De Techniek der Graal-Orqanisatie
24ste Jaargang
DONDERDAG 7 SEPTEMBER 193a
No. 7604
ÊeidócheGoti/fca/rit
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAACT
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, wnarfn be-
bctrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur erj
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
TWELDE KAMER
Vergadering van Woensdag 6 September.
Verwachtte men algemeen een spoedige
behandeling der omzetbelasting, het werd
nog bij drieën, voordat de Kamer hiertoe
overging. Daarvoor ontstond nog een uit
voerige discussie over enkele „Indische"
ontwerpen. Het eene voorstel betrof bezui
nigingen op de militaire uitgaven. De heer
Cramer (S.DA.P.) heeft zich bij deze
gelegenheid ernstig geblameerd, daar hij
het voorstelde, alsof het hier om een ver
hooging ging. Hy verklaarde dan ook in
eerste instantie tegen deze bezuiniging te#
zullen stemmen! De heer Joekes (V.I>.)
wees hierop zeer terecht De Minister
van Koloniën, de heer C o 1 ij n sloot zich
hierbij aan en dit was voor onzen socialis-
tischen afgevaardigde blijkbaar het sein
om terug te krabbelen. Erg verheffend was
deze historie niet!
Bij het volgende wetsontwerp kwamen
allerhande onderwerpen ter sprake, die
eigenlijk bij de Algemeene Beschouwingen
over de Indische begrooting thuishoorden.
Men sprak over de Indische Bestuurshcr-
vorming, de industrialisatie en dergelijke
meer.
De Minister gaf als zijn uitdrukke
lijke meening te kennen, dat hij industria
lisatie in Indië onvermijdelijk achtte. In-
dië is, wat zijn economische structuur be
treft te eenzijdig georiënteerd, wat vooral
in crisistijden, zooals wij nu beleven, de
kwetsbaarheid van de Indische volkshuis
houding verhoogt.
DE OMZETBELASTING.
Na deze hors d'oeuvre kwam de Kamer
tenslotte tot het pièce de resistance der
agenda: het ontwerp-omzetbelasting. Men
kent de voorgeschiedenis van dit ontwerp
De vorige minister van financiën, de heer
de Geer, diende een dergelijk wetsontwerp
in, dat liefst 1 Juli 1933 in werking moest
treden. Terecht wees de heer Fleskens
(R.K.) er op, dat het uitstel, dat de be
handeling van dit ontwerp heeft onder
vonden door de politieke omstandigheden,
het gelukkige gevolg heeft gehad, dat nu
de velerlei instanties op het gebied.van het
bedrijfsleven hun oordeel hebben kunnen
geven, wat geleid heeft tot belangrijke ver
beteringen van het ontwerp. Het is wel
eens goed hier te constateeren, dat het
veelgesmade parlementaire^stelsel hier toch
weer getoond heeft prestaties te leveren,
waartoe een andere regeeringsvorm zeker
niet in staat was geweest. Alle sprekers
bijna constateerden dan ook dat het over
leg tusschen regeering en Kamer by de
schriftelijke voorbereiding zeer vrucht
dragend is geweest. De voornaamste wyzi-
ging, die minister Oud in het ontwerp
heeft aangebracht, is, dat het heffen van
1 pet. by iederen omzet vervangen werd
door een eenmalige heffing van 4 pet. aan
de bron. Bovendien werd het ontwerp-
Weeldeverteeringsbelasting, dat eveneens
nog afkomstig was van het afgetreden mi
nisterie, in de omzetbelasting verwerkt in
dier voege, dat deze artikelen zouden ge
troffen worden met een extra-belasting van
6 pet. Gezien de velerlei bezwaren, die
daartegen werden ingebracht, meen en wij
niet te veel te zeggen, indien wij voorspel
len, dat dat gedeelte wel uit het ontwerp zal
verdwijnen. Er ligt hieromtrent trouwens
reeds een amendement van katholieke zij
de bij de Kamer; de toelichting zegt te
recht, dat het niet aangaat om in dezen
tijd op bepaalde bedrijfstakken nog extra-
lasten te leggen.
