DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Algem. Duitsche Katholiekendag 1933
BERICHT.
24ste Jaargang
DONDERDAG 14 SEPTEMBER 1933
No. 7610
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week230 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 235 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bjj
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL INT. ADMINISTRATIE 93S, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, wanrfn be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur eq
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DE OMZETBELASTING GOEDGEKEURD.
Het wachten is nu op de troonrede.
Avondvergadering van Dinsdag 12 Sept.
In een extra-vergadering heeft de Twee
de Kamer het wetsontwerp tot aanvulling
der Hooger-onder wijs wet aangenomen. Het
ontwerp ontmoette van socialistische zijde
bezwaar, waarvan de heer van der
W a e r d e n zich tot tolk maakte. Deze
wees er op, dat dit wetsontwerp niet in
houdt een „welkom vreemdeling", maar
eigenlijk een „verdamping" was van het
asylrecht. Door verandering van de eischen
van toelating aan de universiteit zou reeds
heel wat te bereiken zijn in de richting,
door dit wetsontwerp ingeslagen. Spreker
wees er op, dat hier refugiés geweerd zul
len worden, die hier rust. dachten te vin
den. „Velen zullen terug gaan naar de con
centratiekampen, zullen in het buitenland
gemeden worden als de pest". Van de zyde
van den Vrijheidsbond sloot de heer Boon
zich by deze critiek aan. Deze merkte op,
dat dit ontwerp te beschouwen is als een
wetsontwerp van den heer Westerman, die
over deze materie den minister in Juni vra
gen had gesteld. Spreker wees op een ont
vangen adres van hoogleeraren, van aller
lei richting, waarin deze zich tegen het
ontwerp richtten. De heer Boon zag in
dezen maatregel dan ook een te grooten
stap terug.
De minister van Onderwijs, de heer Mar-
chant, merkte op, dat uit den toon van
den heer van der Waerden bleek, dat de
kern van het verzet tegen het ontwerp fou
tief was. Volgens den minister betrof het
hier slechts een preventie ven maatregel
De vragen van den heer Westerman had
den op dit ontwerp geen invloed uitge
oefend, daar reeds voordien de mogelijk
heid van een dergelijk wetsontwerp was
overwogen. Het doel van het ontwerp was
slechts aan de Nederlandsche studenten de
voorkeur te geven. „Wat is er anders voor
waarborg, dat onze eigen jongens niet ach
ter het net visschen?" Wat ook de hoog
leeraren willen, moet de Nederlandsche de
bevoegdheid hebben om te bereiken, dat
Nederlandsche studenten niet bij vreemde
lingen zullen worden achtergesteld. Noch
aan de wetenschap wordt hierdoor tekort
gedaan, noch geknaagd aan het asylrecht.
Van katholieke zijde voerde bij deze ge
legenheid nog het woord den heer dr. M o 1-
1 e r, die met het wetsontwerp na de daar
in aangebrachte wijzigingen mee kon gaan,
maar de minister adviseerde de retorsie
bevoegdheid uit zijn hoofd te zetten. Te
recht noemde deze katholieke afgevaar
digde het onjuist, dat nu reeds vóórdat
de wet in werking isinschrijvingen wor
den geweigerd. Ook de heer Visscher
<A.R.) zegde den minister zijn steun toe.
Nadat de heer Knottenbelt (V.B.) ver
klaard had zjjn stem niet aan het ontwerp
te zullen onthouden, omdat de maatregel
alleen zal worden toegepast in uiterste
noodzaak en dient om aan Nederlanders de
voorkeur te geven, werd het ontwerp aan
genomen met 41 tegen 16 stemmen. De so
ciaal-democraten, de communisten, de heer
Boon en Sneevliet (Rev. Soc.) stemden te
gen het ontwerp.
Nadat de Kamer tevens aanvaard had het
wetsontwerp Wettelijke voorziening naar
aanleiding van het Koninklijk Besluit van
8 Juni tot instelling van een departement
van sociale zaken, werd de zitting verdaagd
tot Woensdag -13 September één uur.
