24ste Jaargang
VRIJDAG 8 SEPTEMBER 1933
No. 7605
3>e £cid6ch^0oii^cmt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT»
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin bij
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur eq
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
Uitwassen der Democratie
Den wind in de zéilen van het fascisme
blazen! Daarmede is, helaas, maar al te
druk bezig een uit haar voegen gerukte, een
onredelijke democratie! Daarmede is,
helaas, maar al te veel bezig de S. D. A. P.!
De gezonde democratie wijst, in volko
men vrijheid en onafhankelijkheid, de
volksvertegenwoordigers aan, maar laat
dezen dan naar eer en geweten hun man
daat vervullen, zoo lang zij daarvoor b e-
kwaam kunnen worden geacht en niet
handelen in strijd met de begin
selen van degenen, die hen hebben af
gevaardigd. t
Een gezonde democratie wil als volks
vertegenwoordigers geen lakeien, geen zet
bazen, geen marionetten, maar karakters,
mannen, die na verstandig en rijp beleid
handelen krachtens eerlijke overtui
ging.
Welnu in de S. D. A. P. wordt zulken
mannen, mannen van karakter, als volks
vertegenwoordigers het leven ondragelijk
gemaakt.
Verleden jaar hebben men herinnert
het zich drie socialistische Raadsleden
te Amsterdam een briefje van de „federa
tie" thuis gekregen, dat zij van hun zetels
moesten opstaan. Onder deze drie was een
veteraan uit de vakbeweging, en een man,
die onder de knapste figuren van ons open
bare leven behoort. Maar zij hadden in den
Raad gestemd, naar eer en geweten,
dochniet naar den zin der „federa
tie"! Dat was hun misdaad.
De geschiedenis van Amsterdam her
haalt zich thans te Zaandam.
Om dezelfde reden als te Amsterdam
worden nu daar vier socialistische Raads
leden naar huis gezonden.
Men weet wat er te Zaandam is voorge
vallen.
Na veel strijd heeft de Raad daar eeni-
ge weken geleden bezuinigings-voorstellen
van B. en ,W. aangenomen. Om de positie
van de stad te redden. Vier sociaal-demo
cratische leden, waaronder twee wethou
ders, hebben er vóór gestemd. Niemand kon
aantoonen, dat zij in strijd handelden met
eenig socialistisch beginsel. Maar de ver
gadering der dfdeeling heeft Woensdag
avond hun staatkundig leven opge-eischt.
Bij meerderheid van stemmen is verlangd,
dat de vier vertegenwoordigers hun ambt
zullen neerleggen.
„Ziehier aldus de „Avondpost"
„bewijzen van verwording in onze op één
na grootste partij, die een bedreiging vor
men voor heel ons staatkundige leven en
koren op den molen zijn van allen, die in
deze dagen het parlementarisme aanvallen
en ondermijnen".
TWEEDE KAMER
Vergadering van Donderdag, 7 September.
MINISTER OUD VERDEDIGT DE
OMZETBELASTING.
Zooals te voorzien was, is den geheelen
middag zoek gebracht met de voortzetting
der beraadslagingen over het ontwerp-om-
zetbelasting. Deze zijn nu zoover gevor
derd, dat we morgen aan de artikelsge-
wijze behandeling kunnen beginnen. Van
daag zijn de besprekingen in eerste instan
tie voortgezet en heeft ook de minister
reeds het woord gevoerd. Overzien we het
resultaat van het gemeen overleg tusschen
regeering en Kamer, dan kunnen wij niets
anders zeggen, dan dat dit, evenals dit bij
de schriftelijke voorbereiding te consta-
teeren viel, zeer vruchtbaar is geweest.
Natuurlijk kon de regeering onmogelijk
aan alle wenschen tegemoet komen, daar
voor loopen deze trouwens ook teveel uit
een, maar dit neemt toch niet weg, dat
het ontwerp uit de smeltkroes van het ge
meen overleg belangrijk gewijzigd is te
voorschijn gekomen.
