DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRAQrIT 32, LEIDEN
REGELING VAN DE PACHT
BERICHT.
24ste Jaargang
VRIJDAG 15 SEPTEMBER 1933
No. 7611
S)e Ceid&eli^Soti/Ya/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur eq
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Eerst het levensonderhoud der boeren,
dan pas de pacht.
Als nummer 20 van de uitgavenreeks
der R. K. Staatspartij verscheen 't rapport
der Commissie tot bestudeering van het
pachtvraagstuk „Over de ethische grond
slagen van de regeling van het pachtwe
zen in Nederland."
Naar de meening der commissie moet
voorop staan het recht van den pachter
op een zoodanige vergoeding voor zijn
arbeid dat hij met zijn gezin overeenkom
stig zijn stand daarvan kan leven, en op
vergoeding van de exploitatiekosten.
Niet zelden wordt de meening gehoord,
dat het recht van den grondeigenaar op
rente voor zijn bezit even primair is als
het zoo juist geformulerde recht van den
grondgebruiker.
Ten onrechte, meent de commissie. Een
aandachtige beschouwing van het bodem-
gebruik tot landbouwdoeleinden maakt 't
duidelijk.
De commissie vergelijk1, de pacht met
de huur van 'n huis. Twee verschillen ko
men daarbij tot uiting. Vooreerst een huis
is kant en klaar tot gebruik. Een stuk
land daarentegen eischt zorg en bewer
king alvorens het genot van zijn vruchten
te geven. Bovendien wordt een huis al
tijd door 't gebruik min of meer verbruikt
wat bij den goed verzorgden bodem niet
het geval is. De opwerping dat de pachter
zijn levensonderhoud toch mede aan de be
reidwilligheid van den eigenaar dankt,
werpt de commissie van de hand met de
bemerking, dat er steeds een vergoeding
voor den eigenaar aanwezig is in den vorm
van de verzorging en instandhouding van
zijn eigendom.
Van grondrente mag eerst dan sprake
zijn m. a. w. landerijen bezitt eneerst dan
pachtwaarde, wanneer ze na aftrek van 't
levensonderhoud door den pachter en zijn
gezin en van het door de exploitatie ge
bruikte en verbruikte kapitaal (waarvan
ook het loon voor vreemde arbeidskrach
ten een onderdeel is), een overschot geven
Wanneer men nu voor oogen neemt, dat
het gebruiksrecht van den bodem als re
gel voor meerdere jaren te gelijk wordt af
gestaan en dat de grondrente voor al die
jaren op dezelfde hoogte wordt vastgesteld
dan is 't voor iemand die enigszins ken
nis heeft van den aard van 't landbouwbe
drijf, licht begrijpelijk, dat tijdens het
verloop van die jaren ten aanzien van de
grondrente de natuurlijke billijkheid wel
eens hare rol zal moeten spelen, vooral in
den crisistijd.
Natuurlijk kan dit op meer dan één wij
ze gebeuren: het bestaan van het grond
gebruik kan, zonder verhooging van de
grondrente met enkele termijnen worden
verlengd; gedurende eenige jaren kan de
grondrente worden verminderd; een ver
goeding ineens kan worden gegeven. Al
deze manieren zijn te aanvaarden, indien
het beginsel maar erkenning vindt.
De commissie wijdde ook haar aandacht
aan allerlei bezwarende bepalingen, die
vaak in het pachtcontract voorkomen en
wijst ze af. Zij dringt aan op 'n goede ju
ridische structuur van het pachtrecht.
Komende tot de kwestie, die de directe
aanleiding vormde tot haar instelling
vraagt de commissie af of het in overeen
stemming is met het behoorlijk, het rede
lijk gebruik van den grondeigendom, wan
ner de eigenaar bij het afloopen van den
pachttermijn den grondgebruiker, zonder
dat daarvoor bepaalde redenen pleiten,
uit de pacht ontzet, of op voet van gelijk
heid laat opbieden t;gen andere willekeu
rige gegadigden? Oppervlakkig gezien lijkt
en dergelijke handelwijze wel wat wille
keurig en absolutistisch en bijgevolg niet
erg in overeenstemming met het redelijk
en sociaal gebruik van den eigendom.
Bij nader beschouwing vindt dit oordeel
bevestiging.
Vooreerst toch moet -orden gezegd, dat
krachtens den aard van de bodemcultuur
tusschen den grondgebruiker en zijn lan
derijen een zoodanige band ontstaat, dat
de natuurlijke billijkheid pleit voor de be
stendiging van de pacht.
