Tot 15 Nov. EXTRA WINTER RECLAME CAMPAGNE.
Onthulling van het
Lorentz- Monument
M. BRINKS - TURFMARKT II - TEL. 2336
"DAG NOVEMBER 1933
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD PAG. 2
Wij verkoopen spotgoedkoop, dat weet iedereen; onze kwaliteiten zijn prima. Zooals vanouds bekend:
de keuze is enorm uitgebreid, en toch!Ziet wat U tot 15 Nov bij ons nog extra geniet
PD ATIQ Bij aankoop
1 lO Ameublement,
ikamer-
ismatras
C/o'm pleet
prima Gezoni
Kapok Mati
ESTJK'JJte DEKÉN.j
n cén Opklapbed,
EEN MOOI BEDDEKLEEDJE.
fOATIQ aankoop van een Gezondheidsmatras,
1 lo een linnen dekkleed.
PRATIS aankoop van een Wollen of Gest. Deken
boven 7.50, een mooie zware Molton Deken
fï? ATffC Bij aankoop van een Wollen of gest. Deken
Ul\./\ I MO tot 7 50 eer
WOLLEN RATINé, 140 C.M.,
voor marinejekkers,
van 1.85 voor
DONKERGRIJS GESTREEPT
8PORTFLANEL,
Zaterdag en Maandag 12
WOLLEN OFj
GRATIS B,i aankoop
Bovendien worden in aansluiting op de gekochte meubelen Uw Gordijnen GRATIS gemaakt en geplaatst, Uw Linoleum,
Looper of vast Tapijt GRATIS gelegd.
Levering franco huis. Uitsluitend contante betaling.
GEBLOEMD CRETONNE
voor schorten
Zaterdag en Maandag 15*
WAFELBADHANDDOEK,
prima prima, 60 X 120,
Zaterdag en Maandag 91
van 40 voor
MANTELWOL, fijne Zephyr,
Groote kleursorteering,
Zaterdag en Maandag O O
van 27 voor
NAPPA DAMESHAND
SCHOENEN, mod. zwart-wit,
Zaterdag en Maandag
97*
vim 1.3i
Haarlemmerstraat
GEFEST. GRASLINNEN
BEDLAKENS, 2-pers.,
Zaterdag en Maandag QA
van 1.15 voor
ZIJDEN GEBORDUURDE
WIEGDEKENTJES,
Zaterdag en Maandag AP
van 1.35 voor
KOOPT BIJ WAALS HET IS UW VOORDEEL
BAROMETER.
TELEGRAFISCH WEERBERICHT
naar waarnemingen verricht in den
morgen van 3 Nov. 1933, medegedeeld
Hoogste barometerst.: 774.3 te Vestmanoer.
Laagste barometerst.: 746.8 te Wisby.
Verwachting tot den avond van 4 Nov.:
Matige tot zwakke
wind uit Noordelijke
richtingen, nevelig
tot licht of half be
wolkt, weinig of geen
regen, kans op nacht
vorst, overdag wei
nig verandering in
temperatuur.
In den loop van gisterenavond en heden
nacht is een drukdaling ons land gepas
seerd, die in het Noorden krachtige tot
stormachtige wind veroorzaakte. Thans-is
overal in onze omgeving de luchtdruk stij
gende. Ook over de Britsche eilanden is
sinds gisteren de barometer nog gestegen,
hoewel minder snel, zoodat de luchtdruk
gradient afnemende is, en de wind wat
bedaart. Toch waaien over Groot Brittan-
nië en Ierland, onze kust en Noord-West
Frankrijk nog'vrij krachtige winden uit
Noordelijke richtingen. De weerstoestand
ten onzent is verbeterend. Wind en bewol
king zullen afnemen, de regenkansen zijn
gering, nachtvorst is echter waarschijnlijk.
