25ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
ZONDAGSBLAD
|PE BRANDSTICHTERSFAKKEL
GEEFT GEEN LICHT.
WOENSDAG 11 OCTOBER 1933
No. 7632
S)e £aid&eh£(2ou/fca/iit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur eq
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
V Vrijheid en de „sterke man".
Het Katholicisme staat tegenover geen
enkelen Staatsvorm afwijzend, als wordt
voldaan aan de eisohen van de rechtvaar
digheid, als die Staatsvorm gebaseerd is op
de rechtvaardigheid.
Natuurlijk kan iedere Katholiek indivi
dueel sympathie of antipathie hebben voor
een bepaalden Staatsvorm, omdat naar zijn
persoonlijk inzicht die bepaalde Staatsvorm
goed of slecht aan de eischen van de recht
vaardigheid kan beantwoorden, hecht of
zwak op de rechtvaardigheid gefundeerd is.
Nu hebben wij al meermalen beweerd en
betoogd, dat de Staatsvorm, die fascisme
of nationalisme heet, als zoodanig niet
gebaseerd is op de rechtvaardigheid.
Maar zoo kan men ons tegenwerpen
hoe kan dan worden verklaard, dat de Paus
een concordaat heeft gesloten met de Hit-
ler-regeering; dat in Duitschland ook voor
aanstaande geestelijken hun waardeering,
sympathie met het Hitler-regiem betuigen?
Die concordaat-kwestie is al heel een
voudig. In een staatkundig systeem, dat uit
zijn aard verkeerd is, kan practisch, zoo
veel mogelijk, het verkeerde, dat in zijn
wezen ligt, worden teruggedrongen en het
goede, dat bijkomstig is, naar voren wor
den gebracht. En dat kan de bedoeling
zijn van een concordaat; een concordaat
houdt, natuurlijk, volstrekt niet in de
goedkeuring van een staatkundig systeem,
dat wordt gevolgd door de regeering, waar
mede de Paus het concordaat sluit.
Dat in Duitschland ook vooraanstaande
geestelijken zich niet afkeerig toonen van
het Hitler-regiem, doch daarentegen juist
hun instemming betuigen, behoeft ook niet
een bewijs te zijn van hun goedkeuring van
het stelsel, als zoodanig. Zij kunnen het
doen, omdat zij meenen, dat Duitschland
voor de keuze staat: nationaal-socialisme
of.... communisme! Zij kunnen het doen,
omdat het in zich verkeerde stelsel huns
inziens tot nu toe in de practijk zich ge
matigd heeft en goede dingen heeft ge
daan of bevorderd.
Maar.... wij in ons land moeten niet
gaan dweepen met fascisme of nationaal-
socialisme.
Op de sociale studiedagen van den Ned.
R. K. Volksbond deze week te Bergen ge
houden hield o.a. ook pater dr. D. Beaufort
O.F.M. een rede over „De mensch en de
Staat", waarin hij deze juiste opmerkingen
maakte:
„Bij het gecoquetteer in ons land, waar
zoo lang gestreden is voor vrijheid, ook in
onze kringen met den sterken man, mo
gen zij zich wel eens bedenken, op welke
beginselen die sterkte steunt en waar zij
heendrijft. Het zijn sterke beenen, die de
alleenheerschappij kunnen dragen. Wij,
katholieken, willen in ons vaderland daar
om een gezonden volksinvloed, wij willen
een staatkundige democratie en passen
voor dictatuur en tyrannie.
Wij kunnen instemmen met den roep om
een sterk gezag, mits het de natuurlijke
rechten en de persoonlijkheidswaarden
waarborgt, gecontroleerd door een des
kundige onpartijdige volksvertegenwoordi
ging".
Dit moge ter overdenking aanbevolen
aan degenen, die bij zichzelf fascistische of
nationaal-socialistische neigingen bespeu
ren.
Weekabonné's, die geabonneerd zijn op
het Zondagsblad, worden er aan herin
nerd, dat dit vanaf heden ad 50 cent
betaald moet worden.
DE ADMINISTRATIE.
INKRIMPING VAN DEN
RUNDVEESTAPEL.
DE DISTRIBUTIE VAN VLEESCH.
WAT DOET DE MINISTER?