Constateerden wij gisteren, dat de katho
lieke fractie over het algemeen afwijzend
staat tegen verwerking der weeldebelas
ting in de omzetbelasting, de heer IJ s s e 1-
m u i d e n (R.K.) die vandaag als eerste
spreker het woord voerde, gaf van een an
dere meening blijk. Deze afgevaardigde
die ons tuschen haakjes door zijn heldere
betoogtrant en gedegen inhoud zijner re
de een aanwinst lijkt voor de katholieke
Tweede Kamerfractie, waarvan hij sinds
kort deel uitmaakt, na eerst zitting te heb
ben gehad in de Eerste Kamer voelde
niets voor uitlichting uit het ontwerp der
weeldebelasting. Hij was van meening
welke wij echter in twijfel moeten trek
ken dat dergelijke artikelen veelal met
een zoo groote winstmarge worden gepro
duceerd, dat een heffing van 10 pet. weinig
gewicht in de schaal kon leggen. De heer
van IJsselmuiden (R.K.), die met
den heer Fleskens een der eerste voorstan
ders was.van een omzetbelasting waar
voor hij in de Eerste Kamer reeds het pleit
voerde was niet zeer ingenomen met
de wijziging, die minister Oud in het oor
spronkelijke ontwerp van minister de Geer
had gemeend te moeten aanbrengen. Door
een heffing van 4 pet. aan de bron was het
karakter van verbruiksbelasting in het ge
drang geraakt, en hij prefereerde daarom
een heffing van 1 pet. over een zoo groot
mogelijk aantal omzetten. Ditzelfde be
zwaar opperde ook Jhr. de Geer (Chr.
His.), die in een korte rede het ontwerp in
zijn huidigen vorm besprak. In de christc-
lijk-historische fractie bestond blijkbaar
ten aanzien van het percentage der heffing
geen eenstemmigheid. De heer S n o u c k
Henkemans (Chr. His.) toch, bepleit
te met aandrang een verlaging van het per
centage tot in ieder geval 3 pet., terwijl
oud-minister de Geer, wiens woord in de
Kamer een groot gezag geniet, namens zijn
fractie kwam verklaren, dat men bij deze
gelegenheid niet moest afdingen en niet
verder aan het heffingspercentage tornen.
De heer Snouck Henkemans verklaarde
zich ook mordicus tegen een uitlichting
van de weeldebelasting uit het ontwerp
De heer Schouten (A.R.) liet zich te
dien aanzien voorzichtiger uit, maar hij
wees er toch met den meesten nadruk op,
dat iedere ton, die nu aan den minister
werd onthouden, later in den vorm van
steeds straffer bezuinigingen, zou moeten
worden opgebracht. De minister ver
klaarde in zijn rede, dat hij aan wegneming
der weeldebelasting zou hebben gedacht,
indien daarover in de Kamer 'n communis
opinio zou hebben bestaan. Nu d^niet het
geval bleek te zijn, wenscht hij dit offer „op
het altaar van het gemeen overleg" echter
niet te brengen. Zou het amendement-Kor-
tenhorst toch worden aangenomen, dan zou
hij verplicht zijn andere concessies, die hij
wilde brengen, weer terug te nemen. De
minister gaf den verschillenden afgevaar
digden, die zich erover hadden beklaagd,
dat zij een oordeel moesten vellen over
dit ontwerp zonder het financieele plan
der regeering in zijn geheel te kennen,
volkomen toe, dat dit inderdaad een zeer
ongewone figuur moest worden genoemd.
De zeer uitzonderlijke omstandigheden ge
ven hiervoor echter een gereede verkla
ring. We merkten reeds op, dat de minister
onmogelijk aan alle wenschen tegemoet kon
komen deed hij dit, dan zou er van de
geraamde 85 millioen niet veel terecht ko
men maar niettemin heeft hij op ver
schillende punten met name aan de wen
schen van den heer Kortenhorst voldaan.
