DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
f
24ste Jaargang
MAANDAG 11 SEPTEMBER 193;
No. 7607
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ie voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t
G e w o nAdvertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarfn be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur «q
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DE HULDIGING VAN H. M. DE KONINGIN
Een pijnlijke tafelrede van
Dominee van Hoogenhuyze
ZOETERWOUDE.
Het was laat in den avond, dat Zaterdag
het „Koninginnefeest" in het Stadion was
beëindigd. Duizenden en duizenden men
schatt hun aantal op meer dan 90.000
zijn langs de onder bloemen bedolven Ko
ninklijke loge getrokken, onze jubileerende
Koningin toewuivend en toeejuichend. Was
het aan een kant zeer te betreuren, dat
vele Katholieke vereenigingen aan deze
huldiging niet hebben deelgenomen, omdat
men vreesde daardoor deel te nemen aan
een eenigszins fascistisch-getinte demon
stratie van den practischen kant bekeken,
zou het bijna onmogelijk zijn geweest nóg
meer vereenigingen toe te laten. Het zou
middernacht geworden zijn!
De vrees, dat deze huldiging opgezet
door een klein groepje zou ontaarden in
een soort reclame voor dat groepje, in ge
lukkig niet bewaarheid. Het is een groot-
sche hulde geworden aan onze Oranje
vorstin een huldiging waarbij onze Ka
tholieke „jongeren" een vooraanstaande
plaats plaats hebben ingenomen door een
massale en fleurige opkomst
Vooral de „Graal", die met wapperende
banieren en kleurige costuums het geheele
Stadion van ingang tot uitgang veroverde,
heeft de harten der dertigduizend toeschou
wers ingepalmd.
Ook de omroeper van de A. V. R. O. ge
raakte voor de Graal in geestdrift en ver
klaarde, toen de Graal in de arena kwam:
„een onvergetelijk schouwspel", „een
kleurenspel zóo mooi als men ter wereld
bijna nooit ziet."
Als Katholiek voelde men een rechtma
tige trots, toen de Graal langs de Konin
gin trok in een stevig marschtempo. De in
tocht van de Graal was het hoogtepunt
van het défilé.
Ook de Bisschop Mgr. Aengenent, die
met den Deken van Amsterdam, Mgr. dr.
Van Noort, bij de Koninklijke loge had
plaats genomen, heeft ongetwijfeld met
groote voldoening dat officieel optreden
van de Graal gadegeslagen.
Nadat de laatste deelnemers, Patronaats
jongens en padvinderstroepen gepasseerd
waren, trad een plechtige stilte in en zong
weer het koor onder leiding van Van der
Bijl:
O, Heere die daer des hemels tente
spreydt
End' wat op aerd is, hebt alleen bereyt.
Vervolgens „Helpt nu u self", „Oranje-
liedje" en „Geluckig vaderland":
„Geluckig is het land,
Dat God de Heer beschermt!"
Schoon en gaaf klonk de zang in de on
bewogen avondlucht, diepe wijding ging
er van uit. Vol overgaaf stemde daarna
een ieder in met het „Wilhelmus", en
nog weer wendden allen zich naar de
Koninklijke tribune om de Koningin op
nieuw toe te juichen en een driewerf hoe
ra toe te roepen.
Het is ware Oranje-hulde geworden, een
hulde aan de Koningin ter gelegenheid
van haar 35-jarig regeeringsjublieum, die
voor allen, die in het Stadion waren, on
vergetelijk en in haar glorieuse beteekenis
ook zeker onvergankelijk is.
Op het middenvak in het Stadion ston
den de honderden vaandels en banieren en
vlaggen als een dicht woud van doeken
met goud en zilver er in gevlochten, opge
steld voor de apothéose. De kleuren van
den zegekar in het midden, de schijnsels
der lampen weerkaatsten in de versie
ringen en langzaam rijden de open hof-
rijtuigen weer de Marathonpoort binnen
tot vóór de Koninklijke loge. Telkens op
nieuw klinkt het Wilhelmus op, en wordt
ondanks het verzoek om stil te-zijn
teneinde de paarden niet te doen schrik
ken nu en dan gejuicht, men kan
*t eenvoudig niet laten. De vele vaandels
brengen een eerbiedigen afscheidsgroet en
om 8 uur 55 bestijgt de Koninklijke fa
milie weer haar calèche. Dezelfde eere-
wachten van 's morgens staan ook nu op
gesteld. Het publiek wuift even enthou
siast als den geheelen lieven dag met
hoeden en zakdoeken, stapvoets rijdt de
stoet de poort uit, het ongekende en
nooit of te nimmer te overtreffen Oranje
feest in het Stadion is dan ten einde.
