ZATERDAG 28 OCTOBER 1933
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD PAG. r"
BUITENLAND
ONTWAPENING
DE UITGESTELDE CONFERENTIE
Het bureau wordt reeds 3 November
bijeengeroepen
Zooals men weet, is de Ontwapenings
conferentie verdaagd tot 4 December a.s„
doch is aan 't Bureau opgedragen, om een
ontwapeningsplan op te stellen, waartoe
het Bureau op 9 November a.s. zou bijeen
komen. Naar thans uit Genève wordt ge
meld, heeft de voorzitter der conferentie
Henderson medegedeeld, dat men heeft in
gezien, dat het nuttig zou zijn, het bureau
der ontwapeningsconferentie in plaats van
op 9 November op 3 November bijeen te
roepen. Op 2 November hoopt hij eenige
voorbereidende besprekingen te houden.
Dit bericht werd te Genève met de groot
ste verbazing ontvangen. Niemand die er
op was voorbereid. Men brengt dit besluit
in verband met het bezoek, dat de Ameri-
kaansche gedelegeerde Norman Davis gis
termorgen aan Henderson heeft gebracht.
Zooals bekend, heeft de Amerikaansche
ontwapeningsgedelegeerde verklaard in
Genève te blijven. Men acht het niet on
waarschijnlijk, dat hij vreest naar Wash
ington te zullen worden teruggeroepen, nu
men tot eenig langer uitstel besluiten gaat
zonder eenige aanwijzing te hebben, hoe
het werk der conferentie tot een goed re
sultaat geleid zou kunnen worden.
DUITSCHLAND.
BERLIJN EN HET INT. HOF VAN
JUSTITIE
Aanhangige klachten ingetrokken
De Duitsche rijksregeering heeft in ver
band met Duitschlands uittreden uit den
Volkenbond aan het Permanente Hof van
Internationale Justitie in Den Haag laten
weten, dat zij niet voornemens is, de door
haar bij het Hof aanhangig gemaakte
klachten door te zetten.
Men heeft hierbij te doen met twee za
ken, die Duitschland als lid van den Vol-
kenbondsraads bij het Hof aanhangig heeft
gemaakt tegen Polen, t.w. de toepassing
der Poolsche agrarische hervorming op de
Duitsche minderheid en de maatregelen,
door de Poolsche autoriteiten genomen ten
opzichte van de bezittingen van den prins
von Pless.
EEN GEVAL VAN SPIONNAGE?
Dezer dagen werd te Munchen een En-
gelsch journalist gearresteerd, Noel Panter
van de „Daily Telegraph". Naar thans ge
meld wordt, zal hij zich wegens spionnage
voor het rijksgerechtshof te Leipzig moeten
verantwoorden, evenals een Duitscher, die
samen met hem zou hebben gespionneerd.
Panter en zijn medebeschuldigde zijn ïn-
tusschen reeds naar Leipzig overgebracht.
De tegen Panter te berde gebrachte be
schuldiging van spionnage is, gebaseerd op
het verslag, dat Panter aan de „Daily Te
legraph" had verstrekt over een S.A.-para-
de te Kilheim bij Regensburg. In dit ver
slag bestempelde hij de parade als een
manifestatie van half-militair karakter. Bij
zijn verhoor verklaarde hij, slechts zijn
plicht als journalist te hebben gedaan.
Daarop deelde men hem mede, dat hij zich
op grond van de bepalingen van het Wet
boek van Strafrecht wegens spionnage zou
hebben te verantwoorden.
Ter verduidelijking diene, dat het betref
fende artikel diengene met straf bedreigt,
die opzettelijk berichten openbaar maakt,
waarvan hij weet, dat geheimhouding voor
het welzijn van het Duitsche volk noodza
kelijk is. De minimumstraf bedroeg voor
heen twee jaar tuchthuis, of indien ver
zachtende omstandigheden aanwezig wa
ren, vestingstraf van minstens zes maan
den. Deze straffen zijn echter in Februari
aanzienlijk verscherpt.