Daarbij heeft de grondgebruiker door de
ondervinding van meerdere jaren den
grond leeren kennen in zijn nooden en ca
paciteiten; hij heeft zijn boereninspan aan
de behoeften van de landerijen aangepast;
hij is bijgevolg geheel, met zijn kennis en
met zijn bezit, ingesteld op die bepaalde
landerijen. Het moet onbillijk heeten om
bij het afloopen van den pachttermijn zoo
danige vergroeiing en aanpassing zonder
meer te willen miskennen.
Ten slotte stelt de commissie de vraag
van wie een met deze beginselen rekening
houdende regeling van het pachtwezen
moet uitgaan. Het meest in de lijn der ka
tholieke maatschappijleer zou het liggen
als de beroepsstand waarvan „Quadra-
gesim Anno" spreekt dan het ver-
eenigd particulier initiatief tot stand
bracht.
Waar evenwel deze maatschappelijke or
ganen vooralsnog ontbreken, moet de
staatsoverheid de zorg ook voor dit ge
deelte van het algemeen welzijn op zich
nemen, met dien verstande evenwel, dat
de georganiseerde groepen van gegadigden
reeds nu zooveel mogelijk bij de voorberei
ding en de uitvoering van de te treffen
maatregelen worden, betrokken.
BINNENLAND
OPENING STATEN-GENERAAL.
Hulde van besturen en deputaties van
vereenigingen.
Het Haagsch Comité voor Volksfeesten
vestigt er de aandacht op, dat de opgaven
van besturen en deputaties van vereenigin
gen, die H. M. de Koningin bij gelegenheid
van de opening der Staten-Generaal hulde
wenschen te brengen door zich met de
vaandels op te stellen langs den weg, waar
de Koninklijke stoet voorbijtrekt, schrif
telijk vóór 16 September a.s. moeten wor
den toegezonden aan den secretaris van het
comité, Koningin-Emmakade 126.
CRISISHEFFING OP OLIËN EN VETTEN.
1 October heffing op suiker?
Naar het „Ned. Weekblad voor Kruide
nierswaren" met zekerheid zegt te verne
men, kan spoedig een crisisheffing op oliën
en vetten worden tegemoetgezien. De hoe
grootheid dezer heffing is nog niet bekend.
Alleen kan het blad mededeelen, dat het
geen doel heeft voorraden van deze arti
kelen op te doen, daar ook deze onder de
heffing zullen vallen en op ontduiking
door niet aangeven van voorraden strenge
straffen zullen worden gesteld.
Het blad verneemt tevens met vrij groo-
te zekerheid, dat met ingang van 1 October
een crisisheffing op suiker is te verwach
ten.
Het bedrag ligt vermoedelijk tusschen
5 en 7 gulden op 100 Kg.
Evenals bjj vroegere regelingen zullen
voorraden tot 500 Kg. van navordering
worden vrijgesteld.
Wat deze laatste heffing betreft verwij-
zij wjj naar hetgeen wij verleden week
Maandag daaromtrent meldden.
Omdat de heffing teneinde een bieten-
prijs van 11 mogelijk te maken, 14 a 16
millioen zal moeten opbrengen bereken
den wij, dat zij ruim 7 gulden per hon
derd Kg. zal moeten bedragen.
DE OMZETBELASTING.
Afwenteling op de consumenten.
Daartoe uitgenoodigd door het comité van
samenwerking uit de drie Nederlandsche
kruideniersbonden is Woensdag te Utrecht
een vergadering gehouden met grossiers
en fabrikanten uit de levensmiddelenbran
che ter bespreking van de vraag, of de fa
brikanten in staat zouden zijn de heffing
van de omzetbelasting op hun producten
te leggen, speciaal in verband met den ver
koop van merkartikelen met door den fa
brikant vastgestelde verkoopsprijzen.
De vergadering gaf eenstemmig te ken
nen, dat noch de winstmarge van den fa
brikant, noch die van grossier en winkelier
een vermindering met het bedrag der om
zetbelasting toelaat, zoodat geheel overeen
komstig de bedoeling van den minister het
op eenigerlei wijze noodzakelijk is deze
belasting op den consument te verhalen.
Er werd nog in het midden gelaten of dit
zal kunnen geschieden door prijsverhoo-
ging met het bedrag der nieuwe belasting
dan wel door een kleine wijziging van de
samenstelling of het gewicht van het ver
pakte artikel. De vergadering was zeer
druk bezocht.
HET K.L.M.-CONFLICT.
Evert van Dijk nit de Commissie getreden.