Wij vermelden o.a. dat hij de hulpstoffen
voor het bedrijfsleven van de belasting wil
de vrijstellen. Zoo zal de brandstof en de
electrische energie mits gebruikt als
hulpstof voor de industrie dus niet voor
huiselijk gebruik dus niet aan de 4 per
centsheffing zijn onderworpen. De minister
meende echter niet zooals hem van ver
schillende zijden was gevraagd zoover
te mogen gaan, dat hij ook de machinerieën
en dergelijke kon vrijstellen. Deed hij dit,
dan was het hek pas voor goed van den
dam. Wel kwam hij tegemoet aan de van
verschillende zijden naar voren gebrachte
wensch met name door de heeren Kor
tenhorst en Schouten de grondstoffen
van vrijgestelde producten eveneens vrij
te stellen. De kleinere wenschen, die gena
de konden vinden in het cerberus-oog van
den minister van financiën, waren het op
crediet verschaffen van de zegels, welker
duur bepaald werd op drie maanden, en
de kwestie van de afronding. Uit den aard
der zaak kon de minister onmogelijk alle
producten, die voor vrijstelling en opna
me in lijst B (de lijst der vrijgestelde goe
deren) waren voorgedragen, als zoodanig
accepteeren. Het vleesch en de boter kon
den onmogelijk worden vrijgesteld, in welk
verband de minister de opmerking maakte,
dat voor vrijstelling der landbouwproduc
ten in dit ontwerp reeds het uiterste was
gedaan. Het artikel klompen zal wel in
lijst B worden opgenomen evenals gezou
ten groenten. Wat de vrijstelling van boe
ken betreft, die dienen voor het onderwijs,
verklaarde de minister, dat zijn hart hier
goed genoeg was, maar daar hij geen kans
zag onderscheid te maken tusschen leer
boeken en andefe soorten boeken, en hij
geen termen aanwezig achtte om alle boe
ken vrij te stellen, moesten ook de leer
boeken belast blijven. Tot onze teleurstel
ling moesten wij van den heer Oud verne
men, dat hij deze wet niet de geschikte
plaats achtte om een retorsiebepaling op
te nemen. Dit aan het adres van den heer
Kortenhorst. Wij zeiden, dat dit antwoord
van den bewindsman ons teleurstelde, om
dat het voor ons in dezen tijd niet aller
eerst gaat om de theoretische juistheid,
maar om de effectiviteit van een bepaal
den maatregel. Wij zeiden boven reeds, dat
de regeering voorshands geen termen aan
wezig achtte tot uitlichting der weeldebe
lasting uit het ontwerp. Dat er in deze
sombere tijden nog blijmoedige optimisten
zy'n, toonde de heer van den Heuvel
(A.R.), die er bij den minister op aan
drong eventueele overschotten op de bc-
grooting te bestemmen voor opheffing van
bestaande heffingen. Het doet deugd in
dezen tijd, dat Ministers en Kamerleden
goochelen met tekorten van honderd mil
lioen en meer, ook èeris een eenigszins an
der geluid te hooren, al gelooven wij met
minister Oud, dat er weinig kans bestaat,
dat deze optimistische toekomstverwach
tingen binnen afzienbaren tijd zullen wor
den gerealiseerd.
Morgen komen de ingediende amende
menten aan de beurt en zal «het ontwerp
naar alle waarschijnlijkheid met groote
meerderheid van stemmen door de Tweede
Kamer worden aanvaard.
DE REGEERING OVER HET
UNIFORMVERBOD.
IEDERE PROVOCATIE MOET
VOORKOMEN WORDEN.
Het recht van vereeniging en vergadering
heeft de bijzondere aandacht der regecring.
Verschenen is de Memorie van Antwoord
pp het voorloopig verslag der Tweede Ka
mer inzake het uniformverbod.
De Regeering zet daarin uiteen, dat zy
zulk een verbod noodig acht èn ter voor
koming van provoceerend optreden op den
openbaren weg èn ter voorkoming van mi
litaire machtsontwikkeling door politieke
groepen naast het wettig gezag, een verder
liggend, doch ook ernstiger gevaar, dat op
den duur het geheele Staatsbestel zou kun
nen bedreigen. De relletjes zelf schijnen
voor sommige jeugdige uniformdragers een
zeker attractie' te beziten, daar zij aldus ge
legenheid krijgen hun onverschrokkenheid
te toonen en aan een zekeren lust naar
avontuur tegemoet te komen.
Uitingen van liefde voor het vaderland
en aanhankelijkheid aan het Vorstenhuis
zullen door de voorgestelde regeling in gee-
nen deele worden getroffen.