In verband met de vele publicaties in-
zeke de inkrimping van den rundveestapel
heeft de „Msbd." zich gewend tot het
bondsbureau van den Ned. R. K. Hanze-
bond van slagerspatroons te Noord wijk,
alwaar het secretariaat is gevestigd van
de Commissie van Overleg uit de samen
werkende landelijke organisaties in den
vleeschhandel.
Den heer J. G. van Eeden, secretaris
der C. v. O., werd gevraagd, of hij inder
daad de meening was toegedaan, dat in
krimping van den rundveestapel moet be
schouwd worden als een noodzakelijk
landbouwbelang.
„Hoewel dit een vraagstuk is, dat niet
direct het slagersbedrijf raakt, is de Com
missie van Overleg toch de meening toe
gedaan, dat juist de zuivelboeren zich
sterk tegen een gedwongen vee-inkrim
ping zullen verzetten. Dr. Posthuma, voor
zitter van den F.N.Z. heeft zich nog kort
geleden in dien geest uitgelaten, waarbij
hij tevens de vraag naar voren bracht of
de inkrimping een melk- of een vleesch-
vraagstuk behelst, 'n Vleeschvraagstuk is
't in geen geval en wel degelijk een melk-
vraagstuk. Met het oog op de zeer noncha
lante veetelling in Juni j.l. ben ik voor
mij de meening toegedaan, dat inkrim
ping van den rundveestapel zich spoedig
zal wreken. Beter en verstandiger zou
het zijn geweest de teelt te beperken."
Vervolgens werd den heer Van Eeden
de vraag voorgelegd, of het door de C. v.
O. aanhangig gemaakte controle-systeem
bij de distributie van versch vleesch in
derdaad zoo zeer tot hamsteren aanlei
ding moet geven, dat de Crisis-Rundvee-
Centrale zich daartegen moet verzetten.
Als antwoord verklaarde de heer v. E.,
dat de Commissie van Overleg aan de C.
R.C. heeft voorgesteld de distributie van
versch vleesch te doen plaats vinden via
het georganiseerde slagersbedrijf. En wel
op een dusdanige wijze dat misbruik be
slist uitgesloten kan worden geacht. Op
dit terrein trouwens heeft de regeering er
varing genoeg opgedaan tijdens de oor
logsjaren toen ook het z.g. „ziekenvleesch"
rund- en paardenvleesch op een derge
lijke wijze in verschen toestand is ver
kocht. Met een goed geordend bonnen
stelsel is deze distributie dan ook zeer
goed mogelijk.
Ten opzichte van het bezwaar der C.R.C.
dat versch vleesch gemakkelijker voor
hamsteren in aanmerking komt dan ge
conserveerd vleesch, verklaarde de secre
taris der C. v. O. precies de tegenoverge
stelde meening te zijn toegedaan.
De C.R.C. meent, dat dit versch vleesch
onvoldoende zal worden geconsumeerd,
zoodat het overschot moet bederven of
naar de normale vleeschconsumenten zijn
weg zal vinden.
„By inblikking van dit vleesch, blijft
toch ditzelfde bezwaar bestaan! Naar het
ingeblikte product zal zelfs minder vraag
bestaan, want uit ervaring weten we, dat
geconserveerd vleesch. thans reeds te
gen zeer lage prijzen te koop minder
graag wordt verbruikt. Wat het bederf
van versch vleesch betreft, dit behoeft
in geen geval plaats te vinden. Het kan
zeer goedkoop, in vergelijking met inblik
king, wordèn ingevroren. Wij zijn echter
daarvoor niet bevreesd; de consumptie zal
voldoende zijn en een sprekend voorbeeld
vinden wij aan de beschikbaarstelling van
goedkoope margarine, die zelfs achteraf
zeer onvoldoende blijkt te worden ver
strekt."
U heeft natuurlijk groot bezwaar tegen
de in uitzicht gestelde extra heffing op
rundvleesch?
„Zeker en te meer omdat de tijdsom
standigheden zoo bedroevend zijn. Er is
geen koopkracht meer en waar moet het
heen wanneer het rund- en kalfsvleesch
met 15 a 20 ets. per pond moet worden
verhoogd?"
„Terwijl de „C. v. O.", vervolgde de heer
van Eeden, „een zeer gezond plan bij de
C.R.C. indient, dat voor de belangen van
het algemeen, en in 't bijzonder voor den
landbouw zoo gunstig is, mede en vooral
omdat het een besparing geeft van acht
millioen gulden op de plannen der Cen
trale, is het hard te ondervinden, hoe met
alle ten dienste staande middelen, de C.R.