In de ifgeloopen 24 uur is er veel regen
gevallen. Karsruhe had 30, Shields 24, Den
Helder 16 m.m. Over het algemeen is ed
temperatuur gedaald. Slechts in IJsland
waar zich een nieuwe barometerdaling ver
toont en plaatselijk over Scandinavië is
zij gestegen.
LUCHTTEMPERATUUR
Temperatuur des middags te half drie
10.— gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS ca.:
Van Vrijdagnamiddag 4.59 uur tot
Zaterdagmorgen 6.30 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk: Zaterdag 4 November voorm.
3.29 uur en nam. 3.48 uur.
DE HUIDEN VAN DE AF TE SLACHTEN
RUNDEREN.
Het bestuur van de vereeniging „De
Nederlandsche Huiden- en Lederbeurzen"
maakt bekend, dat in overleg met de di
rectie der Rundveecentrale (C.R.C.) een
overeenkomst in voorbereiding is, voor het
ontvangen, bewerken, bewaren en verkoo
pen van de hulden, afkomstig van de van
wege de C.R.C. af te slachten runderen.
Te gelegener tijd zullen deze huiden
worden verkocht aan en door bemiddeling
van de Nederlandsche huidenhandelaren
(ook eventueel niet-leden der H. L.)
Die firma's, welke daarvoor in aanmer
king wenschen te komen, wordt verzocht
vóór Maandag 6 November a.s. daarvan
schriftelijk mededeeling te doen aan den
secretaris mr. W. P. M. van der Loo, Park
straat 37a, te 's-Gravenhage, onder gelijk
tijdige verklaring, dat men bereid is, om
de door de C.R.C. te bepalen bankgarantie
voor het nakomen der aan te gane ver
plichtingen te stellen en tevens daarbij te
voegen eene opgave van de in den termijn
van 1 Juli 1932 tot en met 30 Juni 1933
verhandelde inlandsche runderhuiden
(zonder pinken-, gras- of halsvellen).
Diegenen, die voor deze transactie in
aanmerking willen komen, zullen onder
meer de verplichting op zich moeten ne
men, om de, gedurende een bepaalden ter
mijn door de C.R.C. ontvangen huiden, tot
een in onderling overlag tusschen de C.R.
C. en de vereeniging der Nederlandsche
huiden- en lederbeurzen vast te stellen
prijs over te nemen en contant te betalen.
De hoeveelheid huiden, welke elk der
betrokken handelaren over een bepaalde
periode zal worden toegewezen, wordt
vastgesteld door het bestuur der vereeni
ging der Nederlandsche huiden- en leder-
beurzen, in overleg met de huidenhandela
ren, die bereid zijn, op vorenstaande voor
waarden aan deze transactie deel te ne
men.
Mocht dit overleg tot geen resultaat voe
ren, dan zal de opgave van de in de basis
periode verhandelde huiden dienen als
maatstaf, om ieders aandeelen vast te stel
len, waarbij uitdrukkelijk wordt opge
merkt, dat de C.R.C. eiken handelaar, on
herroepelijk van deelname zal uitsluiten,
die een opgave verstrekt, welke bij con
trole niet met de werkelijkheid in over
eenstemming blijkt.
Crisisbotermerk.
De Crisis Zuivel Centrale maakt bekend,
dat voor de week van 5 tot en met 11 No
vember de prijs van het crisisbotermerK
op 0.90 per K.G. en die van de vervoer-
vergunning voor buitenlandsche boter op
1 per K.G. is vastgesteld.
RECHTZAKEN
HAAGSCHE RECHTBANK.
„Er moe eens een einde komen aan hel
optreden van de Katwijkers tegen de
politie", zei mr. van der Boom, de politie
rechter, tegen een 31-jarigen landbouwei
die terecht stond wegens opzettelijke mis
handeling van een agent van politie te
Katwijk.
Het O. M. wilde het voor ditmaal nog
eens probeeren en vorderde tegen ver
dachte 2 maanden voorw. met 3 jaar proef
tijd.
De politierechter, die er verdachte op
wees, dat het de laatste keer was, wees
dienovereenkomstig vonnis.
