Duitschland verlaat Genève
en den
Volkenbond
De Ontwapenings-conferentie's
voorloopig verdaagd.
DE INDRUK
IN HET
BUITENLAND.
VOETBED
MAANDAG 16 OCTOBER 193i
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD PAG. 2
illlllllllllllllllMllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIJllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
HITLER WLNSCHT DUITSCH
LAND NIET ALS TWEEDE
RANGS MOGENDHEID BEIIAN-
DELD TE ZIEN.
Oproep aan het Duitsche
volk.
De Duitsche regeering treedt uit den
conferentie en ontbindt den Rijksdag ten
einde het Duitsche volk in de gelegenheid
te stellen bij nieuwe verkiezingen op 12
November a.s. zich over dit besluit der
Rijksregeering uit te spreken.
Dat was het ontstellende nieuws, dat
wij in ons Zaterdagavondblad nog heel in
't kort konden mededeelen.
Het was vervat in een oproep van rijks
kanselier Adolf Hitler tot het Duitsche
volk, welke oproep aldus luidde:
„Vervuld van den oprechten wensch het
werk van den vredelievenden, innerlijken
opbouw van onzen staat, zijn politiek en
economisch leven, door te voeren, hebben
zich vroegere Duitsche regeeringen, in het
vertrouwen op een toewijzing van een
waardige gelijkberechtiging, bereid ver
klaard, in den Volkenbond te treden en
aan de ontwapeningsconferentie deel te
nemen.
Duitschland werd daarbij bitter teleur
gesteld.
Ondanks alle bereidwilligheid, om de
op ons genomen bewapening, zoo noodig,
hard tot de laatste consequentie door te
voeren, konden de andere regeeringen niet
tot inlossing van de door haar in het vre
desverdrag gedane toezeggingen komen.
Door de bewuste weigering van een
werkelijke, moreele en volkomen gelijkbe
rechtiging van Duitschland werd het
Duitsche volk en zijn regeering steeds
weer ten diepste vernederd.
Toen de rijksregeering na de op 11 De
cember 1932 vastgestelde Duitsche gelijk
berechtiging zich opnieuw bereid verklaard
had, wederom aan de besprekingen van de
ontwapeningsconferentie deel te nemen, is
thans door de officieele vertegenwoordi
gers van de andere staten in openbare
redevoeringen en rechtstreeksche verkla
ringen aan den rijksminister van buiten-
landsche zaken en aan onzen gedelegeerde
medegedeeld, dat aan het tegenwoordige
Duitschland deze gelijkberechtiging op het
oogenblik niet meer verleend kan wor
den.
Daar de Duitsche rijksregeering hierin
een onrechtvaardige en onwaardige dis-
crimatie van het Duitsche volk ziet, is zij
niet in staat, onder zulke omstandigheden
als rechtlooze natie en volk van de tweede
klasse aan de onderhandelingen deel te
nemen, welke zoodoende slechts tot nieuwe
dictaten zou kunnen voeren.
Terwijl dus de Duitsche rijksregeering
opnieuw haar onwankelbaren vredeswil
tot uiting brengt, verklaart zij zich genood
zaakt zeer tot haar leedwezen, de ontwa
peningsconferentie te verlaten. Zij zal
derhalve ook haar uittreden uit den Vol
kenbond aankondigen.
Zij legt thans deze haar beslissing, tege
lijk met een nieuwe verklaring harer vre
delievendheid en van haar streven naar
een politiek van verzoening aan het Duit
sche volk ter goed- of afkeuring voor en
verwacht van dat volk een gelijke ver
klaring van vredelievendheid, doch ook
een even krachtige uiting van vastbera
denheid.
Ik heb derhalve als kanselier van het
Duitsche Rijk den heer rijkspresident
voorgesteld, deze beslissing der regeering
aan het volk voor te leggen, opdat het
zich kunne uitspreken, den rijksdag te ont
binden en de natie gelegenheid te geven,
die afgevaardigden te kiezen, welke als
de beëedigde vertegenwoordigers van die
politiek van vrede en loyauteit het volk
den waarborg van een vastberaden verte
genwoordiging zijner belangen in dezen zin
kunnen bieden.
