MAANDAG 21 AUGUSTUS 193*
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD PAG. 10
VALSCHE RIJWIELPLAATJES.
FABRIEK IN DUITSCHLAND.
Complot gelukkig tijdig ontdekt.
D© afdeeling falsificaties van <le Rot-
terdamBoho Central© Recherche heeft
een zeer goeden slag geslagen. Met me
dewerking van do Duiteche recherche is
men er in geslaagd een zeer aanzien
lijke hoeveelheid valsche rijwielplaatjes
in beslag te nemen. De uitstekende falsi-
ficaten, bijna "niet te onderscheiden van
echte plaatjes, werden in Pforzheim
(Duitschland) vervaardigd en hier door
verschillende personen aan den man ge
bracht.
Direct nadat op Augustus de afgifte
van dn nieirwe plaatjes was ingegaan,
bleek, dat er een groot aantal valsohe
exemplaren in omloop waren. Benige da
gen geleden kwam iemand op het bureau
van de centrale recherche en vertelde,
dat men hem valsche belastingplaatjes
te koop had aangeboden. In het uitvoerig
onderzoek, dat werd ingesteld door de
leoherohe mede naar aanleiding van
andere gegevens werd een Duitscher
gearresteerd, die aan den Söhiedam-
schendijk te Rotterdam woont, vroeger
sl&ger was en nu zijn kont verdient mot
bet venten van nootjes. Op het oogenblik
dat hij gearresteerd werd, bood hij juist
60 valsche plaatjes te koop aan. Men
onderwierp den Duitscher aan een scherp
verhoor en nadat zeer veel materiaal te
gen hem bijeen was gebracht, legde hij
een volledige bekentenis af. De plaatjes
■waren vervaardigd door zijn vader te
Pforziheim in Duitsohland. De recherche
toog naar Duitschland en ontdekte hier
in het goudsmidswerkplaatsje van den
gearresteerden Duitschen slager de bron
van de valsche plaatjes. De werklooze
goudsmid zeide, dat hij in opdracht van
zijn zoon had gehandeld, deze smokkelde
ze naar Holland. Hij had reeds 4500
plaatjes gemaakt en het plan bestond,
om ons land te overstroomen met 20.000
van deze falsificaties. Ook de goudsmid
is gearresteerd.
In Rotterdam zijn nog verschillende
arrestaties in verband met het in voor
raad hebben en ten verkoop aanbieden
van valsche plaatjes gedaan.
UIT DE OMGEVING
HILLEGOM
Gemeenteraad. De Raad dezer gemeente
houdt een openbare vergadering op Donder
dag 24 Augustus 1933 des namiddags kwart
voor 2. Te behandelen onderwerpen: 1. Notu
len der vorige vergadering. 2. Ingekomen
stukken. 3. Voorstel tot bet aangaan van een
geldleening. 4. Reclames plaatselijke belas
tingen. 5. Voorstel tot wijziging en aanvulling
der Alg. Poltie-verordening. 6. Voorstel tot
wijziging der verordening op de heffing van
de Hondenbelasitng. 7. Voorstel tot classifica
tie der gemeente in de zevende klasse voor de
personeele belasting. 8 Mededeelingen.
Personalia. Orrze plaatsgenoot, de heer
G. Verkerk, onderwijzer aan de Julianaschool
slaagde te 's Gravenhage voor het examen
hoofdakte.
De heer E. Aay, gemeente-tuinman al
hier, is aan de G. A. van Swietentuinbouw-
school te Fred»riksoord Geslaagd voor het
examen bloementeelt der Maatschappij voor
Tuinbouw en Plantkunde.