De eerste spreker, de heer Fleskens
(R.K.) besprak de belasting-technische
kant van het ontwerp, terwijl de economi
sche zijde werd behandeld door zijn frac
tiegenoot dr. Kortenhorst. Tegenover de
voordeelen dezer belasting, dat deze na
melijk door het groote vlak waarop zij
zal werken niet zoo zwaar zal worden ge
voeld en dat ieder tenslotte zelf bepaalt
geval is. De tweede spreker van katho
lieke zijde, de heer Kortenhorst (R.K.)
heeft in een zeer zakelijk betoog een aan
tal punten en wenschen naar voren ge
bracht, waarbij hy zijn wij juist inge
licht de meening weergaf van de ge-
heele fractie. Allereerst vroeg hij den mi
nister ook de hulpmiddelen van het be
drijfsleven vrij te stellen. Anders het ge
vaar van dubbele belasting. Met name wees
hij op de steenkolen en de electrische ener
gie, waarvan hij het verbruik voor indus-
trieele doeleinden schatte op 100 millioen.
Aan omzetbelasting zou dit ruim 5 mil
lioen kosten. Daarnaast moesten ook de
machines en de kapitaalgoederen in het
algemeen worden vry gesteld. Verder wees
hy op de positie van den fabrikant van
vrijgestelde goederen, die bij het koopen
van grondstoffen toch weer omzetbelas
ting moest betalen. Bovendien wil hij de
goederen, die reeds veraccijnsd zijn, vry-
stellen, in welk verband hij met name wees
op de sigaren- en sigarettenindustrie. Ook
vroeg hij een tegemoetkomende houding
van den minister tegenover den kleinhan
del, wat het afrondingssysteem betreft. Hy
bepleitte een afronden op de belastingbe
dragen en niet op de verkoopbedragen.
Het fruit wil hij onbelast laten, daar dit
reeds op andere wijze aan een heffing is
onderworpen. Tal van andere sprekers,
zooals de heeren Bi er erna (V.B.), Ver-
voorn (P.B.) bepleitten eveneens de
belangen van de fruittelers. In analogie
met de tabaksbelastingwet beveelt hij een
systeem aan volgens welk de minister be
voegd wordt zegels op crediet te leveren.
Wat de inschakeling van de weeldebelas
ting betreft, daarvan moest dr. Korten
horst niets hebben. Het heffen van een
compenseerend invoerrecht heeft zijn volle
goedkeuring, alleen begrijpt hij niet, waar
om dit eveneens geheven wordt van arti
kelen, die hier te lande niet worden ge
produceerd. Een ander- zeer belangrijk
punt, dat de heer Kortenhorst aanraakte
was, of het niet aanbeveling verdiende in
de wet een retorsiebepaling neer te leg
gen, zooals ook België en Zwitserland
hebben, die tegenover Frankrijk daarmede
succes hebben gehad. Wij onderstrepen deze
wensch van den katholieken afgevaardig
de te dezer plaatse nog eens uitdrukkelijk.
Ook wij achten deze kwestie uitermate be
langrijk.
Het heeft weinig zin de verschillende
sprekers verder op de voet te volgen. Wij Evang. Luth.
constateeren, dat de S.D.A.P. bij monde Herts. Luth.
van den heer J. ter Laan overwegende Geref. Kerken
bezwaren had tegen wegneming van de j Roomsch Kathol;
weeldebelasting uit het ontwerp, dat het i Oud-Roomsch
voor haar juist aantrekkelijk maakte, ter- j Ned. Isr.
wijl deze algemeene beschouwingen door j p0rt. Isr.
tal van sprekers benut werden door een j Andere Kerk. gez.
wyk (67 pet.), Nootdorp (60 pet.
Ter Aar (57 pet.), Hillegom (56.5
pet.), Lisse (56.5 pet.), Nieuwkoop
(56 pet), Zevenhoven (53 pet.),
Noordwyk (50 pet.), Lei muiden
(50 pet.), Sassenheim (50 pet.).
.Meer dan een derde: (33 pet. en daarbo
ven): Woubrugge (44.6 pet.), het dorp
Woubrugge, waar Jan de Bakker eerste
dominee was, is overwegend protestant
Hoogmade bijna uitsluitend Katholiek),
Zoetermeer (44 pet.), Wassenaar
(41 pet.), Nieuwveen (40.7 pet.), Ha-
zerswoude (40 pet), Voorschoten
(36 pet.), Rynsaterwoude (35.6 pet.),
Woerden (33.5 pet.).
..Meer dan een kwart: (25 pet. en daar
boven): Zwammerdam (31 pet.),
Oegstgeest (27 pet), Zegwaard
(26.8 pet.).
Minder dan een vierde: Leiden (23.5
pet., Boskoop (23 pet.), Bodegraven
(20.7 pet.), Alphen a. d. Rijn (20 pet.),
Koudekerk (11.8 pet.), Leider
dorp (10.8 pet.), Kat wyk (5 pet.) en
ten slotte R ij n s b u r g.(3 pet).