C. den Minister van Economische Zaken
in de richting van het financieel te kost
bare plan der Centrale stuurt. Een bedrag
van acht millioen is in normale tijden niet
te versmaden, laat staan nu!
Wil met succes -de inkrimping worden
toegepast, dan is de allereerste vereischte,
dat de heffing zoo laag mogelijk worde
gehouden. Zoo niet dan wordt uiteinde
lijk de boer de dupe van een maatregel,
die bij juiste uitvoering voor hem van
groot voordeei had kunnen worden. Het
kan naar mijn vaste overtuiging onmoge
lijk uitblijven, dat de boer zelf het gelag
zal moeten betalen."
Waarom is, naar uw emèening, 't plan
der C.v.O. niet ten volle aanvaard?
„Mijn eerlijke meening is, en de C.
R.C. heeft dezen indruk zelf gevestigd
dat de Centrale te eenzijdig is samenge
steld. Het slagersbedrijf is, zoo besloot de
heer v. Eeden, in de C.R.C. absoluut niet
vertegenwoordigd, speciaal het groot-
vleeschwarenbedrijf heeft in de Centrale
de leidende functies in handen. De invloed
van dit bedrijf is opmerkelijk groot en ge
regeld stuit de C. v. O. daarop als op een
muur. Wij kunnen de gedachte niet van
ons afschudden, dat de vleeschwarenfabri-
kanten, die op het oogenblik ten koste van
groote sommen gelds klaar zijn met hun
voorbereidingen voor de corned-beef-in-
dustrie, alles in het werk hebben gesteld,
om deze voor ons land nieuwe industrie
doorgang te doen vinden.
De bezwaren, hier tegen de manier van
distributie van vleesch naar voren ge
bracht, zijn werkelijk heel ernstig.
Beweerd wordt, dat de Minister dient de
belangen van vleeschwarenfabrikanten
ten koste van het algemeen belang.
Daarop komt het, kort en bondig gezegd,
Naar de waarheid van deze openlijk ge
dane bewering dient van onpartijdige zijde
een onderzoek te worden ingesteld. In
de Kamerfractie van de R.-K. Staatspartij
zal men zich voor deze kwestie wel inte
resseeren. En hiervan moet ook openlijk
blijken.
SCHRIJVEN AAN DE GEMEENTEN.
Naar wij vernemen heeft de Crisis-
Rundvee-centrale aan de besturen van ge
meenten met minder dan 100.000 zielen,
het volgend schrijven gericht: „In verband
met de overweging van de mogelijkheid,
vleesch van de aan den Nederlandschen
rundveestapel te onttrekken dieren in ver
duurzaamden vorm, als rundvleesch in
blik, tegen betaling van 35 cent per K.G.
beschikbaar te stellen voor steunbehoe-
venden, zullen wij het op prijs stellen,
uiterlijk 16 dezer te mogen vernemen hoe
groote hoeveelheden daarvan voor uw ge
meente zou moeten worden beschikbaar
gesteld, indien: a. uitsluitend steuntrek-
kenden worden gerechtigd tot gebruikma
king van deze verstrekking; b. tevens an
deren, tot dusver niet steuntrekkenden,
armlastigen daartoe worden gerechtigd bij
beschikbaarstelling van 1 KG. per week
per gezin van hoogstens 2 personen en bij
beschikbaarstelling van 2 K.G. per week
per gezin van hoogstens 2 personen. Hoe
veel gezinnen zouden in aanmerking ko
men voor verstrekking van 1/2 K.G. per
week, indien het vleesch in blikken van
1/2 K.G. zou worden beschikbaar gesteld,
zij het dan tegen iets hoogeren prijs."
RASSENHAAT.
HET ANTI-SEMIETISME
Het is een nationale en internationale
verdienste van de Regeering-Colijn, dat zij
in Genève het Joden-probleem op de agen
da liet schrijven. Nog in de zitting van
gisteren kon die gelegenheid dienen, om
de rassenleer in haar gemeen gevolgen
te ontleden. Want onder bescherming van
de wet keeren instinctieve individuen zich
tegen Israël met een gebed als het vol
gende, dat Gr. Gunning in Pniël publi
ceert en dat op postkaarten te Kiel voor
twee Pfennig wordt verkocht:
„O Heer, o zend ons Mozes weer
Opdat hij zijn broeders in de leer
Terugzendt naar 't Beloofde Land,
Laat weer de Roode Zee zich scheiden,
Opdat de hooge waterzijden
Opkoeplen tot een rotsenwand.