De tocht van de Koningin door Am
sterdam op weg naar het Paleis op den
Dam is een ware triomftocht geworden.
Dankbetuiging van H. M.
de Koningin
Bij Haar vertrek uit het Stadie. a af
loop van het Huldigingsdéfilé heeft Hare
Majesteit de Koningin aan ds. A. G. H.
van Hoogenhuyze verzocht Haar zeer bij-
zonderen dank over te brengen aan het
Het is Mij een behoefte nogmaals
uiting te geven aan Mijn diepgevoel-
den dank jegens allen, die Zaterdag
uit alle deelen des lands in het Sta
dion te .Amsterdam zijn. samenge
stroomd, om Mij blijk te geven van
hunne liefde en aanhankelijkheid
en die dezen dag tot een overgete-
lijken feestdag voor Mij hebben ge
maakt.
WILHELMINA.
Nederlandsche Volk voor deze indruk
wekkende onvergetelijke hulde.
Te ongeveer kwart voor elf zijn de ko
ningin en de prinses zonder ceremonieel
per auto van het Koninklijk Paleis naar de
„Ruige Hoek" vertrokken. De menschen-
menigte die haar op den Dam zulk een
overweldigende ovatie gebracht had, was
blijven wachten om koningin en prinses
voor de laatste maal hartelijk toe te jui
chen. De koningin-moeder was reeds per
auto van het Stadion vertrokken; de prins
bleef in de hoofdstad om deel te nemen
aan het diner, dat het Huldigingscomité in
het hotel l'Europe gaf.
Galadiner in Hotel de l'Europe.
Een pijnlijke tafelspeech.
Het uitvoerend comité van het Nationaal I
Huldigingsdefilé had een aantal gasten ge- j
noodigd aan een diner in Hotel de l'Euro-
pe. Onder deze gasten behoorden Prins
Hendrik, Jhr. dr. A. Roëll, commissaris van j
de Koningin in Noord-Holland en dr. W.
de Vlugt, burgemeester van Amsterdam.
Bij het begin van den maaltijd het was j
reeds een vergevorderd uur van den avond i
stelde ds. A. G. H. van Hoogenhuijze, die
tafelpresident was, een dronk in op de Ko-
ningin, waarna staande het Wilhelmus
werd gezongen. Tegen het einde van den
maaltijd sprak ds. van Hoogenhuijze zijn j
dankbaarheid uit voor het slagen van de- j
zen dag. Jonge menschen hebben dat ge- j
daan. Het is een symptoom van het toene- j
mend enthousiasme, van de stijgende va
derlandsliefde en* oranjeliefde van het
steeds grooter wordend nationaal gevoel
dat zich van Neerland's jeugd gaat meester
maken.
Deze dag heeft het bewezen, zoo ver
volgt spr. zijn tafelrede, dat diep in de ziel
van het Nederlandsche volk liefde woont
voor ons Oranjehuis, voor onze geliefde ko
ningin in het bijzonder.
Uit de verste hoeken van ons land is men
opgetrokken naar Amsterdam, alleen om
door het voorbijtrekken H. M. te toonen,
door den blik hunner oogen en het gewuif
hunner handen, hoe lief zij onze koningin
hebben.
Het heeft Nederland goed gedaan, zegt
spr. met verheffing van stem, Oranje in
zijn midden te hebben en het zal onze ko
ningin hebben goed gedaan, temidden van
haar juichend volk te verkeer en.