Gemeentel. Arbeidsbeurs Hillegom. Volgens
de laatste opgave der gemeentelijke arbeids
beurs staan alhier 289 werkzoekenden inge
schreven, een aantal gelijk aan dat der vo
rige week. Hiertoe behooren 197 bloemist- en
landarbeiders, 33 bouwvakarbeiders en 35 los
se arbeiders; de overigen behooren tot diverse
Geboren: Quirinus Johannes z. van W.
van Trigt en J. H. Smit Johanne Geertrui-
da Magdalena d. van C. C. van der Leeden
en C. van der Kwaak Irmgard Tootje Ca-
rolchen Felicitas, d. van Th. P. Jonkheer en
E. A. F. Forstmann.
Ondertrouwd: F. Duinkerken en M. J.
Sysenaar R. Kool en M. W. van Groen
J. Markman en P. Groppe.
Gevestigd: W. J. Buurman Wilhelraina-
laan 15 J. Ch. P. Eeftinck Schattenkerk,
Weeresteinstraat 33 Chr. A. Flippi van
Vlietstraat 68 M. J. A. M. Loschke, Maria-
straat 10 C. C. Rusman, Hoofdstraat 102
J. M. Schreurs, Oosteinderlaan 32 J. A.
Stevens, Hoofdstraat 120 J. C. F. Swemle
en gezin, Hoofdstraat 38 A. Reitsma, Kerk
plein 8 J. H. Visser, Mariastraat 20.
Vertrokken: C. H. Olsthoorn naar Rot
terdam Joha F. C. Groot naar België
H. J. Klaasscn en gezin naa.r Winterswijk
M. J. J. van Werkhoven naar Haarlem.
KATWIJK AAN DEN RIJN
K. R. V. De R.K. Voetbalvereeniging
„Kath. Rijnvogels" hield een goed bezochte
ledenvergadering in de zaal bij het Parochie
huis. Na opening door pastoor Buys worden
de notulen gelezen en goedgekeurd. Het be
stuur deelde hierna mede, dat de kleur der
shirt blauw zal zijn. Vervolgens werd de elftal
commissie samengesteld uit 3 leden benevens
een secretaris. Het bestuursvoorstel om toe
te treden tot den D. H. V. B. werd z. h. st.
aangenomen. De rondvraag leverde eenige dis
cussie op. Hierna deelde pastoor Buys mee,
dat de senioren voortaan zullen trainen op
Donderdagavond cn de junioren op Maandag
avond. Hierna sluiting.
Speldjesdag. Een ten bate van den KRO.
gehouden speldjesdag bracht voor dit doel
47.50 op. De KRO.-commissie bracht den jon
gedames, die zich hiermede belangloos hadden
belast, een extra woord van hulde en dank in
de hiervoor gehouden bijeenkomst.
KATWIJK
Werkloosheid. Aan het arbeidsbureau
staan op heden ingeschreven 325 personen,
waaronder zijn 19 timmerlieden, 45 grondwer
kers, 12 opperlieden, 5 schilders, 9 metselaars,
3 fabrieksarbeiders, 34 kuipers, 86 losse ar
beiders, 56 landarbeiders, 27 visschers, 6 sto
kers, 3 loodgieters, 5 varensgezellen, 3 binnen
schippers, 2 stucadoors. Deze week konden
geplaatst vorden totaal 5 personen.
Geboren: Helena Maria d. van C. J. Bos
kamp en H. A. P. de Vrind, Jan z. van M.
v. Duivenvoorde en I. v. Duyvenvoorde
Arend z. van J. v. Beelen en H. van Duyn.
Elly Ingeborg d. van C. den Duik en E. W.
Schonitz Frederike Martina Maria d. van
L. J. v. d. Valk en A. M. Aarts Dirkje d.
van J. v. Duyn en H. Pluimgraaf Gcrardus
z. van IJ, v. Rijn en H. Varkevisser Jacobus
z. van B. de Jong en H. v. Rijn Klazina d.
van H. v. d. Oever en J. v. d. Plas Janne
tje d. van A. Jonker en N. de Jong Hen
drik z. van H. Sleurink en J. Buidei Nicó-
laas z. van D. J. Kleen en T. v. Egmond.
