DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN ONTZETTENDE SPOOR WEGRAMP IN FRANKRIJK. 25ste Jaargang WOENSDAG 27 DECEMBER 1933 Ho. 7695 S)e Êcidóclv40oii^omj: DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal bij onze Agenten 20 cent per week 2.S0 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS EEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten noogste 30 woorden, v/aarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur m verhuur, koop en verkoop: f 0.50 DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN. KERSTREDE VAN Z.H. DEN PAUS „BIDDEN £N NOG EENS BIDDEN". De Romeinsche correspondent van de „Tijd" seint d.d. 23 December: In tegenwoordigheid van twintig Curie- Kardinalen, vele bisschoppen en prelaten heeft het Heilig College Zaterdagmiddag in de Consistoriezaal zijn Kerstwenschen den H. Vader aangeboden. Nadat Z.Em. Kard. Granito di Belmonte de wenschen had uitgesproken, hield Z. II. de Paus een toespraak, waarin Hij de ge beurtenissen van het afgeloopen jaar her dacht. Zijne Heiligheid herinnerde aan den rij dom der geestelijke schoonheden van het Jubeljaar en dankte God voor deze Gena den. In het Jubeljaar is de Verlossing niet alleen herdacht, maar in vele zielen werx- zaam geweest. De H. Vader begroette reeds met een Vaderlijk harte de toekomstige pelgrims. „Hierna", aldus zeide Zijne Heiligheid schertsend, „zouden Wij eigenlijk den Ze gen kunnen geven, dien Gij verwacht, want de nieuwsgierigheid naar de zeer belangrij ke rede van den Paus, waarover de berich ten ook Ons bereikten, zal onbevredigd blijven". De H. Vader wilde echter toch over en kele dingen spreken, omdat vele geloovigen en herders niet uit nieuwsgierigheid, maar raad zoekend, vragen, hoe zij over som mige kwesties moeten denken. „In de eerste plaats", aldus zeide de Paus, geldt dit, het woord is antipathiek, de ste rilisatie, die een voorwerp van staatswet ten uitmaakt. Omdat het onderwerp zoo antipathiek is, verheugt het Ons een kort en helder ant woord te kunnen geven. Eerst van het jaar 1'931 dateert de beslis sing van het Heilig Officie en van 1930 de Encycliek „Casti Connubii", die eveneens hierover een oordeel uitspreekt. Hierrn vinden de geloovigen en Herders een dui delijke richtlijn. In de tweede plaats wilde de H. Vader den huidigen aigemeenen toestand bespre ken. „Deze laat", aldus Zijne Heiligheid, „zoo veelvuldige tegenstellingen, zulk een onrust en vruchteloos zoeken zien als de geschie denis nooit gekend heeft. Slechts één woord willen Wij nu zeggen, wanneer men vraagt, wat zij, die bezorgd zijn voor den vrede en het welzijn der wereld, kunnen doen: bid den en nog eens bidden". Dat is, wat Wij ook voortgaan te doen, de Goddelijke goedheid smeekende om uit komst voor de radelooze wereld. Tenslotte gaf de H. Vader den Zegen en ondernield zich daarna eenigen tijd met de aanwezigen. TEGEN DE NAZI-AANVALLEN IN OOSTENRIJK KERSTBRIEF OOSTENRIJKSCF EPISCOPAAT. Op een eenigszins ongewone wijze, welke haar oorzaak vindt in den tegen woordigen buitengewonen toestand, waarin de Oosten- rijksche staat verkeert aldus lezen we in de „Msbd." neemt het Oostenrijkse he episcopaat in zijn herderlijken Kerstbrief stelling ten aanzien van de gebeurtenissen in het openbare leven; het plaatst zich, te genover de nationaal-socialistische aanval len op de zelfstandigheid en onafhankelijk heid van Oostenrijk, gesloten achter de re- geering-Dollfuss en spoort de geloovigen aan, deze regeering ijverig te steunen. Ten slotte spreken de bisschoppen zich uit over het nationaal-socialisme en schrij ven hierover: „Wij stellen tegenover de leer van het nationaal-socialisme vier grondwaarheden. Eerste grondwaarheid: De menschheid is een