En dat dit hier in Amsterdam heeft
kunnen plaats hebben, verheugt ons uiter
mate. Amsterdam toch had wat goed te
maken, had den smaad uit te wisschen een
paar jaar geleden Hare Majesteit aange
daan. Dat moet uit zijn heeft Amsterdam
van 1933 gezegd. Wij moeten het toonen
dat Amsterdam niet rood is, al werkt hier
ook openlijk en ondergronds allerlei revolu-
tionnaire propaganda.
Een nationaal reveil, een nationale ont
waking en opleving moet van deze huldi
ging het gevolg zijn. Een nieuw Amster
dam moet geboren worden. Geen roode
wethouders meer in ons stadsbestuur. Een
nieuw Nederland moet geboren worden.
Geen revolutionnairen meer in de Kamer.
Revolutionnaire partijen behooren niet in
Nederland, allerminst in de volksvertegen
woordiging. Schreit het niet ten hemel,
roept spreker uit, dat als 19 September de
Staten Generaal worden geopend men dien
dag aankondigt als de „Roode Dinsdag" en
Rood-Nederland naar den Haag durft roe
pen om te demonstreeren en het de konin
gin en de ordelievende partijen onaange
naam te maken. Dat mag Oranje-Nederland
niet dulden. En gelijk vandaag op 9 Sep-
j tember Oranje-Nederland naar Amsterdam
is gekomen, zoo moet het op 19 September
naar Den Haag, zoodat ook dan Hare Ma
jesteit door een juichend volk rijdt.
Vanaf deze plaats wil ik, zegt spr., een
oproep"*door ons land laten weerklinken
om op 19 September Hare Majesteit in Den
Haag toe te juichen.
Deze dag heeft het getuigenis gegeven,
dat een nieuwe geest in ons land gaat ont
waken. Jongeren en ouderen beide. In ons
land zijn onder Gods bestel koningshuis en
vaderland nauw verbonden, hecht en ste-
ter den eisch gesteld, dat een commissie van
advies zal worden benoemd om geregeld
overleg te plegen. Het verheugde spr., dat
ds. van Hoogenhuyze aanstonds bereid was
als voorzitter op tè treden. Spr. wijdt daar
op een dronk op de commissie van advies.
Generaal Snijders brengt vervolgens hul
de aan het uitvoerend comité voor de zoo
goed geslaagde betooging en in het bijzon
der aan den heer Tholen. Tenslotte dankte
de heer Lotgering de beide eere-voorzitters,
Jhr. dr. A. Roëll en dr. W. de Vlugt voor
hun hartelijke medewerking.
BINNENLAND
MISSIONARIS SIMON SCHUUR.
Voor zijn vertrek naar de Missie van
Ned. N.-Guinea heeft de weleerw. Pater
Simon Schuur, Missionaris van het H. Hart,
gisteren in de parochiekerk van St. Jan
Onthoofding afscheidspredicaties gehouden.
De missionaris vertolkte in eenvoudige
en hartelijke woorden de gevoelens die
zich, op dit punt van vertrek, opdrongen
en schetste een der gebeurtenissen uit zijn
leven in deze kerk om dan dank te bren
gen aan de parochianen voor de belang
stelling en steun bij zijn voorbereidingen
tot het H. Priesterschap, dank vooral aan
God voor de vele genaden hem geschonken.
Dan sprak Zijneerw. van de zware taak
in de Missie van Ned. N.-Guinea, een land
waar het heidendom nog zoo groot is en na
jarenlang eindelijk een begin van bekee
ring is begonnen. Ook de financieele moei
lijkheden zijn in dezen tijd zoo groot, waar
toe de missionaris ook in deze moeilijke
tijden de geldelijke steun vroeg van de
parochianen.
Vooral vroeg de missionaris om veel ge
beden tot God voor zijn missiearbeid, om
dan allen het afscheid toe te roepen en een
tot weerziens, .hetzij eenmaal in het va
derland of in het hemelsch Vaderland.
Onze beste wenschen gaan ook naar Pa
ter Simon Schuur en vooral naar zijne Moe
der, die nu tweemaal in één jaar tij ds een
zoon heeft gegeven voor de Missie.
vig. Geve God dat dit in lengte van dagen
zoo moge blijven. Ik drink, zoo besloot Ds.
van Hoogenhuijze, op den eeuwenouden
band, die er bestaat tusschen Nederland en
Oranje.