De 20-jarige katoendrukker j. H. van L.
te Leiden, heeft op 17 Juni naar hij
beweerde in een aanval van zenuwen
met een ijscowagen opzettelijk gereden te
gen de deur van het gebouw van Maat
schappelijk Hulpbetoon aan de Nieuwe
Mare te Leiden, waarna hij met een dek
sel nog eenige ruiten vernielde.
Het O. M. eischte 6 weken gevangenis
straf.
Verdachte ontkende, dat hij te lui was
om te werken, zooals het rapport luidde.
Wat denkt je er zelf van?, vroeg de po
litierechter.
Wel ik zal die 6 weken opknappen.
en dan?
dan zullen we wel weer zien.
Nu dan zulen we hier ook weer
zien, sprak de politierechter, die verdach
te tot 1 maand veroordeelde.
De niet-verschenen W. G., heeft te
Veur een jongmensch, dat te dicht naar
zijn zin langs zijn woonwagen fietste mis
handeld.
Bij verstek werd hij tot 2 weken gevan-
gennisstraf veroordeeld.
„Het is een zeer gemeene mamer van
oplichting" zei de politierechter Mr. v. d.
Boom tegen een scheepmaker uit Voor
schoten, die'wederrechtelijk steun had
getrokken over een week waarin hij ge-
wrekt had. De politierechter voegde hier
aan toe, dat ondanks het feit, dat de open
bare kassen zoo berooid zijn, men helpt,
daar waar hulp noodig is.
Het O.M., dat wees op de frequentie van
dit euvel, waarvan zoo spoedig mogelijk
een einde moet worden gemaakt, eischte
1 maand gevangenisstraf.
De politierechter wees vonnis conform
dezen eisch.
ACADEMIENIEUWS
LEIDEN. Geslaagd:
Candidaats-examan klassieke letteren,
de heer R. H. Dieks, Dordrecht;
Artsexamen eerste gedeelte de dames J.
J. Baron, Leiden, M. C. Poser, Den
Haag, de heer M. Büchli Fest, O e g s t-
ge es t;
Bevorderd:
tot arts mevrouw A. M. C. Rappard-
Noordhoek Hegt, mejuffrouw P. A. Prins,
Den Haag, en de heeren J. W. de Groot,
Den Haag, en Ong Tiong Liat, Leiden.
Hedenmiddag te half drie heeft op de
Langebrug een korte plechtigheid plaats
gehad ter herdenking en ter eere van den
grooten Leidschen natuurkundige, prof. dr.
H. A. Lorentz.
In een der zijgevels van het Kamerlingh
Onnes Laboratorium, afdeeling Theoreti
sche Natuurkunde en leeskamer Bosscha
is de groote Lorentz ten voeten uitge
beeld.
Bij de onthullingsplechtigheid, welke
verricht werd door den president-curator,
mr. A. van de Sande Bakhuyzen, tevens
voorzitter van het Lorentz-comité, waren
vele genoodigden tegenwoordig.
Behalve enkele nabestaanden van wijlen
prof. Lorentz, merkten we o.m. op den
vertegenwoordiger der regeering, den heer
van Beeck Calkoen, voorts baron van
Lynden, de leden van den Academischen
5enaat der Leidsche Universiteit, leden
-an het Lorentz-comité, het bestuur van de
Leeszaal Bosscha, die toestond het monu
ment in den gevel aan te brengen, verder
professoren en anderen.
REDE MR. A VAN DE SANDE
BAKHUYZEN.
Toen allen zich in de nabijheid van het
monument hadden verzameld, nam de
voorzitter van het Lorentz-comité, burge
meester A. van de Sande Bakhuyzen, het
woord tot het houden yan de onthullings
rede.
