WOLLEN DEKENS, lekkere
M. BRINKS - TURFMARKT II - TEL. 2336
VRIJDAG 15 DECEMBER 1933
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD PAG. 2
BAROMETER;
TELEGRAFISCH WEERBERICHT
naar waarnemingen verricht in den
morgen van 15 Dec. 1933, medgedeeld
door het Kon. Ned.- Meteorol. Instituut
te De Bildt.
Hoogste barometerst.: 767.3 te Blacksod.
Laagste barometerst.: 743.3 te Marseille.
Verwachting tot den avond van 16 Dec.:
In het Noorden:
zwakke tot matige
wind uit Noorrdelijke
richtingen, nevelig
tot zwaar bewolkt,
aanvankelijk nog wei
nig of geen, later
toenemende kans op
neerslag, matige tot
lichte vorst, des
nachts, overdag om
het vriespunt tot lichte dooi. In het Zuiden:
zwakke tot matige Oostelijke tot Noorde
lijke wind, half tot zwaar bewolgt, nog wei
nig of geen neerslag, matige vorst des nachts
overdag lichte vorst tot temperatuur om
het vriespunt.
De veranderingen in de luchtdrukver-
deeling hebben inderdaad een afnemen van
de vorst in onze omgeving veroorzaakt. Zoo
is in Vlissingen o.a. de temperatuur sinds
gistermorgen 9 graden gestegen en het laat
zich aanzien, dat heden in den loop van den
dag tengevolge van de zonnestraling plaat
selijk lichte dooi zal optreden. De dalin
gen van den barometer, die in den nacht
ons land passeerden, zijn, zooals verwacht
werd, gevolgd door stijgingen, zoodat te
gen den morgen de wind weer uit Noord-
Oostelijke richting ging waaien. De ont
wikkeling va nonzen weerstoestan hangt af
van de uitgebreide depressie, die zich thans
van Island tot Noord- en Midden Scandina
vië uitstrekt, terwijl ook de depressie in
het Zuiden een belangrijke rol speelt. De
Noordelijke depressie veroorzaakt flinke
dalingen in Lapland, terwijl ook over IJs
land de barometer gestadig zakt. De Zui
delijke depressie vulde aan haar Westzijde
op, zoodat met zwaartepunt van het maxi
mum, dat zich bewesten Ierland bevindt,
Zuidwaarts verplaatste. Tijdelijk zal zich
echter de Zuidelijke depressie weer ver
sterken. Voor den nacht mag over ons ge-
heele land nog matige vorst verwacht
worden, en hoewel de weerstpestand zeer
moeilijk te beoordeelen is, lykt het waar
schijnlijk, dat de dalingen in het Noorden
het weer ten onzent zullen beinvloeden,
zoodat verder afnemen van de vorst over
dag en lichte dooi in het Noorden te wach
ten zijn. Ook over andere gedeelten van
het waarnemingsgebied traden sterke tem
peratuurveranderingen op. In midden- en
Oost-Duitschland werd de vorst nog stren
ger (minus 24 graden Celsius in Dresden
en Breslau). Over de Britsche Eilanden en
Noord-Scandinavië steeg de temperatuur.
Uit Zweden en Noorwegen wordt hier en
daar nogal wat neerslag gemeld. In Zuid-
Frankrijk en vooral ook in Italië viel zware
regen.
LUCHTTEMPERATUUR.
Temperatuur des middag te half drie
1 gr. C. onder nul.
LICHT OP VOOR FIETSERS c.a.t
Van Vrijdagnamiddag 4.18 uur tot
Zaterdagmorgen 7.33 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk: op Zaterdag 16 December
v.m. 1.36 uur en nam. 1.8 uur.
PROVINCIALE STATEN VAN
ZUID-HOLLAND.
Wijziging van het ambtenarenreglement.
Aan de orde was, zooals gisteren reeds in
het kort gemeld, een voorgestelde wijziging
van het ambtenarenreglement. Door die wij
ziging wordt verboden: het uitsteken van
andere dan nationale vlaggen uot dienst
woningen, het dragen van bepaalde insig
nes en het lidmaatschap van vereenigingen,
die Ged. Staten aanwijzen en waarvan zij
het lidmaatschap in strijd achten met een
goede ambtsvervulling.