Wanneer dan in de vlakte
Isrels Joden samen zijn,
O Heer, sluit toe dan uwe val;
Verzuip hen met hun ros en wagen
Verhoor des werelds ernstig klagen,
Dan krijgen eindelijk de volken rust".
In Genève hield de heer Goebbels een
redevoering vol woorden over de ver
draagzaamheid van zijn Regeering op den
zelfden dag, dat in Duitsche steden de
rassenhaat dit vliegend blaadje sleet.
En terwijl het Liefdewerk tot Bekeering
der Joden onder Israël het Evangelie ver
spreidde, schrijft de onvervalschte rassen
leeraar Wilhelm Stapel, redacteur van het
populaire tijdschrift „Deutsches Volkstum','
in zijn jongste vlugschrift over „Die
Kirche Christi und der Staat Hitiers":
„Indien Joden tot het Christendom
overgaan, zijn zij dan onze broeders?
Zij worden dan onze christelijk broe
ders, maar niet onze Duitsche broe
ders. Zoo min als de heilige christe
lijke kerk op aarde het onderscheid
van geslacht opheft en mannen tot
vrouwen en vrouwen tot mannen her
schept, zoo min heft zij verschillen in
volk op en maakt Joden tot Duitschers
en Duitschers tot kunstmatige Joden",
(blz. 83).
Zoo verscheurt de rassenhaat de pau
linische eenheid in Christus! „Tijd".
Mr. J. W. PEEK
De nieuwe burgemeester van Alkemade.
Omtrent den levensloop van den nieuw-
benoemden Burgemeester van Alkemade,
mr. J. W. Peek, wordt ons nog het volgen
de medegedeeld.
De heer Peek studeerde aan 't Utrecht'sch
stedelijk gymnasium en verder aan de
Rijksuniversiteit te Utrecht, alwaar hij in
1925 promoveerde tot Mr. in de rechten.
Al spoedig daarna ging hij als volontair
ter gemeente-secretarie naar Hedel, ter
wijl hij intusschen in 1926 benoemd werd
tot Res. Luitenant bij het Reg. Vesting Ar
tillerie.
Tijdens zijn volontairschap in Hedel,
bleef hij in Culemborg woonachtig en nam
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Het mysterie, hoe v. d. Lubbc alleen den
Rijksdagbrand kon stichten, blijft onopge
helderd. (1ste blad).
De spanning in het Verre Oosten. (2de
blad).
Hevige uitbarsting van de Merapi. (Ned.
O.-Indië, 2de blad).
BINNENLAND.
Een hevige storm heeft vandaag gewoed.
(lste blad).
daar een zeer werkzaam deel in het open
baar Katholiek leven.
Wie geen vreemdeling is in Culemborg,
schreef „de Gelderlander", weet, dat die
groote activiteit, die daar in de latere
jaren vooral op politiek en sociaal terrein
door de Katholieken ontwikkeld is, en de
groote successen, die er behaald zijn, voor
een niet gering deel te danken waren aan
het schrandere oordeel, de heldere advie
zen, en vooral aan het nooit rustend" ini
tiatief van Mr. Peek.
In 1928 werd mr. Peek benoemd tot bur
gemeester van Pannerden, als opvolger
van Jhr. F. L. M. van Nispen tot Panner
den.
In 1929 werd het oude totaal versleten
raadhuis door een nieuw vervangen, terwijl
een jaar later de Loswal werd aangelegd,
waaraan reeds zoolang behoefte bestond.
In de laatste jaren zijn de zeer smalle
Pannerdensche wegen en dijken verbreed
als werkverschaffing voor werkloozen,
zoodat thans het geheele wegennet in Pan
nerden op behoorlijke breedte is gebracht.
Veel werd gedaan aan verbetering van
den slechten woningtoestand en aan den
bouw van arbeiderswoningen met hypo
theek. De gemeente Pannerden ziet zijn
energieken burgemeester met leedwezen
vertrekken. De gemeente Alkemade mogen
wij met de keuze van dezen magistraat ge-
lukwenschen.