ZOETERWOUDE.
Hieronder volgen de laatste gemeentelij
ke overzichten:
1920
1930
Totale bevolking
6663
7650
Ned. Herv.
3163
3583
Waalsch
1
5
Remonstrant
9
8
Christ. Geref.
73
80
Doopsgezind
24
15
Evang. Luth.
120
124
Herst. Luth.
2
3
Geref. Kerken
618
871
Roomsch Katholiek
2421
2545
Oud-Roomsch
5
Ned. Isr.
26
18
Fort. 1st.
Andere Kerk. gezindte
28
92
Geen Kerk. gez.
178
301
1920
1930
Totale bevolking
3244
4035
Ned. Herv.
529
728
BUITENLAND.
Waalsch
1
Remonstrant
3
Christ. Geref.
8
21
De begrafenisplechtigheid van mgr.
Doopsgezind
1
Schreiber. (2de blad).
Evang. Luth.
1
Herst. Luth.
Geref. Kerken
Roomsch Katholiek
Oud-Roomsch
186
2482
181
2959
Hoe Londen de Ncderlandsche stap tot
opzegging van het Tariefbestand opvat.
(2de blad).
Ned. 1st.
3
Port. Isr.
Andere Kerk. gez.
35
39
BINNENLAND.
Geen Kerk. gez.
13
99
ZWAMMERDAM.
1920
2249
1121
Totale bevolking a
Ned. Herv.
Waalsch
Remonstrant
Christ. Geref.
Doopsgezind
Evang. Luth.
Herst. Luth.
Geref. Kerken
Roomsch Katholiek
Oud-Roomsch
Ned. 1st.
Port. Isr.
Andere Kerk. gezindte
Geen Kerk. gezindte
1930
2349
1009
VOORNAAMSTE NIEUWS.
De Tweede Kamer heeft gisteren de
algemeene beschouwingen over het wets
ontwerp tot heffing van een omzetbelas
ting geopend, (late blad).
Onderhandelingen inzake het collectief
contract in het bouwbedrijf, (lute blad).
Overleden is de hoogeerw. heer J.
Zwart, pastoor te Zaandam. (Korkn., 2de
blad).
LEIDEN.
De gemeenterekening
1932. (1ste blad).
over het jaar
ZEGWAARD.
Totale bevolking
Ned. Herv.
Waalsch
Remonstrant
Christ. Geref.
Doopsgezind
1920
2253
1238
255
617
1930
26C0
1368
337
pleidooi te houden voor vrijstelling van tal
van artikelen. Wij hoorden noemen het
fruit, de boter, de kaas, het vleesch en tal
van andere. De heer Schilhuis (V.D.)
hield b.v. een warm pleidooi voor de vee
koeken, wat onderstreept werd door den
heer Vervoorn.
Wij hopen morgen nog op enkele andere
punten van het ontwerp de aandacht te
kunnen vestigen.
DE KATHOLIEKEN IN DIT
GEWEST.
WAAR HET GELOOF HET BEST
BEWAARD BLEEF.
Wanneer men de percentages berekent,
welke de Katholieken op de totale bevol
king eener gemeente uitmaken, blijkt hoe
de Hervorming drie eeuwen geleden niet
in alle gemeenten gelijkelijk vat heeft ge
had.
In het hart van Holland, in de onmid
dellijke en gevaarlijke nabijheid van de
plakkaten schrijvende Staten heeft het
oude Geloof zich beter gehandhaafd dan
in vele verafgelegen streken zooals Noord -
Holland en Friesland. Dankbaar mogen wij
gestemd zijn jegens den „Aartspriester van
Soeterwoude" en de vele in 't geheim le
vende priesters, die in tijden van vervol
ging en verdrukking, de zielzorg hebben
Geen Kerk. gez.
waargenomen. Dankbaar ook onze eigen
hoeveel hij er in zal bijdragen, noemde hij j voorouders, die ondanks achterstelling en
als voornaamste nadeelen, dat door deze vernedering het geloof der vaderen bleven
belasting de drang tot bezuiniging mis
schien ongunstig zou worden beïnvloed cn
dat de groote gezinnen, indien geen spe
ciale voorzieningen daartegen worden ge
troffen, opnieuw de dupe werden. Door den
katholieken spreker werd dan ook hier
op de volle nadruk gelegd. Bovendien brak
hij een lans voor een grooteren aftrek bij
de inkomstenbelasting. Niettemin wegen
de nadeelen lang niet op tegen de voor
deelen. Hij wees op de zeer gelukkige sa
menwerking tusschen regeering en Kamer
bij de schriftelijke voorbereiding, waarop
ook prof. Polak in een artikel in de econ.-
statistische berichten had gewezen. Te
recht merkte hij op, dat de onderscheiding
tusschen directe- en indirecte belastingen
weinig zeggend is. Beter is het te onder
scheiden tusschen belastingen naar draag
kracht en belastingen, waarbij dit niet het
aanhangen.