Aan de orde was toen het wetsontwerp
Heffing van een Omzetbelasting. Er restte
nog de behandeling van de Tabellen A en
B, die de artikelen bevatten welke zouden
behooren tot de weeldeartikelen resp. tot
de vrijstellingen. Er waren een heele reeks
amendementen ingediend, waarvan echter
van den heer IJzerman (S.D.A.P.) om
slechts enkele genade vonden bij den mi
nister. Overgenomen werd een amendement
te voorkomen, dat van voortbrengselen van
de beeldhouwkunst een hoogere belasting
zal worden geheven dan van schilderijen
en van voortbrengselen der grafische kunst
en een amendement van den heer IJ s s e 1-
m u i d e n (R.K.) om straatverlichting vrij
te stellen van omzetbelasting. Dit was
eveneens het geval met de bloembollen,
het linoleum, de geneesmiddelen en de
boeken. Vooral dit laatste amendement was
niet zonder beteekenis. Aanvankelijk wa3
de minister niet genegen boeken vrij te
stellen wegens de groote bezwaren verbon
den aan het moeten onderscheiden tusschen
studieboeken en andere boeken. Voor den
grooten aandrang van verscheidene kan
ten der Kamer op hem uitgeoefend, is de
minister tenslotte echter toch bezweken.
Alle andere amendementen vonden geen
genade in de oogen van minister Oud. Hij
erkende wel de deugdelijkheid der argu
menten in de meeste gevallen, maar maak
te de juiste opmerking, dat op de eerste
plaats de belangen der schatkist in het oog
gehouden moesten worden.
Het ontwerp werd tenslotte aangenomen
met 68 tegen 6 stemmen. De tegenstemmers
waren de communisten, de heer Sneevliet,
de heer Vervoorn en de heer Arts. De mo
tiveering van dezen laatste die aan de
behandeling van het ontwerp in geen en
kel opzicht had deelgenomen was, dat
deze belasting drukte op de minst draag-
krachtigen.
Met een groote snelheid werden daarna
de nog resteerende punten der agenda af
gewerkt. Alleen het wetsontwerp tot in
stelling van een electriciteitsraar lokte nog
eenige discussie uit. De heeren Kor ten-
horst (R.K.) en van der Waerden
(S.D.A.P.) maakten bezwaar tegen de sa
menstelling van genoemden raad. Minister
K a 1 f f zegde onder bedekte termen toe,
dat hij aan de gegronde bezwaren dezer
afgevaardigden zou tegemoet komen.
De Kamer werd daarna verdaagd en het
wachten is nu op de troonrede en de mil-
lioenennota.
Een nieuwe Katholieken geest breekt zich baan.
Terwijl de begeestering in Ween en voor
den katholiekendag en al wat daar om
heen gebeurde, nog steeds crescendo was,
is het einde van deze schitterende dagen
gekomen, zooals het begin was: met een
grootsche plechtigheid in den Stephans-
dom, die als een apotheose mocht gelden
van al het schoons, dat deze dagen hebben
te zien gegeven en vooral ook 'n oiderly-
ning was van de beteekenisvolle geestelij
ke resultaten van deze zes dagen, geeste
lijke resultaten niet voor Weenen, Oosten
rijk of alle Duitsche volkeren alleen, doch
voor alle katholieken van alle landen.
Het is voorzeker een beschikking der
Voorzienigheid te noemen, dat deze Katho
lieken dagen gehouden zjjn op een tijdstip
in de wereldgeschiedenis, dat ieder be
wust denkende mensch en vooral de actief
levende Christen zoekt naar een weg, naar
den weg, om uit den geestelijken en ma-
terieelen chaos van het oogenblik te gera
ken en te komen tot de vorming van een
nieuwe samenleving, waarin de wetten
van het christendom alpha en omega zullen
zijn van alle doen en laten. Men verwerpt
oude partijen en systemen en wil tot een
nieuwe staatsordening komen. Moet men
zich dan bekennen voor nieuwe stelsels,
die nu alreeds eenige practijk hebben, doch
waarvan men b.v. niet weet, of zij voor
Nederland wel de juiste zijn? En als men
ook al niet afkeerig is voor het grondbe
ginsel van deze nieuwe stelsels, zijn dan
de toegepaste methoden wel voor ons land
de geëigende te noemen?
Oostenrijk met zijn schat van religieus
leven, met zyn kostbare voorraad katho
lieke cultuur op alle gebied, met zijn rijk
ontwikkeld katholieke organisatieleven
heeft zich ook voor de keuze geplaatst ge
zien: de zelfstandigheid te verliezen en
zich te laten gelijkschakelen, naar het be
grip der Totalitat, in het nationaal-socialis-
me ofwel zelfstandig de nieuwe staatsorde
ning te brengen. Tot dat laatste is besloten.