De heer Gardenier (s.-d.) vindt de
eerste beide punten overbodig, maar hij
zal zich er niet tegen verzetten. Erger is
het met het laatste punt. Hier wordt zelfs
met ontslag gedreigd. Het criterium is: re
volutionaire gezindheid. Maar hoe kunnen
Ged. Staten de gezindheid van den ambte
naar peilen? Dit zal tot allerlei willekeur
leiden.
De heer De Visser (c.-p.) zegt, dat dit
voorstel wortelt in de maatschappelijke ver
warring en dat de noodzaak daarvan aller
minst is gebleken, zelfs geredeneerd van
burgerlijk standpunt. Ged. Staten moeten
toegeven, dat zich nog nimmer in concreto
een geval voordeed dat een dergelijke
maatregel kan rechtvaardigen. Het gaat
hier om ontrechting van den ambtenaar.
Voor de geheele bevolking geldt een ver
bod voof het dragen van politieke insignes.
Heeft men nu nog een maatregel noodig,
Witte Wollen Dekens, reeds vanaf2.45
Gebloemde Wollen Dekens, reeds vanaf 3.40
.Q/Speci&a I-De kens
■Q „esira warm"
ZOIVëR buitengewoon warm
buitengewoon md
buitengewoon goi p
150 x 200 CM. I 210 cM. ISO x 230 cM
So
ste Deken in den handel.
Effen Gestikte Dekens, reeds" vanaf
Gebloemde Gest. Dekens,
Zijden Gestikte Dekens,
Tochtdekens in groote keuze
2,65
4.25
6.75
0.59
Haarlemmerstraat 130 136, Tel. 2360-2361, Leiden
nog eens extra verscherpte maatregelen te
nemen.
De heer Bergmeyer (s.-d.) keurt het
voorstel af. Men kan door dergelijke maat
regelen niemand tot zwijgen brengen. De
zwakken worden er huichelaars croor, de
anderen worden martelaren.
De heer I n 't V e 1 d (s.-d.) sluit zich aan
bij het standpunt van prof. Kranenburg in
-Het Nederlandsche Staatsrecht ten aanzien
van de grondrechten van den ambtenaar.
Spr. begrijpt niet, hoe het lidmaatschap van
een revolutionnaire vereeniging bijv. een
wegwerker zou moeten afhouden van zijn
plicht.
Mevr. Cohen Tervaart (lib.) komt
op tegen de wijze, waarop de voorafgaande
sprekers de vrijheid meenden te moeten
verdedigen. Zij hebben daarvan een ver
draaid beeld gegeven. Er wordt hier geen
aanslag gepleegd op de vrijheid van ge
dachte. De vrijheid wordt allereerst ge
diend door handhaving van de orde.
De heer Menist (rev. soc.) bestrijdt het
voorstel.
De heer Schouten (a.-r.) is het niet
eens met de critiek op dit voorstel. Na de
vaststelling van het provinciaal ambtena
renreglement is de noodzakelijkheid ge
bleken van deze aanvulling.
De heer L. de Visser: Noemt u eens
één feit.
De heer Schouten doelt niet op een
optreden van ambtenaren dezer provincie.
Dit is zonder beteekenis. In het staatkun
dig leven van Nederland is gebleken, dat
er richtingen en personen zijn, die een
eigenaardige opvatting hebben van de rech
ten van den ambtenaar in zijn verzet tegen
het gezag. Spr. noemt de aangelegenheden
rondom „de Zeven Provinciën".
De heer L. de Visser: Nu ben je waar
ik je hebben wil.
De heer Schouten meent dat den amb
tenaren dient te worden ingescherpt, hoe
zij hun positie hebben te zien. Geen Neder
lander mag bij voorbaat van landsbedie
ning worden uitgesloten, als hij voor die
bediening geschikt is. Dit is de beteeke
nis van art. 5 der Grond wet. Met dit arti
kel is dus de voorgestelde bespreking niet
in strijd. Ook is er geen sprake van aan
tasting van het vereenigingsrecht.
Hoe durven menschen, die het communis
me verdedigen, zich tegenover deze voor
stellen verklaren door te zeggen, dat men
de vrijheid aantast! Waar het communisme
heerscht. is immers iedere zelfstandigheid
en staatkundige onafhankelijkheid zoek.