Als kanselier van het Duitsche volk en
leider der nationaal-socialistische bewe
ging, ben ik overtuigd, dat het gansche
volk als één man achter de regeering en
deze beslissing zich zal scharen, een be
slissing, welke is ingegeven door liefde
tot het volk en achting voor zijn eer en de
overtuiging, dat de voor allen zoo nood
zakelijke wereldvrede slechts bereikt kan
worden, indien de begrippen overwinnaar
en overwonnenen verdwijnen door toe
passing van dat andere begrip: gelijke le
vensrechten voor allen.
w.g. ADOLF HITLER.
Hitler wil den vrede.
Maar ook gelijkheid en recht.
Rede door de radio.
Zaterdagavond heeft de Duitsche Rijks
kanselier een groote rede door de radio
ftehouden.
Ka) zeide daarin, dat het Duitsche volk I
de vredesverdragen met „fanatieke" trouw
was nagekomen en derhalve mocht ver
wachten, dat ook de overige mogendhe
den hun belofte zouden nakomen.
Geen oorlog kan een blijvende toestand
van de menschheid worden. Geen vrede
kan de vereeuwiging zijn van den oorlog.
Eenmaal moeten overwinnaars en over
wonnenen den weg in de gemeenschap van
wederzij dsch begrijpen en vertrouwen
weervinden.
Anderhalf decennium lang heeft het
Duitsche volk gehoopt en gewacht, dat
het einde van den oorlog eindelijk ook het
einde van den haat en de vijandschap zou
worden.
Tevergeefs echter. Als gevolg van den
wereldoorlog is een algemeene catastro
phe ingetreden, waarbij het communisti
sche gevaar geheel Europe bedreigde.
Doordat de nationaal-socialistische be
weging Duitschland voor deze dreigende
catastrofe heeft behoed, heeft zij niet
alleen het Duitsche volk gered, maar ver
wierf zij zich ook een historische ver
dienste jegens het overige Europa.
Deze nationaal-socialistische revolutie
streefde slechts één doel na:
Herstel van de orde in ons eigen volk,
werk- en broodverschaffing, voor onze
hongerende massa's, en herstel van de be
grippen van eer, trouw en zedelijkheid,
welke den anderen volken geen schade
kan toebrengen.
Het Duitsche volk en de Duitsche regee
ring hebben in het geheel geen wapens,
maar slechts gelijkberechtiging geëischt.
Wanneer de wereld besluit, dat alle wa
pens tot het laatste machinegeweer toe
vernietigd worden, dan zijn wij bereid,
onmiddellijk tot zulk een conventie toe te
treden.
Wanneer de wereld echter bepaalde
wapens aan elk volk toekent, dan zijn wy
niet bereid ons principieel als minderbe-
rechtigd volk ons daarvan te laten uitslui
ten.
De rijkskanselier eindigde zijn rede met
te verklaren, dat het Duitsche volk geen
anderen wensch heeft dan om met andere
volken samen te werken om een einde te
maken aan het tijdperk van vijandschap
en haat, dat achter ons ligt.
De Duitschers verlaten
Genevè.
Genevè wilde het niet gelooven.
Telegram van Von Neurath.
De mededeelingen van het uittreden
van Duitschland uit den Volkenbond en
het zich terugtrekken uit de Ontwape
ningsconferentie was voor Genève abso
luut een verrassing en werd aanvankelijk
nergens geloofd.
Weldra bleek het bericht maar al te
juist, toen een telegram ontvangen werd
van den Duitschen minister van buiten-
landsche zaken von Neurath, gericht aan
den voorzitter der Ontwapeningsconfe
rentie Henderson, waarin gezegd werd,
dat na het verloop, dat de jongste be
raadslagingen over de ontwapeningskwestie
hebben gehad, thans definitief vast stond,
dat de ontwapeingsconferentie haar eenige
opgave, het doorvoeren van de algemeene
ontwapening, niet kan vervullen. Tevens
staat vast, dat deze mislukking der ontwa
peningsconferentie alleen moet worden ge
weten aan den ontbrekenden wil der zwaar
bewapende staten om hun verdragsver
plichtingen tot ontwapening thans na te
komen.