Men heeft het Duitsche systeem niet wil
len en kunnen volgen, omdat men in Oos
tenrijk alreeds een Totalitat had, de Tota
liteit vein het katholicisme. En nu brengt
men in Oostenrijk slechts de Encycliek
des Pausen „Quadragesimo Anno" in prac
tijk en neemt daartoe de maatregelen, die
een dictatuur eigen zijn. En Oostenrijk
schakelt eveneens gelijk: alles echter in ka
tholieken geest
Wanneer wij nu de stroomingen betrach
ten, die er ook in Nederland heerschen,
wanneer wij nagaan, dat in veler harten
gevoelens leven, die geheel uitgaan naar
de nieuwe systemen, doch dat vooral de
katholiek met recht talmt zich een der
vele nieuwe partijen, die dit nieuwe huldi
gen in de armen te werpen, dan meenen
wij, dat voor ons land het voorbeeld, de
ontwikkeling der dingen in Oostenrijk van
zeer groote beteekenis is. Het is ander
maal weer Austria docet! Hier toch zien
we het proces voltrekken, dat de katho
lieke partij (de christelijk-sociale) man
moedig de consequenties van den nieuwen
tyd aanvaardt, de epoche der Fr arische re
volutie als volkomen beëindigd beschouwt,
de parlementaire democratie voorgoed uit
schakelt en langs den weg van sterk ge
zag echte democratie, echte volkszorg be
tracht geheel volgens de richtlijnen des
Pausen.
Geheel deze Duitsche Katholiekendag is
hierop ingesteld geweest. Het uitsluitsel
dat Oostenryk geeft, is de hoogste waarde
dezer zoo grootsch opgezette dagen van
katholiek leven en katholieke manifesta
ties. In alle redevoeringen is deze idee
grondtoon geweest, of men toehoorde by
de studenten, de arbeiders, de litterairen
of boerenbonders. En ook bondskanselier
Dollfuss heeft niet geschroomd open en
bloot te spreken over deze zaken, die thans
de zaken der Oostenrijksche regeering zijn.
De redevoeringen van Dollfuss vooral, wij
hebben het alreeds in een vorigen brief
opgemerkt en zagen het nu nogmaals na
zyn magistrale rede van Maandagavond tij
dens de geweldige betooging van het Va-
derlandsche Front gehoord te hebben, zul
len richtsnoeren zyn voor vele landen.
Het is met het verloop der plechtigheden
van deze katholiekendagen steeds crescen
do gegaan. Dachten we na de ontroerende
Sacramentsprocessie van Zaterdagavond
nooit meer zoo iets te zullen beleven, we
stonden nog geen tien uur later voor een
gebeuren, dat dit weer verre overtrof. De
H. Mis van den kardinaal-legaat in het
Schönbrunner Schlospark hoog boven de
zee van menschen, die volgens politioneele
telling over de vierhonderdduizend heeft
bedragen, was een manifestatie van geloof
zoo innig en ontroerend als men ze in dit
ook in godsdienstig opzicht dikwerf wel
wat erg gemoedelijk land, niet verwacht
had. En des middags, toen 8000 leden van
jeugdvereenigingen voor een menigte van
60.000 toeschouwers een godsdienstig spel
opvoerden en het gansche Stadion in den
ban eener ademlooze ontroering sloegen,
kwam men weer te staan voor de erkente
nis: nooit, nooit zullen we dat zoo nog
eens zien. Onvergetelyk blijft het, toen
kardinaal Innitzer omgeven door een pries
terschaar van over de twee honderd, staan
de op de treden van het altaar, dat op het
sportveld was opgeslagen, voor Christus in
Zijn H. Sacrament de jeugd van Oostenryk
en van alle Duitsche landen hoe en trou
liet zweren....
Dollfuss' groote propagandarede.
Hoewel officieel gescheiden van den Ka
tholiekendag, doch geheel in de gebeurte
nissen van dezen Katholiekendag verwik
keld, heeft Maandagavond een geweldige
demonstratie plaats gevonden van het door
bondskanselier Dollfuss opgerichte Vader-
landsche Front, dit tot inzet van de feesten
ter herinnering aan de bevryding van de
Turken.
De demonstratie begon met een samen
komst van alle formaties en organisaties,
die zich voor het Vaderlandsche Front heb
ben aangemeld op den uitgestrekten
Trabrennplatz om 5 uur in den middag.
Toen hier een menschenmenigte van tien
duizenden in prachtige orde stond opge
steld, verscheen onder geestdriftige toe
juichingen, vergezeld van leden der regee
ring, van prominente persoonlykheden uit
den stryd voor de zelfstandigheid van Oos
tenryk, bondskanselier Dollfuss in de uni
form van Oberleutnant der Kaiser jager.