Getrouwd: J. den Hollander en C. M.
Masmeijer.
Overleden: Guurtje Guyt 4 j. d. van A.
Guyt en L. Snijders Johannes v. Gijzel 19
j. z. van Z. J. v. Gijzel en N. de Vos. - Le
venloos aangegeven kind van M, v. d. Plas en
A. v. Beelen Johanna Maria Boeza'ard 53 j.
echtgen. van C. v. Duyvenbode Lena Guyt
7 mnd. d. van A, Guyt en J. Vlieland Cor
nells v. d. Plas 85 j. wedr. v. N. Meijvogel
Weintje v. d. Guten 67 j. echtgen. van D. C. v.
Leeuwen.
LEIDSCHENDAM
Tuinmiddag Bijz. Vrijw. Landstorm. De
afdeeling Leidschendam van den Bijz, Vrijw.
Landstorm organiseert een feestelijken tuin
middag op Woensdag 30 Augustus a.s. op een
terrein aan de St. Jozefstraat, bij den Veur-
schen straatweg aldaar. Sprekers zijn de hee-
ren W. J. H. M. Keyzer, burgemeester van
Veur en Stompwijk, kapelaan H. J. Bangert,
uit Leiden, en de heer J. M. Krijger, lid van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal, bur
gemeester van Vriczenveen.
Een afwisselend programma zal afgewerkt
worden. Na tableaux en carousselrijdan zijn
er wedstrijden met hindernissen voor de le
den van het Vrijw. Landstormkorps „Motor-
dienst". Besloten wordt met een groot spring
concours, waaraan deelgenomen wordt door
de beste ruiters van de bereden veld-artillerie
uit Den Haag, onder leiding van adj. onder
officier Ch. Sluijter.
Des avonds zal op het verlichte terrein een
groot concert worden gegeven door de harmo
nie St. Caecilia.
Gerekend wordt op grooten toeloop uit ge
heel „Zuid-Holland-West", waarvoor de maat
regelen tot ontvangst reeds genomen zijn, con
sumptie-tenten, verkoop van Westlandsche
fiuit, enz.
Leidschendam zal reeds 30 Augustus in
vlaggentooi zijn. Tal van autoriteiten worden
verwacht.
LISSE
Gemeenteraad. Vrijdagavond om half 8
is de raad dezer gemeente in openbare ver
gadering bijeengeroepen, ter behandeling van
de navolgende punten:
1. Vaststelling van een nieuwe salarisveror
dening voor het personeel in dienst der ge
meente, 2. Voorstel van B. en W. tot inrich
ting van een sportterrein. 3. Gewijzigde rege
ling omtrent de toelating van kinderen uit
deze gemeente tot de ULO.-school der ge
meente Hillegom. 4. Opnieuw vaststelling van
het uitbreidingsplan der gemeente met de'
daarbij behoorende bebouwingsvoorschriften. 5
Verzoek van het Verbond voor Nationaal Her
stel, om bij het lager onderwijs geen leerkrach
ten aan te stellen met revolutionaire gezind
heid. 6. Verzoek van heeren Gedeputeerde
Staten van Zuid-Holland, om het oordeel van
den Raad te vernemen omtrent het door hen
vastgestelde ontwerp-besluit van den 14den
Juni 1933 met betrekking tot de bezoldiging
van de ambtenaren van den Burgerl. Stand.
7 Wijziging van de Algem. Politieveror. voor
deze gemeente. 8. Verzoek van de Lissesche
Oranjeverceniging. om een subsidie voor te
houden kinderfeesten. 9. Heffing van opcenten
op de hoofdsom der personeele belasting voor
het belastingjaar 1934. 10. Aanbieding van de
rekening der gemeente over het dienstjaar
1932, alsmede van de bedrijfsrekeningen. 11.