Daarmede is ook de verwezenlijking van
Duitschlands erkende aanspraken op rechts
gelijkheid onmogelijk gemaakt en is de
voorwaarde komen te vervallen, onder
welke de Duitsche regeering zich begin
van dit jaar heeft bereid verklaard, weer
aan de werkzaamheden der conferentie
deel te nemen. De Duitsche regeering ziet
zich derhalve gedwongen de ontwapenings
conferentie te verlaten."
Reeds Zaterdag vertrok de Duitsche De
legatie tot den laatsten man uit Genève.
Ook de permanente Duitsche vertegen
woordiging bij den Volkenbond keert in
gezelschap van Von Keiler naar Berlijn
terug.
HET „KLEINE BUREAU" KOMT BIJEEN.
Ontwapeningsconferentie een week
verdaagd.
Het z.g. kleine bureau der Ontwapenings
conferentie is Zondagochtend in geheime
zitting bij Henderson in het hotel La Paix
te Genève bijeengekomen. Aanwezig wa
ren Henderson, Politis, Benesj en Avenol,
de minister van Buitenlandsche Zaken van
Engeland en Frankrijk, zoomede Norman
Davis en de Italiaan Markies Soragna met
hunne naaste medewerkers. De on
derhandelingen werden tegen den middag
verbroken en zijn om vijf uur voorgezet.
Na ruim vier uur vergaderen werd de
zitting pas tegen negen uur gisteravond
gesloten. Het presidium heeft besloten, de
hoofdcommissie Maandag voor te stellen,
de conferentie gedurende een korte periode,
ongeveer een week, te verdagen. 1
Naar verluidt zou dit besluit vooral zijn
genomen op aandringen van Italië en Ame
rika, die een gematigde houding zouden
wenschen aan te nemen. Men motiveert
het besluit met de mededeeling, dat men
de afzonderlijke delegaties tijd wil geven
om zich met hun regeering in verbinding
te stellen en hun houding ten aanzien van
de nieuw ontstane situatie te bepalen. Of,
wanneer zulks noodig zal zijn, de hoofd
commissie ook na afloop van deze eene
week nog langer verdaagd zal worden,
staat nog niet vast.
In de bureauzitting van gistermiddag is
voorts de tekst vastgesteld van een ant
woordnota aan Duitschland. Naar van wel
ingelichte zijde wordt vernomen, is de no
ta xn zeer hoffelijke en zakelijke toon ge
houden. De tekst zou hedenmiddag ter
goedkeuring aan de hoofdcommissie wor
den voorgelegd en door Henderson, den
voorzitter der Ontwapeningsconferentie,
telegrafisch naar Berlijn worden gezonden.
In sommige kringen hecht men groote
politieke beteekenis aan het besluit tot ver
daging, aangezien men van Engelsche en
Fransche zijde aanvankelijk terstond in de
hoofdcommissie de beraadslagingen over
den toestand wilde openen. Inmiddels zul
len ook de diverse regeeringen gelegenheid
hebben zich over het besluit uit te spreken,
zoodat een definitief besluit tot verdaging
der geheele Ontwapeningsconferentie niet
te Genève zal worden genomen, maar door
de regeeringen der groote mogendheden.
HOE STAAT HET MET HET PACT
VAN VIER?
De eerste groote opwinding, die veroor
zaakt werd door het bekend worden der
Duitsche besluiten, maakte al spoedig
plaats voor een rustiger beoordeeling van
den toestand. De toestand wordt echter
algemeen als buitengewoon ernstig be
schouwd. Vooral wordt thans gesproken
over de vraag, welke mogelijkheden er nu
zijn voor het verder voeren der zakelijke
onderhandelingen.
Op den voorgrond staat daarbij de ge
dachte, dat thans het Pact van Vier in een
of anderen vorm in werking zou kunnen
treden. Aan Fransche zijde is men van
meening, dat het pact heeft opgehouden te
bestaan, daar het was gegroeid in het ka
der van 1 het Volkenbondspact en de vier
mogendheden het pact als zelfstandige
Raadsleden hadden geteekend.