DENEMARKEN
NAUWE SAMENWERKING IN
SCANDINAVIË?
Een Deensch initiatief.
Donderdag j.l. heeft de Deensche premier
Stauning zijn 60sten verjaardag gevierd.
Het feit op zichzelf zou wellicht geen bij
zondere vermelding verdienen, indien men
deze gelegenheid niet had aangegrepen
voor het organiseeren van een bijeenkomst,
welker beteekenis die van de aanleiding
stellig verre te boven gaat. De Zweedsche
premier Hansson en de minister voor So
ciale Zaken, Möller, hebben zich namelijk
voor felicitatie-doeleinden naar Kopenha
gen begeven, maar daar tevens, naar de
„Times" meldt, besprekingen gevoerd met
de Deensche bewindslieden over een nau
were samenwerking tusschen de drie Scan
dinavische landen.
Het initiatief hiertoe is uitgegaan van
de Denen, die, .met 't oog op het versterk
te Duitsche nationalisme aan hun na-oor-
logsche Zuid-grens, ruggesteun zoeken bij
hun Noordelijke verwanten.
geering getroffen voorzorgsmaatregelen is
het tot bloedige botsingen met de politie
gekomen. Arabieren schoten op politie
beambten, die het vuur hebben beant
woord. Tien Arabieren en 1 politieman
werden gedood. Tal van personen zijn ge
wond. Pas nadat de politie versterking had
ontvangen, is het gelukt de menigte te ver
spreiden.
In het district Jaffa is de staat van be
leg afgekondigd.
PALESTINA
SPANNING IN PALESTINA
Ernstige ongeregeldheden te Jaffa.
Ten gevolge van de ontevredenheid on
der de Arabieren naar aanleiding van de
toegenomen immigratie van Joden in Pa
lestina is de toestand te Jaffa en Jeruza
lem wederom zeer gespannen. Te Jeruza
lem heeft de politie zich met het oog op de
dreigende houding der Arabieren genood
zaakt gezien van haar vuurwapens gebruik
te maken. Te Jaffa hebben de Arabieren 'n
groote demonstratie gehouden, ofschoon dit
hun verboden is. Ondanks de door de re
NED. OOST-INDIE
MOTORONGELUK NABIJ
SOERABAJA.
Ir. Crames gedood.
Gisteravond kwamen op den Grissee-
schen weg te Soerabaja een motor met
zijspan en een tjikar inbotsing. De volon
tair bij de gemeente, ingenieur Cramer,
die in het zijspan zat, werd zeer zwaar ge
wond. HU werd naar een ziekenhuis over
gebracht, alwaar hij is overleden.
PESTGEVALLEN TE BANDOENG.
Drie personen overleden.
Te Bandoeng hebben zich acht gevallen
van pest voorgedaan. Drie slachtoffers
woonden in één huis. De vrouw stierf aan
bubonenpest, de kinderen eveneens.
BUITENL. BERICHTEN
ONGELUK IN DE DOLOMIETEN.
In de Dolomieten heeft het eerste onge
luk van dezen winter plaats gehad. Drie
jonge mannen zyn in de Zerzer-vallei door
een sneeuwstorm overvallen. Ofschoon ge
oefende gidsen terstond een reddings-co-
lonne vormden konden de slachtoffers
slechts als hjken geborgen worden.
DE RUSSISCHE—AMERIKAANSCHE
ONDERHANDELINGEN.
Geheimzinnige reis van Litwinof.
De Russische Volkscommissaris van
Buitenlandsche Zaken Litwinof is Don
derdagavond te 6 uur Moskousche
tyd, voor zyn Amerikaansche reis uit Mos
kou naar Parys vertrokken. Hoewel alle
byzonderheden omtrent zijn vertrek ge
heim waren gehouden, was toch een tame
lijk groot aantal journalisten op het sta
tion aanwezig. Litwinof werd vergezeld
door den Commissaris van Handel Roren-
golz en den perschef van het Volkscommis
sariaat van Buitenlandsche Zaken Constan-
tin Oemanski, die Litwinof meestal op zijn
buitenlandsche reizen vergezelt. Op een
desbetreffende vraag van de journalisten,
ontkende Oemanski echter, dat hy Litwi
nof naar Amerika zou vergezellen en ver
klaarde, dat hy op weg was naar een con
ferentie in Spanje. Litwinof haastte zich in
zyn compartiment, trok de gordijnen voor
de coupévensters omlaag, en bleef in zUn
coupé, zoolang de trein nog niet was ver
trokken.