De heer Bolsius (r.k.) verdedigt het
voorstel namens Ged. Staten. Hij betoogt.,
dat de omstandigheden veranderd zijn,
sinds de vaststelling van het ambtenaren
reglement. Men behoeft daarvoor nog geen
feiten te hebben. Het voorstel beoogt niet
om in te gaan tegen een revolutionnaire
strooming. Het provinciaal bestuur wil ech
ter alleen menschen in dienst hebben, die
volledig voldoen aan door dat bestuur ge
stelde eischen. Spr. geeft toe, dat Ged. Sta
ten niets kunnen doen tegen een ambtenaar
wiens gezindheid niet blijkt. Het is dan
niet de taak van Ged. Staten, die gezind
heid te gaan peilen. Maar als die gezind
heid eenmaal gebleken is, dan kunnen Ged.
Staten zoo noodig optreden. Spr. hoopt dat
de bepaling niet zal behoeven te worden
toegepast.
Na replieken wordt het voorstel van Ge
deputeerde Staten aangenomen met 42
tegen 19 stemmen.
R. K. WERKLIEDENVERBOND.
Vakbondsvergadering.
In de vergadering van het R. K. Werk
liedenverbond werden eenige voorstellen
behandeld.
Aangenomen werd een voorstel van het
Verbondsbestuur om een alinea aan de sta
tuten toe te voegen, luidende:
De aangesloten vakbonden zullen aan
de goedkeuring van het bestuur onder
werpen eenige wijzigingen, welke zij wen-
schen aan te brengen in de bepalingen van
hun statuten, bevattende de voorwaarden
voor het verkrijgen van het lidmaatschap
en wel alvorens op de wijzigingen de Bis
schoppelijke goedkeuring wordt aange
vraagd.
Inaien door het bestuur de goedkeuring
wordt onthoudqp, heeft de betrokken vak
bond recht van Deroep op de vakbondsver
gadering.
Naar aanleiding van een rapport van het
hoofdbestuur aangaande de wenschelijk-
heid om met ingang van 1 Januari 1935 het
Verbondsblad algemeen verplichtend te
stellen, werd van gedachten gewisseld.Be
sloten werd tenslotte een commissie te doen
samenstellen, die de zaak nader zou be
zien en met definitieve voorstellen komen.
In den middag werd de najaars-vax-
bondsvergadering van het R. K. Werklie
denverbond gehouden, eveneens onder lei
ding van den heer A. C. de Bruyn. Langdu
rige besprekingen werden gevoerd over
een voorstel van het Verbondsbestuur om
te bepalen, dat, zoolang de huidige massa
werkloosheid duurt, leden, die gedurende
twee jaren wericzaam zijn geweest in een
anderen bedrijfstak dan waarin zij voor
heen plachten te werken, door de betrox-
ken vakbonden moeten worden overgege
ven, respectievelijk met rechten overge
nomen.
Door den heer Alb. v. d. Meys (R. K.
Textielarbeidsbond) werd een voorstel in
gediend om deze zaak met andere vakcen
trales en den „Dienst" te bespreken, welk
voorstel zonder stemming werd aanvaard.
Door de vergadering werd het bestuur
opgedragen voorloopig voor den tijd van
drie jaren in het leven te roepen een fonds,
waaruit Kunnen worden gefinancierd aller
lei bijzondere werken, die door de Katho
lieke Arbeidersbeweging in verband met
de langdurige werkloosheid ten bate van
de werkloozen moeten worden verricht.
Het bestuur werd gemachtigd in het
fonds te storten de rente, welke in 1933
door het reservefonds is gekweekt.
Nadat nog eenige interne zaken waren
behandeld, werd de vergadering gesloten.
OPHEFFING VAN BEERTA'S
AUTONOMIE.
Vrij algemeene instemming.
Volgens het Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer over het wetsontwerp tot
voorziening in het bestuur der gemeente
Beerta, was men vrij algemeen van oor
deel, dat het noodzakelijk is, zoo spoedig
mogelijk in het bestuur der gemeente Beer
ta te voorzien. Men erkende, dat de ge
meenteraad aldaar een onverantwoordelijk
beleid heeft gevoerd.