Van Fransche zijde wordt zelfs het ver
drag van Locarno als verwallen beschouwd
daar het tot stand kwam in het kader van
den Volkenbond.
Daartegenover schijnt men in Engelsche
en speciaal in Amerikaansche kringen het
pact van vier thans als geschikten uitweg
te beschouwen.
Van Amerikaansche zijde wordt zelfs
verklaard, dat de regeering der Vereenigde
Staten zich thans niet zou onttrekken aan
een uitnoodiging der vier mogendheden
tot deelneming aan de onderhandelingen.
In Volkenbondskringen is de stemming
buitengewoon gedrukt, daar het uittrek
ken van Duitschland wordt beschouwd als
een zware slag.
De indruk in het Buitenland
.Parijs wacht af.
In officieele Fransche kringen heeft men
tot nog toe geen uitspraak gedaan inzake
het besluit van de Rijksregeering. Minister
president Daladier had gistermorgen een
vertrouwelijke bespreking met zijn mede
werkers over den huidigen toestand.
In parlementaire kringen acht men het
waarschijnlijk, dat Daladier Dinsdag bij
de opening van de Kamer een verklaring
over den internationalen toestand zal af
leggen.
Meening van Engelsche politic!.
Mac Donald, die het weekend op Chequ
ers doorbracht, werd voortdurend op de
hoogte gehouden van de politieke ontwik
keling in verband met den Duitschen stap.
Lloyd George verklaarde bij het verne
men van het bericht, dat hij in het geheel
niet verrast was. Naar zijn meening heeft
de Volkenbond de situatie zeer verward
gemaakt. Engeland is zeker niet geheel vrij
van de verantwoordelijkheid. De toestand
is zeer ernstig.
Snowden meent, dat de Duitsche beslis
sing van ongehoorde beteekenis is.
.Rome is kalm.
Het Stefani-agentschep publiceert het
volgende communiqué:
„In officieele Italiaansche kringen zijn
de door de Duitsche regeering genomen
besluiten, hoewel zij onverwacht kwamen,
met de grootste kalmte vernomen.
Niemand ontkent, dat die beslissingen
ernstig zijn, vooral wat de eventueele uit
vloeisels daarvan betreft, maar bij de hui
digen stand van zaken, moet men den toe
stand als zoodanig onder het oog zien en
nagaan hoe het mogelijk is tot overeen
stemming te komen.
De inhoud en de toon van de rede van
Hitier en de aan het Duitsche volk ge-
richte boodschappen sluiten niet alle deu
ren, aangezien daarin weder categorisch
de nadruk wordt gelegd op Duitschlands
wensch, mede te werken aan den vrede.
Japansche meening.
Generaal Araki, de minister van oorlog
verklaarde, dat 't besluit van Duitschland,
om uit den Volkenbond te treden, begrij
pelijk is.
Het is een nieuw bewijs voor de incom
petentie van den Volkenbond. De Duitsche
actie zal, naar de onder-minister van bui
tenlandsche zaken mededeelde, de politiek
van Japan ten aanzien van den Volkenbond
en de ontwapeningsconferentie niet be-
invloeden.
Belgische stemmen.
De bladen schrijven uitvoerig over de
Duitsche belissing te Genève en verklaren
dat de toestand thans duidelijk is. Men
wijst op de noodzakelijkheid, de bespre
kingen over ontwapening voort te zetten,
ook zonder Duitschland.
NA DE ONTBINDING VAN DEN
RIJKSDAG.
Hoe de .verkiezingen en de volksstemming
zullen worden gehouden.
De volksstemming over de in de procla
matie der rijksregeering het volk gestelde
vraag en de verkiezing voor den Duit
schen rijksdag zullen tegelijkertijd op 12
November worden gehouden. Er zullen
twee stembiljetten worden verstrekt, waar
van het een de stemlijst der N.S.D.A.P.
bevat en het andere de woorden „ja" en
„neen"; de twee biljetten bevinden zich
in één envelop.
Uit het aantal stemmen, dat de N.S.D.