De Sovjet-regeering bewaart het diepste
stilzwijgen omtrent de byzonderheden van
Litwinofs reis. Zij weigert mededeeling
van de route, die Litwinof volgt, van de
haven van inscheping in Europa en le
plaats van aankomst in Amerika en van het
schip, waarop hy passage heeft genomen.
Ook houdt men geheim, uit welke personen
de delegatie is samengesteld, die met hem
te Washington de besprekingen met de
Amerikanen zal voeren.
HET RIJKSDAGPROCES.
WIE WAS IN TORGLERS GEZEL
SCHAP?
„Ik was nooit In den Rijksdag", zegt Popof.
Gistermiddag werd nog gehoord de vroe-
geer communistische afgevaardigde dr.
Neubauer, die misschien verward is met
Popof. Hy weet zich niet met zekerheid
te herinneren, of hy 's namiddags van den
27 Februari samen met Torgler op de sola
in de anti-chambre van de begrootiygszaal
gezeten heeft. Er was sindsdien acht maan
den verloopen en deze vraag werd hem
thans voor het eerst gesteld. Hy kan al
leen meedeelen, dat hy hoogst waarschijn-
lyk dien dag daar geweest was, wijl hij met
Torgler veel le bespreken had. Hoe de si
tuatie by dat gesprek geweest was, wist
hy in geen geval nog te zeggen.
Voorzitter: „Hebt gij toen ook Karwahne
gezien?"
Getuige: „Dat kan ik me niet herinne
ren".
Voorzitter: „Karwahne, Frey en Kroyer
moeten by jullie voorbygekomen zijn, zy
hebben jullie aangestaard, en gy hen, en
Torgler moet toen de opmerking hebben
gemaakt: „waarom zouden die ons zoo aan
kijken?"
Getuige: „Ik herinner me dat niet".
Advocaat dr. Sack vraagt getuige, of hy
het voor mogelijk houdt, dat men den ty-
delyk in het communistisch archief werk-
zamen student Perl zou kunnen verwisse
len met Van der Lubbe.
Getuige dr. Neubauer: „Een sterke ge-
lykenis tusschen Van der Lubbe en Perl
vind ik in het gedeelte van het hoofd ter
hoogte van de oogen. Ook de jukbeende
ren van Perl steken op dezelfde wyze uit
ais by Van der Lubbe, terwyl slechts het
onderste gedeelte van het gelaat sterk
schijnt af te wyken.
De Oberreichsanwalt verklaart het niet
voor uitgesloten, dat men den student Perl
alsnog in hechtenis zal kunnen nemen. Hij
zal dan als getuige worden gehoord.
Op de vraag van dr. Sack, wat dr. Neu
bauer dan dien dag met Torgler te bespre
ken had, antwoordde getuige, dat den
27sten Febuari voor alles gesproken is
over een eventueel overleg met de so
ciaal-democratische party tot het vormen
van een eenheidsfront.
Dimitrof probeert een aantal vragen te
stellen over de verhouding van de K.P.D.
tot de communistische internationale, doch
de president ontneemt hem het woord, met
de mededeeling, dat deze kwesties later ge-
zamenlyk kunnen worden behandeld.
Dr. Sack: Is u in de houding van Torgler
dien dag wat byzonders opgevallen?
Getuige Neubauer: Neen. Torgler was
levendig, zooals altyd, misschien wat le
vendiger omdat alles vol geruchten was.