Na het welkom tot de verschillende aan
wezigen, sprak mr. Van de Sande Bakhuy
zen een bijzonder woord tot de kinderen
en kleinkinderen van prof. Lorentz. Wij
waardeeren het in hooge mate dat u te
genwoordig heeft willen zijn. De plaats,
die uw vader in deze gemeente innam,
was zoodanig, dat het verlangen van de
gemeentenaren iets te hebben dat aan den
beminnelijken man, die tijd vond en hart
had om naast groot geleerde ook een voor
treffelijk medeburger te zijn, herinnert,
geen verklaring behoeft.
Voor onze burgerij is het bezit van een
groot man niet een gebeurtenis, die door
zeldzaamheid tot bijzondere onderschei
ding prikkelt; in den loop der eeuwen is
hun aantal hier groot geworden. Wij wil
len aannemen, dat een wijs inzicht meer
dan onverschilligheid een zucht om voor
de talloozen die Leiden's Universiteit en
daardoor onze stad roem gaven, tegen
hield. Hoe ook echter, bij beide veronder
stellingen is de uitzondering, die voor uw
vader gemaakt wordt, welsprekend. De
Prins, van der Werff, van der Does, van
Hout en Rembrandt en van de geleerden
Boerhaave en Lorentz, ziedaar een bloem
lezing, die wel zeer kieskeurig is, wan
neer men denkt aan al die grooten, waar
uit te kiezen viel. En hadde ik de stem
ming der burgerij niet juist gepeild, hadde
ik nagelaten den weg te banen om aan het
algemeen gevoelen uiting te kunnen ge
ven, ik zoude door velen zijn voorbijgeloo-
pen. De drang was te sterk! Initiatief was
in dit geval niet anders dan niet blind en
niet doof zijn, het was voelen wat een
ider wenschte.
Heeft men de grootheid van uw vader,
zijn bijzonderheid door zijn aanraking met
het stedelijk leven beter beseft en daar
om hem zeer gewaardeerd? Er waren er
die voor „Leiden's welvaeren" van diepere
beteekenis zijn geweest, doch geene die
meer spontane sympathie verwierven dan
deze eenvoudige altijd hulpvaardige
mensch, wiens ieder woord, wiens iedere
daad een hart stal.
Talloos zijn ook de Leidenaars die hem
op ander terrein dan dat der wetenschap
leerden kennen en daar iets medekregen
van hetgeen zijn leven rondspreidde.
Ge hebt ons toegestaan den wensch der
geheele gemeente in vervulling te doen
gaan. Gij hebt ons comité daarbij gehol
pen en Gij wilt ons toestaan met u te dee-
len in de herdenking van uwen vader.
Aanvaardt daarvoor onzen dank.
Ten slotte een woord namens het Comité
tot U, Mevrouw Franzen, die de tolk heeft
willen zjjn voor wat ons geslacht aan ko-
Goud, Zilver, Horlogerie Verloving^ Zegel- en Fantasieringen
Boven den- ingang der Leeskamer Bosscha
Mr. A. van de Sande Bankuyzen verricht
de Onthullingsplechtigheid.
mende geslachten te zeggen had over de
groote figuur, die ons die hem kenden, nog
zoo duidelijk voor oogen $taat.
Het is voor een Comité, samengesteld als
het onze, een moeilijke laat ik gerust
zeggen, een onmogelijke taak, om een oor
deel uit te spreken over de op zich zelf al
zoo lastige vraag, welke kunstenaar of
kunstenares de meest aangewezene is om
een monument te ontwerpen. Wij zijn ver
standig geweest en hebben ons tot ter
zake wel kundigen gewend en danken het
aan hen dat wij op U opmerkzaam zijn ge
maakt; wij gevoelde ons dan ook verant
woord aan U de opdracht te verstrekken.
Deze aanvaardende heeft U geen een
voudig werk op U genomen doch van den
aanvang af heeft U getoond dat U een on
afhankelijk eigen oordeel wist te vormen
en volgen en dat U Uwe kunstopvatting
daar niet ondergeschikt wilde maken aan
de U verstrakte gegevens; doch integen
deel, de vormgeving van Uwe gedachten
onafhankelijk heeft weten te houden en te'
doen overheerschen.