Met dit wetsontwerp verwerpt de Regee
ring op zichzelf geenszins het aanwenden
van andere middelen ter versterking van
de bestaande rechtsorde. Het geldende
vereenigings- en vergaderings-
recht heeft haar bijzondere
aandacht.
Vrij blijft het dragen van niet uittarten-
de onderscheidingsteekenen.
Ook vlaggen, vaandels en soortgelijke
onderscheidingsteekenen zullen, voor zoo
ver zij uitdrukking zijn van een bepaald
staatkundig streven, door den voorgestelden
tekst worden getroffen.
Mocht dit wetsontwerp onverhoopt on
voldoende blijken tot het tegengaan van
particuliere korpsen, dan zal een nadere
aanvulling van de wetgeving met spoed
worden ontworpen.
Dat de voorgestelde wetsbepaling de po
litiek in de rechtszaal zal brengen ontkent
de minister. De voorgestelde bepaling be
vat een in alle opzichten materieelen norm,
die conceret gesteld is.
Voor wat de bedoelde jeugdorganisaties
betreft merkt de minister op, dat voor het
vallen onder de strafbepaling niet voldoen
de is, dat de betrokken kleedingstukken of
onderscheidingsteekenen uitgaan van een
organisatie, welke zelf uitvloeisel is van
een bepaald staatkundig streven, met name
het opvoeden van de jeugd in eigen poli
tieke inzichten, doch dat het verbodsarti
kel duidelijk alleen treft voorwerpen, wel
ke zelf uitdrukking zijn van een bepaald
staatkundig streven. Zoo is een hakenkruis
of een gekruiste sikkel en hamer ongetwij
feld voor het publiek zelf symbool.
Welke concrete uniformen van jeugd
organisaties, bijv. van de A. J. C., in de
toekomst geoorloofd zullen blijven, zal in
laatste instantie ter beoordeeling staan van
de rechterlijke macht, dit is ten slotte van
den Hoogen Raad, welke de concrete ont
wikkeling van die jeugdorganisaties en het
concrete gebruik van haar uniformen, los
van alle politieke overwegingen, zal toetsen
aan de gestelde objectieve norm.
De uniformen van De Graal
zulen, naar de zienswijze van de regeering,
zeker n i? t onder de voorgestelde bepa
ling vallen. De werkzaamheid van De Graal
ligt toch op godsdienstig- niet op staatkun
dig gebied.
HET TREEDT ZOO SPOEDIG MOGELIJK
IN WERKING.
Een nota van wijziging op het wetsont
werp inzake het uniformverbod geeft een
bijzondere bepaling tot bevordering van
een spoedige inwerkingtreding van het ont
werp. Een nieuw art. 2 bepaalt namelijk:
„Deze wet treedt in werking met ingang
van den dag na dien harer afkondiging".
De minister zegt nog in de memorie van
antwoord:
Het uitsteken van partij vlaggen en an
dere emblemen als bezems e.d. uit huizen
valt niet onder het voorgestelde artikel. De
minister zou deze materie, welke eenigs
zins anders ligt van het motief van te
gengaan van militaire machtsontwikkeling
van politieke organisaties naast het wettig
gezag is ten deze b.v. geen sprake en
ook als minder dringend is te beschouwen,
voorloopig aan de plaatselijke overheden
willen overlaten.
Gelijk bekend, is in Den Haag b.v. op
dit gebied ook reeds een plaatselijke ver
ordening tot stand gekomen.
VARKENS EN SPEK.
De prijzen verhoogd.
In verband met het in werking treden
van het graanmonopolie zijn uit den aard
der zaak de granen en ook het varkens
voeder duurder geworden. Hoewel op het
oogenblik nog geen varkens kunnen wor
den afgeleverd, welke met dit voeder ge
mest zijn, heeft de Nederlandsche Varkens-
centrale in overleg met den Minister van
Economische Zaken besloten haar prijzen
te verhoogen en wel met 2*cent per K.G.
geslacht gewicht. De prijsverhooging zal
gelden voor die varkens, welke van 11
September af aan de Nederlandsche Var
kenscentrale worden geleverd.
Tevens zijn door de Varkenscentrale, in
overleg met den Minister van Economische
Zaken, de prijzen van het over te nemen
spek met minstens 2 cent per K.G. ver
hoogd.