onverdeelde familie, gebaseerd op rechtvaardigheid en liefde. Daarom veroordeelen wij den nationaal- socialistischen rassenwaan, welke tot ras senhaat en tot volkerenconflicten leidt, zelfs leiden moet. Eveneens veroordeelen wfj de onchristelijke sterilisatie wet, welke met het natuurrecht en het katholieke cnristendom in onverzoenlijke tegen spraak is. Tweede grondwaarheid: Het ware chr:s- telijke nationaal-socialisme is door God ge- wild en worde door de Kerk goedgekeurd, i want de liefde voor het eigen volk en ae aanhankelijkheid aan het vaderland zijn in de natuur van de menschen gelegd. Daarom prediken wij de deugd van het christelijk patriottisme, veroordeelen het verraad jegens het vaderland en veroor deelen het radicale rassen-anti-semitisme. Derde grondwaarheid: Natie en staat zijn verschillend en de staat staat boven de na tie. Daarom veroordeelen wij het extremisti sche nationaliteiten-principe, verdedigen je historische rechten van ons vaderland en juichen het aankweeken van de Oostenrijk- scne gedachte toe. Vierde grondwaarheid: Boven alle natio nalisme staat de godsdienst, welke niet na tionaal, doen internationaal is. De gods dienst is in staat iedere natie te veredelen. Hij strekt daarom ieder volk tol zegen. Hij is de oorsprong en bevorderaar van de ware cultuur van ieder volk. Hij is echter niet tot een enkel volk beperkt, doch geroepen om aan alle volken de boodschap des heils te orengen en tegelijkertijd de aardscne welvaart te helpen bevorderen. Daarom veroordeelen wij alle ideeën en strevingen, welke noodzakelijk tot een na tionale kerk en tenslotte tot een openlijke breuk met de Katholieke Kerk moeten lei den". En dan besluiten de bisschoppen met de volgende woorden, die wij misschien, be- scheidenlijk, ook aan onze katholieke iand- genooten ter overweging mogen voorleggen: „Wij weten zeer goed, dat niet alle aan hangers van het nationaal-socialisme zijn religieuze dwalingen aanhangen doch ,vij zien dieper en blikken verder en vreezen met recht, dat de logica der ideeën en lei ten, benevens machtsinvloeden van buiten af, tenslotte tot het eindresultaat moeten leiden, hetwelk alle overtuigde katholieken met ons, bisschoppen moeten verwerpen". V Een rede van ir. Albarda. Op de Kerstvergadering der S.D A.P. heeft de partijleider ir. J. W. Albarda een rede gehouden, die door de radio zou wor den uitgezonden, wat echter op wensch van den spreker niet gebeurd is, daar de Radio- Controle-Commissie door groote schrappin gen de rede volgens den spreker uit haar samenhang had gehaald. Wij hebben momenteel niet de letterlijke tekst van de rede voor ons, doch hebben wel verscheidene verslagen, o.m. het ver slag in de socialistische pers zelf, doorge lezen. En wij vermoeden, dat genoemde Controle-Commissie bezwaar had tegen pas sages, waarin de huidige Duitsche regeering nog al scherp werd aangevallen, ook met verdachtmaking, speciaal naar aanleiding van het Leipziger proces. Overigens op ens heeft de rede niet den indruk gemaakt van bijzondere felheid. Wij vinden er ook weinig in, wat onze aandacht trekt en boeit en wat tot tegen spraak dringt, al zijn we het, vanzelfspre kend, lang niet met alles eens! Als b.v. de spreker zegt, dat het Fascisme niet de S.D.A.P. afbreuk zal doen, maar wel de „burgerlijke" partijen, dan aanvaarden wij deze bewering slechts in dien zin, dat i overtuigde S.D.A.P.'ers niet voor het Fascisme zullen gewonnen worden, (even min als b.v. overtuigde R.K. Staatspar- tij'ers!), maar: aan de stembus moet de S.D.A.P. 