Uit onderstaande percentages blijkt, hoe
de Hervorming vooral in de Rijnstreek van
de zee tot Woerden ingang vond. De duin
streek en de „lage landen" houden zich
trouw. Het gedeelte der provincie tusschen
Leiden en Haarlem is overwegend Katho
liek gebleven. Ook het gebied van den
„Aartspriester" en de afgelegen waterrijke
streken, waar de „schout met zijn rakkers"
moeilijk kon doordringen, bleven meer en
deels Roomsch.
Hieronder volgen de gemeenten der om
geving, gerangschikt volgens hun percen
tage.
..Overwegend Katholiek (50 pet. en meer
zijn: Noordwijkerhout (87.7 pet.).
Alkemade (85 pet.), Voorhout (84 6
pet.), Zoeterwoude (74 pet.), Veur
(70 pet), Warmond (70 pet), Stomp-
Totale bevolking
Ned. Herv.
Waalsch
Remonstrant
Christ. Geref.
Doopsgezind
Evang. Luth.
Hest. Luth.
Geref. Kerken
Roomsch Katholiek
Oud-Roomsch
Ned. Isr.
Port. Isr.
Andere Kerk. gez.
Geen Kerk. gez.
ZEVENHOVEN.
1920
1179
380
WOUBRUGGE.
1920
Totale bevolking
Ned. Herv.
Waalsch
Remonstrant
Christ. Geref.
Doopsgezind
Evang. Luth.
Herst. Luth.
Geref. Kerken
Roomsch Katholiek
Oud-Roomsch
Ned. Isf.
Port. Isr.
Andere Kerk gez.
Geen Kerk gez.
2302
1036
15 Juni 1930 belastte Zyne Hoogwaardi
ge Excellentie Monseigneur J. D. J. Acn-
genent „Het Gezelschap der Vrouwen van
Nazareth" met de zorg voor dc gchecle
vrouwelijke jeugd in het Bisdom Haarlem.
De uitvoering van deze zware taak om-
i vatte de leiding van duizenden jonge meis-
I jes, zoowel individueel als collectief. De
i Vrouwen van Nazareth wilden haar allen
I tot ééne groote, sterke eenheid samenbren-
gen: die duizenden meisjes van zoo uitecn-
loopenden aard en aanleg, stand en ont
wikkeling, levende in zoo verschillende
omstandigheden en uit totaal andere mi
lieu's voortkomende.
In overleg met Zijne Hoogwaardige Ex
cellentie Monseigneur J. D. J. Acngenent,
werd het werk aangevat, niet volgens een
tevoren pasklaar gemaakt systeem, waar
van later misschien zou blijken, dat het
toch niet in de vele uiteenloopende behoef
ten zou kunnen voorzien, maar er werd
eenvoudig begonnen met het organisceren
van kleine groepen van jonge meisjes.
9 Langzaam aan, naarmate het aantal groo-
ter werd, groeide ook de bouw van de or-
ganisatie uit tot den vorm, dien zij op het
i oogenblik in het Bisdom Haarlem heeft.
160 Deze organisatievorm is dus geheel go-
>82 groeid uit het werk zelf en draagt daarvan
ook duidelijk den stempel. Zonder over-
dreven systeemdwang, zonder alles over
j een kam te willen scheren, is zij geworden
als het leven zelf: veelvuldig cn tegelijker
tijd eenvoudig, duidelijk en practisch.
Een beweging met duizenden leden im
mers vraagt ecnvoudigen, overzichtelijkcn
organisatievorm. Ook bij de Graal is dit
onontbeerlijk. Het is voor een beweging
immers van het grootste belang, dat haar
leden er de plaats vinden, die haar het
beste past, die het meeste aansluit bij haar
aanleg en milieu, om daardoor niet alleen
haar eigen gaven vollediger te kunnen ont
plooien, maar vooral: om daardoor het
meeste tot Gods Meerdere Eere te kunnen
verrichten.
