DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN 25ste Jaargang DONDERDAG 30 NOVEMBER 1933 No. 7674 5)e £mdAcfie(2ot!/fcarit DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten noogste 30 woorden, waarin ba- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur «q verhuur, koop en verkoop: f 0.50 DIT NUMMER BESTAAT UIT BLADEN Sociale en Economische zaken Wijziging winkelsluitingswet is gereed. De Tweede Kamer maakte Dinsdagavond, zooals gemeld, een aanvang met de behan deling van de Begrooting van Sociale Za ken. Tal van sprekers voerden hierover het woord. Slechts de belangrijkste opmerkin gen kunnen wij releveeren. Zoo sprak de heer Loerakker (R.K.) over de bin dendverklaring der collectieve contracten. Het afwijzend standpunt van den minister werd door hem betreurd. Dat de heer Lou- w e s (V.B.) het daarentegen met den be windsman eens .was, wekt voor een liberaal geen verwondering. De christelijk-histori- sche heer Bakker vond het nu niet den geschikten tijd om tot bindendverklaring over te gaan. Ook het vraagstuk van de verkorting van den arbeidsdag werd uiter aard breedvoerig besproken. Men kan op dit terrein meerdere standpunten onder scheiden. Het scherpst tegenover elkaar stonden de beide arbeidersafgevaardigden Amelink (A.R.) en Kupers (S.D. A.P.). De eerste zag in invoering van den 40-urige werkweek geen heil. Invoering daarvan gaat volgens hém veelal inplaats van met vermeerdering met vermindering van arbeiders gepaard. Deze afgevaardig de zag in toepassing slechts een demonstra tie van werkschaarschte. De heer Kupers echter achtte invoering der 40-urige werk week de eenige remedie. Dat dit vraagstuk zeer moeilijk is, is duidelijk. Men denke slechts aan den invloed van nationale door voering op de productiekosten en dus op ons concurrentievermogen. De heer Smeenk (A.R.) wees terecht op den in vloed van de invoering op onze exportin dustrieën. De heer Kuiper (R.K.) nam een meer gematigd tusschenstandpunt in en betreurde het slechts, dat de minister af wijzend tegen invoering van de 40-urige werkweek staat als crisismaatregel in daar voor technisch geschikte bedrijven. De heer van der Putt (R.K.) drong aan op bindendverklaring van collectieve contrac ten in bedrijven, waar volkomen overeen stemming bestaat tusschen werkgevers en werknemers, zooals in de schoen- en leder industrie. Deze afgevaardigde drong ver- der aan op een verbod van den arbeid van gehuwde vrouwen. De liberale heer van Kempen critiseerde de werkwijze van het internationaal arbeidsbureau. Dat werk nemers en werkgevers er heen trekken als tegenstanders, die den klassenstrijd huldi gen, was dezen afgevaardigde een do'orn in het oog. Daartegenover werd de Inter nationale arbeidsorganisatie in bescherming genomen door den heer Joekes (V.D.) die opmerkte, dat de sfeer van den klas senstrijd daar niet aanwezig is. De minist-er van sociale zaken, de heer Slotemaker de Bruïne, gaf uiting aan zijn groote waardeering voor de gedachte der bedrijfsorganisatie, die hij zijn diepste sociale overtuiging noemde. De brief aan de adviescommissie ingevolge de bedrijfsradenwet is juist verzonden; daar in ontwikkelt de minister zijn standpunt t.a.v. de bedrijfsorganisatie. Inzake de ver korting van den arbeidsdag, meende de mi nister, dat dit moest, waar het kon, maar van invoering met een stok achter de deur wilde hij niet weten. Tegenover den heer van Kempen nam de minister het interna tionale arbeidsbureau in bescherming. Op komst is de toepasselijk verklaring van de Veiligheidswet voor den landbouw. Bij de Afdeeling Arbeidsverzekering drong de heer Bakker (C.H.) aan op uni ficatie van de sociale verzekering. De ka tholieke heer van der Putt pleitte voor de instelling van een Kindertoeslagfonds. De heer Zandt (St.G.) achtte verzeke- ringsdwang een aanfluiting van Gods Woord. Hij vergat er bij te vermelden, „zoo als ik Gods Woord opvat". Om twee uur werd de vergadering geschorscht. De voortzetting van de behandeling van de begrooting van Economische zaken met de Afdeeling: Handel en Nijverheid, bracht gistermiddag enkele vraagstukken speciaal op den voorgrond. Wij noemen allereerst de nood in de veenderij, vooral in Z.O. Drente. Tal van afgevaardigden spraken met roerende eenstemmigheid over de ont ginning van dit gebied, dat door den heer van der Heide (S.D.A.P.) werd aange merkt als een economisch stervende streek; zoowel de heeren W i e 1 e n g a A.R.), E n- gels (R.K.) en Bier erna (V.B.) als de afgevaardigden van der Heide (S.D. A.P.), Bakker (C.H.) en Weitkamp (C.H.) wilden deze streek ter hulp snellen door ontginning van het veen. Hoe sympa thiek de minister hiertegenover ook stond, kan hij geen enkele toezegging doen. Men begrijpt, dat het wederom de finan- cieele zijde van de zaak is, die deze zoo moeilijk maakt. De minister zeide: „Wij kunnen niet verder springen dan onze pols stok lang is". Als schaduwzijden van het gepousseerde plan, noemde de minister de toename van de werkloosheid in de mijn industrie, die daarvan het gevolg zal zijn. En misschien het klinkt haast als eeix sprookje zullen over een jaar of tien de arbeiders ontbreken voor de ontginning. Niettemin zeide de minister toe, dat de deur t.a.v. dit plan nog niet dicht is. Het door den heer van der Sluis (S.D. A.P.) naar voren gebrachte vraagstuk van de Twentsche textielindustrie noemde de minister niet nieuw. De oplossing zal gezocht moeten worden in de richting, die de slechte toestand ook voornamelijk heeft veroorzaakt: n.I. het wegvallen van den export naar Indië. Dat het Middenstands- vraagstuk mede een belangrijk aandeel in de discussies had, behoeft geen verwonde ring te baren. De heer vanHellenberg H u b a r (R.K.) pleitte voor een algemeen vestigingsverbod, om gedurende dien tijd te streven naar een algemeene ordening van het bedrijf, die ook de liberale heer Vos dringend noodig achtte: het midden- standsbedrijf is maar al te zeer een toe vluchtsoord voor menschen, die op andere wijze geen bestaan meer kunnen vinden. De heer van der Putt (R.K.) pleitte in dit verband voor het stelsel der bedrijfs- vergunningen, om op die wijze het waren huis te kunnen bestrijden. De minister toonde zich afkeerig van de toepassing van de Numerus Clausus (sluiting van het be drijf) voor het middenstandsbedrijf. Hier door zal een belangrijk gedeelte van het economisch leven alle elasticiteit hebben verloren. Wat het prijsknoeien betreft, over weegt de minister van financiën de ban- derolleprijs verplichtend te stellen. Een wijziging van de Winkelsluitingswet zal vandaag of morgen het departëment verla ten, dat beteekent, dat het ontwerp behan deld wordt door den Raad van State. Bin nen korten tijd kunnen wij nu de behande ling in de Staten-Generaal tegemoet zien. Den heer Engels (R.K.) kon de minis ter nog niets toezeggen, wat betreft de contingenteering van klompen, temeer om dat deze uit het met ons zoo bevriende Bel gië komen. Nadat de Afdeeling: Handel en Nijver heid z.h.s. was aanvaard, heeft de Kamer nog een aanvang gemaakt met de Afdee ling Landbouw. Hierbij heeft de heer Loerakker (R.K.) gebruik gemaakt van de gelegenheid om den minister te her inneren aan de toezegging, bij de totstand koming van de steun aan den landbouw gedaan, dat deze slechts zou worden ver leend onder voorwaarde van het uitbetalen van behoorlijke loonen aan landarbeiders. De heer Groen (R.K.) hield in zijn mai den-speech, waarin hij er bij den minister op aandrong prijsregelend op te treden t.a.v. de tuinbouwproducten. De heer van der Sluis (S.D.A.P.) drong aan op de tot standkoming van een pacht- en hypotheek- wet, daar hij anders bevreesd was, dat de steun aan den landbouw via pacht en hy potheekrente ten goede zou komen aan het grondkapitaal. De heer Bakker (C.H.) besprak den toestand van den landbouw in het algemeen en brak een lans voor de aardappel. Morgen komen wij uiteraard nog uitvoeriger op de behandelde onderwerpen nader terug. DE WIJZIGING VAN DE BAKKERSWET IN DE EERSTE KAMER. De wijziging van de Bakkerswet, waarbij voor alle bedrijven het aanvangsuur op vijf uur wordt gesteld, heeft in den Se naat nog tot een vrij uitvoerige gedachten- wisseling aanleiding gegeven. De heer ter Haar (C.H.) pleitte voor het versche cadet je. Hij is overtuigd, dat daarmede de nachtrust der bakkers met geen uur zal worden bekort. De minister van sociale zaken, de heer Slotemaker de Bruine was het hiermede wel eens, maar wij zouden hierdoor een eersten stap zetten op den verkeerden weg. Weldra zal ons publiek verlangen, dat het versche cadet je ook aan huis zal wor den bezorgd. Op het klein brood volgt het groote brood en dan zijn wij weer tot den ouden toestand teruggekeerd, hetgeen moet worden voorkomen. Daarop stemde de heer ter Haar voor de wet. De tegenstemmers waren slechts de sociaal-democraten, wier woordvoerders de heeren D a n z en Her mans tegen de wijziging waren. De ka tholieke heer de B r u y n bestreedt het ontwerp. Hij vond het een verslechtering van de bestaande regeling, waarop de be trokkenen geen prijs stellen. Daar wij ech ter aan den vooravond staan van een nieu we sociaal-ecfonomische oi'dening verklaar de de katholieke senator ondanks zijn be zwaren te zullen voorstemmen. Min. Slotemaker heeft zijn arugmen- ten, in de Tweede Kamer naar voren ge- NA DE SPAANSCHE VERKIEZINGEN. HET PROGRAM VAN DEN OVERWINNAAR MADRID (K.W.P.) Als men zich een goed denkbeeld wil vormen van de persoonlijkheid van Gil Robles, aan wien men op de eerste plaats de verkiezingsoverwinning der rechtsche partijen moet toeschrijven, dan moet men de radiolezing beschouwen, die deze poli ticus op den vooravond van den beslissen- den dag voor het geheele Spaansche volk gehouden heeft. Hij riep alle Spanjaarden op, om eensgezind te zijn en zette tegelij kertijd de grondslagen uiteen van zijn uit voerig programma. Inzake de sociaal-eco nomische politiek verklaarde hij o.l. „Wil de rechterzijde trouw blijven aan haar be ginselen, dan moet haar politiek gericht zijn op het steunen der arbeidende klas sen. De christelijke beginselen inzake eigendom en arbeid moeten gelding krij gen. Het eigendomsrecht beteekent niet het recht tot onbeperkt gebruik of zelfs mis bruik van den eigendom. De eigendom is een middel dat de Voorzienigheid aan de bezitters geeft om er goed mee te doen voor alle klassen en in het bijzonder om voor de armsten te werken en bij te dragen tot het bereiken der groote idealen van de gemeen schap. De eigendom wordt slechts door het gebruik voor sociale doeleinden gerecht vaardigd. Wij zien in de arbeid geen koop waar, welke aan de wet van vraag en aan bod onderworpen is, maar een hoogst edele bezigheid tot bevrediging van de eigen levensbehoeften in dienst der gemeen schap. Dat alles werd in onzen tijd verge ten. Daarom kennen wij geen bedrijfsvrede, maar klassenstrijd. Daarom staan groote groepen van arbeiders, vijandig tegenover ons. Wij moeten onze fouten erkennen en ze wederom goed maken. Men lastert ons, als men beweert, dat de rechterzijde de geheele sociale wetgeving ongedaan wil maken. Wij zullen alleen de misbruiken wegnemen, maar niets van wat de arbeiders rechtens verwierven. Wij zullen het gezins- loon en familiebezit invoeren, het verzeke ringswezen en het aantal kleine eigendom men vermeerderen. Deze taak hebben wij voor alles te ver vullen, koste wat het kost, zonder aanzien van hen, die daarbij offers moeten bren gen; want dat beteekent rechtvaardigheid en vrede. De conservatieven moeten niet meenen dat wij na het veroveren van de macht hun zelfzucht zullen dienen. Wij moeten allen zeggen, dat het zeer schoon is, zich christen te noemen. Maar het is van veel meer beteekenis Christen te zijn, d.w.z. rechtvaardigheid en christelijke liefde prac- tisch te beleven. Als tal van arbeiders niet voor ons stemmen, mogen wij hun niet veroordeelen, maar moeten wij hen verge ven. Wij moeten onderzoeken of wij zelf geen aanleiding hebben gegeven tot revo lutie. Het is niet te verwonderen, dat de revolutionnaire propaganda zich meester maakt van menschen, die niets te eten heb ben en in een ellendige hut moeten wonen, die in de straten van onze steden langs vi trines voorbijgaan, waarin de overdreven luxe onzer hoogere standen ligt uitgestald. Met wrok in het hart gaan zij nxar huis. Wij moeten hen de gerechtigheid brengen, welke uit het Evangelie, het fundament van ons program, naar voren komt". Uit de laatste woorden dezer radiorede citeeren wij nog de volgende zinnen, welke bijzonder getuigen van de schranderheid en zelfbeheersching van den overwinnaar: „Wij willen niet, dat het land van het eene uiterste in het andere valt, van de anar chie in de dictatuur, van de geweldpleging der massa in de gewelddadigheid oer.er dic tatuur. Wij willen een nationale politiek, welke op de traditie en voor alles op de katholieke leer gegrondvest is. De politieke partijen gaan hun ontbin ding tegemoet en er ontstaat een groote al omvattende nationale beweging, welke naar de samenwerking van alle Spanjaarden streeft. De „Accion Popular" is uit dat doel geboren. Daarom wend ik mij met woor den van vrede en eendracht tot alle Span jaarden om hen voor de nationale ai'beid te vereenigen". Tenslotte wees Gil Robles met ontroeren- bracht, in de Eerste herhaald. De bezwa ren, van verschillende zijden naar voren gebracht, wat betreft de nachtarbeid, kwa lificeerde de minister als het intrappen van een open deur. Als een aanbeveling wees de bewindsman er nog op, dat de administratie en de ar beidsinspectie het door deze wet wat ge makkelijker zullen krijgen, de woorden op de offers welke de „Accion Popular" gebracht heeft. Gedachtig de bloedgetuigen dezer beweging riep hij uit: „Accion Popular dankt God, omdat Hij haar deze offers voor haar idealen gegeven heeft. Voor het graf van deze dooden aanvaar den wij plechtig de eereplicht om steeds weer onzen blik te richten op ons geloof en ons vaderland. Ondanks deze bloedige of fers voeden wij in 't uur van onzen triomf geen gedachten van wraak. Wij bieden God deze offers aan ter verzoening. Meer dan ooit richten wij onzen blik op de toe komst, waarin wij alle zonen van Spanje, alle standen en streken broederlijk ver- eenigd hopen te zien en waarin de tijden van onderlinge vijandschap worden ver geten". V De charitas In .onze dagen. Gij zult, als er in uw zaak of in uw gezin bezuinigd moet worden, eerst zoo veel mogelijk halen yan anderen, alvorens door die bezuiniging uzelven te treffen. Gij zult, als gij in inkomen achteruit gaat, die vermindering doen drukken op anderen, hetzij door uw contributies, do naties e.d. te verlagen, hetzij door op uw gewone inkoopen bij uw leveranciers e.d. te besparen. Dit zult ge doen, al kan uw inkomen, na de vermindering, nog hoog genoemd worden, ruimschoots voldoende voor uw behoorlijk levensonderhoud. Gij zult nooit iets afnemen van het door u geërfde of zelf gevormde kapitaal, ook al verkeert een evenmensch in nood. Dit geldt voor personen en voor instellingen, ook vo.or charitatieve instellingen. Zulke geboden vindt men toch niet in de christelijke leer! Maar er zijn Christe nen, die deze geboden schijnen te beleven, als richtsnoer schijnen aan te nemen voor hun levensgedrag! „De Katholieken herkent men niet aan een kruisje, maar aan de charitas". Rec tor Brink drukte het zóó dezer dagen uit op een vergadering van een katholiek vakbond. 't Staat er positief, maar wij doen goed om het te verstaan als een vraag, een gewetensvraag. BINNENLAND DE DREIGENDE ACCIJNS- VERHOOGING VOOR SIGARETTEN. Accijns van 50 pet. zou ruïneus zijn voor de sigarettenindustrie. Schatkist en sigarenindustrie zijn er niet mede gebaat! Op aandi-ang van de zijde der sigarenfa brikanten schijnt de minister te hebben besloten den tabaksaccijns voor sigaren te verlagen. Om echter aan het benoodigde geld te komen, wil hij deze accijns voor wat de sigaretten betreft hooger maken, dan eerst bedoeld. Dit lokt nu weer protest uit: „Sigarettenaccijnsverhooging brengt nie mand baat, zij is te verwerpen, daar zy slechts schaadt!" Het is onder deze leuze, dat de Neder- landsche Vereeniging van Sigarettenfabri- kanten en de Nederlandsche Bond van Groot-Fabrikanten in de Sigarettenindus trie, welke organisaties de geheele Neder landsche sigarettenindustrie vertegenwoor digen, een aaneengesloten front gevormd hebben tegen een met zeer groote waar schijnlijkheid in de Tweede Kamer in be handeling komend voorstel, den accijns op sigaretten te verhoogen tot 50 pet, instede van dezen van het huidige percentage (33 1/3 pet.) op 37 1/2 pet. te brengen, ge lijk in het bij Kon. Boodschap van 18 Sep tember j.l. door de regeering ingediend ontwerp van wet wordt voorgesteld. Een dergelijk voorstel raakt naar mr. dr. E. de Vlugt als vertegenwoordiger van genoemde organisaties in een persconferen tie mededeelde de meest elementaire levensbelangen van de sigarettenfabrikan- ten en zal noch voor de schatkist, noch de sigaren- en pijptabakfabrikanten, die bij een zoodanige verhooging van den accijns op sigaretten gebaat meenen te zijn, eenig positief voordeel opleveren. De sigarettenind- 'a aldus de zegs man is zich volkci.._n bewust dat zij ook haar deel bij moet dragen tot leniging van den financieelen nood van de schatkist; zij heeft dit echter reeds afdoende bewezen doordat zij zich zij het met een bloe dend hart heeft willen neerleggen bij het aanvankelijk (reeds vermeld) regee- ringsvoorstel. Een verhccging van den accijns echter tot 50 pet. /al voor de sigarettenindustrie VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Rede van minister Hymans over België's buitenlandsche politiek. (2de blad). Engeland ziet zich genoodzaakt zijn be wapening uit te breiden. (2de blad). De eisch tegen de Europeesche muiters van de „Zeven Provinciën". (Ned. O.