't voor een groot deel hebben van kleurlooze ontevredenen; en zal voor dezen het Fascisme nu misschien niet meer aantrekkingskracht hebben? Wij wil len ons ten deze nog niet aan een voor spelling wagenAndere beweringen, voor tegenspraak aanleiding gevend, laten wij nu onbesproken. Alleen wenschen wij nog even te onderstrepen de volgende op merking van den socialistischen leider: Ik geloof niet, dat de Katholieken hun be ginselen aan het Fascisme ten offer zuilen brengen. Ook wij gelooven dat niet!.... V Onmenschelijk van goede manieren Een radicale typeering van de uiter lijkheid, waarin zich onze leschaving vaak demonstreert! Onmenschelijk van goede manieren De goede manieren zijn een besehavings- goed, dat wij, christenen, zeker niet buiten onze waardeering mogen sluiten. Maar daar ligt in de goede manieren werkelijk iets onmenschelfjks „barbaars" zegt 't niet sterk genoeg! als deze manieren dienen niet alleen om gebrek aan ware en goede gevoelens te maskeeren wat ook al ergerlijk is maar om het egoïsme-op-z'n-slechtst en om de zonden, de meest perfide zonden, in een vorm van aantrekkelijke huma niteit voor te stellen!.... De hier bedoelde typeerende uitdrukking trof ons in een Amsterdamschen „brief" in de „Maasbode": De romantiek, die hét volk thans ziet (op de groote prenten, die overal wor den afgerold) is een even uitbundig als naargeestig weelde vertoon en een uitstalling van zonde, die haast onmen schelijk wordt van goede manieren. Er is in onze eeuw van alles geprobeerd om de zonde „gentlemanliker" te ma ken en men schijnt er waarlijk in ge slaagd. Dat is h e t gevaar van geregeld, onge controleerd bioscoop-bezoek. Men ziet er voortdurend de zonde in goede manieren, „gentlemanlike" voorgesteld, en langzaam stompt af en verslijt de afkeer van, de af schuw voor het kwaad.... Van der Lubbe heeft het Rijksdag-ge bouw te Berlijn in brand gestoken wat verschrikkelijk is! Maar zijn misdaad zal niet op anderen een fascineerenden invloed, een zekere aantrekkingskracht uitoefenen. De misdaden van „heeren" en „dames" op de film èn in het werkelijke leven zyn als olie-vlekken.Ook dat is iets onmen- scheljjks in goede manieren! Stampvolle trein met blijde Kerstgangers. Niet minder dan 220 dooden SNELTREIN NAAR STRAATSBURG RAMT SNELTREIN NAAR NANCY Zaterdagavond om 10 min. voor 8 heeft nabij het station Lagny, op 25 K.M. ten Oosten van Parijs een geweldige spoorweg ramp plaats gehad. De groote sneltrein Pa rijsStraatsburg is met een snelheid van meer dan ICO K.M. op den stilstaanden sneltrein ParijsNancy ingereden en heeft dezen trein, die vol was met Kerstgangers, vrijwel geheel- verbrijzeld. Het aantal doo den bedraagt thans 220, terwijl het aantal gewonden dubbel zoo groot is. Zóó vele lij ken zijn evenwel onherkenbaar verminkt, dat een volledige lijst van de slachtoffers onmogelijk te geven is. HOE HET GEBEURDE In verband met de buitengewoon groote kerstdrukte was de expres naar Nancy, waarin honderden vacantiegangers, solda ten, ouders en hun kinderen, enz. hadden plaats genomen, met een vertraging van on geveer een uur van het Farijsche Gare de l'Est vertrokken. Om 7.25 uur, toen een voorstadtrein zich vóór hem bevond en dej weg dus niet vrij was, moest hij stoppen tusschen de stations Vaires en Lagny, vlak voor het dorpje Pomponne. Juist was de lijn weer veilig gegeven en zette de trein zich in beweging, toen plotseling de „ra- pide" naar Straatsburg, die normaal van hetzelfde station om 6.16 uur moet vertrek ken, en zeif ook een uur vertraging had, in donderende vaart achter hem aankwam. De machinist van de „rapide" bemerkte te laat den trein vóór hem, om een onheil te verhoeden en met een verschrikkelijken schok wierp de geheel uit stalen wagons bestaande „rapide" zich op de houten wa gons van den expres en boorde zich een weg door vijf personenwagons heen, die in splinters op zij gesmeten werden. Met uitzondering