DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
ONTZETTENDE SPOOR
WEGRAMP IN FRANKRIJK.
25ste Jaargang
WOENSDAG 27 DECEMBER 1933
Ho. 7695
S)e Êcidóclv40oii^omj:
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
bij onze Agenten 20 cent per week 2.S0 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS EEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten noogste 30 woorden, v/aarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur m
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
KERSTREDE VAN Z.H. DEN PAUS
„BIDDEN £N NOG EENS BIDDEN".
De Romeinsche correspondent van de
„Tijd" seint d.d. 23 December:
In tegenwoordigheid van twintig Curie-
Kardinalen, vele bisschoppen en prelaten
heeft het Heilig College Zaterdagmiddag
in de Consistoriezaal zijn Kerstwenschen
den H. Vader aangeboden.
Nadat Z.Em. Kard. Granito di Belmonte
de wenschen had uitgesproken, hield Z. II.
de Paus een toespraak, waarin Hij de ge
beurtenissen van het afgeloopen jaar her
dacht. Zijne Heiligheid herinnerde aan den
rij dom der geestelijke schoonheden van het
Jubeljaar en dankte God voor deze Gena
den. In het Jubeljaar is de Verlossing niet
alleen herdacht, maar in vele zielen werx-
zaam geweest. De H. Vader begroette reeds
met een Vaderlijk harte de toekomstige
pelgrims.
„Hierna", aldus zeide Zijne Heiligheid
schertsend, „zouden Wij eigenlijk den Ze
gen kunnen geven, dien Gij verwacht, want
de nieuwsgierigheid naar de zeer belangrij
ke rede van den Paus, waarover de berich
ten ook Ons bereikten, zal onbevredigd
blijven".
De H. Vader wilde echter toch over en
kele dingen spreken, omdat vele geloovigen
en herders niet uit nieuwsgierigheid, maar
raad zoekend, vragen, hoe zij over som
mige kwesties moeten denken.
„In de eerste plaats", aldus zeide de Paus,
geldt dit, het woord is antipathiek, de ste
rilisatie, die een voorwerp van staatswet
ten uitmaakt.
Omdat het onderwerp zoo antipathiek
is, verheugt het Ons een kort en helder ant
woord te kunnen geven.
Eerst van het jaar 1'931 dateert de beslis
sing van het Heilig Officie en van 1930 de
Encycliek „Casti Connubii", die eveneens
hierover een oordeel uitspreekt. Hierrn
vinden de geloovigen en Herders een dui
delijke richtlijn.
In de tweede plaats wilde de H. Vader
den huidigen aigemeenen toestand bespre
ken.
„Deze laat", aldus Zijne Heiligheid, „zoo
veelvuldige tegenstellingen, zulk een onrust
en vruchteloos zoeken zien als de geschie
denis nooit gekend heeft. Slechts één woord
willen Wij nu zeggen, wanneer men vraagt,
wat zij, die bezorgd zijn voor den vrede en
het welzijn der wereld, kunnen doen: bid
den en nog eens bidden".
Dat is, wat Wij ook voortgaan te doen,
de Goddelijke goedheid smeekende om uit
komst voor de radelooze wereld.
Tenslotte gaf de H. Vader den Zegen en
ondernield zich daarna eenigen tijd met de
aanwezigen.
TEGEN DE NAZI-AANVALLEN IN
OOSTENRIJK
KERSTBRIEF OOSTENRIJKSCF
EPISCOPAAT.
Op een eenigszins ongewone wijze, welke
haar oorzaak vindt in den tegen woordigen
buitengewonen toestand, waarin de Oosten-
rijksche staat verkeert aldus lezen we
in de „Msbd." neemt het Oostenrijkse he
episcopaat in zijn herderlijken Kerstbrief
stelling ten aanzien van de gebeurtenissen
in het openbare leven; het plaatst zich, te
genover de nationaal-socialistische aanval
len op de zelfstandigheid en onafhankelijk
heid van Oostenrijk, gesloten achter de re-
geering-Dollfuss en spoort de geloovigen
aan, deze regeering ijverig te steunen.
Ten slotte spreken de bisschoppen zich
uit over het nationaal-socialisme en schrij
ven hierover:
„Wij stellen tegenover de leer van het
nationaal-socialisme vier grondwaarheden.
Eerste grondwaarheid: De menschheid is
een onverdeelde familie, gebaseerd op
rechtvaardigheid en liefde.
