25ste Jaargang
VRIJDAG 27 OCTOBER 1933
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
No. 7646
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele vanhet tarief berekend.
TELEFOONTJES Van ten noogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur m
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bataat uit VIER
bladen.
V Een vrijheids-front?
Op een vergadering in Leeuwarden heeft
het woord gevoerd het christ. hist, lid van
de Eerste Kamer mr. R. Pollema.
Aan een verslag van diens rede, in de
„N. R. Crt." ontleen en we het volgende:
„Spreker heeft nooit behoord tot
hen, die in ons volk de scheidslijn
rechts-links de eenige mogelijke ach
ten. Reeds jaren geleden heeft spreker
de volgende scheidslijn getrokken:
Te eener zijde de aanhangers van het
staatsabsolutisme, te anderer zijde zij,
die wel de waarde van den staat er
kennen, maar voorts uitgaan van de
groote waarde van de persoonlijkheid,
die er zich volgens de beginselen des
Christendoms steeds tegen verzetten,
dat de staat zich zal plaatsen tusschen
God en individu. Als dezen zich niet
krachtig verzetten, zal ook het fascis
me hier in Nederland zijn kansen krij
gen. Weest voorzichtig! Groot is de
invloed, welke het fascisme reeds op
de jongeren heeft. Terzijde stellend
wat ons allicht mag scheiden en ons
matigende in onze critiek, moeten wy
samen optrekken met allen, die zich
ten doel stellen de vrijheid van den
staatsburger te redden.
Ook op de sociaal-democraten zal
men misschien een beroep moeten
doen. De basis van samenwerking moet
zoo groot mogelijk zijn. Echter willen
wij, dat de overheid zich zal houden
aan God's woord en niets zal dulden
wat den godsdienst kan schaden.
Krachtig dient te worden opgetreden
tegen de communisten, voordat het te
laat is en de volksziel, vooral in de
groote steden, te veel is vergiftigd".
Als wij den spreker goed begrijpen
ook in verband met andere uitlatingen in
dezelfde rede dan schijnt hij veel te ge
voelen voor één vrijheids-front, wat dan
practisch zou beteekenen: één front tegen
het fascisme en dergelijke staatkundige
stroomingen, die naar staatsabsolutisme
voeren.
Wij gevoelen evenmin voor een anti-fas
cistisch „bloc", als wij gevoelen voor een
anti-socialistisch „bloc"!
Om de eenvoudige reden, dat in zoo'n
„bloc" een principieel.allegaartje zou
zijn saamgebracht!
Wij, Katholieken, zijn onwankelbare
principieele voorstanders van de persoon
lijke vrijheid!
Liberalen en sociaal-democraten zullen,
beiden, gelijkelijk tegenspreken, als men
zou beweren, dat z ij dat niet zijn!
Maar..,, de sociaal-democratische vrij
heidsleer- en -practijk zijn de onze niet,
laten te weinig vrijheid aan het individu.
En.... de liberale opvattingen van wat
vrijheid is behandelen de vrijheid van het
individu te teerhartig, wat in de praktijk
van de liberale staatsleer ten nadeele is
gekomen van de oeconomisch-zwakken.
Zoo zal ook in den strijd voor behoud
van de persoonlijke vrijheid tegenover het
staatsabsolutisme veelal „getrennt marchie-
ren" noodzaak en eisch voor slagen zijn.
BINNENLAND
TEGEN HET FILIAALBEDRIJF.
In de kruideniersbranche.
Het comité van samenwerking uit de
drie Nederlandsche kruideniersbonden
heeft zich met een request tot den minis
ter van oeconomische zaken gericht met
het dringend verzoek positieve maatrege
len te overwegen om verdere uitbreiding
van het filiaalbedrijf te voorkomen. Adres
santen achten de bedrijfsgenooten in de
levensmiddelenbranche in staat om de
bi óngewone moeilijkheden in het be
drijfsleven het hooid te bieden, maar de
pogingen daartoe zullen schier onmogelijk
worden gemaakt door de algemeene uit
breiding van het groot filialen-bedrijf, dat
er op gericht schijnt de kleine en middel
matige kruidenierszaken elke levenskans
af te snijden.
CONTINGENTEERINGEN.
Uitvoeringsbesluiten.