van de locomotief, de goederenwagons en den eersten personen wagen, die, naar het zeggen van een daar in gezeten controleur, door den schok 150 Meter werden vooruitgestooten, was in een ondeelbaar oogenblik de geheele Nancy- expres nog slechts een hoon puin langs den weg, waaronder tallooze lijken, lagen, ter wijl een verschrikkelijk gejammer en ge huil van de gewonden tot ver in den om trek hoorbaar was. Enkele lichtgewonden renden als krank zinnigen het dorpje Pomponne in en alar meerden de bevouking. De aanblik, dien de toegesnelde bewoners uit de omgeving en het spoorwegpersoneel uit Pomponne, Vaires en Lagny te zien kregen, was, naar wij reeds verklaarden, afschuwelijk. Sedert het bombardement van Verdun, zoo ver klaarden eenige oud-strijders, hadden zij zoo iets vreeselijks niet gezien. Onmiddel lijk werd een hulpactie van ongekenden omvang georganiseerd. Men ontbood ge neeskundige hulp uit de geheele streek, ter wijl anderen begonnen uit de verbrijzelde rijtuigen de dooden en gewonden te ber gen, die meerendeels gruwelijk verminkt waren. Reddingswerk bij vlammende toortsen Bij dit bergingswerk, dat in den nacht en dikken mist een titanenarbeid was, te meer omdat het geheel bij toortslicht moest geschieden, dat amper door .den dikken mist heenkwam, onderscheidden zich ver scheidene redders door hun heldhaftigen en opofferenden moed, met name een matroos. Ancel genaamd, die in eenige uren tijds 21 gewonden uit hun verschrikkelijke positie deels onder de locomotief van de „rapide", deels onder de wagons vandaan wist te bevrijden. Daar aanvankelijk lang niet ge noeg draagbaren voorhanden waren, brak men de banken uit dan Straatsburgschen trein en legde de slachtoffers daarop. Eige naren van autocars stelden onmiddellijk hun wagens ter beschikking voor het ver voer van dooden en gewonden naar Parijs, terwijl weldra de Parijsche brandweer en de ambulance der groote Parijsche zieken huizen compleet ter plaatse verschenen. Van minuut tot minuut steeg het aantal dooden, allen uit den Nancy-expres. want de trein naar Straatsburg had op de loco motief na nauwelijks schade geleden. Reeds in de eerste ochtenduren van den Zondag had men 165 dooden geteld, van wie een 40- tal toen nog niet geïdentificeerd kon wor den; voorts 295 gewonden, van wie velen levensgevaarlijk of zeer ernstig waren ge wond. Doodenkamer in het station Een 80-tal slachtoffers werd naar het militair ziekenhuis te Lagny overgebracht, doch de meesten werden per auto en ambu- lancetrein naar de Parijsche Gare de l'Est getransporteerd. In de sousterrains daar van was een reusachtige doodenkamer in gericht. Een ontzettend gedrang van wan hopige, beangstigde, maar ook woedende familieleden, ontstond op het station, toen tegen 12 uur 's nachts het nieuws van de ramp als een loopend vuurtje door Parijs was gegaan en de eerste slachtoffers van den Straatsburgschen trein werden aange bracht, evenals voor de ziekenhuizen waar de gewonden werden opgenomen, van wie verscheidene tijdens het vervoer bleken bezweken te zijn. Het geheele treinverkeer aan de Gare de l'Est moest zelfs twee uur lang worden stopgezet en de toegangen versperd om de politie m staat te stellen de menigte, die dreigde storm te loopen op de bureaux, in bedwang te houden. DE SCHULDVRAAG De autoriteiten, het parket uit Meaux en dat uit Parijs, zoomede de minister van Openbare Werken, Paganon, die het ber gingswerk leidde, terwijl de bisschop van Meaux schreiende den stervenden de laat ste sacramenten toediende en gewonden bijstond, stelden nu een voorloopig onder zoek in naar de oorzaken en de eventueele schuldvraag. Het blijkt, dat de trein naar Nancy, toen hij voor het onveilig signaal had moeten stopoen, de