Daarop heeft hy voor deze menigte van
getrouwen zyn aangekondigde groote re
devoering gehouden. Kort en goed kwam
de rede hierop neer, dat de huidige regee
ring van Oostenryk er niet meer aan denkt,
nog rekening te houden met het parlement,
dat zy in de eerst komende maanden wet
ten zal uitvaardigen volgens dewelke de
huidige klassevakvereenigingen allen zul
len worden ontbonden en beroepsstanden
zullen worden gevormd en dat de regee
ring dit zal doorzetten met sterk gezag,
wetende een taak te vervullen, die haar
door Gods Voorzienigheid juist in dezen
tijd is opgelegd. Na het arbeidsprogram in
concreto te hebben besproken, verklaar
de Dollfuss dat het Vaderlandsche Front
en de weerbaarheidsorganisaties thans zoo
stevig zyn georganiseerd, dat de regeering
tegen iedere situatie is opgewassen en geen
verzet meer vreest, noch van links, noch
van rechts. Terreur of gewelddadige gelijk
schakeling is zy niet van plan, doch zij zal
zich door niets of niemand laten weerhou
den om een nieuwen christelijk socialen
staat te scheppen. En wie daar tegen ageert,
zal „restlos beseitigt" worden. Ten aanzien
van Duitschland verklaarde hij: Wij zijn
Duitschers ene daarom vertrouwen wij, dat
de situatie tusschen onze beide landen zich
spoedig gunstig moge opklaren. Doch dan
moet men ginds afzien van methoden, die
men thans volgt. Ware het een ander land
dat ons zoo behandelde, dan zouden wij
niet geschroomd hebben, met de scherpste
maatregelen daartegen op te treden. Dat
wy dat niet tegen Duitschland doen komt
alleen daardoor, wijl wy onzerzyds niet
verder willen medewerken aan de onna-
tuurlyke scheiding die tusschen twee broe
dervolken is gebracht. Men bezie dit niet
als een teeken van zwakte, doch van on
zen vasten wil om der wereld spoedig weer
te kunnen toonen, dat de Duitsche volken
één zyn.
De rede van Dollfuss werd onophoudelyk
door luide toejuichingen onderbroken en
werd aan het einde oorzaak van minuten
lange ovaties.
In de meest volmaakte orde marcheerde
daarna de massa af en nu begon een fak
keloptocht dwars door Weenen, vanaf den
Trabrennplatz over den Prater en Prater-
stern, Franz Jozef quai en den Ring naar
den Haupttor van den Hofburg, alwaar
voor de autoriteiten werd gedefileerd. Aan
het hoofd van den stoet reed Dollfuss op
een schimmel vergezeld van de mi
nisters Schuccnig en Fey en van den op
perbevelhebber der Heimwehren prins Ru-
diger von Starhemberg, allen gekleed in de
gryze velduniform van het voormalige le
ger. By den Hofburg gekomen plaatste
Dollfuss zich voor tribune der eeregasten,
onder welke het diplomatieke korps verge
zeld door militaire attaché's. Het monu
mentale standbeeld van keizerin Maria
Theresia tegenover den Hofbrug en tus
schen de twee groote Musea in gelegen
werd in hellen gloed gezet door Bengaalsch
vuur, terwyi reusachtige zoeklichten over
Weenen heenlichtten en den Stephansdom
in blinkend licht zetten. Het voorby mar-
cheeren van het Vaderlandsche front in
strammen militairen pas en onder het spe
len van Tyrolerkapellen, die nabij de eere
tribune stonden opgesteld, duurde in ryen
van tien ruim drie en een half uur. Het
waren duizenden Heimwehren, Heimat-
schutzen (opgericht door de christelijk so
ciale party na de revolutie van '27), de
Stormscharen, de Vrijheidskampers, de Ty-
roler Schutzenvereine, bijna 5000 post- en
telegraafbeambten van Weenen in hun
mooie zwarte uniformen, gevolgd door de
conducteurs van de Weensche tram, be
ambten van de Bondsspoorwegen, arbeiders
uit de staatsbedryven, de leden van de vak-
vereen igin gen, boerenverweerkorpsen, pad
vinders, turners, Frontkampers, de bond
van oud-soldaten, de gezellen, tesamen een
leger dat fit en stram optrok en een zeer
gunstig idee gaf van de macht, waarop de
christelyk sociale dictatoriale regeering
van Oostenryk kan bouwen. Geheel Wee
nen als het ware omzoomde de meer dan 8
K.M. langen weg en juichte de voorbijmar-
cheerenden onophoudelijk toe. Aan Doll
fuss werd tenslotte een geweldige ovatie
gebracht. Met een donderend „Gott erhalte,
Gott beschütze" werd de plechtigheid be
sloten.
BINNENLAND
MINDER MILLIONNAIRS.
Daling der vermogens in ons land.