De Staatscourant van gisteravond be
vatte een groot aantal ministerieele be
schikkingen ter uitvoering van de contin
gent eeringen van den invoer van pluche,
fluweel en trijp en andere stoffen met
opstaande pool, en van meubelen.
Het bedrag ter bestrijding van de kos
ten, verbonden aan het afgeven van cer
tificaten, voor den invoer benoodigd, zijn
voor pluche, fluweel ep trijp vastgesteld
op 1/2 pet. van de bij den invoer te de-
clareeren waarde, met een minimum van
0.25. Voor den invoer van meubelen zijn
de kosten van de certificaten vastgesteld
eveneens op 1/2 pet. van de bij den invoer
te declareeren waarde, met een minimum
van 0.25.
Met het afgeven van certificaten is be
last de ^leiding van het Crisisinvoer- en
Uitvoerbureau te 's-Gravenhage.
NIET HOUTVORMENDE SIER
GEWASSEN.
Beperking van den invoer.
De minister van Economische Zaken
heeft by de Tweede Kamer een wetsont
werp ingediend tot regeling van den in
voel- van niet-houtvormende siergewassen.
De invoer van deze planten, alsmede
van de Arzalea Indica en Hortensia zal
voor den tijd van een jaar beperkt dienen
te worden tot honderd procent van den
gemiddelden invoer in de jaren 1930 en
1931.
NIEUWE CRISISHEFFINGEN?
Op rijst enz.
Naar het Nederlandsch weekblad voor
kruidenierswaren verneemt wordt in vak
kringen ernstig rekening gehouden met de
mogelijkheid van nieuwe crisisheffingen
onder andere op rijst, blanke stroop, sago,
bakmeel en alle andere zetmeelproducten.
Wij geven dit bericht onder alle voorbe
houd.
BEVORDERING VAN DEN VERBOUW
VAN VEEVOEDER.
Contingenteering van veekoeken?
Het zoude nationaal-economische zelf
moord zijn, schrijft het „Handelsblad",
wanneer ons land maar voortging op den
ouden voet, wanneer het maar voederstof-
fen bleef invoeren en omzetten tot zuivel,
vleesch en eieren, alsof wij in de jaren van
vóór 1930 leefden, zoowel wat afzetmoge
lijkheid, als wat prijs betreft. Boter expor
teeren met groote verliezen, bijgepast door
een accijns op spijsvetten; aardappelen en
groenten telen voor de vuilnisbelt k a n en
mag niet langen tijd blijven doorgaan.
Reorganisatie van het bodemgebruik is he
laas noodzakelijk geworden, gepaard met
aan den eenen kant maatregelen, om dit
proces van aanpassing met zoo weinig mo
gelijk horten en stooten in het belang van
natie en individueelen boer en tuinder zich
te doen voltrekken en aan den anderen
kant een dusdanig regeerbeleid, dat van
onze exportmogelijkheid voor nu en voor
de toekomst niet méér verloren gaat, dan
onafwendbaar is. Dat de regeering in de
Landbouwcrisiswet voor het eerste en in
de Clearingwet, de Retorsiewet en de Cri
sisinvoer wet voor het laatste behoorlijke
werktuigen bezit, is bekend.
Het wordt den laatsten tijd steeds duide
lijker, dat de tegenwoordige regeering in
derdaad den hierboven in het kort ge-
schetsten weg van reorganisatie en aan
passing als de^n juisten beschouwt. Het
Graanmonopolie en de inkrimping van den
veestapel wyzen duidelijk in de richting
van bevordering van den veevoederver-
bouw en inperking van zuivelproductie.
Dat de regeering verder het plan over
weegt, om de margarinefabrikanten te
gaan verwerken ter gedeeltelijke vervan
ging van ingevoerde vetten, meldden wij
reeds eerder, evenals dat zij aan inkrim
ping van den pluimveestapel denkt door
beperking van het gebruik van broedma
chines.
Naar ons ter oore kwam (wij maakten
gisteren reeds melding van dit gerucht.
Red. L. Crt), overweegt de regeering thans
óók, om den invoer van veekoeken aan
contingenteering te onderwerpen als com
plement op de tot dusver reeds getroffen
maatregel.
Niet dat o.i. de fabrieken, die lijnzaad,
soyaboonen, grondnoten, copra -e. d. per
sen, daardoor meer werk zullen krijgen
vele staan op 't oogenblik stil of werken
slechts gedeeltelijk, b.v. in de Zaanstreek
doch veeleer zal daardoor het verbou
wen van eigen veevoeder worden aange
moedigd.