Eenige leden vroegen zich af, of niet
reeds eerder had moeten zijn ingegrepen.
Enkele leden behielden zich, met het oog
op den ernst van den hier voorgestelden
maatregel, hun stem over het wetsontwerp
nog voor.
Verscheidene leden waren door de gron
den in de Memorie van Toelichting gsge-
ven, om te betoogen, dat ook het College
van B. en W. zal worden uitgeschakeld, niet
overtuigd. Zij zouden in dit stadium het
College willen handhaven.
Sommige leden, die met betrekking tot
de uitschakeling van het College niet over
tuigd waren, betoogden dat de wethouders
niet in gebreke gebleven zyn en dat tegen
het beleid van het College dan ook geen
ernstige bezwaren zyn gerezen. Zij meen
den, dat de tegenwoordige titularissen als
persoon voldoende waarborgen bieden voor
een goed beheer.
Vele andere leden konden de opvatting
van de minister met betrekking tot deze
quaestie deelen.
DE NEDERL—JAPANSCHE
TEXTIELCONFERENTIE.
Samenstelling der Ned. delegatie.
In verband met de morgen te houden con
ferentie van Japansche textielindustrieelen
met Nederlandsche belanghebbenden ver
nemen wij, dat deze besprekingen zullen
plaats hebben ten kantore van het Verbond
van Ned. Werkgevers.
De Nederlandsche delegatie, die onder
leiding staat van den heer H. P. Gelderman
C.Mzn. is voorts samengesteld als volgt:
mr. M. P. L. Steenberghe, P. Fentener van
Vlissingen, G. van der Meulen, prof. dr. J.
Wisselingh en mr. A. N. Molenaar.
De kwestie-Spoorhout.
Ingevolge artikel 39 van het Reglement
van Orde is het onderzoek in de kwestie-
Spoorhout naar aanleiding van de desbe
treffende motie van den heer Krijger op
gedragen aan een commissie, waarin de
voorzitter benoemd heeft de heern van der
Waerden (S.D.), Suring (R.-K.), van Dyk
(A.-R.), Rutegers van Rozenburg (Chr.
Hist.) en Joekes (V. D.).
„De Kwartel".
De K. L. M. meldt, dat de Kwartel op de
thuisreis uit Indië te Rome door een mo
torstoring wordt opgehouden. De post komt
echter morgen, Zaterdagmiddag, in Neder
land aan. Het vliegtuig wordt Zondag ver
wacht.
„De Zilvermeeuw".
•Ut*
De postsluitingen voor de Zilvermeeuw
zijn ook reeds in Nederlandsch-Indië be
kend gemaakt.
Zooals bekend, is het vertrek uit Batavia
op Woensdag 27 December bepaald. De
postsxuitingen zijn thans als volgt bepaald:
Batavia en Medan Dinsdagavond 26 De
cember, Semarang, Soerabaja en Palem-
bang Dinsdagmorgen, Bandoeng Dinsdag
voormiddag.
Ook in Nederlandsch-Indië zullen de
brieven voor de Zilvermeeuw van een extra
poststempel worden voorzien.
RECHTZAKEN
VOOR DEN HAAGSCBEN POLITIE
RECHTER.
Huisvredebreuk van een commies der
dir. belastingen.
Voor den Haagschen Politierechter mr.
G. H. B. v. d. Boom heeft hedenmorgen te
recht gestaan de 33-jarige commies der di
recte belastingen W. v. H. te Voorhout
wegens overtreding van art. 370 W. v.
Strafrecht.
Bekl. was op 13 Juni j.l. samen met col
lega H., commies te Sassenheim naar
Voorhout gegaan, met opdracht om by v. R.
aldaar beslag te leggen. Zij troffen den
heer des huizes niet thuis en de vrouw
weigerde de beide mannen tijdens diens
afwezigheid toe te laten. Daar v. H. op uit
drukkelijk en herhaald verzoek van de
vrouw het huis niet wilde verlaten, volgde
een aanklacht wegens huisvredebreuk.
De politierechter merkte op, dat de beide
commiezen terdege wisten, dat zij volgens
art. 444 Wetb. v. Burgerl. Rechtsvordering
eerst eenige formaliteiten moesten vervul
len, vooraleer zy de woning mochten bin
nentreden tegen den wil der bewoonster.