Wat toch was het geval. Het Comité voor
de oprichting van een gedenksteen te Lei
den wilde dat de uiterlijke zichtbare hul
diging van Lorentz van zeer eenvoudige
aard zou zijn en vroeg U een plaquette of
relief beeltenis aan te brengen in de lees
zaal-Bossche. U heeft, beter dan wij, ge
zien dat op die wijze op die plaats geen
goed effect kon worden verkregen en aan
U danken wij de gedachte om veeleer de
ingang van dat gebouw, waardoor Lorentz
zich placht te begeven naar het terrein
van zijn werkzaamheden, waardoor de
studenten gingen om hem te hooren en
waardoor nog tal van geslachten zullen
gaan om het vak te beoefenen waarin zij
Lorentz' naam als die van een dei coryfe-
oen zullen ontmoeten, dat die ingang de
herinnering aan den grooten meester moest
dragen.
Daarin wat het bouwkunstige betreft bij
gestaan door de vaardige hand van den
architect C. Royaerds, is niet alleen een
waardige plaats gemaakt voor Uw monu
ment, maar is ook de bedoeling van het
Comité, op veel schoonere en toch eenvou
dige wijze verwezenlijkt. U is een goede
leidsvrouwe voor ons gebleken.
In hoeverre is U nu geslaagd in de uit
beelding, in hoeverre in Uw werk tot een
kunstwerk geworden. Een oordeel ontleent
zijn waarde aan de beteekenis van hem,
die het uitspreekt en zal ik mij dan aan
matigen hier meer te doen dan zijn per
soonlijke bewondering uit te spréken voor
wat Uw wel algemeen erkend talent hier
heeft geschapen. Maar in een opzicht ben
ik competent want ik mocht getuige zijn
yan de voortschrijdende tot standkoming
van Uw werk gedurende de zoo bijzonder
prettige samenwerking namens ons Comité
met U.
Met ernst en algeheele toewijding heeft
U het probleem behandeld en tot oplos
sing gebracht en het is voor mij als leek
een openbaring geweest te leeren hoe veel
zijdige zorg en hoe veelzijdige kennis on
ontbeerlijk is om een betrekkelijk eenvou
dig herdenkingsmonument tot stand te
brengen. Mijn bewondering voor Uwe kun
de en werkkracht gedragen door een jeug
dig en frisch enthousiasme is dan ook niet
gering en waar de U toegekende prix de
Rome voldoende bewijst dat U als kun
stenares uitmunt, de ervaring door ons met
U opgedaan als uitvoerster van een kunst
opdracht bewijst niet minder dat U ook in
dat opzicht alle mogelijke voldoening weet
te geven.
Ik hoop van harte dat wanneer straks
een oordeel over Uw werk en over onze
keuze zal worden gevestigd dit zoo möge
uitvallen als ik weet dat U het door Uwe
toewijding verdiend heeft.
Het zou U niet aangenaam zijn, weet ik,
indien ik hier niet tevens nog een woord
van dank sprak tot den heer Royaerds voor
het aandeel dat hij in de totstandkoming
van dit monument nam en eindelijk past
zeker niet het minst een warme dankbe
tuiging aan den heer de Ruiter, den goeden
en getrouwen verzorger van de Universi
teitsgebouwen, die met zeer gewaardeerde
hulpvaardigheid en groote welwillendheid
ook hier weer voortreffelijk advies gaf en
de uitvoering vergemakkelijkte.
Na de rede van Mr. van de Sande Bak
huyzen begaven allen zich naar de colle
gezaal van het laboratorium.
Hierna hield prof. dr. J. Huizinga, hoog-
Gemeentelijke Aankondigingen.
Hindenrat.