DEPUTATIE VAN DE C. N. O. P. BIJ
DR. H. COLIJN.
Actie van ambtenaren mag geen reactie
teweeg brengen bij het volk!
Naar aanleiding van het besluit van den
ministerraad, waarbij aan de ambtenaren
wordt bekend gemaakt, dat zij zich zullen
hebben te onthouden van elke openbare
actie tegen de overheid en haar beleid, is
een deputatie uit het bestuur van de Cen
trale van Nederlandsch Overheidsperso
neel, op daartoe telegrafisch gedaan ver
zoek, gisteren door dr. H. Colijn, voorzit
ter van den raad van ministers, in audiën
tie ontvangen.
De deputatie gaf hare bevreemding over
het besluit te kennen, dat den indruk zou
kunnen wekken alsof het aan de ambtena
ren voortaan verboden is om in woord en
geschrift uiting te geven aan hun gevoe
lens met betrekking tot door de regeering
genomen of te nemen maatregelen, raken
de hun belangen. De deputatie kon niet
aannemen, dat aan het besluit een zóó
vérstrekkende en haars inziens niet te
verdedigen uitlegging zou worden gegeven
en verzocht mitsdien aan den minister een
interpretatie te willen geven.
De minister bleek van oordeel, dat het
in dezen tijd van verscherping der tegen
stellingen, in het belang van de ambtena
ren moet worden geacht als hun actie geen
reactie wekt in breede lagen van het Ne
derlandsche volk.
De minister achtte interpretatie overbo
dig en noemde het verbod een waarschu
wing aan de ambtenaren om in zoowel
als buiten dienst behoorlijke grenzen in
acht te nemen. De ambtenaar blijft echter
volmaakt vrij om langs organisatorischen
weg zyn denkbeelden tot de overheid te
richten.
Sprekers in vergaderingen en schrijvers
in dagbladen en andere organen hebben
voor zichzelf grenzen te stellen wat al dan
niet gepast kan worden geacht.
R. K. MIDDENSTANDSBOND IN HET
BISDOM HAARLEM.
Winterprogram 19331934.
Wij ontvingen het met de nationale
kleuren getooide Winterprogram 1933/
1934, dat de Katholieke Middenstands
bond in het Bisdom Haarlem dezer dagen
aan zijn af deelingen en Gewestelijke Fe
deraties aanbood.
In een kort voorwoord richt het Hoofd
bestuur zich als volgt tot de plaatselijke
en gewestelijke middenstands-bestuurders!
„Weer staat een nieuw winter- en werk-
seizoen voor onze katholieke middenstands-
vereenigingen voor de deur.
Een winterseizoen, dat ongetwijfeld van
meer dan gewone beteekenis zal zijn!
De tijd, dien wy doorleven, draagt een
ernstig karakter, èn in stoffelijk-econo-
misch, èn in maatschappelijk-staatkundig,
maar niet minder in zedelij k-geestelijk op
zicht.
Gewichtig, zwaar, maar mooi is in deze
dagen de taak van onze katholieke mid
denstandsbeweging.
Landelijk en diocesaan staat onze orga
nisatie paraat.
Ook van al onze afdeelingen moet dit
kunnen worden gezegd!
Om een krachtige werkzaamheid onzer
plaatselijke vereenigingen en gewestelijke
federaties te bevorderen, heeft het Bonds-
bestuur gemeend haar dit Winterprogram
te moeten aanbieden.
Het draagt bouwstoffen aan voor een
belangwekkend vergader- en een vrucht
baar werkseizoen onzer afdeelingen en fe
deraties.
Afdeelingsbestuurders, neemt en leest.
En zet dit Winterprogram om in een
krachtige actie van Uw vereeniging"!
Als voornaamste onderwerpen stelt het
program voor het komende winterseizoen
aan de orde:
het urgentie-, beginsel-, en werkprogram
van den N. R. K. M.; Fascisme en Christe
lijke Democratie in maatschappij en staat;
wettelijke bescherming van het kleinbe
drijf.
Voorts bevat het program een opsomming
van actueele actiepunten voor de R. K.
middenstandsvereenigingen', van actueele
onderwerpen voor de vergaderingen en een
beknopt sprekerslijstje.
R. K. BOND VAN K. J. M. V. IN HET
BISDOM HAARLEM.
Algemeene Jaarvergadering.
Gisteravond hield bovengenoemde bond
zijn algemeene jaarverg. in het café-rest.
„In den Vergulden Turk" te Leiden.
Toen de bondsvoorzitter, de heer P. Loh-
man uit Haarlem om zeven uur de verg.
met den K. J. M. V.-groet opende, waren
van de 20 afdeelingen 19 present, n.l.:
Noordwijk, Beverwijk, Rotterdam „Fran-
ciscus Xaverius", Alkmaar, Sassenheim,
Leidschendam, Lisse, Schiedam, Rotter
dam „Katholiek Leven", Den Haag, Gouda,
Amsterdam, Leiden, Noordwijkerhout,
Delft, Dordrecht, Haarlem, Voorburg en
Heemstede. Afwezig was Den Helder.
In zyn openingswoord memoreerde de
voorzitter hoe zich allengs een meer ern
stige geest begint te consolideeren. De sa
menstelling der diverse werkprogramma's
is het bewijs hiervoor. Verder wees spr.
op de noodzakelijkheid van krachtige sa
menwerking tusschen Bond en afdeelin
gen. Door het tusschentyds aftreden van
den secr. leest de voorzitter dan de notulen
der vorige verg. Deze worden goedgekeurd.
Het hiernavolgende jaarverslag wordt
eveneens door den voorzitter voorgelezen.
Uit het jaarverslag blijkt, dat het ledental
sterk groeiende is, dat de innerlijke conso
lidatie zich steeds meer voltrekt en dat er
een sterker gevoel van saamhoorigheid
gaat ontstaan Het ledental bedraagt thans
pl.m. 1150 leden tegenover 920 leden in
1932. Het aantal afd. groeide van 16 tot 20.
Nieuw opgericht werden Den Helder,
Naaldwyk, Sassenheim en Voorburg. Uit
het jaarverslag bleek verder zeer duide
lijk de rustelooze activiteit van den bonds-
moderator, rector J. B. M. Timp, en de be
stuursleden. Zoo was het Bondsbestuur b.v.
43 maal vertegenwoordigd bij belangrijke
gebeurtenissen in het K.J.M.V.-leven.
De K.J.M.V.-retraites werden door 112
leden bezocht. Tot slot werd nog gewezen
op een inniger contact tusschen Bond on
afdeelingen en op het nog steeds te geringe
aantal abonné's op het bondsorgaan „De
Keten". „Nog is er niet bereikt wat wij ons
hebben voorgesteld, echter bewegen wij
ons in steeds opgaande lyn". Een hartelijk
applaus volgde op dit goedverzorgde jaar
verslag.
Vervolgens was aan de orde het jaarver
slag van den penningmeester, den heer J.
A. v. Adrichem uit Den Haag. Hieruit
bleek, dat de ontvangsten 2082.51, de Uit
gaven 1904.54 bedroegen. Het batig saldo
bedroeg dus 177.97, vermeerderd met liet
saldo van het vorig vereenigingsjaar ad
124.30 een batig saldo van 302.27. Voor
het zuinige en vooral beleidvolle beheer
werd den penningmeester naar verdienste
gehuldigd. De opgemaakte begrooting voor
1934 is sluitend op een totaalbedrag van
2730.Daar er echter geen enkele reser
ve is, worden de afdeelingen met de meeste
aandrang verzocht hun bondsbontributie
stipt te voldoen. De benoeming van de kas-
commissie leverde geen bezwaar op. Even
eens de verkiezing der nieuwe bestuursle
den. Daar de heer H. Arkestein, Rotterdam,
zich niet meer beschikbaar stelde, werden
de heeren J. Floor uit Lisse en H. Engels
uit Leiden gekozen. De bondsvoorzitter
sprak het scheidenden lid, den heer Arke-
steyn, een hartelijk afscheidswoord toe,
terwijl hij hem welgemeend dankte voor
wat er door hem ten bate der K.J.M.V. ver
richt is.
