij daarop patent. Hiermede wa«
de grens van het praktisch bruikbare be
reikt. De machine maakte een stiksteek en
is in verschillende opzichten verwant aan
de hedendaagsche. Buiten twijfel heeft Ho-
we gebruik gemaakt van ideeën, welke het
geestelijk eigendom van anderen waren.
Korten tijd nadien stond Howe zijn patent
af aan een Engelschman, Thomas, voor een
vrij onbeduidend bedrag. Deze verkreeg op
1 December d.a.v. patent op de uitvinding
voor Engeland; spoedig daarop kwam Ho-
we zelf naar Engeland. Heel erg voor den
wind ging het hem blijkbaar niet, want wij
zien hem in 1849 op kosten van een vriend
als tusschendekspassagier weer naar Ame
rika terugkeeren. Daar wachtte hem een
nieuwe teleurstelling, welke achteraf een
voordeel bleek te zijn. Zijn patent was daar
nJ. geschonden en toen hij in 1850 daarte
gen protesteerde, stelde de rechtbank hem
in het gelijk. Gedurende 21 jaar genoot hy
het monopolie en al dien tijd ontving hij
zijn aandeel in iedere machine, welke in de
Ver. Staten werd vervaardigd. Gedurende
vele jaren overschreed daardoor zijn inko
men de som van 600.000. Na hem komen
Allan Wilson, Morey en Johson, waarvan
de eerste bekend is door zijn connectie met
de Wheeler en Wilson Compagny, welke la
ter in de Singer Mij. werd opgenomen. Er
waren reeds honderden naaimachines ge
bouwd, doch in 1850 bestond er geen, wel
ke aan één stuk kon werken. In September
1850 zien wij mr. Isaac M. Singer werken
aan de verbetering van een ontwerp van
zekeren Hunt Bij contract werd overeen
gekomen, dat Singer de verbeterde ma
chine in den handel zou brengenvoor den
prijs van 40 dollars. Hjj slaagde er binnen
12 dagen in een machine tegen dien prijs
te vervaardigen. Terstond werd patent aan
gevraagd; de verkoop nam een aanvang!
Sedert dien is men onafgebroken met het
vervaardigen van naaimachines doorge
gaan en wij gelooven niet, dat een onzer
de fabricatie van de laatste zal beleven.
De eerste werkelijke Singer naaimachine,
welke thans een zoo vooraanstaande plaats
in de wereld inneemt, dateert van 1851. Zij
was geen salonmeubel, zooals de heden
daagsche en geyuischloos was zij ook niet.
Het geluid was ongeveer gelijk aan dat
van een kleine betonmolen. Als een kost
baar kleinood werd deze Singer-naaimachi-
ne op het kantoor te Londen bewaard. Ook
Isaac Singer ging het in den aanvang niet
voor den wind. Hjj was zelf arm, had te
strijden tegen meer dan één vooroordeel,
moest vroeger mislukkingen voor zijn re
kening nemen, enz. Hij had slechts 60 dol
lars te zijner beschikking, misschien niet
eens zyn eigendom en ondervond, dat in
dien tijd het publiek het begrip uitvinder
met dat van bedrieger vergelijkte! Maar
stap voor stap ging hij op den moeilijken
weg voort. Intusschen kwam Howé hem
aanzeggen, dat hij de keus had tussen
betaling van 2500 dollars als schadeve. oe-
ding voor vermeende inbreuk op zyn rech
ten of de fabricatie stop te zetten.
Een oogenblik dreigde hij ten onder te
gaan, doch hij vond een raadsman, wiens
talent en organisatie-vermogen hem over
de moeilijkheden heel hielpen en spoedig
daarna als deelgenoot in de onderneming
trad. Hiermede was de firma Singer en
Co. opgericht, in 1856 werden de produc
ten rechtstreeks aan de afnebers geleverd.