Naar wjj vernemen is de verkeersvlieger
Evert van DJjk, die tot heden met de hee-
ren Blackstone en Schepel deel uitmaakte
van de Commissie van Advies aan wie de
bekende kwestie tusschen de K.L.M.-vlie-
gers en de directie dezer Maatschappij was
voorgelegd, uit deze Commissie getreden,
zonder dat nog een advies had kunnen
worden uitgebracht.
LEGAAT.
De Bond van Evangelisatiën in en ten
bate van de Ned. Herv. Kerk heeft een le
gaat ontvangen van wijlen mevrouw Me-
ligtDe Niet, groot 100.000.
DE MANOEUVRE DER LICHTE
BRIGADE.
Een goede geest in de troepen
De laatste dagen worden op de Veluwe
groote manoeuvres gehouden voor de Lich
te Brigade. Na een van deze manoeuvres
heeft generaal Fablus, inspecteur
der cavalerie en commandant der lichte
brigade de volgende dagorder uitgegeven:
Officieren, onderofficieren, korporaals
en soldaten.
Met groote inspanning hebt ge allen me
degewerkt aan het wélslagen van deze
oefeningen.
Er zijn hooge eischen gesteld aan het uit
houdingsvermogen. Gij hebt u beijverd om
te toonen hoe goed uw geestkracht is, hoe
grootuw saamhoorigheidsgevoel en hoe
onverbreekbaar de band van eensgezind
heid die meerderen en minderen in onder
ling vertrouwen vereenigt.
Daarmede hebt ge getoond goede solda
ten, dus ook goede staatsburgers te willen
zijn.
Dagen als deze, verruimen uw blik, ver
meerderen uw zelfvertrouwen en doen u
begrijpen, dat het Vaderland in tijden van
nood, de geestkracht en de wilskracht van
de tot man geworden jongelingschap noo-
dig heeft.
Ik dank U
Leve de Koningin.
Mi nister Deckers heeft een gedeel
te der manoeuvres gevolgd en in een toe
spraak tot de soldaten verklaard, zich
overtuigd te hebben van drie dingen:
le. Goede geest in den troep en de opge
wektheid van allen, niet in de laatste plaats
van de dienstplichtigen, die voor herha
lingsoefeningen onder de wapenen zijn.
Nergens was tegenzin te bespeuren, doch
overal medeleven en blijmoedigheid;
2e. Constateerde ik verder hartelijke te
gemoetkomendheid van de bevolking. Goe
de verhouding tusschen volk en weermacht
is eerste voorwaarde voor instandhouding
van een deugdelijk leger;
3e. Getroffen heeft mii de uitstekende
houding van den troep. Ook de niet-mili-
tair, die het militair schouwspel heeft gade
geslagen, zal moeten erkennen, dat de troep
een vertrouwemvekkenden indruk maakte
dat alles af was.
Wij hebben een leger, waarop wij kun
nen rekenen. Dit wil niet zeggen, dat alles
volmaakt was en de deskundige bespre
king na afloop zal uiteraard nog voldoen
de stof voor opbouwende critiek geven.
DAHLIA-TENTOONSTELLING.
Bloemenfeest in het Koloniaal Instituut.
De Kon. Nederl. Mij. voor Tuinbouw en
Plantkunde bestaat zestig jaar en ter ge
legenheid van dit jubileum is, in samen
werking met de Nederlandsche Dahliaver-
eeniging die zelf haar derde lustrum
viert in de groote lichthal van het Kolo
niaal Instituut een keurige tentoonstelling
van dahlia's ingericht, welke gistermiddag
is geopend in aanwezigheid van een groot
aantal genoodigden, onder wie veel voor
aanstaande figuren.
De heer J. H. Kauffmann, voorzitter van
de afd. Amsterdam van de Kon. Maatschap
pij, sprak een begroetingswoord. Met vol
doening gewaagde hij van de samenwer
king tusschen de Kon. Maatschappij en de
Dahlia-vereeniging. Hij dankte den heer J.
R. Koning, die voor de aankleeding had ge
zorgd en behalve veel andere medewer
kers, in het bijzonder den heer Mensing,
de secretaris van de Koninklijke Maat
schappij, die zeer veel heeft gedaan.
Vervolgens sprak de heer J. F. D. Dix,
voorzitter van de Ned. Dahlia-Vereeniging,
die ook den Raad van Beheer van het Kol.
Instituut dankte en vertrouwde, dat de dah
lia's door de tentoonstelling in deze om
geving een grootere populariteit in Indië
zouden krijgen.
Voorts gewaagde hij van het werk ter
bevordering van de Dahlia-kweek door den
heer Hornsveld, thans eerelid der vereeni-
ging, en hij richtte het woord tot den heer
Nagels, die België hier vertegenwoordigt
met een inzending.