Volgens de laatstverschenen statistiek
der inkomens en vermogens in Nederland
over 1931'32 bedroeg het totale bedrag
van het rijksvermogen 14.300.209.000 (vo
rig jaar 15.623.203.000) met 194.227 aan-
geslagenen (v. j. 197.501) en een opbrengst
in hoofdsom van 13.497.000 (v. j.
14.831.000). Bijna 44J4 pet. (vorig jaar
43.13) der aangeslagenen hadden een ver
mogen van 16.000 tot ƒ30.000, ruim 23 S
pet. (iets minder dan v. j.) van ƒ30.000
tot 50.000, enz.
Het percentage daalt met het stijgen van
het vermogen, zoodat slechts 0.54 pet. van
de aangeslagenen een vermogen hadden
van 1.000.000 en hooger.
Het getal millionnairs bedroeg 1057 (v.
j. nog 1306) met een totaal vermogen van
ƒ2,322.507.000 (ƒ2.931.224.000).
De bijna 44 y, pet. der aangeslagenen
voor vermogens beneden ƒ30.000 bezaten
bijna 13 pet. (11.61) van het totaal-vermo
gen en betaalden bijna 8 pet. (7.23) van de
totaal-opbrengst der belasting, terwijl 3.42
j pet. (3.79) der aangeslagenen voor vermo
gens van 300.000 en hooger met 35.28 pet.
(38.45) van het totaal-vermogen 37.25 pet.
(40.35) van het totaal-bedrag der belasting
voor hun rekening namen.
Evenals ten aanzien van de Inkomens,
had van de provinciën Drente het laagste
vermogen met 1.58 pet. van het totaal en
Zuid-Holland het hoogste met 31.55 pet.
van het totaal. Voor Noord-Holland was j
dit 22.44 pet., voor Zeeland 2.57 pet., voor
Utrecht 7.72 pet.
Van de drie grootste steden had Rotter-
dam het hoogste percentage (39.35) ver- i
mogens van 16.000 tot ƒ30.000 (Amster- I
dam 35.92 en 's Gravenhage 30.68); 's Gra- 1
venhage had het hoogste percentage (3.58)
vermogens van ƒ500.000 en hooger (Rot
terdam 3.32 en Amsterdam 3.13).
In het grootste aantal gemeenten (296,
v. j. 295) was het gemiddeld vermogen van
40.000 tot 50.000. In slechte vier gemeen
ten (6) BloemendaaL Maarn, Rozendaal
en Wassenaar was het gemiddeld ver- I
ZIJ die zich per 1 October a.s.
wenschen te abonneeren op
„DE LEIDSCHE COURANT", ont
vangen de voor dien datum ver
schijnende nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Groote wintercampagnc In Duitschland
ingezet tegen honger en koude. (2de blad).
Het Duitsche reclame-wezen onder rijks
controle. (2de blad).
In China zonden „communisten" een
groote moordpartij hebben aangericht.
(Buitenl. Berichten 2de blad).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft het wetsontwerp
tot heffing van een omzetbelasting aango-
met 68 tegen 6 stemmen, (lstc blad).
Vrachtauto nabij Schoorl door tram ge
grepen. Jongen ernstig gewond. (Gem.
Ber., 3de blad).
Vrachtauto onder Linnc tegen trein ge
botst. Twee inzittenden gewond. (Laat
ste Ber.).
Gevaren voor reismarken-wisselaars in
Duitschland. (Gem. Ber., 3de blad).
LEIDEN.
Oproep .van het Leidsch Crisiscomité!
(lste blad).
WASSENAAR.
Gemeente-secretaris J. Eggink.
In de gisteren gehouden Raadsvergade
ring is aan den heer J. Eggink, secretaris
dezer gemeente, op zyn verzoek eervol ont
slag verleend.
Het heengaan van den heer Eggink wordt
in de gemeente algemeen betreurd. De ge
meente-secretaris heeft zich tydens zijn
40-jarige arbeid in dienst der gemeente,
zeer bemind gemaakt.
mogen ƒ200.000 en hooger. Het hoogste ge
middeld vermogen had Rozendaal met
ƒ375.000 (ƒ393.000), het laagste Montfort
(L.) met 19.000 (v. j. Vlodrop met
19.000).
Te Amsterdam bedroeg het gemiddeld
vermogen 104.000 113.000), Rotterdam
112.000 (f 115.000), 's-Gravenhage
116.000 131.000), Utrecht 80.000
(f 88.000), Groningen 71.000 (ƒ76.000),
Haarlem ƒ75.00 (ƒ83.000). Rijksgemiddel
de ƒ74.000 (/79.000T