DE OFFICIEELS OPENING VAN DEN
AFSLUITDIJK.
Op 25 September.
De minister van waterstaat is voorne
mens, den Afsluitdijk op 25 dezer offi-
cieal te openen, op welken datum tevens
de aanbieding aan den Staat zal geschie
den van het door de Mij. tot uitvoering der
Zuiderzeewerken opgerichte monument.
Steun in getrokken van Hollandschc Nazis.
Het Burgerlijk Armbestuur van Kerkra-
de heeft deze week de ondersteuning inge
trokken aan leden van de N.S.N.A.P., die
zich herhaaldelijk onnoodig over de grens
begeven en daar in uniform loopen. Onder
hen bevindt zich de commandant der S. A.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Crisis in de Fransche socialistische
partij. (2de blad).
De toestand op Cuba nog niet opgehel
derd. Geruchten van een contra-revolutie.
(2de blad).
Nederlandsche consul in Palestina aangc-
vollen. (Buitenl. Ber. 2de blad).
BINNENLAND.
Het spek Is duurder geworden. (1ste
blad).
De regeering geeft een uiteenzetting van
het uniformverbod. (1ste blad).
Weer een vijftal branden. Drie café's
afgebrand. (Gem. Ber. 2de blad en Laatste
Ber.).
Verduistering van rentezegels te Am
sterdam. (Gem. Ber. 2de blad).
BLOEMBOLLEN NAAR RUSLAND.
Op hoop van zegen.
De Commissie voor Onpersoonlijke Re
clame uit het bloembollenvak heeft, naar
het „Hbld." meldt, .000.000 bloembollen
naar Rusland gezonden voor reclame, in dc
hoop, dat daaruit later verkoopen zullen
voortvloeien.
De Algemeene R. K. Landbouw-Bedrijfs-
raad (oprichters de Katholieke Nederland
sche Boeren- en Tuindersbond en dc Ne
derlandsche R. K. Landarbeidersbond „St.
Deus Dedit") houdt dit jaar zijn algemeene
vergadering op Donderdag 21 September te
Utrecht in de zaal van hotel „Kasteel van
Antwerpen", Oudegracht 129, des voor
middags half elf.
De vergadering staat onder leiding von
den voorzitter mr. dr. Arn. Borrct S.J. te
's-Gravenhage en naast de gewone agenda
punten als jaarverslag, rekening en ver
antwoording, begrooting en voorstellen
van de bijzondere R. K. Landbouw-Bc-
drijfsraden zal aan de orde komen het
vraagstuk van de inschakening der parti
culiere ondernemingen in de werkverschaf
fing. Dit vraagstuk zal worden ingeleid
door de Tweede Kamer-leden G. W. J. von
Koeverden te Buren en A. J. Loerakker te
Haarlem.
DE LILLIPUTTERS IN DE SLEUTELSTAD
Dat er belangstelling zou bestaan voor
de komst van het groepje Lilliputters, dat
heden, morgen en Zondag in de Stadsge
hoorzaal een uitvoering komt geven, was
te voorzien. Dat die belangstelling even
wel zoo massaal zou zijn, hadden we niet
verwacht
Het Stationsplein liep tegen half twaalf
zwart van de menschen.
En, wijl het artisten-dwerggezclschap
niet te half twaalf, doch te vijf voor twaalf
arriveerde, werd de menschenmenigte al
lengs dichter.
Op het perron bood de heer W. F. van
Ingen Schenau, die het gezelschap geën
gageerd heeft, aan de dames bloemen aan.
Door een dichte haag van menschen
schreden de Lilliputters vervolgens naar
de gereedstaande auto. Daar gingen ze
als het ware verloren tusschen de groote-
menschcn-menigte, maar de menschjes
trokken er zich niets van aan en met het
gewoonste gezicht ter wereld namen ze
hun plaatsen in, om zich naar de Stads
gehoorzaal te laten brengen.
Overal langs den weg bestond veel be
langstelling voor het kleine volkje en wc
twijfelen er niet aan, of die belangstel
ling zal ook bij de voorstellingen blijken.
We geven hierboven een kiekje van den
troep, genomen op den stoep der Stads-
zaal.