Jhr. G. F. van Tets, voorzitter van de
Kon. Mij. voor Tuinbouw en Plantkunde,
wenschte de Dahlia-Vereeniging geluk met
het derde lustrum en vertrouwde, dat de
samenwerking tusschen beide lichamen zal
leiden tot nog betere ontwikkeling van de
dahlia in ons land.
Jhr. dr. Rel, voorzitter van den Raad
Jhr. dr. mr. A. Roëll, voorzitter van den
Raad van Beheer van het Kol. Instituut,
heette daarna de tentoonstelling welkom in
het gebouw; hij stelde de aanwezigheid op
hoogen prijs.
Hij wenschte de jubilarissen geluk en ge
waagde van de ijzeren wilskracht en taa»e
volharding, waarmee is gewerkt ter ver
edeling van de dahlia. Voor dit werk
bracht spr. opréchte dank.
Het bestuur der Kon. Mij. recipieerde
daarna. Jhr. van Tets had veel geluk wen
schen van zustervereenigingen in ont
vangst te nemen.
BUITENLANDSCHE WERKKRACHTEN.
Bescherming van de arbeidsmarkt.
Begin Augustus werd gemeld, dat een
wetsontwerp tot regeling van het in dienst
nemen van buitenlandsclfe arbeidskrachten
in een vergevorderd stadium van voorbe
reiding verkeerde. Naar thans van regee-
ringszijde wordt meegedeeld, is het voor
stel van wet betreffende de bescherming
van de arbeidsmarkt bij den Raad van Sta
te aanhangig.
RADIONACHTVORSTBERICHTEN.
Van 18 September 1933 af zullen tot na
dere aankondiging nachtvorstverwachtin
gen worden geseind door het station van
het K. N. M. L te De Bilt (P.I.M.).
Deze berichten worden uitgezonden op
de golflengte 1740 m. te 15.45 en 21 uur
Amsterdamschen zomertijd (in het laatste
geval na het gewone avond weerbericht).
Van 9 October af geschiedt de uitzending
te 15.45 en 20 uur Amsterdamschen Ujd.
P. P. WIEGMAN, t
Te Overveen is in den ouderdom van 78
jaar overleden de heer P. P. Wiegman, oud-
directeur van Wiegmans Bank te Amster
dam, welke later is overgegaan naar de
Incassobank.
De ontslapene, de vader van den burge
meester van Wassenaar, was commandeur
in de Orde van den Heiligen Gregorius den
Groote.
HET FEEST VAN CHRISTUS'
KONINGSCHAP.
Insigne's van den R. K. Vrouwenbond.
Aan de actie, enkele jaren geleden, door
den Diocesanen R. K. Vrouwenbond in het
Bisdom Haarlem begonnen, om op het
„Feest van Christus' Koningschap" de door
ons in omloop te brengen insignes in de
kerkelyke kleuren, te propageeren onder
de katholieken, werd in de laatste jaren
in meer dan honderd plaatsen deelgenomen.
Hieronder tellen wij enkele van de groot
ste gemeenten als: Amsterdam, Den Haag,
Utrecht, Haarlem, Leeuwarden enz. Ver
leden jaar reeds kwam zelfs de eerste aan
vraag uit Indië binnen.
Waar de Katholieke Kerk in deze tijden
van droevige propaganda voor de anti
christelijke gedachte het feest van „Chris
tus' Koningschap" instelde mede als een
reactie hierop, lijkt het ons zoo schoon,
wanneer deze daad in het openbaar door
heel ons Roomsche Volk onderstreept wordt
door het dragen der door ons verstrekte
uniform-insignes op den laatsten Zondag
van October. Juist de uniform*insignes, de
eenheid der actie, welke gevoerd wordt
vanuit het eene middenpunt, waar het ini
tiatief werd genomen, zal het beste teeken
der eenheid, en der ware katholieke solida
riteit zijn.
Al is de opzet en het doel de eer van
God te zoeken door de erkenning van Chris-
tus-Souvereiniteit ook in het openbare le
ven, toch kon deze beweging evenals bloe
men- en speldjesdagen ten goede komen
aan liefdadige, sociale werken, of religieu-
se doeleinden. Daardoor kunnen bonden,
vereenigingen en clubs een nieuwe bron
van inkomsten aanboren voor hun liefda
dige en sociale werken.
Immers, wanneer men de uniform-in
signes niet voor inkoopprijs doch b.v., zoo
als met andere speldjes voor liefdadig doel
de gewoonte is, voor 10.ct. per stuk ver
koopt, kunnen door vereenigingen of H.H.