De behandeling der ingekomen voorstel
len nam hierna het grootste deel van den
avond in beslag. Zooals wel te verwachten
was, ontwikkelde zich over de vraag of de
K.J.M.V. aan politiek mag doen een zeer
uitgebreide gedachtenwisseiing. In het kort
komt het hierop neer, dat de K.J.M.V. in
geen geval aan practische politiek mag
doen. Wel moet de K.J.M.V. zich bezig
houden met de ontwikkeling der leden op
sociaal terrein, zooals rector Timp in een
zakelijk betoog duidelijk maakte. De K J.
M.V. behoort te leeren wat men onder een
corporatieve maatschappij verstaat. De K.J.
M.V. moet sociale mcnschen aankweeken
en deze behooren zich vervolgens aan te
sluiten bij de sociale organisaties en vooral
moeten ze zich aansluiten bij de respectie
velijke vak-organisaties als aspiranten. De
K.J.M.V. mag zich gerust plaatsen achter
het urgentieprogram van den Middenstand,
zonder daardoor direct aan politiek te doen.
Wat bepaalde maatschappelijke stroomin
gen betreft, welke ook hier hun verkeerde
invloeden doen gelden, gaf spr. deze goede
raad: voorkomt ongewenschte propaganda
in eigen kring en voor alles overtuigt hen,
dat ze de boel kapot breken en dat zij danr
nooit eenig voordeel, maar wel zeer groot
nadeel als katholiek en als middenstander
van zullen hebben.
Pater Alexander uit Amsterdam wees er
terecht op, hoe de N.S.B. b.v. roofbouw
pleegt op het programma der Staatsparty.
Hij stelde voor dat dit den jongen men-
schen toch vooral duidelijk wordt ge-
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De ontwapeningsconferentie uitgesteld
tot 4 December. (2de blad).
Hooge commissaris voor de Joodsche
vluchtelingen benoemd. (2de blad).
Sarraut aanvaardt de opdracht tot vor
ming van een Fransch kabinet. Breuk in
de socialistische partij. (2de blad).
BINNENLAND.
Minister Colijn over het verbod van
openbare actie door ambtenaren. (1ste
blad).
Jaarvergadering van de K. J. M. V. in
het Bisdom Haarlem. (1ste blad).
Prijzen van ingevoerd toebereid fruit en
zuidvruchten. (1ste blad).
De pensioen-korting voor Indische amb
tenaren. (Wat andere bladen zeggen, 2de
blad).
Contigenteering van electrische gelei
dingen en van leder. (Laatste Berichten).
Aanrijding met doodelijken afloop in
den Haarlemmermeerpolder (Gem. Ber.,
4de blad en Laatste Ber.).
Brutale overval op ouden man te Burger-
mond (Gem. Ber., 4de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Het Ned. A.-elftal versloeg gistermiddag
het Praagsche prof-elftal D.F.C. met 64.
(3de blad.)..
STOMPWIJK.
De machinist van den Grooten Polder,
de heer Van der Pijl, te Stompwijk gaat 1
November a.s. zijn betrekking met pen
sioen verlaten, na ruim 39 jaren trouwen
dienst.
maakt. Het moet hen vooral duidelijk ge
maakt worden, dat het zoogenaamde nieu
we en oorspronkelijke al lang in éigen
verband te vinden is. Hier komt wel zeer
goed naar voren de beschamende onwe
tendheid van het meerendeel der jonge
middenstanders, waar het gaat om een juist
inzicht in de eigen katholieke beginselen
en staatkundige strevingen.
Kap. v. Alphen uit Den Haag bepleit de
noodzakelijkheid van positief, sociaal werk.
Het sociale element moet meer geaccen
tueerd worden. We hebben maar al te vaak
achter den wagen geloopen. Laat dat an
ders worden en laat de K.J.M.V. een gezon
de invloed gaan uitoefenen op de goede
ordening der maatschappij.
Nadat de voorzitter verschillende spre
kers beantwoord heeft en er vooral op
wijst, dat ook de leden den plicht hebben
door daden met het Bondsbestuur mee te
werken, wordt een aanvang gemaakt met
de volgende agendapunten.
Er is een schrijven binnen gekomen van
de R. K. Commissie voor Jeugdwerkloozen-
zorg (Secr. Lange Putstraat 44, Den Bosch),
waarin om steun verzocht wordt. Tedere af-
deeling kreeg tijdens de verg. een keurig
verzorgde brochure, waarin dit probleem
in den breede behandeld is.
Tenslotte kwam het Bondsbestuur nog