De commissaris der Koningin j
is „verbijsterd".
De commissaris van de koningin, mr. dr
A. Roëll, die vervolgens het woord nam,
noemt deze dag een „Vaderlandsche Dag".
Hij is diep onder den indruk gekomen van
de woorden door H. M. de koningin gericht
tot haar volk. Daarentegen heeft het woord
van den tafel-president hem verbijsterd.
De wethouders van Amsterdam toch, waren
genoodigd aan den disch. Gesteld dat zij
waren gekomen, dan zouden de woorden
van ds. van Hoogenhuijze een onaangena-
men indruk hebben gemaakt. Spr. weet,
dat ds. van Hoogenhuijze een warm vader
lander is en de woorden 's middags door
hem gesproken waren spr. dan ook uit het
hart gegrepen. Spr. wijdt daarop een dronk
op de vaderlanders van Hoogenhuyze.
Ook de burgemeester pijnlijk
getroffen.
De burgemeester, dr. W. de Vlugt, zegt
evenals de heer Roëll groote waardeering
te hebben voor het woord door ds. van
Hoogenhuyze in het Stadion gesproken. Ds.
van Hoogenhuyze stond toen heel dicht bij
de Kroon en men zegt, hoe dichter bij de
Kroon, hoe minder Partijman. Vanavond
is de tafelpresident echter te veel partij
man geweest, want, vraagt spr., wat wordt
nu mijn positie als u zoo kon spreken over
het dagelijksch bestuur van Amsterdam.
Met de wethouders van de verschillende
partijen heeft spr. in het waarachtig be
lang van de gemeente goed samengewerkt.
Het is voor spr. niet aangenaam te hooren,
dat het beleid van het dagelijksch bestuur
zoo wordt gediskwalificeerd. Voortgaande
brengt spr. hulde aan het initiatief van de
jongeren en wel in hoofdzaak aan de tech
nische leiding. Spr. geeft toe, dat de eerste
aanraking in deze zaak eenigszins koel was,
maar men zal niet ontkennen, dat spr. zijn
vertrouwen heeft geschonken. Voor eigen
verantwoordelijkheid heeft de burgemees
ALS HENSBROEK BEZUINIGT!
Da aanwezig» voorraad sigaren zal
worden opgerookt.
De Raad van de noodlijdende gemeente
Hensbroek (N.-H.) was Zaterdag in verga
dering bijeen. Op de begrooting 1933 waren
door Ged. Staten verschillende bemerkin
gen gemaakt Ojh. zullen voor consumptie
geen uitgaven meer mogen worden gedaan,
zoodat de Raad besloot zich voortaan te
vreden te stellen met leidingwater. De
aanwezige voorraad sigaren zal nog worden
opgerookt
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Lerroux kabinetsformateur in Spanje.
(4de blad).
Weer een nieuwe president op Cuba.
(4de blad).
Groote brand in een Badenseh dorp.
(Buitenl. Berichten 4de blad).
BINNENLAND.
Bij het gala-diner na de huldiging van
H. M. de Koningin heeft ds. Van Hoogen
huyze een opzienbarende rede gehouden.
(lste blad).
Een beschouwing over de kwestie, ol
handel met Rusland moreel geoorloofd kt.
(4de blad).
Bezuinigingen op de legeruitgaven. (Laat
ste Berichten).
HET EERSTE KAMERLID IR. KOSTER.
Ir. J. Koster te Heerlen heeft zich, in ver
band met zijn gezondheidstoestand, genood
zaakt gezien te bedanken als lid van de
Eerste Kamer, de Provinciale Staten van
Limburg en de Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor de Zuid-Limburgsche mijn
streek.
Wat zijn zetel van den Vrijheidsbond in
de Eerste Kamer betreft, deze zal worden
ingenomen door het lid van de Tweede Ka
mer, mr. H. J. Knottenbelt, te Rotterdam,
die als lid van de Tweede Kamer zal wor
den opgevolgd door mr. W. C. Wendelaar,
burgemeester van Alkmaar. Daar mr.
Knottenbelt voorzitter is van de liberale
Tweede-Kamerfractie zal ook in deze va
cature moeten worden voorzien; hierover
kon nog geen beslissing worden genomen.