De kwestie of v. d. Lubbe het alleen
deed, is nog niet opgehelderd. - De ge
tuigenverklaringen zijn niet eens luidend
LANGDRADIGE VERHOOREN.
Het verhoor der getuigen te Berlijn,
waarheen het Rijksgerechtshof Dinsdag js
verplaatst, heeft nog altijd geen licht ge
bracht in de voornaamste kwestie, of v. d.
Lubbe de brand in den Rijksdag alleen ge
sticht heeft, of daarbij door medeplichti
gen is geholpen. Van der Lubbe zelf be
weert geen medeplichtigen te hebben ge
had.
Volgens het verhaal van den dader is
deze 's avonds om 9 uur tagen den goed
verlichten voorgevel van Rijksdaggebouw
geklommen, heeft hij een venster ingesla
gen, een fakkel aangestoken en is zoo
naar binnen gestapt.
Enkele personen hebben dat gezien, doch
deze getuigen zijn niet eensluidend in hun
verklaringen en nu gaat het er maar om,
na te gaan, wat er te reconstrueeren valt
uit hetgeen de getuigen precies hebben
gezien.
Een student heeft slechts één persoon ge
zien, doch getuige Thaler, een letterzetter,
meent twee personen waargenomen te heb
ben, en wel met brandfakkels.
Getuige gelooft niet, dat het brandende
lappen geweest kunnen zijn (die Van der
Lubbe volgens eigen verklaring achter zich
aan gesleept zou hebben) omdat dan het
vuurschijnsel niet zoo gelijkmatig en op
gelijke hoogte geweest kon zijn.
Op een desbetreffende vraag verklaart
getuige ook nog dat er z.i. geen sprake ge
weest kan zijn van slechts één persoon en
diens schaduw. Het waren twee verschil
lende personen, die hij zag.
Ten slotte stelt de president voor bij
avond een onderzoek in loco in te stellen.
Dr. Teichert, de verdediger van de Bulga
ren, verzoekt daarbij dan ook gebruik te
maken van een man met een fakkel ten ein
de een eventueele spiegelbeeld-vorming op
de matglazen ruiten te kunnen nagaan.
Wanneer even later beklaagde Dimitroff
weder niet ter zake doende vragen stelt en
verdachtmakingen uit, roept de president:
„Indien gij zoo voortgaat, zal ik niet meer
naar u luisteren."
Dimitroff: „In dit proces ben ik geen
schuldenaar, doch schuldeischer, dat wilde
ik even
President: „Ik ontneem u het woord".
Dimitroff: „Ik protesteer".
Dan wordt beklaagde Van der Lubbe
weer voor de rechters geleid om nadere
verklaringen af te leggen in verband met
de laatste getuigen-verklaringen. Van der
Lubbe zet zijn oude politiek voort. Nu eens
antwoordt hij met ja, dan weer met neen.
Vaak blijft hij zwijgen of geeft verwarde
antwoorden.
Dr. Seuffert, Van der Lubbe's verde
diger, vermaant beklaagde: „Gij staat, zoo
als wij weten uit de brieven uwer verwan
ten, op het standpunt „ik zal nooit mijn me
deplichtigen verraden en zal steeds ervoor
zorgen, dat zij niet worden verraden". Wan
neer gij werkelijk gelooft dat den mede-
beklaagden onrecht geschiedt, dan bestaat
er voor u toch juist aanleiding om duidelijk
uwe meening te zeggen."
President: „Bent u dien avond alleen
binnengeklommen?"
Van der Lubbe: „Ja".
President: „Hebt u den rijksdag alleen
in brand gestoken?"
Dimitroff roept: „Dat is onmogelijk, uit
gesloten, idioot!"
President: „Wees stil, ik ontneem u het
woord. Ik vraag u nog eens, Van der Lub
be, heeft u den Rijksdag alleen in brand
gestoken?"
Van der Lubbe: „Ja".
Het O. M.: „Wij hebben dit nogal eens
geprobeerd, maar ik wil desniettegenstaan
de u nog eens vragen: „Hebben anderen
de daad voorbereid? Hebben anderen u
geholpen?"
Van der Lubbe: „Dat kan ik niet zeggen."
Dimitroff: „Hij wil niet toegeven, dat h»j
een werktuig geweest is."
Dr. Sack: „Dimitroff is van meening, dat
v. d. Lubbe een misbruikt werktuig van an
deren is geweest. (Dimitroff: „Juist"). Ik