Hoewel de machines bruikbaar waren, viel
er nog heel wat aan te verbeteren. Veel
dankt de Singermachine aan W. B. Wilson
van de Wheel en Wilson Cy. In 1856 kwam
een tweede machine aan de markt onder
den naam Standaard No. 3., meer bestemd
voor zwaarder werk. De trapmachine werd
al spoedig populair Ze werd onder aan
duiding A. verkocht. In 1911 vertelde
een oude dame, dat zij sedert 1860 een der
gelijke machine in gebruik had en die niet
wilde missen. De New Family machine
verscheen in 1865. Hiervan werden voor
het eerst groote kwanta vervaardigd en in
1882, dus na 17 jaar, bedroeg de omzet
vier millioen stuks. Sedert dien zijn ver
schillende typen vervaardigd. Met de in
nerlijke constructie ging ook een ver
fraaiing van het aanzien gepaard, zoodat
wij thans in menig huisgezin een machine
aantreffen, welke een sieraad voor huis
kamer en zelfs salon kan worden genoemd.
Het gebruik van den electro-motor heeft
het werk wederom zeer vereenvoudigd.
Gelukte het voorheen een vlugge hand
naaister 50 steken per minuut te maken,
de moderne naaimachine bereikt het veer-
tigvoudige, n.l. 2000 steken. En nog steeds
gaan wij op het gebied in voortgaande
richting. Men koopt geen naaimachine om
daarop een kleedingstuk te verstellen. Bo
vendien heeft men behalve de gewone
naaimachine nog de knoopsgat-machine, de
knoop-aanzetmachine, de meer-naald-ma-
chine, de zigzagmachine, de ajourmachine,
de festonneer-machine en niet te verge
ten de borduurmachine, waarop werke
lijke kunststukken kunnen worden vervaar
digd. De bediening dezer laatste vereischt
eenige handigheid, welke echter spoedig
ver verkregen kan worden. Het aantal var
riëteiten is thans zeer uitgebreid, omdat
men behalve voor huiselijk gebruik ook
voor de industrieën naaimachines is gaan
vervaardigen. Wij kennen o.m. een ma
chine, welke in staat is gevulde zakken
dicht te naaien! De naaimachine verwerkt
thans van de fijnste zijde tot het grófste
katoen en tricot Het fijnste leer van da
messchoen en de polderlaarzen van den
arbeider passeeren de naaimachine. Het
klinkt haast ongelooflijk, doch het is een
feit, dat alvorens onze moderne kleeder
dracht en schoeisel gereed is, daaraan meer
dan honderd verschillende naaimachines
te pas zijn gekomen! Wanneer men zich
op deze wijze een denkbeeld heeft ge
vormd van de plaats, welke de moderne
naaimachine thans in onze samenleving in
neemt, dan past daarnaast een eerbiedig
gedenken van het zware en ondankbare
werk der eerste zwoegers, die geen enkel
voordeel van hun jarenlange inspanning
genoten.
OF
voor f IJO:
Distributie eindeloos - en veel beialyén'-foor weinig.
LORENZ tijdelijk - en weinig betalen voor veel.
WEEST NU EENS VERSTANDIG en vraagt gratis
prospectus en inlichtingen, voordat ge iets anders doet.
IEDEREEN IS WELKOM -
Fa. P£LTE!\mURG van 1793
Afd. RADIO
BREESTRAAT 109
En daar gaan wij natuurlijk eerst heen, want
heusch die heett de beste keusI
b v. Shawls vanaf 68 cent. Daisen vanaf 28 cent
Overh. m. 2 boorden 1 68. Zuiver wollen Sokken 96 ct
en vele andere koopjes.
Natuurlijk gaat U óók eerst daar kijken'
fflfl VISITEKAARTEN
bedrukt met Uw
naam en envel/ vanaf11.25
Levering vóór Nifeujvjaar met
een Luxe \flilp<#lo<|d cadeau
A. A.
5H00G
Paoierhandel
HAARLEMMERSTRAAT 29.
Voor
Oudejaarsavond
beroemde GEMBER-
AMANDE11 BOLUSSEN
Bekroond mef Ziltr. ^nedaille
SLAGROOMSOEZEN, SLAG-
ROOMPÜNTÉN, BOTER
KOEK, AMANDELBROOD
JES, APPELjESQtLEN.