Eerw. Geestelijken, die deze actie in een
gemeente of parochie ondernemen voor
een bepaald goed werk een flinke bate wor
den verkregen.
Hoofdzaak blijft echter de getuigenis
voor het Koningschap van Christus. Daar
om dient bij deelname vooral ervoor ge
ijverd, dat de koopers werkelijk heel den
dag het insigne zullen dragen.
Wij zijn verzekerd, dat ons Katholiek
Volk, op openbare meetings zoo spontaan
het lied der „Roomsche Blijdschap" uitju
belend, op den laatsten Zondag van Octo
ber door het opsteken van het insigne hun
geloof vrijuit willen en durven belijden.
Het wacht af, of vereenigingen of pries
ters hun de kruisjes doen aanbieden.
We hopen, dat deze schoone actie ook
dit jaar weer moge groeien, zoodat op Zon
dag 29 October e.k. in een groot gedeelte
van ons land openbaar hulde gebracht zal
worden aan het Koningschap van Chris
tus. Binnen enkele jaren moeten we heel
Katholiek Holland voor die heerlijke mani
festatie gewonnen hebben.
Dringend verzoeken we tijdig te bestel
len, opdat In de laatste weken niemand te
leurgesteld behoeft te worden.
Inlichtingen te bekomen, enkel en al
leen bjj mejuffrouw
TOOS POST,
Presidente Dioc. R. K. Vrouwenbond
in het Bisdom Haarlem.
Mary Berger Statenlaan 85, Den Haag.
Zij die zich per 1 October a.s.
wenschen te abonneeren op
„DE LEIDSCHE COURANT", ont
vangen de voor dien datum ver
schijnende nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Donderdag 21 September begint het pro-
ces-v. d. Lubbc. Het contra-proces te Lon
den is gisteren reeds begonnen. (2de blad).
Gandhi belooft zich voorloopig rustig te
houden. (2de blad).
Groote propaganda-dag voor Nationaal
Herstel in Amerika. (2de blad).
BINNENLAND.
Verschenen is het verslag der commissie
ingesteld door de R.-K. Staatspartij, ter bc-
studcering van het Pachtvraagstuk. (1ste
blad).
Evert van Dijk trekt zich terug uit de
commissie van advies inzake K.L.M.-con-
flict. (le blad).
Dc militaire manoeuvres op de Veluwe.
Toespraak van den Minister van Defensie.
(lstc blad).
Zal het drama te Muiden nog een .na
sleep hebben? Geruchten over pogingen
van den fotograaf, om zijn familie te ver
giftigen. (Gem. Ber., 3de blad).
Nabij Giekcrk (Friesland) is een auto
tegen ccn boom gebotst en in brand gevlo
gen. Bestuurder en zijn moeder bekneld
en omgekomen. (Gem. Ber., 3de blad en
Laatste Ber.).
Dc dader van den aanslag te Veldhoven
aangehouden. (Gcm. Ber., 3de blad).
Een geval van gasverstikking te Venlo.
(Gem. Ber., 3de blad).
Mislukte moordaanslag te Schcemda.
(Gem. Ber., 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Delft wint den Van Spall-bckcr bij
de politieserie wedstrijden. (3de blad).
De wielerwedstrijden op de Stadion-
baan. (3de blad).
Onbesliste strijd om het waterpolo-kam
pioenschap van Nederland. (3de blad).
BENOEMINGEN IN HET BISDOM
BREDA.
Z. H. Exc. de Bisschop van Breda heeft
benoemd tot pastoor te WWagenberg den
zeereerw. heer C. v. Oerst, tot pastoor te
Schoondijk, den zeereerw. heer C. Gillis,
tot kapelaan te Breda (O. L. Vr. Tenhemel
opneming) den weleerw. heer Andr. van
Alst, tot conrector van de .Broeders te
Oudenbosch den weleerw. heer .R. Die-
rick, tot kapelaan te Baarle Nassau den
weleerw. heer Alfr. Verhaegen, priester
van het Seminarie.
(„St. Maria").
„APOSTOLAAT TER ZEE".
Naar „St Bavo" meldt heeft Z.H. Exc.
de Bisschop van Haarlam benoemd tot di
recteur van het Genootschap „Het Apos
tolaat ter Zee" van de Kon. Marine te Den
Helder den zeereerw. heer H. Alink.
PATERS VAN IIET GODDELIJK WOORD
De hoogeerw. Pater J. Grendel, superior-
generaal der missiecongregatie van het God
delijk Woord, moederhuis te Steyl. is be
noemd tot kanselier van de R. K. Univer
siteit te Peking, terwijl de zeereerw. pater
Jos Murphy benoemd is tot rector aan de
zelfde universiteit.