voorgeschreven knalsignalen op de rails achter zich heeft laten vallen; de machinist van den Straats burgschen trein heeft deze evenwel niet ge- VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Vreeselijk spoorwegongeluk in Frankrijk 220 dooden (1ste blad). Kerstboodschap van Z. H. den Paus. (lste blad). Nationaal-socialistische ontevredenheid over het vonnis van Leipzig. (2de blad). De „Pelikaan" weer uit Indië vertrokken. (Luchtvaart, 4de blad). BINNENLAND. Tal van ongelukken door de gladde we gen op de Kerstdagen. Vier dooden bij auto-ongeluk te Almelo, twee dooden door verdrinking in het Kanaal van Terneuzen. (Gem. Ber. 3de blad en Laatste Ber.). Nadere bijzonderheden over den brand in de telefooncentrale te Amsterdam. (2de blad). Auto vermorzeld door trein bij Baren- drecht. Vader en zoon gedood. (Gem. Ber. 3de blad). Wcrklooze te Delft door trein gegrepen en gedood. (Gem. Ber. 3de blad). Twee roofovervallen te Oss en Heesch. (Gem. Ber. 3de blad). hoord; wel echter twee reizigers uit den laatsten wagon van zijn trein. Daar het lichtsignaal, dat een oogenblik op veilig had gestaan (daarom was de trein naar Nancy weer gaan oprijden), na de ramp weer onveilig bleek te staan, moest dus de aanrijdende „rapide" door dit onveilig sig naal zijn heengereden. Aangezien voorts uit den z.g. controle band der locomotief blijkt, dat de snelheid op het moment van de aanrijding ondanks den dichten mist 102 K.M. per uur had be dragen, werd onmiddellijk order gegeven tot arrestatie van den machinist en stoker, die de vlucht hadden genomen, doch wel dra konden worden gevonden. Zij zijn evenwel later weer op vrije voe ten gesteld. Dat de ramp dezen omvang kon aanne men, is ongetwijfeld daaraan te wijten, dat de maatschappij, evenals helaas andere Fransche spoorwegmaatschappijen, bij een verdubbeling en verdriedubbeling der trei nen met het oog op de Kerstdrukte, ook op de voornaamste lijnen haar oude houten wagonmaterieel weer in dienst hebben ge nomen. De vervanging van deze soort rol lend materieel door stalen wagens is om financieele redenen vertraagd. De minister van Openbare Werken heeft besloten on verwijld een wet in te dienen, die de voor naamste maatschappijen in staat zal stellen de vervanging door stalen wagons zooveel mogelijk te bespoedigen. Dat de verschrikkelijke catastrophe in heel Frankrijk schrik en ontsteltenis heeft verspreid behoeft wel nauwelijk betoogd. Men kan zonder overdrijving zeggen, dat zij als een nationale ramp wordt gevoeld. Over Parijs hing deze Kerstdagen een sfeer van sombere beklemming, zooals de stad sedert de donkerste oorlogsdagen niet meer heeft gekend. De ramp had nog grooter kunnen zijn Tevens blijkt nu, dat slechts door een ge- j lukkig toeval een nog gruweliiker ramp is voorkomen. Een derde sneltrein, n.l., die j achter den .rapide" aankwam, was dcor het machinepersoneel wegens den dikken mist i tot staan gebracht op nog geen K.M. van de plaats der onheils. DE PRESIDENT OP DE PLAATS VAN DEN RAMP. Maandagochtend om tien uur is de presi dent der Fransche Republiek, Albert Le brun, op het gare de l'Est aangekomen, waar hij de slachtoffers van de spoorweg ramp van Lagny een laatste hulde heeft gebracht Het bezoek van den president had plaats in de uiterste eenvoud. Aan het station werd president Lebrun verwelkomd door Fernand Buisson, den voorzitter van de Kamer, Fiquet, den voor zitter van den gemeenteraad, Chiappe, den leider der politie en eenige andere autori teiten. De lijken der slachtoffers stonden opge baard in de „salie des bagages". In de eer ste afdeeling zijn de lijken ondergebracht, die reeds konden worden geidentificeerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1933 | | pagina 1