Wy onderscheiden in de Graal dan
voorop:
- I
155
1930
1093
325
1930
2524
1071
286
1115
ZOETERMEER.
Totale bevolking
Ned. Herv.
Waalsch
Remonstrant
Christ. Geref.
Doopsgezind
Evang. Luth.
Herst. Luth.
Geref. Kerken
Roomsch Katholiek
Oud-Roomsch
Ned. Isr.
Port. Isr.
Andere Kerk. gez.
Geen Kerk. gez.
1920
1614
797
1 DE KRÜISKINDEREN.
2g Dit zijn de meisjes, die nog op dc Lagere
School zijn en dus nog geen Graallid kun-
j nen worden. Uit eigen beweging kwamen
de zusjes van de Graalleden op haar vrijen
1930 Woensdag- of Zaterdagmiddag dikwijls
1734 een kijkje nemen in de Graalhuizen. Ook
7C8 zij wilden daar zoo graag komen en toen
in verschillende parochies dc geestelijkheid
5 'n zelfde verzoek deed, besloot de Graal
den schoolgaanden meisjes ook een plaats
1 in haar beweging te geven onder den naam
van „Krulskinderen". Zij komen eens of
hoogstens tweemaal per week bijeen in
142 haar eigen clubs, waarin een van de oudere
752 Graalleden of kadetten de leiding heeft.
Daar leeren zij om op de haar eigen kin-
I derlijke wijze mee te werken aan het apos-
tolaat. Een van de middelen is: het zicht -
32 baar dragen van een niet te klein kruisje
14 Zoo immers zullen sommige buurten van
onze Hollandsche steden lnngzamcrhnnd
ter Eere Gods gaan wemelen van de Krui
sen! Er is een afzonderlijk „Kruiskinder
Departement" om de Kruiskindcr-actic
over het geheele Diocees te organisceren
in overleg met de directrices der clubhui
zen.
Vervolgens komen de groote groepen, die
de eigenlijke breede lagen vormen der
Graalbeweging. Dit zijn:
DE LEDEN.
Dezen worden ln drie groepen onder
scheiden:
le. Dc meisjes uit de steden, die na het
lager of uitgebreid lager onderwijs een
betrekking buitenshuis zochten of thuis
bleven.
2e. De meisjes van het „platteland", die
verder in dezelfde omstandigheden ver-
keeren als de eerste groep.
3e. De meisjes uit stad cn dorp, die Mid
delbare of Kweekscholen bezoeken, dus zij.
die intellectueel een uitgebreider vorming
genieten.
De eerste groep werd samengevat onder
den naam: Graalleden; de tweede groep
onder dien van: Graalwachtleden en de
derde groep draagt den naam van Graalka-
detten.
Nn het volgende zal deze verdeeling dui
delijk zijn.
De meisjes uit stad en dorp hebben ieder
haar eigen stempel. De eersten zijn opge
groeid midden in 't drukke stadsleven, ze
zijn meer vertrouwd met de l-drijkc uitin
gen der moderne techniek. Zij zijn èn op
school, èn bij haar spelen buitenshuis met
veel meer verschillende karakters in aan
raking gekomen: door verhuizing enz.
wat In de stad veel vaker voorkomt dan
buiten hebbon zij zich in haar jonge le
ven al aan heel wat verschillende om
standigheden moeten aanpassen.
De dorpsmeisjes zijn ongegroeid met de
natuur om zich heen, zij waren in haar
eerste opvoeding aan veel verande
ringen onderhevig, zij dragen vaak ook nog
de uitingen van eigen dorpseultuur in ty
pische gebruiken, taal en kleeding. Ten
slotte Is het ook duidelijk, dat een meisje
van 16 jaar en ouder, dat nog heele da
gen op school £lt en daarbij de avonden
studeerende doorbrengt, weer een heel an
dere mentaliteit heeft dan de voorgaande;
zij is anders, vooral in haar belangstelling
voor de dingen buiten haar schoolsfeer,
waar de andere groenen middenin leven.
Al deze groepen vinden in de Graal ver-
sehillendc middelen om zich verder te ont
wikkelen; voor iedere groep is een speciaal
onderdeel in de orrnnisatie. dat haar be
langen behartigt. Hierop komen we nog
'Tug in de artikelen over de Departemen
ten.
De Graalledon. Graalwachtleden en ka-
dotten staan in haar club onder leidsters.
7«i vormèn het volgende deel in den tech-
nir"hen opbouw van dc organisatie.
De volgende groepen worden hierbij on
derscheiden: