DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Mededeeling CaragaTftC. DE CROOT
25ste Jaargang
DINSDAG 5 DECEMBER 1933
No. 7678
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
E>y onze Agenten 20 cent per week 2.80 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelinger. wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten Hoogste 3U woorden, v/aarfn be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur cc
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V De waarde van het gezins
leven
Een artikel in de „Avondpost", waarin
gewezen wordt op de poëzie van het oude
Sinterklaas-feest, op de huiselijke genoe
gens van den St. Nicolaasavond, vangt al
dus aan:
„Het is December en hoevelen verlangen
ook nu reeds weer naar de invoering van
den zomertijd, naar dat ééne extra uur zon
licht, dat na volbrachte dagtaak nog zoo
veel natuurgenot kan brengen. Maar wat
moeten de langer winteravonden een ideaal
zijn voor de jeugd. Hoe groot en voornaam
voelen onze jongens en meisjes zich ge
durende de donkere uren in den familie
kring doorgebracht. In onze dagen wordt
de familiekring zoo veel vlugger verbro
ken, ten koste van het zoo nuttige en pret
tige gezinsleven. Laten we bewust de lan
ge winteravonden benutten tot karakter
vollen opbouw van het nageslacht en als
bron van eigen rustig levensgeluk, dat we
zoo noodig hebben in de opwindende
jacht, die ook ons leven geworden is."
De waarde van het gezinsleven wordt
hier naar waarheid aangeduid. Zij is nog
veel grooter als wij het gezinsleven be
schouwen óók als vormêr van echte chris
telijke levensbeschouwing en levensprac-
tijk.
En in dat gezinsleven willen wij de Sin
terklaas-viering niet missen de Sinter
klaas-viering, die het kind vroeg leert het
genoegen, dat gelegen is in het ontvangen
van wat met hartelijke bedoelingen is ge
schonken, en vóórai ook: de vreugde van
het geven!
Helaas; zij, die ook dit jaar den Sinter
klaas-avond in het gezin vieren, zonder dat
de crisis op pijnlijke wijze in de gewoon
ten van vroeger heeft ingegrepen, zij zul
len ook moeten denken aan de vele broe
ders en zusters, wier zorgen en wier armoe
elke of zoo goed als elke Sinterklaas-vie
ring verhinderen.
En, als wij aan al deze slachtoffers van de
crisis denken, dan mogen wy óók niet na
laten, ons af te vragen, of ook wij aan al
die nood en ellende niet mede schuld dra
gen, of wy r.iet een deel, -al is 't noj. zoo
klein deel, or van zouden kunnen ophef
fen, als wij méér, dieper en voller, waren
wat wij ons noemen: Christenen....
PROF. DR. R. LIGTENBERG f
Gisteren is te Amsterdam plotseling over
leden de Zeereerw. Hooggel. pater prof. dr, i
Raphael Ligtenberg O.F.M., oud-hooglee- I
raar aan den Rijksuniversiteit te Utrecht.
Prof. Ligtenberg was eenige dagen ge-
leden in de pastorie der Mozes en Aaron-
kerk aan het Waterlooplein te Amsterdam
gearriveerd in reeds ziekelijken toestand, j
Gisteren voelde hij zich weer dermate her
steld, dat hij zich wel in staat achtte naar
Leiden, zijn woonplaats sinds April, terug
te keeren. Toen de voorbereidingen voor
de reis gemaakt waren en zijn ordebroeder j
c"r. van Egmond, die hem zou vergezellen
naar Leiden, klaar stond voor het vertrek,
is prof. Ligt nberg plotseling ineengezakt.
In allerijl heeft toen de pastoor hem het
H. Oliesel toegediend. Vijf minuten later
is pater Ligtenberg overleden.
Prof. Ligtenberg werd 30 Juli 1872 te
Delft geboren. Op 21-jarigen leeftijd trad
hij in de Orde der Minderbroeders. Na zijn
priesterwijding volgde zijn benoeming tot
leeraar te Megen en daarna te Venray. Bij
zijn taak als leeraar nam hij nog de gele
genheid waar, om zich aan de studie der
kunstgeschiedenis te wijden. Zijn publicatie
in het bulletin van den Ned. Oudheidk.
bond over „De grafmonumenten in Je
Groote Kerk te Br^da" (1914) trok de aan
dacht, evenals het artikel over „Grafzer
ken der XVIe eeuw in Friesland" in „de
Fries".
Verschillende artikelen van kunsthisto-
torischen aard volgden en in verband
daarmee de benoeming in onderscheidene
wetenschappelijke organisaties, o.a. werd
hy correspondeerend Lid van den Nederland-
schen Oudheidkundigen Bond, terwijl jn
het Bulletin van dezen Bond een artikel
verscheen over de Romaansche doopvonten
in Nederland.
In 1910 kon hij zich geheel aan de stu
die van de kunstgeschiedenis gaan wijden.
Na drie jaar in Leuven gestudeerd te neb
ben, kwam hij in 1913 in Nederiand terug
en volgde te Utrecht de colleges van prof.
dr. W. Vogelsang. Daarna ging hij naar
Freiburg en promoveerde daar tot dr. in
de kunstgescniedenis op een dissertatie
over „Die romantische Plastik in den
nördlichen Niederlanden". Deze bevaite
voor het eerst een behandeling van het ge
bied tusschen Maas en Rijn; en toonde
aan, dat reeds in de 12de eeuw een Maas-
trichtsche beeldhouwersschool moet heb
ben bestaan.
In 1908 werd dr. Ligtenberg benoemd
tot privaat-docent aan de universiteit te
Utrecht en tot buitengewoon hoogleeraar
aan de Rijks Academie van Beeldende
Kunsten te Amsterdam. In 1919 werd hij
hoogleeraar aan de Rijksacademie voor
Beeldende Kunsten te 's-Gravenhage en
een jaar later volgde zijn benoeming tot
hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht, welk ambt op 25 Juni 1920 werd
aanvaard met de rede: „Kunstgeschiedenis,
een deel der cultuurgeschiedenis". Sedert
dien doceerde prof. Ligtenberg „Icono-
graphie en kerkelijke kunst". Buiten ver
schillende kleinere artikelen verschenen
van hem: Rondom de Méditationes Vitae
Christi van den Pseudo-Bonaventura, («Stu-
dia Catholica, 1927); De overhuiving van
het altaar (Het Gilde'ooek); De oudste ico-
nographie van Maria's Ontvangenis (Col
lectanea Franciscana, 1927); Het Lignum
vitae van den H. Bonavencura in de iconc-
graphie der 13e eeuw (Gildeboek, Jrg. XI,
1923), terwijl in het Jaarboek van den Ned.
Oudheidk. Bond een uitvoerige studie over
de Arbor Jesse" verscheen.
Van het Bulletin was prof. Ligtenberg
mede-redacteur en ook in Oud-Holland pu
bliceerde hij zijn wetenschappelijken arbeid
o.a. in de XXXVIe jaargang een artikel:
„Materialen voor een studie over de beeld
houwers De Nole en hun werken" waarin
voor het eerst alle archivarische gegevens
werden samengevat.
In Januari 1933 besloot de priester-ge-
leerde zijn arbeid neer te leggen en vroeg
hy in verband met zijn slechten gezond
heidstoestand ontheffing van zijn ambt om
zich na zijn ontslag in het klooster zijner
orde aan den Rijnsburger weg te Leiden
te vestigen.
Pater Ligtenberg, die in zijn jongere ja
ren lichamelijk zeer sterk was, werd de
laatste jaren ondermijnd door hevige sui
kerziekte en nierziekte. Ondanks dat
bleef hij vol levenslust en arbeidszin. Hij
bleef studeeren en werken, zooals hij dat
heel zijn leven heeft gedaan met rustelooze
toewijding.
Maar hij was zich zijn toestand bewust;
hij was voorbereid op den komenden dood,
waarover hy rustig kon spreken. „Ik geloof
zoo zeide hij ons enkele maanden gele-
den dat ze mij 'ns dood zullen vinden,
doch, als ik maar niet op straat neerval,
want dan hebben de menschen zoo veel
last van me".
„Prof. Ligtenberg" aldus P. K. in de
„Msbd." van vanmorgen „was met wei
nig tevreden. Hij haatte de halfheid op ieder
terrein. Hij was niet alleen een man van
enorme eruditie, maar ook een vakge
leerde, die buitengewone eischen stelde aan
eigen werk en dat van anderen. Zijn cri-
tiek kon meedoogenloos schijnen aan dege
nen, die niet wisten, hoeveel hij van zich
zelf vroeg. Zoo was het ook met zijn ka
rakter: wie dezen man met zijn scherp ge- 1
teekend gelaat ontmoetten en niet kenden, 1
stonden perplex van zijn snijdend sarcasme
en soms moorddadige ironie, maar zijn
vrienden kenden zijn kinderlijk hart, dat
ook de kleinste attentie waardeerde, en
vooral zijn vromen zin, die zich op de merk
waardigste wijze kon uiten".
Pater Ligtenberg was in den grond van
zijn karakter: waarachtig eenvoudig, zoo
als hij ook was in zijn diepste innerlijk
heid: waarachtig vroom.
Deze groote mensch en nederige zoon
van St. Franciscus zal in eerbiedige nage
dachtenis blijven bij allen, die hem hebben
gekend. I
DE VERKIEZINGEN IN SPANJE,
DE OFFICIEELE UITSLAG.
Belangrijke verschuiving naar rechts
MADRID, 5 December (V. D.). De
Spaansche minister van binnenlandsche za
ken maakt het volgende officieele resul
taat bekend van de verkiezingen op 19 No
vember en 3 Deecmber.
Gekozen zijn van de rechtsche groepen:
Volksactie 62.
Agrariërs 86.
Baskische Nationalisten 14.
Traditionalisten en Monarchisten 43.
Anderen 2.
In totaal 207 zetels.
Van het Centrum:
Radicalen 104.
Conservatieve Republikeinen 18.
Catalonische Liga 25.
Liberale Democraten 9.
Vooruitstrevende partij 3.
Onafhankelijke Republikeinen 8.
Totaal 167.
Van de Linksche groepen.
Catalonische Linkschen 19.
Radicaal socialisten 1.
Onafhankelijke radicaal-socialisten 4.
Republinkeinsche actie 5.
Socialistische Catalonische Unie 3.
Sociaal-democraten. 58.
Andere partijen 9.
Totaal 99.
Het totaal aantal afgevaardgiden in de
nieuwe Kamer bedraagt 473. De uitslag der
verkiezingen blykt dus inderdaad een be
langrijke verschiuving naar rechts te zijn.
Lerroux heeft uitdrukkelijk verklaard, dat
hij slechts zal samenwerken met partijen,
welke den republikeinschen staatsvorm
aanhangen.
BINNENLAND
GOLFLENGTFVERDEELING.
Aanpassing aan de nieuwe regeling
nog niet zoo eenvoudig.
Op 15 Januari van het komende jaar
treedt de te Luzern vastgestelde golfleng-
teverdeeling in werking en krijgen dus
alle Europeesche zenders een nieuwe
plaats op de voor den omroep gebrruikte
golflengtebanden. Deze verandering is niet
eenvoudig; reeds thans is men bij alle sta
tions bezig met de voorbeereidende werk
zaamheden; bij de zenders met kristalbe
sturing wordt voor nieuwe kristallen ge
zorgd en overal wordt de zendapparatuur
in overeenstemming gebracht met de nieu
we golflengte.
Voor de verandering der golflengten,
zooals men die zich voorstelt, is noodig,
dat de Europeesche zenders samenwerken,
opdat afwijkingen, die tot onderlinge sto
ring zouden leiden, dadelijk kunnen wor
den verholppen. Oorspronkelijk was het
plan, dat het overgaan op de nieuwe golf
lengte door alle zenders In één enkelen
nacht zou geschieden, maar bij de bespre
kingen op de bijeenkomst der Union In
ternationale de Radiodiffusion te Amster
dam bleek, dat de operatie twee nachten
in beslag zou moeten nemen. Volgens de
thans geldende regeling zullen alle Euro
peesche zenders in den nacht van 14 op
15 Januari e.k. uiterlijk te middernacht
(M.E.T.), de uitzending van hun program
ma's beëindigen. Te beginnen met dit tijd
stip zal dan de eene zender na den an
deren, in een nog nader te bepalen volg
orde, op de nieuwe golflengte overgaan.
Daarop zullen de zenders om de twee
minuten, in de taal van hun land, hun
naam en standplaats omroepen, zoo noodig
ter nadere karakteriseering nog aangevuld
met een bepaalde gramofoonplaat, welke
bij de controleerende instanties bekend is.
Deze controleerende instanties hebben tot
taak de nieuwe golflengten dadelijk te
meten en het resultaat van de meting aan
de verschillende zenders mede te deelen.
Gecontroleerd wordt te Berlijn, te Sesto
Calende (Italië), Bern, Praag, Warschau,
Moojaisk (Rusland). Helsingfors, Stock- I
holm en Tatstield (Engeland), verder op
het controle-station van de Union Interna- I
tionale te Brussel, dat als hoofdkwartier
fungeert. Alle controle-stations staan over
een speciale lijn in voortdurende telefoni
sche verbinding met Brussel, teneinde de
resultaten van de waarnemingen onderling
te kunnen vergelijken. De verkregen ge
gevens worden dan over een aantal goed
hoorbare Europeesche krachtstations „Aan
Allen" omgeroepen, zoodat elke zender
dadelijk kan afluisteren, hoe haar golf
lengte gehoord en gemeten wordt. Voor
deze taak zijn tot nu toe aangewezen: de
Deutschlandsender, Radio-Paris, Moskou,
Rome, Stockholm en Lahti.
In den nacht van 14 op 15 Januari zal
allereerst de golflengteverandering van de
grootere zenders geschieden, terwyl de
verandering van de Europeesche Gleich-
wellen en de gemeenschappelijke golf
lengten eerst een dag later, in den nacht
van 16 op 17 Januari 1934 tot stand zal
komen.
BOND VAN KATH. HARMONIE- EN
FANFARECORPSEN IN
ZUID-HOLLAND.
Er zal te Noordwijkerhout een concours
worden gehouden.
De Bond van Kath. Harm, en Fanfare
corpsen in Zuid-Hoiland hield Zondag 3
December hare jaarvergadering in gebouw
„Amicitia", Den Haag.
Om half drie opende de voorzitter, de
hear A. C. A. Dearenberg de vergadering
met den chr: groet, haette de afgav. wel
kom en maakte van deze gelegenheid ge
bruik om aan „St. Cacilia", Leidschendam,
een door hen ter gale eenheid van hst ge
houden concours geschonken laukerkrans
uit te reiken.
Notulen werd ongewijzigd goedgekeurd.
Ingekomen stukken werden vcor zoover
noodig bij batreffende agenda-punten
neargelegd.
Het jaarverslag werd onder dankzegging
goedgekeurd. Het financieel verslag even
eens. Hieruit bleek, dat de Bond een batig
saldo heaft van 102.56.
De inkomsten waren 600.09 en de uit
gaven 497.53.
De verificatiecommissie deed bij monde
van den heer van Dijk uit Poeldijk verslag
van hare bevinding en verklaarde de boe
ken in orde te hebben bevonden.
Uit de verschillende voorstellen der le
den betreffende muziekreglement werd een
voorstel van het bestuur aangenomen om
ean commissie tot adviseering van het re
glement te benoemen, hierin namen zit
ting de afgev. van „St. Cecilia", Loosdui
nen, van „St. Cecilia" Voorburg, „St. Rad
boud", Kethel, „Padua", Rotterdam en „St.
Alphonsus-patronaat", Den Haag.
Voor de jury zullen worden aangezocht
de heeren van Opstal, Dordrecht, Hermans,
Den Bosch, van Abeelen, Eindhoven en de
heeren L. de Morree, Breda en S. P. van
Leeuwen, Assen. Voor de muziekcommissie
de heeren van Opstal, Dordrecht, Oomes en
A. de Canter, Rotterdam.
Het Concours zal op een of meer Zon
dagen gehouden worden te N o o r d w y-
k e r h o u t. „St. Bavo" zal met de organi
satie belast worden.
De rondvraag werd naar bevrediging af
gehandeld. Tevens werd vastgesteld, dat
de H. Mis voor de levende en overleden
leden van den Bond wordt opgedragen op
Zondag 17 December in de kerk van St.
Adrianus, te Langeraar.
Aan het eind der vergadering had de be
stuursverkiezing plaats; bij enkele candi-
daatstelling werden de leden gekozen. Als
voorzitter werd bij acclamatie benoemd de
heer J. N. Vork.
In het slotwoord nam de heer A. C. A.
Deerenberg afscheid van den Bond als
voorzitter en dankte allen en ook het be
stuur voor de medewerking ondervonden,
memoreerde tevens ons medebestuurslid
Van der Voort, welke om gezondheidsre
denen zijn functie niet kon blijven waar
nemen. Daarna gaf hij het voorzitterschap
in handen van den heer Vork. Deze nam
de benoeming onder dankzegging aan en
sprak een kort inleidingswoord. De heer
Deerenberg sloot daarna de vergadering.
Onmiddellijk na de vergadering vergader
de het bestuur hetwelk als volgt werd sa
mengesteld: J. N. Vork, voorzitter, J. van
Dijk, secretaris, G. Petersen, penningmees
ter, N. Koeken, 2e voorzitter, F. A. van
Hees, 2e secretaris, N. Ph. van Leeuwen,
2e penningm, C. A. Volgering, bibliotheca
ris. Besloten werd dat de heer Vork, zijn
zaken als secr.-penningm. zal afwikkelen
en geleidelijk op de benoemde functionaris
sen zal overdragen.
LEVERING VAN RUNDVEE.