Comptabiliteitsbesluit. 12. Voorschot aan de
Woninbouwvereeniging „Volksbelang" voor de
stichting van 10 arbeiderswoningen en het aan
gaan van een geldleening ter verkrijging van
'dit voorschot. 13. Ingekomen stukken en me
dedeelingen.
Werkloosheid. Bij de gemeentelijke ar
beidsbeurs alhier stonden in de week van 14
tot en met 19 Augustus 1932 ingeschreven 183
werkzoekende personen, hoofdzakelijk be
staande uit bloemistknechts.
Mond- en klauwzeer. In de afgeloopen
week is de besmettelijke veeziekte, mond- cn
klauwzeer, geconstateerd onder de veestapets
van de landbouwers W. de Wit alhier en J.
Imanse te Haarlemmermeer, wiens veestapel
alhier wordt geweid.
WASSENAAR
Opening Bijkantoor Nutsspaarbank. Za
terdagmiddag is het nieuwe bijkantoor van de
Nutsspaarbank te 's Gravenhage, aan de Lang
straat alhier, in gebruik genomen.
Het gebouw, dat op dezelfde plaats staat
waar het in 1919 gestichte bijkantoor zich ver
hief, is opgetrokken in roode baksteen. Het
heeft beneden een hall, waar men binnenkomt,
de wachtkamer en de eigenlijke kantoorruimte
De plaats van het personeel is geheel geschei
den van de ruimte voor het publiek door tra
liewerk en een stalen pantsering. Achter het
gebouw is een kamer voor de Nutsbibliotheek.
Boven het gebouw is een ruime woning voor
den klerk, den heer H. B. van der Klaauw.
Het geheel is voorzien van gas, water en elec-
triciteit.
De ontwerper is de heer D. Hoekstra, archi
tect; de aannemer de firma Zwanenburg en
van der Bent e Katwijk.
Te twee uur Zaterdagmiddag had de ope
ning van het nieuwe gebouw plaats.
De genoodigden, een 30-tal, werden ontvan
gen door den heer H. W. Bosch, directeur der
Spaarbank te 's Gravenhage. Onder hen be
vonden zich de heeren mr. J. Gerritsen, voor
zitter van de instelling, enkele bestuursleden,
waaronder de heer B. W. Harteman, die het
kantoor Wassenaar controleert, de heer mr.
H. H. Reijers, J. Turion, ir. H. Sangster, de
oud-voorzitter mr. J. H. Andries, de burge
meester dezer gemeente, de heer D. Th. Ruys,
de heer H. C. Provo Kluit, oud-bestuurslid v.
de Nutsspaarbank, die den stoot heeft gegeven
tot de oprichting van het bijkantoor Wasse
naar; voorts de architect, de aannemer en an
deren.
De voorz., mr. J. Gerritsen, heette allen wel
kom, gaf een overzicht van de geschiedenis
van Wassenaar, releveerde de oprichting van
het bijkantoor Wassenaar in 1919 en den groei
van de instelling. Voorts memoreerde hij nog
den run op de bank ten vorige jare in den
Haag en het feit, dat de spaarders in Wasse
naar daarop niet reageerden.
Daarna verleende hij het woord aan den
burgemeester. Deze zeide, aanvankelijk geen
gevolg te hebben willen geven aan de uitnoo-
diging, om dit gebouw te openen. Daarop is
hij echter teruggekomen, toen hij de overtui
ging had gekregen, dat de instelling geheel
is ingesteld op het dienen van het algemeen
belang. Hij wenschte het bestuur geluk met
deze instelling en uitte de beste wenschen
voor de toekomst. Ook den beheerder van het
kantoor Wassenaar, den heer C. W. Panne-
koek, wenschte spreker geluk.
Daarna word een rondgang door bet gebouw
gemaakt, waarbij allen de gelegenheid hadden
de doelmatige inrichting te bewonderen.