A.P. krijgt en voorts uit het aantal „ja"-
stemmen bij de volksstemming, zal waar
schijnlijk zeer duidelijk blijken, aldus het
W.B., dat op dit oogenblik het geheele
Duitsche volk, voor zoover het in politiek
opzicht au sérieux kan worden genomen,
achter de N.S.D.A.P. staat.
De verkiezingsstrijd zal beperkt blijven
tot een groot aantal vergaderingen met
toelichtend karakter, georganiseerd door
de N.S.D.A.P. Andere lijsten zullen waar
schijnlijk niet worden ingediend, daar zij
60.000 handteekeningen moeten dragen en
in Duitschland thans geen 60.000 menschen
meer zullen worden gevonden, aldus
Wolff, die bereid zijn een snipperpartij
met hun naam te steunen.
UIT DE OMGEVING
LEIDSCHENDAM.
Serenade. Zondagmiddag werd door
de harmonie „St. Cecilia" een serenade ge
bracht aan den heer P. Heine, penning
meester van „St. Cecilia", die gedurende
25 jaar, dus vanaf de oprichting, een ijve
rig en trouw lid was en nog steeds is van
de thans jubileerende vereeniging. De
heer de Lange, voorz. van den R. K. Volks
bond, sprak namens „St. Cecilia" woorden
van dank en hulde tot den jubilaris en
diens familie, terwijl de jubilaris des
avonds op den feestavond van „St. Ceci
lia" nog werd gehuldigd door burg. Keij-
zer en diverse spreker.
Heine, ad muitos annos.
SASSENHEEV1.
Gewestelijke Aardappel Organisatie
voor Zuid Holland.
Met ingang van heden is benoemd tot
kantoorhouder-controleur der Gemeente
lijke Aardappel Organisatie voor Zuid
Holland en der Nederl. Aardappelcen
trale voor de gemeenten Sasenheim, Voor
hout en Warmond, de heer Cor Berg,
Hoofdstraat 18, Sassenheim.
Het kantoor is geopend voormiddags
van 910 uur en namiddags van 12 en
van 67 uur.
STOMP WIJK.
Maria Congregatie. Vorige week van
Woensdag tot Vrijdag is voor de leden der
Maria Congregatie een triduum gegeven,
dat goed bezocht was, en geleid werd door
den weleerw. Pater W. Heijmeijer S.J.
Zondagmorgen Algemeene H. Communie
voor alle leden, waarna des middags om
twee uur de opdracht plaats had van 50
aspirantleden, 29 jongens en 21 meisjes.
Tevens had dien middag de vaandelwij
ding plaats, welke verricht werd door den
Zeereerw. heer Pastoor Floor. Het vaan
del stelt voor O. L. Vr. van Lourdes, de
Onbevlekte Ontvangene en is ontworpen
door den heer P. Br eind te Rijswijk (Z.H.).
In zijn toespraak wees de Pater erop,
dat alle leden zich moeten scharen onder
het vaandel van Maria en trouwe leden
moeten zijn van de Maria Congregatie,
niet nu een paar weken achter-een de
Congregatie bfj wonen en dan weer weg
blijven, neen altijd, en dit dan nu eens
laten blijken door trouw op te komen,
evenals zij dit gedaan hebben in de afge-
loopen dagen van 't triduum. Ook spoorde
spr. de congreganisten te leven als leden
van een Congregatie, welke de naam van
Maria draagt.
Tevens dient nog vermeld, dat Woens
dag 25 Oct. een filmmiddag en -avond zal
gegeven worden, 's middags voor de meis
jes van beide afd., 's avonds voor de jon
gen, in de kolfbaan van „het Blessepaard".
Nadere bijzonderheden zullen nog ver
meld worden. De toegang is alleen voor de
leden der Congregatie.
Geboren: Johanna Maria Catharina,
d. v. P. L. Dijkgraaf en J. M. de Vette.
Gehuwd: J. G. M. Lelieveld en A. M.
Koot.
Overleden: K. C. Rotteveel, 84 j.
AGENDA
LEIDEN.
Maandag. .Opvoering .van. „Leontientje"
door het R'damsche Hofstadtoo-
neel, Schouwburg, 8.15 uur.
Maandag, R. K. Zangkoor „Sancti Gregori",
belangrijke repetitie, Romanuszaal,
8.15 uur.