Daarom veroordeelen wij den nationaal-
socialistischen rassenwaan, welke tot ras
senhaat en tot volkerenconflicten leidt,
zelfs leiden moet. Eveneens veroordeelen
wfj de onchristelijke sterilisatie wet, welke
met het natuurrecht en het katholieke
cnristendom in onverzoenlijke tegen
spraak is.
Tweede grondwaarheid: Het ware chr:s-
telijke nationaal-socialisme is door God ge-
wild en worde door de Kerk goedgekeurd, i
want de liefde voor het eigen volk en ae
aanhankelijkheid aan het vaderland zijn in
de natuur van de menschen gelegd.
Daarom prediken wij de deugd van het
christelijk patriottisme, veroordeelen het
verraad jegens het vaderland en veroor
deelen het radicale rassen-anti-semitisme.
Derde grondwaarheid: Natie en staat zijn
verschillend en de staat staat boven de na
tie.
Daarom veroordeelen wij het extremisti
sche nationaliteiten-principe, verdedigen je
historische rechten van ons vaderland en
juichen het aankweeken van de Oostenrijk-
scne gedachte toe.
Vierde grondwaarheid: Boven alle natio
nalisme staat de godsdienst, welke niet na
tionaal, doen internationaal is. De gods
dienst is in staat iedere natie te veredelen.
Hij strekt daarom ieder volk tol zegen. Hij
is de oorsprong en bevorderaar van de ware
cultuur van ieder volk. Hij is echter niet
tot een enkel volk beperkt, doch geroepen
om aan alle volken de boodschap des heils
te orengen en tegelijkertijd de aardscne
welvaart te helpen bevorderen.
Daarom veroordeelen wij alle ideeën en
strevingen, welke noodzakelijk tot een na
tionale kerk en tenslotte tot een openlijke
breuk met de Katholieke Kerk moeten lei
den".
En dan besluiten de bisschoppen met de
volgende woorden, die wij misschien, be-
scheidenlijk, ook aan onze katholieke iand-
genooten ter overweging mogen voorleggen:
„Wij weten zeer goed, dat niet alle aan
hangers van het nationaal-socialisme zijn
religieuze dwalingen aanhangen doch ,vij
zien dieper en blikken verder en vreezen
met recht, dat de logica der ideeën en lei
ten, benevens machtsinvloeden van buiten
af, tenslotte tot het eindresultaat moeten
leiden, hetwelk alle overtuigde katholieken
met ons, bisschoppen moeten verwerpen".
V Een rede van ir. Albarda.
Op de Kerstvergadering der S.D A.P.
heeft de partijleider ir. J. W. Albarda een
rede gehouden, die door de radio zou wor
den uitgezonden, wat echter op wensch van
den spreker niet gebeurd is, daar de Radio-
Controle-Commissie door groote schrappin
gen de rede volgens den spreker uit haar
samenhang had gehaald.
Wij hebben momenteel niet de letterlijke
tekst van de rede voor ons, doch hebben
wel verscheidene verslagen, o.m. het ver
slag in de socialistische pers zelf, doorge
lezen. En wij vermoeden, dat genoemde
Controle-Commissie bezwaar had tegen pas
sages, waarin de huidige Duitsche regeering
nog al scherp werd aangevallen, ook met
verdachtmaking, speciaal naar aanleiding
van het Leipziger proces. Overigens op
ens heeft de rede niet den indruk gemaakt
van bijzondere felheid.
Wij vinden er ook weinig in, wat onze
aandacht trekt en boeit en wat tot tegen
spraak dringt, al zijn we het, vanzelfspre
kend, lang niet met alles eens! Als b.v. de
spreker zegt, dat het Fascisme niet de
S.D.A.P. afbreuk zal doen, maar wel de
„burgerlijke" partijen, dan aanvaarden wij
deze bewering slechts in dien zin, dat i
overtuigde S.D.A.P.'ers niet voor het
Fascisme zullen gewonnen worden, (even
min als b.v. overtuigde R.K. Staatspar-
tij'ers!), maar: aan de stembus moet de
S.D.A.P. 't voor een groot deel hebben van
kleurlooze ontevredenen; en zal
voor dezen het Fascisme nu misschien niet
meer aantrekkingskracht hebben? Wij wil
len ons ten deze nog niet aan een voor
spelling wagenAndere beweringen,
voor tegenspraak aanleiding gevend, laten
wij nu onbesproken. Alleen wenschen wij
nog even te onderstrepen de volgende op
merking van den socialistischen leider:
Ik geloof niet, dat de Katholieken hun be
ginselen aan het Fascisme ten offer zuilen
brengen. Ook wij gelooven dat niet!....