Opvolger op de liberale lyst voor de Pro
vinciale Staten van Limburg is de katho
lieke heer E. Smeets, te Maastricht, lid van
de firma Herfst en Co. en directeur van de
N.V. Smeets Export Supply Co., aldaar,
van wien nog niet bekend is of hij een be
noeming zal aannemen.
BLOEMBOLLENSANEERINGSPLAN.
Voorschriften voor bollenlrekkcrs.
De Minister van Economische Zaken
maakt bekend, dat zij, die slechts bollen
trekken, uit eigen kraam afkomstig of door
aankoop verkregen, onder voorwaarde, dat
zij geen bloembollen zullen verhandelen
en geen handel hebben gedreven in bloem
bollen sedert het seizoen 19311932, bij de
Nederlandsche bloembollenkweekers eene
voorloopige vrijstelling kunnen erlangen
van de verplichting tot inlevering van le
verbaar.
Deze bollentrekkers behoeven voor de
voortzetting van de eigen teelt van bollen
niettemin eene teeltvergunning, weshalve
aan de verplichting tot levering van plan
ten in verband met de algemeene inkrim
ping der teelt behoort te worden voldaan.
De prijs van metaaldraad gloeilampen.
Verschenen is het verslag der Tweede
Kamer nopens het wetsontwerp tot rege
ling van den invoer van metaaïdraadgloei-
lampen.
Enkele leden wezen er op, dat, waar de
onderhavige contingenteeringsmaatregel
bescherming beoogt van een sterk gecen
traliseerd bedrijf, het gevaar bestaat dat
de prijzen op de binnenlandsche markt gul
len stijgen. Zij achtten het noodig, dat van
regeeringswege de prijs der gloeilampen
scherp in het oog worde gehouden, te meer
waar deze prijs reeds als zeer hoog is te
beschouwen.
Nieuwe slachtoffers van het verkeer.
(Gem. Ber., 3de blad).
Brand in dc tribune op het n.B.S.-ter-
rcin. (Gem. Ber., 3de blad).
Jongeman te Veldhoven mishandelt zijn
grootouders. (Gem. Ber., 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Dc Leidsche. Athlctickkampiocnschap-
pen en de Singclloop van Rood Wit. (2de
blad).
Feyenoord wint den Zilveren Bal. (2de
blad).
Drie renners verongelukt bij de auto
mobielraces te Monza. (2de blad).
BUITENLANDSCHF STUDENTEN.
Voorloopig geen inschrijving van vreem
delingen aan de Rijksuniversiteiten.
In haar memorie van antwoord op het
voorloopig verslag der Tweede Kamer
over het wetsontwerp tot aanvulling der
hooger onderwijswet noemt de regecring
de vrees, dat zij een houding zou wen
schen aan te nemen tegenover vreemde
lingen, die Nederland tot dusver niet
heeft gekend, ongerechtvaardigd.
De mogelijkheid laat zich onderstellen
van een plotselingen nieuwen toevloed
van een zóó groot aantal buitenlanders,
dat daardoor een geregeld verloop van ons
hooger onderwijs zou worden verstoord.
Het ecnige middel om dit te voorkomen,
is het regelen van den toevloed in han
den leggen van de regeering.
Uit vele verzoeken om inlichtingen mag
worden afgeleid, dat een betrekkelijk
groot getal personen overweegt om in ons
land de studie in de geneeskunde, de tand
heelkunde of de rechtswetenschap ter
hand te nemen. Dat hier van een plotse
ling uitbottende liefde voor de Nederland
sche wetenschap sprake is, moet uitgeslo
ten worden geacht. Voor overleg met de
universiteiten was geen aanleiding. Om
trent de vraag, of het al dan niet nood
zakelijk is, van deze bevoegdheden ge
bruik te maken, zal de minister, gelijk
voor hem vanzelf spreekt, geen beslissing
nemen, dan nadat hij daarover curatorepr
der verschillende instellingen van hooger
onderwijs zal hebben gehoord.
Inderdaad heeft de minister aan de col
leges van curatoren verzocht, voorloopig
niet tot de inschrijving van vreemdelingen
over te gaan.