-In- dië, 2de blad). BINNENLAND. Gistermiddag heeft een hardnekkige brand gewoed in de „Indrapoera", ge meerd liggende te Rotterdam. Het midden schip is uitgebrand. (Gem. Ber., 3de blad) SPORT EN WEDSTRIJDEN. Schotland en Oostenrijk hebben den voet balwedstrijd te Glasgow gelijk gespeeld. (3de blad). zonder meer ruineus zijn. Gaarne neemt zij aan dat de sigaren fabrikanten de voorgestelde accijnsverhoo ging in het ontwerp van 18 September tot 221/2 pet.; sindienst zou, naar ver luidt, de regeering overwegen, dezen ac cijns op 121/2 pet. te brengen; tot 1924 bedroeg deze 10 pet. niet zullen kunnen dragen, doch de overheid, welke toch slechts het algemeen belang heeft te behar tigen, zou zeer onrechtvaardig handelen indien zij de sigarenindustrie zou willen helpen door vernietiging van de sigaret tenindustrie. Bovendien zijn de beoogde voordeelen, verhooging van den accijnsopbrengst en steun voor de ragerenindustrie zoö- als spr. reeds betoogde niet te verwe zenlijken. Accijns verhooging boven het huidige niveau zal den gemiddelden kleinhandels prijs doen dalen. Immers de goedkoope sigaretten zullen niet meer loonend kun nen worden gefabriceerd, terwijl de duur dere niet meer loonend zullen kunnen wor den verkocht. Bij accijns verhooging zal dus door verlaging van den gemiddelden kleinhandelsprijs en afneming van den omzet de accijnsopbrengst voor de schatkist eerder verminderen dan toenemen. De ervaring in het buitenland (speciaal Duitschland) leert dit eveneens. Men is daar uit fiscale motieven van een ver hoogden accijns schielijk teruggekomen. Evenmin zal accijnsverhooging voor si garetten de sigarenindustrie voordeel brengen. Afneming van de sigarettencon- sumptie zal de sigarenconsumptie niet doen toenemen. De ervaring leert dat een roo- ker van sigaretten geen sigarenroker wordt. Bovendien zijn juist de minder koopkrachtige rookers uitgeschakeld en evenmin als thans zullen deze in staat zijn voortaan sigaren te koopen. Brengt dei-halve aldus besloot mr. Vlugt zijn betoog accijnsverhooging voor sigaretten niemand baat; in ernstige mate zullen geschaad worden, naast de si- garettenfabrikanten, de fabrikanten van verpakkingsmiddelen (carton-, blikwaren, enz.); reclamebedrijven; werknemers in al deze industrieën (alleen de sigarettenf abri kanten hebben ca. 5000 man Nederlandsch personueel in dienst); grossiers; winkeliers; reizigers op provisiebasis en, last not least, het publiek, waarvan het minst koopkrach tige gedeelte de binnen zijn bereik zijnde merken zal zien verdwijnen, terwijl de overigens voor hetzelfde geld als thans met een mindere kwaliteit genoegen zullen moeten nemen. PRIJS TAXE-GEDEELTE CONSUMPTIE MELK In de periode van 3 tot en met 9 Dec. De Crisis-Zuivel-C^ntrale maakt bekend, dat voor de periode van 3 tot en met 9 De cember 1933, de prijs voor het taxe-gedeel- te von consumptiemelk, gekocht op regee- ringscontract, voor de verschillende soor ten melk is vastgesteld op 6J^, 6'/> en 6 cent per liter en dat het bedrag der af dracht op andere in consumptie gebrachte melk is vastgesteld op 2 cent per Liter. De vastgestelde prijs geldt af boerderij,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1933 | | pagina 1