V Onmenschelijk van goede
manieren
Een radicale typeering van de uiter
lijkheid, waarin zich onze leschaving vaak
demonstreert!
Onmenschelijk van goede manieren
De goede manieren zijn een besehavings-
goed, dat wij, christenen, zeker niet buiten
onze waardeering mogen sluiten.
Maar daar ligt in de goede manieren
werkelijk iets onmenschelfjks
„barbaars" zegt 't niet sterk genoeg!
als deze manieren dienen niet alleen om
gebrek aan ware en goede gevoelens te
maskeeren wat ook al ergerlijk is
maar om het egoïsme-op-z'n-slechtst en
om de zonden, de meest perfide zonden, in
een vorm van aantrekkelijke huma
niteit voor te stellen!....
De hier bedoelde typeerende uitdrukking
trof ons in een Amsterdamschen „brief" in
de „Maasbode":
De romantiek, die hét volk thans ziet
(op de groote prenten, die overal wor
den afgerold) is een even uitbundig
als naargeestig weelde vertoon en een
uitstalling van zonde, die haast onmen
schelijk wordt van goede manieren. Er
is in onze eeuw van alles geprobeerd
om de zonde „gentlemanliker" te ma
ken en men schijnt er waarlijk in ge
slaagd.
Dat is h e t gevaar van geregeld, onge
controleerd bioscoop-bezoek. Men ziet er
voortdurend de zonde in goede manieren,
„gentlemanlike" voorgesteld, en langzaam
stompt af en verslijt de afkeer van, de af
schuw voor het kwaad....
Van der Lubbe heeft het Rijksdag-ge
bouw te Berlijn in brand gestoken wat
verschrikkelijk is! Maar zijn misdaad zal
niet op anderen een fascineerenden invloed,
een zekere aantrekkingskracht uitoefenen.
De misdaden van „heeren" en „dames"
op de film èn in het werkelijke leven zyn
als olie-vlekken.Ook dat is iets onmen-
scheljjks in goede manieren!
Stampvolle trein met
blijde Kerstgangers.
Niet minder dan 220 dooden
SNELTREIN NAAR STRAATSBURG
RAMT SNELTREIN NAAR NANCY
Zaterdagavond om 10 min. voor 8 heeft
nabij het station Lagny, op 25 K.M. ten
Oosten van Parijs een geweldige spoorweg
ramp plaats gehad. De groote sneltrein Pa
rijsStraatsburg is met een snelheid van
meer dan ICO K.M. op den stilstaanden
sneltrein ParijsNancy ingereden en heeft
dezen trein, die vol was met Kerstgangers,
vrijwel geheel- verbrijzeld. Het aantal doo
den bedraagt thans 220, terwijl het aantal
gewonden dubbel zoo groot is. Zóó vele lij
ken zijn evenwel onherkenbaar verminkt,
dat een volledige lijst van de slachtoffers
onmogelijk te geven is.
HOE HET GEBEURDE
In verband met de buitengewoon groote
kerstdrukte was de expres naar Nancy,
waarin honderden vacantiegangers, solda
ten, ouders en hun kinderen, enz. hadden
plaats genomen, met een vertraging van on
geveer een uur van het Farijsche Gare de
l'Est vertrokken. Om 7.25 uur, toen een
voorstadtrein zich vóór hem bevond en dej
weg dus niet vrij was, moest hij stoppen
tusschen de stations Vaires en Lagny, vlak
voor het dorpje Pomponne. Juist was de
lijn weer veilig gegeven en zette de trein
zich in beweging, toen plotseling de „ra-
pide" naar Straatsburg, die normaal van
hetzelfde station om 6.16 uur moet vertrek
ken, en zeif ook een uur vertraging had,
in donderende vaart achter hem aankwam.
De machinist van de „rapide" bemerkte
te laat den trein vóór hem, om een onheil
te verhoeden en met een verschrikkelijken
schok wierp de geheel uit stalen wagons
bestaande „rapide" zich op de houten wa
gons van den expres en boorde zich een
weg door vijf personenwagons heen, die in
splinters op zij gesmeten werden.