Burgemeester en Wetjiouders van Lei
den brengen ter algeiMene kennis, dat
door hen de beslissing Ion het verzoek van
J. v. d. Bijl, om vergunning tot het op
richten van een banketbakkerij in het per
ceel Breestraat no. 33, kad. bekend Ge
meente Leiden, Sectie G. No. 1818, is ver-
Begrooting 1934
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat de be-
grooting der plaatselijke inkomsten en
uitgaven voor den dienst, 1934 benevens
de verschillende bedrijfib^grootingen voor
dat jaar, aan den Raafl zijp aangeboden,
op de Secretarie dezer ;jGeméente voor een
ieder ter inzage zijn jpedergelegd en in
druk, tegen betaling <Jer kosten algemeen
verkrijgbaar zijn gesteld.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 31 October 1933.
Afsluiting verkeer over Scheluwbrug.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter algempene kennis, dat de
Scheluwbrug, gefëgen over den Oude
Rijn nabij het Hav^iplein, in verband met
het uitvoeren vin f herstellingswerkzaam
heden, tot nadele aankondiging, op werk
dagen van des f.m. 7.30 uur tot 17 uur
des Zaterdags llechté van des v.m. 7.30
uur tot 13 uur I— voor alle verkeer is
afgesloten.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 1 November 1933.
AGENDA
LEIDEN.
Dinsdag. R. K. Metaalbewerkersbond,
afd. Leiden, ledenvergadering.
Bondsgebouw 8 uur.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 30 Oct.
tot en met Zondag 5 Nov. a.s. waarge
nomen door apotheek C. B. Duyster, Nieu
we Rijn 18, Tel. 523.
Prof. Huizinga sprak als volgt:
Men heeft gemeend, dat er bij de ge
legenheid, die ons hier samenbrengt, nog
iets meer gezegd diende te worden dan de
woorden van aanbieding en aanvaarding,
die de plechtige handeling zelf uitmaken.
En wel een woord, niet zoozeer van her
denking van den man, dien wij eeren, als
van overdenking van de beteekenis, die ge
legen is in de eenvoudige daad, die wij
heden voltrekken: het inwijden van een
zihetbaar gedenkteeken van Lorentz te
Leiden. Het feit, dat niet een natuurkun
dige voor u staat, zegt u voldoende, dat
hier geen kenschetsing van Lorentz we
tenschappelijke verdienste zal worden be
proefd.
Vraagt ge, waarom de eervolle taak, hier
tot u het woord te voeren, werd toever
trouwd aan iemand, die in den volsten zin
buitenstaander moet heeten, het antwoord
luidt: omdat men wenschte, dat de ge
beurtenis, die wij vieren, gedurende enkele
oogenblikken voor u zou worden geplaatst
in een perspectief van eeuwen en in het
licht, dat schijnt uit de historie. Het zal
spoedig zes jaar geleden zijn, dat Lorentz
aan de zijnen en aan 't vaderland, aan de
weerld en aan de wetenschap ontviel. Ge
herinnert u den ongewonen weerslag, dien
dat heengaan in heel Nederland teweeg
bracht. Een rouwstoet van in eenvoud
grootsche indrukwekendheid, een koor
van deelneming uit gansch de wereld, wel
dra de wedijver van drie Nederlandsche
steden, om voor dezen groote het monu
ment te stichten, zijner waardig. Wed
ijver, die zich gelukkig spoedig oploste in
nationale samenwerking. In Haarlem,
waar hij het laatst gewerkt had, en ge
storven was, in Arnhem, zijn geboorte
stad, verrezen de monumenten, die nu Lo
rentz uiterlijk beeld aan ieder inprenten.
Enkel de omstandigheden hebben veroor
zaakt, dat er jaren verliepen, eer ook Lei
den het gedenkteeken, tot welks oprich
ting aanstonds besloten was, zou zien. Lei
den kon hier rustiger wachten. Immers,
aan Leiden bleef, voor de wereld en de
wetenschap, Lorentz' naam en Lorentz'
roem toch verbonden. Men kon zelfs vra
gen, of Leiden, naast den simpelen steen,
die het huis aan de Hoongracht siert, nog