Na den rondgang werden versnaperingen
aangeboden.
UIT DE RIJNSTREEK
ALPHEN AAN DEN RIJN.
Ingebroken. Vermoedelijk Zaterdag
nacht is ingebroken in het winkelmagazijn
van „de Iva". Een drietal meisjes aldaar
werkzaam, kwamen Zondagavond het pand
binnen en ontdekte, dat er iets met de kas
sa niet in orde was. Bij onderzoek b'eek,
dat er een zeker bedrag aan geld. dat daar
in geborgen was. werd vermist. De politie
werd gewaarschuwd, die een voorloopig
onderzoek instelde. Op welke wijze men
het pand was binnengekomen staat nog
niet vast. Het geval trok op Zondagavond
groote belangstelling.
In een put gevallen. Zaterdag is de
los werkman V. bij het verrichten van
werkzaamheden voor de Gasfabriek aan
den Groeneweg in een put gevallen, waar
bij de man een beenfractuur opliep Per
auto werd de patiënt naar Dr. Hildernisse
vervoerd, die hem heelkundig behandelde.
LEIDERDORP
Personalia. Voor het examen handen
arbeid is beslaagd mej. J. B. Blankenstein.
HET DRAMA OP DE PLASSEN
Een onderhoud met de beide hoofdpersonen.
Een verslaggever van „De Telegraaf" heeft
een onderhoud gehad met de twee hoofdfigu
ren uit de tragische gebeurtenis, die het dorp
heeft geschokt. Als men met hen spreekt,
krijgt men deernis met beiden, zoowel met
den jongen, die waarschijnlijk het licht zijner
oogen zal moeten missen, als met den man,
door wiens toedoen het noodlottige schot zou
gevallen zijn.
Het eerste bezoek gold het slachtoffer. Door
de lang witgetegelde gangen van het St. Eli-
sabethgesticht te Leiden, waarin stemmig
zwart-gekleede nonnen haar liefdewerk ver
richten, kwamen wij op kamer 202. waar wij
het slachtoffer in beklagenswaardigen toe
stand aantroffen.
Aan zijn rustige ademhaling zagen wij dat
hij sliep en eerst na eenigen tijd, toen hij zich
omdraaide, konden wij vermoeden, dat hij ont
waakt was. want zijn beide oogen liggen ver
borgen onder verband. „Slaap je, Van der
Weyden?" vroegen wij. En als antwoord
kwam: „Is daar iemand?"
Het was een antwoord dat ons diep .trof,
want wij gevoelden hoe vreeselijk het moet
zijn voor een krachtigen jongen kerel om
hulpbehoevend daar neer te liggen en die zelfs
niet kan zien of iemand naast zijn bed staat.
Zijn gelaat, hals en rechlerbovenarra vertoonen
ontelbare kleine wondjes; zelfs in oor en mond
zijn hagelkorrels doorgedrongen.
„Vertel nu eens eerlijk. Van der Wyeden,
vroegen wij hem, hoe alles gegaan is".
..Meneer, zei hij, ik ben nog nooit aan de
fuiken van den veldwachter geweest en dien
middag dacht ik niet aan stroopen. Je gaat
toch niet midden op den dag fuiken van een
ander lichten. Gewaarschuwd heeft hij mij
nooit en daar heeft hij ook geen reden voor
gehad".
Wij vroegen hem vervolgens of hij gezien
heeft dat de oud-veldwachter op hem schoot.
Zeker heb ik dat gezien. Hij stond op
tusschen het riet en had zijn geweer in de
handen. Ik riep nog: „Niet schieten, meneer!"
maar hij zei, „wat doe je aan mijn fuikenI" en
tegelijkertijd ging het schot af.