De bediende Denschei komt vervolgens
mededeelen, dat hy Torgler omstreeks 1
uur in gesprek heeft gezien met iemand
met een rood-bruine jas. Torgler zegt zich
geen man met zoo'n jas te kunnen herin
neren, waarop getuige antwoordt, dat hy
iemand verdenkt, dien hij niet wil noe
men. Op aandringen van den president
verklaart hy ten slotte, dat Popof de
vreemdeling kan zijn geweest
Op de vraag van dr. Parisius of het mis
schien dr. Neubauer was, antwoordt getui
ge ontkennend.
Verdachte Popof: Ik verklaar, dat Ik
nooit in den Ryksdag ben geweest, dat ik
nimmer met een Duitschen Rijksdagafge
vaardigde heb gesproken, ook niet mei
Torgler. Ik heb ook nooit een hoed of een
jas bezeten, zooals getuige die beschrijft.
Dimitrof wijst er op, dat getuige eerst
na acht maanden over zijn verdenking
heeft gesproken. Op de foto's, die hem
werden voorgelegd, heeft hy Popof niet
herkend.
De president: Verdachte Dimitrof doelt
er blijkbaar op, dat u wellicht door be
ïnvloeding tot uw verklaring van heden is
gekomen.
Getuige Denschei: Ik sta niet onder
iemands invloed en niemand heeft my ge
zegd, dat ik zoo moet getuigen.
Als Dimitrof weer een opmerking maakt,
die de president brutaal vindt, ontneemt
hy hem het woord.
Er ontstaat dan een meeningsverschil
tusschen dr. Sack en den Oberreichsanwalt;
de president grypt ten slotte in en zegt:
getuige heeft verklaard zich zyn oordeel
voor te behouden, tot hij gelegenheid heeft
gehad in de betrokken zaal de gebeurtenis
sen nog eens te zien, zooals zij zich destijds
hebben afgespeeld. Daarvoor moet hem
thans gelegenheid worden gegeven.
Buiten aanwezigheid van pers en pu
bliek wordt een onderzoek in loco ingesteld,
waarbij Popof zijn' zwarte jas aantrekt.
Naar vernomen woixlt heeft getuige Den-
schel by dit onderzoek verklaard, dat hy
niet kan zeggen, dat Popof de man was, die
destyds by Torgler zat. De persoon is vol
gens zyn herinnering kleiner geweest. Ver
der bleek, dat Denschel's waarneming van
een afstand van ongeveer 9 meter is ge
weest.
De zitting wordt daarna verdaagd tot Za
terdag.
De zitting van heden.
Ook vandaag zullen voornamelijk getui
gen worden gehoord, die moeten bijdragen
tot beantwoording van de vraag of Torgler
al of niet in verbinding stond met v. d.
Lubbe en Popof vóór den Rijksdagbrand.
De drie voornaamste getuigen Karwahne.
Frey en Kroyer zijn ook thans weer ge
daagd, terwijl ook verschillende rijksdag-
employé's weer zullen worden gehoord,
waaronder ook eenige vroegere boden van
de sociaal-democratische fractie.
GEMENGDE BERICHTEN
AUTO IN HET NOORDZEEKANAAL
GEREDEN.
TWEE PERSONEN VERDRONKEN.
Gisteravond tegen halftien had by de
pont over het Noordzeekanaal by de Hem-
brug een zeer tragisch auto-ongeluk plaats
dat aan twee personen, den heer en me
vrouw Sibben uit Bakkum het leven heeft
gekost. Ze waren in een gesloten perso
nenauto, waarin behalve genoemde perso
nen ook nog een dokter, eveneens uit
Bakkum, de heer van der Sluis, gezeten
was, op weg naar Amsterdam.
De oprit naar genoemde pont, bij de Ar
tillerie Inrichtingen was, mede door de
slechte weersomstandigheden, tamelijk in
duister gehuld. Waarschijnlijk heeft de be
stuurder hierdoor de verkeerde oprit van
de pont genomen, zoodat de auto pardoes
in het Noordzeekanaal terecht kwam,
dat daar ter plaatse by na 4 Meter diep is.