Met uitzondering van de locomotief, de
goederenwagons en den eersten personen
wagen, die, naar het zeggen van een daar
in gezeten controleur, door den schok 150
Meter werden vooruitgestooten, was in een
ondeelbaar oogenblik de geheele Nancy-
expres nog slechts een hoon puin langs den
weg, waaronder tallooze lijken, lagen, ter
wijl een verschrikkelijk gejammer en ge
huil van de gewonden tot ver in den om
trek hoorbaar was.
Enkele lichtgewonden renden als krank
zinnigen het dorpje Pomponne in en alar
meerden de bevouking. De aanblik, dien
de toegesnelde bewoners uit de omgeving
en het spoorwegpersoneel uit Pomponne,
Vaires en Lagny te zien kregen, was, naar
wij reeds verklaarden, afschuwelijk. Sedert
het bombardement van Verdun, zoo ver
klaarden eenige oud-strijders, hadden zij
zoo iets vreeselijks niet gezien. Onmiddel
lijk werd een hulpactie van ongekenden
omvang georganiseerd. Men ontbood ge
neeskundige hulp uit de geheele streek, ter
wijl anderen begonnen uit de verbrijzelde
rijtuigen de dooden en gewonden te ber
gen, die meerendeels gruwelijk verminkt
waren.
Reddingswerk bij vlammende toortsen
Bij dit bergingswerk, dat in den nacht
en dikken mist een titanenarbeid was, te
meer omdat het geheel bij toortslicht moest
geschieden, dat amper door .den dikken
mist heenkwam, onderscheidden zich ver
scheidene redders door hun heldhaftigen en
opofferenden moed, met name een matroos.
Ancel genaamd, die in eenige uren tijds 21
gewonden uit hun verschrikkelijke positie
deels onder de locomotief van de „rapide",
deels onder de wagons vandaan wist te
bevrijden. Daar aanvankelijk lang niet ge
noeg draagbaren voorhanden waren, brak
men de banken uit dan Straatsburgschen
trein en legde de slachtoffers daarop. Eige
naren van autocars stelden onmiddellijk
hun wagens ter beschikking voor het ver
voer van dooden en gewonden naar Parijs,
terwijl weldra de Parijsche brandweer en
de ambulance der groote Parijsche zieken
huizen compleet ter plaatse verschenen.
Van minuut tot minuut steeg het aantal
dooden, allen uit den Nancy-expres. want
de trein naar Straatsburg had op de loco
motief na nauwelijks schade geleden. Reeds
in de eerste ochtenduren van den Zondag
had men 165 dooden geteld, van wie een 40-
tal toen nog niet geïdentificeerd kon wor
den; voorts 295 gewonden, van wie velen
levensgevaarlijk of zeer ernstig waren ge
wond.
Doodenkamer in het station
Een 80-tal slachtoffers werd naar het
militair ziekenhuis te Lagny overgebracht,
doch de meesten werden per auto en ambu-
lancetrein naar de Parijsche Gare de l'Est
getransporteerd. In de sousterrains daar
van was een reusachtige doodenkamer in
gericht. Een ontzettend gedrang van wan
hopige, beangstigde, maar ook woedende
familieleden, ontstond op het station, toen
tegen 12 uur 's nachts het nieuws van de
ramp als een loopend vuurtje door Parijs
was gegaan en de eerste slachtoffers van
den Straatsburgschen trein werden aange
bracht, evenals voor de ziekenhuizen waar
de gewonden werden opgenomen, van wie
verscheidene tijdens het vervoer bleken
bezweken te zijn. Het geheele treinverkeer
aan de Gare de l'Est moest zelfs twee uur
lang worden stopgezet en de toegangen
versperd om de politie m staat te stellen de
menigte, die dreigde storm te loopen op
de bureaux, in bedwang te houden.
DE SCHULDVRAAG
De autoriteiten, het parket uit Meaux en
dat uit Parijs, zoomede de minister van
Openbare Werken, Paganon, die het ber
gingswerk leidde, terwijl de bisschop van
Meaux schreiende den stervenden de laat
ste sacramenten toediende en gewonden
bijstond, stelden nu een voorloopig onder
zoek in naar de oorzaken en de eventueele
schuldvraag. Het blijkt, dat de trein naar
Nancy, toen hij voor het onveilig signaal
had moeten stopoen, de voorgeschreven
knalsignalen op de rails achter zich heeft
laten vallen; de machinist van den Straats
burgschen trein heeft deze evenwel niet ge-
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Vreeselijk spoorwegongeluk in Frankrijk
220 dooden (1ste blad).