Door de Crisis-Rundveecentrale zal ge
legenheid worden geboden aan haar te
leveren: drachtig rundvee in alle soorten
en kwaliteiten (uittgezonderd zullen wor
den dieren, van welke moet worden aan
genomen, dat zij langer dan zeven maan
den drachtig zijn) te:
Gouda, Donderdag 21 December 1933
310 v.m. veemarkt;
Leiden, Vrijdag 22 December 1933 810
v.m. veemarkt;
Utrecht, Vrijdag 22 December 1933 810
v.m. veemarkt.
Prijzen en voorwaarden als in vooraf
gaande week. De kaarten voor afgifte tot
levering moeten uiterlijk Maandagmiddag
11 December a.s. ten kantore van de Cri
sis-Rundveecentrale te 's-Gravenhage zijn
ontvangen.
Ned. Kath. Grafische Bond.
Het laatste nummer van „Het Orgaan",
weekblad van den Ned. Kath. Grafischen
Bond, bevat een afscheid aan den bonds
voorzitter, den heer v. d. Dries, wien op
advies van zijn geneesheer een lange rust
kuur is voorgeschreven.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE
BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Naar verlaging der inkomstenbelasting
in Duitschland. (2de blad).
De resultaten van Litwinof's bezoek bij
Mussolini. (2de blad).
De niet-officieele uitslag In Spanje. (2de
blad).
Vandaag eindigt de „droogte-periode" in
Amerika. (2de blad).
BINNENLAND.
Overleden is de zeereerw. hooggel. pa
ter prof. dr. R. Ligtenberg. (lste blad).
Dc regeling van den steun aan den aard
appelenteelt. (lste blad).
Poging tot roofdmoord in den trein on
der Abcoude. (Gem. Ber. 2e blad en Laatste
Ber.).
Groote brand te Stolwijksluis. (Gem.
Ber. 2de blad).
IJs- en vorstberichten. (Gem. Ber. 2de
blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Pijnenburg en Wals aan den kop van de
Keulsche Zesdaagsche. (2de blad).
PRIJSVERLAGING, wl/ijden met onze
3 TAX tien cent perjpersoon p. rit
Ritten buiten de stad ongemende lage prijzen.
Garage Beestenmarkt 28 hfk de Steenstraat,
Telefoon 3300. Noteert UUVt even?
STEUN AAN AARDAPPELTELERS.
De „St.s. Crt" van gisteravond bevat een
beschikking van den Minister van Econo
mische Zaken, waarbij steun verleend
wordt uit het Landbouwcrisisfonds aan de
telers van aardappelen, welke als zoodanig
door de Gewestelijke aardappelcentrales
zijn erkend.
Aan die telers wordt door de Nederland-
sche Aaardappelcentrale steun verleend
voor de door den Nederlandschen Alge-
meenen Keuringsdienst goedgekeurde
Noord-Hollandsche Eerstelingen, oogst '33,
welke door deze telers in het tijdvak van
27 September 1933 tot 15 December 1933
in Noord-Holland voor export zijn of wor
den verzonden, of voor veevoeder zijn of
worden afgeleverd. De steun bedraagt 50
cents per 100 K.G.
Op gelijke wijze wordt steun verleend,
voor de Friesche Eerstelingen, Bintjes en
Ideals, oogst 1933, voor zoover deze aard
appelen naar de Friesche weiestreek als
veevoeder zijn of worden afgeleverd, in
het tijdvak van 16 October tot 15 Decem
ber 1933.
In afwachting van een definitieve rege
ling bedraagt de steun thans 30 cents per
100 K.G.
Evenzoo wordt steun verleend voor
aardappelen, oogst 1933, welke in het tijd
vak van 1 November 1933 tot 1 Februari
1934 zijn of worden geleverd aan de fa
briek N.V. Limburgsche Spiritus Industrie
te Herkenbosch. Het bedrag van den steun
is 35 cents per 100 K.G.
Consumptieaardappelen.
Bij beschikking van den minister van
economische zaken is bepaald, dat de
Stichting Nederlandsche Aardappel-Cen
trale uit het Landbouwcrisisfonds zal uit-
keeren aan door de Gewestelijke aardap-
pelorgansaties erkende verbouwers van
consumptie-aardappelen, oogst 1932, een
bedrag van 25 cents per 100 K.G. aardap
pelen.
In het reglement Aardappedsteunbe-
schikking, oogst 1932, wordt bepaald, dat
deze steun zal worden uitgekeerd over de
hoeveelheden, welke bij de op 27 Maart
1933 gehouden inventarisatie bij de telers,
in voorraad waren van den oogst 1932.
Voorraden beneden 1000 K.G. komen niet
voor steun in aanmerking, terwijl van
voorraden, greoier dan 1000 K.G. van het
bedrag van den uit te keeren steun eerst
1000 K.G. wordt afgetrokken.