„Daar is nog zoo iets als huisrecht", zeide
mr. v. d. Boom.
Get. H. zeide, in de meening te zyn, dat
het mocht.
Politierechter: „Dan moet u maar eens
onthouden, dat het niet mag.
Getuige: „Maar wanneer wij toch beslag
moet leggen
„Politierechter: „Dan volgt u de voor
schriften".
Get.: „Wij waren reeds naar binnen ge
gaan".
Politierechter: „Als de vrouw zich daar
tegen verzet, moet u het huis verlaten: Ik
acht dit een ernstig feit".
De ambtenaar van het O. M. jhr. mr. v.
Asch v. Wijck wilde de zaak tot de juiste
proporties terugbrengen. Verd. was in het
bezit van alle vereischte papieren, behal
ve van dat, vereischt in art. 444 Rv. Hij
had zich tot den burgemeester moeten wen
den, doch dat heeft hij verzuimd. Hij eisch-
te een geldboete van 20.subs. 20 da
gen hechtenis.
De verdediger mr. Burgersdijk uit Lei
den pleitte vrijspraak, subs, ontslag van
rechtsvervolging.
De politierechter veroordeelde bekl. tot
10.boete subs. 10 dagen hechtenis.
Goud, Zilver, Horlogerie Verlovingen, Zegel- en Fantasleringen
HET RIJKSDAGBRANDPROCES.
DE DOODSTRAF VOOR
v. d. LUBBE EN TORGLER
Vrijspraak voor de drie Bu'garen
DE EISCH VAN HET O. M.
Een zwakke basis voor de eisch tegen
Torgler.
Zooals wij gisteren in een deel van onze
oplage nog konden vermelden, heeft de
Oberreichsantwalt dr. Werner gistermiddag
na een langgerekt requisitoir de doodstraf
geëischt tegen v. d. Lubbe en den Duit-
schen communistenleider Torgler, wegens
het voortgezet misdrijf van hoogverraad en
zware brandstichting, terwijl voor de Bul-
gaarsche beklaagden Dimitrof, Popof en
Tanef vrijspraak werd gevraagd wegens
gebrek aan bewijs.
Dat tegen den hoofdbeklaagde Marinus
v. d. Lubbe de doodstraf zou worden ge-
eischt, stond gisteren reeds vast, sinds de
AGENDA
LEIDEN.
Vrijdag, Italiaansche Opera, uitvoering „La
Bohème", Leidsche Schouwburg,
8.15 uur.
Vrijdag, „De Centrale Onderlinge", spre
ker prof. J. A. Veraart, „In den
Vergulden Turk", 8 uur.
De nachtdienst der apotheken wordt voor
deze week waargenomen door de apotheek
C. W. D u y s t e r, Nieuwe Rijn 18, Tel. 523.
toespeling welke de advocaat-generaal dr.
Parisius had gemaakt, maar dat ook tegen
Torgler die straf zou worden geëischt, was
onverwacht. Het O. M. baseert zich daarbij
op verklaringen van getuigen, die zeggen
Torgler eenige uren vóór den brand ge
zien te hebben in gezelschap van v.d. Lub
be, waaruit dr. Werner de conclusie trekt,
dat Torgler „dus" in een of ander opzicht
iets met de brandstichting te maken moet
hebben gehad.
Ten aanzien van de drie Bulgaren, zeide
dr. Werner:
De verdenking is in hooge mate gewet
tigd, dat de drie Bulgaren ongeoorloofde
dingen in Duitschland hebben uitgevoerd,
die verband hielden met de voorbereiding
van een revolutie in het Duitsche rijk. Dat
zij echter juist met den Rijksdagbrand te
maken hebben gehad, is niet met stellig
heid te bewijzen, ofschoon ernstige ver
denking in deze richting blijft bestaan.
Ik ben, aldus besloot dr. Werner zijn re
quisitoir, aan het einde gekomen van myn
verklaringen. Mijn collega dr. Parisius en
ik hebben samen getracht, het voor en te
gen rechtvaardig tegen elkaar af te we
gen. Thans rust op u, mijne heeren rech
ters, de zware taak, het vonnis te vellen.