Kerstboodschap van Z. H. den Paus.
(lste blad).
Nationaal-socialistische ontevredenheid
over het vonnis van Leipzig. (2de blad).
De „Pelikaan" weer uit Indië vertrokken.
(Luchtvaart, 4de blad).
BINNENLAND.
Tal van ongelukken door de gladde we
gen op de Kerstdagen. Vier dooden bij
auto-ongeluk te Almelo, twee dooden door
verdrinking in het Kanaal van Terneuzen.
(Gem. Ber. 3de blad en Laatste Ber.).
Nadere bijzonderheden over den brand
in de telefooncentrale te Amsterdam. (2de
blad).
Auto vermorzeld door trein bij Baren-
drecht. Vader en zoon gedood. (Gem. Ber.
3de blad).
Wcrklooze te Delft door trein gegrepen
en gedood. (Gem. Ber. 3de blad).
Twee roofovervallen te Oss en Heesch.
(Gem. Ber. 3de blad).
hoord; wel echter twee reizigers uit den
laatsten wagon van zijn trein. Daar het
lichtsignaal, dat een oogenblik op veilig
had gestaan (daarom was de trein naar
Nancy weer gaan oprijden), na de ramp
weer onveilig bleek te staan, moest dus de
aanrijdende „rapide" door dit onveilig sig
naal zijn heengereden.
Aangezien voorts uit den z.g. controle
band der locomotief blijkt, dat de snelheid
op het moment van de aanrijding ondanks
den dichten mist 102 K.M. per uur had be
dragen, werd onmiddellijk order gegeven
tot arrestatie van den machinist en stoker,
die de vlucht hadden genomen, doch wel
dra konden worden gevonden.
Zij zijn evenwel later weer op vrije voe
ten gesteld.
Dat de ramp dezen omvang kon aanne
men, is ongetwijfeld daaraan te wijten, dat
de maatschappij, evenals helaas andere
Fransche spoorwegmaatschappijen, bij een
verdubbeling en verdriedubbeling der trei
nen met het oog op de Kerstdrukte, ook op
de voornaamste lijnen haar oude houten
wagonmaterieel weer in dienst hebben ge
nomen. De vervanging van deze soort rol
lend materieel door stalen wagens is om
financieele redenen vertraagd. De minister
van Openbare Werken heeft besloten on
verwijld een wet in te dienen, die de voor
naamste maatschappijen in staat zal stellen
de vervanging door stalen wagons zooveel
mogelijk te bespoedigen.
Dat de verschrikkelijke catastrophe in
heel Frankrijk schrik en ontsteltenis heeft
verspreid behoeft wel nauwelijk betoogd.
Men kan zonder overdrijving zeggen, dat
zij als een nationale ramp wordt gevoeld.
Over Parijs hing deze Kerstdagen een sfeer
van sombere beklemming, zooals de stad
sedert de donkerste oorlogsdagen niet meer
heeft gekend.
De ramp had nog grooter kunnen zijn
Tevens blijkt nu, dat slechts door een ge-
j lukkig toeval een nog gruweliiker ramp
is voorkomen. Een derde sneltrein, n.l., die
j achter den .rapide" aankwam, was dcor het
machinepersoneel wegens den dikken mist
i tot staan gebracht op nog geen K.M. van
de plaats der onheils.
DE PRESIDENT OP DE PLAATS VAN
DEN RAMP.
Maandagochtend om tien uur is de presi
dent der Fransche Republiek, Albert Le
brun, op het gare de l'Est aangekomen,
waar hij de slachtoffers van de spoorweg
ramp van Lagny een laatste hulde heeft
gebracht
Het bezoek van den president had plaats
in de uiterste eenvoud.
Aan het station werd president Lebrun
verwelkomd door Fernand Buisson, den
voorzitter van de Kamer, Fiquet, den voor
zitter van den gemeenteraad, Chiappe, den
leider der politie en eenige andere autori
teiten.
De lijken der slachtoffers stonden opge
baard in de „salie des bagages". In de eer
ste afdeeling zijn de lijken ondergebracht,
die reeds konden worden geidentificeerd.