De auto verdween geheel onder de opper
vlakte. De bestuurder, dr. Versluis uit
Bakkum, wist door het inslaan van een
ruit naar buiten te komen en zwemmende
den wal te bereiken. Onmiddellyk bega
ven zich eenige personen, die zich in de
nabyheid bevonden, in een roeiboot naar
de plaats des onheils. Het mocht hun ech
ter niet meer gelukken de beide andere
inzittenden, den heer en mevr. S., te be
vrijden. Door een beambte1 van de Artil
lerie Inrichtingen werd onmiddellyk de
politie te Zaandam en van het bureau
Spaarndammerstraat te Amsterdam ge
waarschuwd, welke laatste de Amster-
damsche brandweer alarmeerde, die on
middellyk met een kraanwagen uitrukte.
De auto werd toen op het droge gebracht.
Kunstmatige ademhaling by den heer en
mevr. S. mocht niet meer baten. Beide
slachtoffers zyn door den G. G. D. naar
het Wilhelmina Gasthuis overgebracht. De
bestuurder, dr. Versluis is er vrijwel zon
der letsel afgekomen. Hy heeft eenige
schrammen en beenwonden opgeloopen en
is naar het ziekenhuis te Zaandam ver
voerd.
Daar het Amsterdamsch grondgebied be
treft is de auto door de Amsterdamsche
politie, die onder leiding van commissa
ris Thumann aanwezig was, voor onder
zoek in beslag genomen.
Nader wordt gemeld, dat de oorzaak van
het tragisch ongeval moeilijk is na te gaan.
De verlichting van de oprit was goed, ter
wyl ook het roode stoplicht brandde, daar
de pont op dat oogenblik aan de overzijde
van het kanaal lag. Volgens ooggetuigen
reed de dokter met een matige snelheid
wat ook hieruit af te leiden valt, dat de
auto betrekkelyk zeer dicht bij den kant
lag. Waarschynlyk is het uitzicht belem
merd door de hevige regenvlagen. De dok
ter, die zelf door het inslaan van een der
ruiten uit de auto was gekropen, werd uit
het water gehaald door een militaire po
litie en een voorbyganger. De beide ver
ongelukten waren ongeveer 43 jaar oud.
ERNSTIGE AANRIJDING.
Wagenbestuurder bekneld en zwaar
gewond.
Gisteravond reed op den Rijksweg tus
schen Naarden en Bussum, ter hoogte van
de „Bongerd" de automombilist P. L. uit
Amsterdam, in de richting van Bussum
naar Naarden en zag te laat, dat er een
handkar op den weg was. Hij kon een
botsing niet vermyden en duwde den wa
gen 21 Meter voort. De karrevoerder S. uit
Hilversum werd tusschen den kar en den
bumper van de auto bekneld. Hy is in
zorgelijken toestand naar de Majella-stich-
ting te Bussum vervoerd; hy had een been
breuk, een bekkenfractuur en een hersen
schudding gekregen. De bumper en de ra-
diateur van de auto waren ingedrukt. De
heer en mevrouw L. kregen geen letseL
VTSSCHERS OVER BOORD
GESLAGEN.
Ongeluk op Scheveningschen logger.
Gisterochtend te 9 uur is de Scheve-
ningsche logger Sch. 285 in de Scheve-
ningsche Binnenhaven binnengekomen. De
schipper M. Klomp heeft medegedeeld,
dat hy Donderdagmiddag te 12 uur door
een stortzee is overvallen. Het water, dat
met groote kracht over het dek sloeg,
richtte vry ernstige schade aan. Vier le
den der bemanning werden over boord
geslagen. Een vyfde, de 38-jarige K. P.,
werd tegen het dek geworpen, ten gevolge
waarvan hy een been brak en verschil
lende wonden aan het gelaat bekwam.
De vier mannen, die over boord sloegen,
konden allen worden gered. Drie van hen
waren licht gewond, de vierde, de onge
veer 30-jarige W. d. H., had echter eenige
kneuzingen aan het dijbeen opgeloopen,
alsmede een hoofdwonde.