Diverse sorteering
KOEKJES en GEBAKJES
Zondags alsook Nieuwjaars
dag den geheelen dag versch
brood.
710 Beleefd aanbevelend,
Fa. M. J. WEIJL
KLOKSTEEG 3 TEL. 2535
Godsdienstig Weekblad voor
het bisdom Haadlem.
Geett we.<eli|ks l^oladzi'den
onderhoudenden rnieerzamen
xeksL
Steunt het Lie/dewerkd. arme
Nieuwf/Parochiën.
Per 3 /haanden f 1.00
VRAAG/ PROEFNUMMERS
'Administratie:
Telef. 3430
S BETER EB G0E0K00PEB
d en Nieuwjaarsfee
Morschstr. 13
Telef. 1957
BAKKEN!!-Ou
st- BAKKEN!!
6 ct. p. pond
WEEK-RECLAME
is geldig tot en met DONDERDAG 4 JAN. t2 uur v.m.
Pinda's,
p. pond '2
Gist verkrijgbaar
Slaolie,
25, 30,40 p. 2esch
1 fi. VRU(j(fTEN> BOWL
van 75ïnu q8 ct
i
van 561 nu 42 «ct.
1 ii. 'ADVOCAAT
van 1.2^ nu/89 ct.
Okkernoten ni
p. pond fe»
Boterolie,
per flesch 34 ct.
per liter 35 ct.
Paranoten, iq
p. pond ly
Raapolie. q n
p. liter Ofe
klaring, aq
p- pot 12, faw
Zelfrijzend Bak
meel, 13-14 p pak
Leverpastij, ml/
p. blik Ifc /2
van 65 nu 58 ot.
1 0. PORT
van 75 nu 68 ct.
1 fl. SAMOS
van 65 nu 58 ot.
1 fi.Zoeie Spaansche Wijn
van 65 nu 58 ct.
Doperwten, iq
p. blik iy
Kaas,
Goudsche, qq
p. pond feU
Stukjes «Q
appelen p.p. fe™
Zalm, iji
p. stuk v af
Annanas, qi
p. blik fel
Vijgen p.p. 9 ct.
Dadels p.p. 9 ct
1 fl. BISSCHOPIIVIJN
nu 45 ct
Pruimen, in
p. pond 'fe
Runderlappen
1 vanaf
Rundergehakt
Runder niervet
J
vanaf
Lamsvleesch
vanaf
ALLEEN bij:
S. W, MARSMAN, Havenplein I
tegenover SIMON Db WIT,
Ondergeteekenden berichten hierdoor dat hunne kantoren
te Leiden op ZATERDAG 30 DECEMBER a.s. na 11 uur v.m.
en MAANDAG 1 JANUARI as. den geheelen <jag gesloten
zullen zijn.
Amsterdamsche Bank N.V.
Bank Associatie N.V.
J. Brugman Co.
De Twentsche Bank N.V.
Haaksma Co. Effectenafd.
Incasso-Bank N.V.
F. Muys van de Moer
711
NederL j
Noord-Hql
dénsftands-
I i bank N.V.
crediet N.V.
Den Oudfen's Effectenkantoor
H. W. Af-Hiiessên
Rotterd. Bank-
vereeniging N.V.
INGAANDE 1 JANUARI ^934 WORDT EEN TIJ
DELIJKE TARIEFSVERHOOGING INGEVOERD.
INGAANDE 7 JANUARI |l9$4 WORDT DE
DIENSTREGELING OP DE LUN DfeN HAAG—LEI
DEN—KATWIJK—NOORDWIJK GEWIJZIGD.
Strooibiljetten kosteloos verkrijgbaar aan de kantoren
en bij de conducteurs.
nreRHUtlRT
de Leidsche Gramofoonplaten Centrale
U ieder genre Wa£^n,4egen billijken prijs.
OPERA'S, DANSMUZIEK, SYMPHONIëN
STEENSTRAAT 35 Ingang Apotheek REIJST.
mét Worst
of /Kluif -
hi uitoH i Co, -
Overal verkrijgbaar