Donderdag. R. K. Vrouwenbond, Zomerlust
8.15 uur.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 16 tot en
met Zondag 22 Oct. a.s. waargenomen
door apotheek W. Pelle, Kort Rapenburg
12, Tel. 594.
VEUR.
Groentenveiling. Wegens verminder
de aanvoer zal de Groentenveiling Veur en
Omstreken voortaan alleen veilen op Maan
dag, Woensdag en Vrijdag.
Overleden: J. C. M. E. de Leers, 61
j. P. M. Weijers, 43 j.
NOORDWIJKERHOUT.
NOODLIJDENDE LIEFDADIGHEID.
Wie helpt de St. Elisabethvereeniging
een handje?
De Sint Elisabethvereeniging is nood
lijdend! Die uitroep klinkt wel zoo vreemd
niet in onze dagen, maar is in dit geval
nogal erg pijnlijk. De dames van de ver
eeniging staan klaar en willen graag arme
zieken bezoeken, hun nood wat helpen le
nigen, maarenfin, ge begrijpt 't al:
waar immers geen geld is, daar verliest
zelfs de keizer z'n recht! En zoo heeft in
den afgeloopen zomer zich het droevige
feit afgespeeld, dat ze rondgingen, die da
mes, omafscheid te nemen van hun
zieken. Het zeer weinige dat er nog was,
werd bewaard voor bepaalde en aller -
drnigendste gevallen.
Doch anuwelijks had de K. J. M. V.
haar mooie winterseizoen geopend of de
jonge mannen hebben gehoor gegeven aan
den oproep van hun moderator om de Eli-
sabeth-Vereeniging te hulp te komen. De
Tooneelclub is in de bocht gesprongen. Wat
zijn ze aan 't leeren en 't repeteeren. A.s.
Zondagavond wordt bij Gouwenberg, Zee
straat, de opvoering gegeven van het blij
spel in vier bedrijven „Janus Tulp". De
zaal wordt niet vóór kwart voor achten
geopend, want natuurlijk zien we de be
zoekers van onze feestavond eerst in de
October-oefeningen.
Een twaalftal dames heeft zich beschik
baar gesteld voor den verkoop van kaar
ten; ze komen u van de week nog eens
bezoeken. De prijzen zijn slechts 50 cents
(eerste) en 30 cents (tweede rang). De
zaal is natuurlijk eivol, want.... de Elisa
bethvereeniging moet in leven blijven!
Dat echte goed geordende liefde met
zichzelf begint, heeft ook de K. J. M. V.
begrepen, en op eigen levensbehoud óók
bedacht, heeft zij daarom, met toestemming
van B. en W. (Besl.. 16-0-'33, no. 68) een
loterij georganiseerd. Er wordt een fiets
verloot! Dezelfde dames, die toegangskaar
ten verkoopen, leveren ook K. J. M. V.-
loten a 25 ct. per stuk. U waagt natuurlijk
een kansje om voor een kwartje de ge
lukkige winnaar te worden van een „vol
ledig gemonteerd dames- of heerenrijwiel
naar keuze"! Mogen beide ondernemingen
voor de K. J. M. V. een succes worden!
Gevraagd een n^tte aankomende
Slagersli^diende
bij J. PAARDEKOOPER, Oost
dorp 18, Wassenaar. 9317
VERDWIJNT
door het dragen van
DE BLAUWE STEUHZ00L
bevat gëen metaal, is
licht entfëerend, geen
breken,! geckn ftoeswn,
geen beschadigen fan
schoen of. k$us\duur-
zaam en afwaschbaar.
Ontevreden voetlijders,
die geen baat gevon
den hebben bij dure
me'alen steunzolen, ot
naar gipsafdruk ge
maó kt, interesseeren
ons in het bijzonder.
0p Donderdag 19 Oct. a.s.
is een zeer ervaren
VOETSPECIALIST
aanwezig, voor gratis voetonder-
zoek, zonder eenige verplichting
tot koopen.
L. BAYER - Steenstraai 21
£1^ Het adres voor ge
makkelijk Schoeisel "&Q