Alle gewonden werden Vrydag door
den geneeskundigen dienst naar het Roo
de Kruis-ziekenhuis vervoerd.
ZIEK JONGETJE UIT DAKGOOT
GEVALLEN.
Gistermorgen heeft in de Rosemarijn-
straat te Rotterdam een tragisch ongeval
plaats gehad. Op de zolderverdieping van
een der panden aldaar lag een 10-jarig
jongetje J. F. ziek te bed. Hy hoorde in
de straat muziek en om de muzikanten te
zien klauterde hij in de dakgoot. Waar
schynlyk is hy toen te ver^ voorover ge
bogen. Van acht meter hoogte stortte hy
op straat neer. Met zware inwendige
kneuzingen werd hij voor dood opgeno
men. De Geneeskundige Dienst vervoerde
het zwaar gewonde kind naar het zieken
huis.
DE „BLOEDWORSTVERGIFTIGING" TE
MAASTRICHT.
Geen vleeschvergiftiging.
Ongeveer een maand geleden werd Maas
tricht in opschudding gebracht door een
vermoedelyk geval van bloedworst-vergif
tiging met doodelijken afloop.
Resten van de bloedworst, braaksel,
maag, maaginhoud en lever werden aan de
betrokken instanties opgezonden ter on
derzoek op vleeschvergiftiging.
Zooals bekend, werd in de resten der
bloedworst niets geconstateerd. Thans is
ook komen vast te staan, uit het onder
zoek van de andere opgenoemde voorwer
pen, dat de vergiftiging niet is veroor
zaakt door de bloedworst, aangezien in
alles een negatieve reactie verkregen
werd.
De vergiftiging gaat vermoedelyk een
andere richting uit en wijst op naphtaline-
vergiftiging.
OPENBARE SCHOOL AFGEBRAND.
Donderdagmidadg is de openbare lagere
school, die uit twee lokalen bestaat, te Jip-
singboertange, gemeente Vlagtwedde, be
nevens de naastgelegen woning van de
schoonmaakster afgebrand. Gebouw en in
ventaris waren op beurspolis verzekerd.
De oorzaak is tot nog toe onbekend.
DUIZEND KILO BOTER GESTOLEN.
Met een vrachtauto vervoerd.
Gisternacht is een brutale inbraak ge
pleegd in de coöperatieve stoomzuivelfa-
briek St. Norbertus te Berlikum. Door het
opensnyden van een raam, dat op den tuin
uitkomst, hebben onbekenden zich toe
gang verschaft tot het gebouw. Uit den
kelder namen de inbrekers niet minder
dan 1000 K.G. boter in pakken en los ver-
uakt mede, ter waarde van 1600. Den
buit hebben zij met een vrachtwagen ver
voerd. Het personeel waarschuwde onmid
dellijk na de ontdekking van de inbraak
de marechaussee te Den Bosch. Deze stelt
thans een uitgebreid onderzoek in. Men is
de daders nog niet op het spoor. De scha
de wordt door verzekering gedekt.
UIT HUN WONING GEZET.
Funeste gevolgen van een huurstaking.
Vrijdagmorgen zyn in de Tweede Dier
gaardestraat te Rotterdam zestien gezinnen
uit hun woningen gezet. Dit was het fu
neste einde van een huurstaking, waarin
de communisten eerst de leiding hebben
gehad. Toen 't daarmede vastliep en de
gerechtelyke kosten niet te betalen ble
ken, was het met de communistische ac
tie gedaan. Evenmin is van eenige mede
werking en hulpverleening in de uitzet
tingen iets gebleken.
WEER EEN INBRAAK IN EEN
R. K. PASTORIE.
Gisternacht hebben inbrekers ingebroken
in de R. K. Pastorie te Jutfaas. Met behulp
van een bijl is een gat in een luik gesla
gen, waardoor men zich toegang wist te
verschaffen tot de pastorie. Naar is geble
ken, wordt echter niets vermist. De politie
stelt een onderzoek in.