Moge God u daarvoor kracht en inzicht ge
ven. In verband met de buitengewone op
winding, welke de daad heeft teweeg ge
bracht en wegens de opgewondenheid,
waarmede voor en tegen de verdachten ;s
geoordeeld, zal het, hoe het vonnis ook
moge uitvallen, niet aan critiek en wellicht
zelfs hatelijke critiek ontbreken.
Doch dit zal u niet beletten, een vonnis
te vellen, zooals de wet waarop u den eed
hebt afgelegd, u dit voorschrijft, en zooals
uw geweten en uw overtuiging u dit zul
len gebieden. Wanneer wij aldus de ge
rechtigheid dienen, die de beste stut is van
onzen staat, dan zullen wij ons geliefd va
derland den grootsten dienst hebben be
wezen, die mogelyk is.
Dimitrof grinnikt.
Tydens het requisitoir, dat erg lang duur
de en erg vervelend was, kwam het nog tot
het gebruikelijke incident met Dimitrof.
Deze werd door den president op scherpen
toon berispt, omdat hij gedurende het be
toog van dr. Werner herhaaldelijk heeft ge
glimlacht. De president noemde dit oneer
biedig jegens de rechtbank en provocee-
rend en dreigde Dimitrof van de zitting uit
ting uit te sluiten.
PLEIDOOI VAN DR. TEICHERT.
Nadat gedurende korten tyd is gepau
zeerd, maakt dr. Teichert, de verdediger
der Bulgaren, een aanvang met zijn plei
dooi.
Het alibi van Popof en Tanef, aldus dr.
Teichert, sluit wel is waar niet volkomen,
doch de getuigenverhooren hebben de ver
klaringen dezer beide verdachten over hun
gedragingen op den dag van den brand ge
schraagd en in elk geval niets aan het
licht gebracht, dat voor hun schuld zou
pleiten.
Wat Dimitrof betreft, staat vast, dat hy
op den dag vein den brand niet te Berlijn
heeft vertoefd.
De verklaringen van den voornaamsten
getuige a charge, den kellner Helmer, be
vatten tal van gissingen.
Voorts gaat spreker uitvoerig de verkla
ringen der overige getuigen na, voor zoo
ver deze op de Bulgaren betrekking had
den. Scherp hekelt hij de mededeelingen
van getuige Grothe, die, naar hy verklaart,
niets dan verzinsels waren.
Om kwart voor acht breekt dr. Teichert
zijn pleidooi af. De zitting wordt dan ver
daagd lot Vrijdagochtend.
DE ZITTING VAN HEDEN.
Voortzetting van het pleidooi van
Dr. Teichert.
De verdediger der Bulgaren, dr. Teichert
kreeg hedenmorgen na opening van de
zitting het woord om zijn pleidooi voort te
zetten.
Bij den aanvang verklaarde Torgler's
verdediger, dr. Sack, dat hy gaarne in de
gelegenheid gesteld zou worden zijn slot-
pleidooi morgen te mogen houden omdat
hij zich vandaag zoowel lichamelijk als
geestelijk niet gedisponeerd voelde om
met voldoende kracht te kunnen pleiten
tegen het requisitoir van den procureur-
generaal.
Dimitrof zegt tot vroolykheid van de
aanwezigen: „Dan zou ik graag vandaag
willen pleiten".
Dr. Teichert zet dan zyn pleidooi voor
Dimitrof, Popof en Tanef voort. Hij be
handelt verschillende bijzonderheden, o.a.
de kwestie van de kwitanties, die getee-
kend waren door „Peter" en „Bruno". Deze
kwitanties waren noch van getuige Hirsch,
noch van getuige Peterson afkomstig, zoo
dat daaruit niet geconcludeerd kon worden
tot eenige verbinding tusschen Popof en
de communistische partij. Nauwkeurig gaat
dr. Teichert de getuigenverklaringen te
gen Popof na. Vooral de verklaring van
getuige Kaempfer acht hy onwaar. Kaemp-
fer heeft slechts aangifte gedaan om zelf
aan bepaalde verdenkingen te ontkomen
en zijn Duitsche partijgenooten niet te
moeten verraden. Vanzelfsprekend hebben