De richting van het schot in zijn bovenarm
zou er kunnen wijzen dat van der Weyden zijn
arm heeft opgeheven om zijn gelaat te bescher
men. Een groot aantal hagelkorrels is in de
achterzijde van den arm terecht gekomen. Van
der Weyden vertelde, dat hij op het oogen
blik niet veel pijn heeft. De dokter acht het
levensgevaar geweken. De jongen maakt zich
echter ongerust over zijn oogen. Dat hij een
oog zal moeten missen weet hij reeds. Hij
hoopt echter nog dat het andere behouden
zal blijven, doch ook daarvoor is, naar wij ver-'
nemen, weinig hoop.
Van het St Elisabeth-Gesticht begaven wij
ons naar de woning van den schoonzoon van
den gewezen veldwachter. Het is wel een
eigenaardige samenloop, dat thans beiden zich
in dezelfde gemeente bevinden. Toen wij het
huis waren binnengekomen, verscheen na enkele
oogenblikken de oud-veldwachter. Het is een
lange, magere man, met een grijze snor en een
vriendelijk gelaat. Men ziet in hem zeker niet
den man, die in koelen bloede een mensch
zou neerschieten.
Wij vroegen hem zijn lezing van het geval
te geven.
„Kijk eens meneer", zoo sprak hij, „ik ben
62 jaar. Op mijn 55sten jaar ben ik op eigen
verzoek met pensioen kunnen gaan, omdat
mijn oogen te slecht waren voor het vele
schrijfwerk. Zeven jaar woon ik nu in Nieuw
koop. Mijn leven lang heb ik gestreden tegen
de misdaad. Moet ik nu voortdurend toestaan
dat ik bestolen word? Eiken ochtend als ik
bij mijn fuiken kwam was een ander voor mij
geweest en dan begrijpt u toch wel, dat je
langzamerhand op middelen gaat zinnen om
den dief te betrappen. Vele malen heb ik bij
mijn fuiken de wacht gehouden, maar het is
alsof ze er de lucht van kregen. Als ik er zat
kwam er niemand".
„Maar hebt u dan wel eens gezien dat Van
der Weyden uw fuiken leeghaalde?"
„Dat niet", zeide hij, „maar hij heeft in die
richting niets te maken. U moet niet vergeten,
dat wij een dure pacht moeten betalen en wij
kunnen dan toch niet toestaan dat een ander
onze visch meeneemt. De politie kan er niets
tegen doen, want er is in het heele dorp
slechts een gemeente- en een rijksveldwach
ter".
„En het geval zelf, hoe heeft zich dat toe
gedragen?"
„Dat is precies gegaan zooals ik voor de
justitie verklaard heb. Ik had het geweer op
het kruishout neergelegd en de trekker met
een touw aan de fuik verbonden. Ik zat op
eenigen afstand te wachten. Plotseling hoorde
ik dat een bootje aankwam. Ik zag een haak
in de hoogte gaan en begreep toen, dat er
iemand bij de fuiken was.
Op dat oogenblik reeds kreeg ik er spijt van
dat ik den val had opgezet, want ik vreesde
dat er een ongeluk zou kunnen geschieden. Ik
kwam daarom overeind en riep: Wat moet
dat! Niets, riep Van der Weyden en hetzelfde
oogenblik ging het schot af. Ik hoorde hem
kreunen en liep naar mijn boot om hulp te
verleenen. Voordat ik mijn boot bereikte, zag
ik, dat er twee personen in de boot waren.
Later bleek, dat de ander, een jongere broer,
bij hem was overgestapt".
Wij vroegen ook aan den oud-veldwachter
hoe hi: dan de hagel verklaarde, in den bo
venarm van het slachtoffer.
„Dit is eenvoudig", zeide hij, Van der Wey
den heeft waarschijnlijk in gebogen houding
gestaan om de fuik op te halen. Daarbij is
vanzelfsprekend zijn arm naast zijn -gezicht ge
komen. Dat Van der Weyden anders ver
klaart, spreekt vanzelf. De menschen zijn ge
neigd zich aan de zijde van den getroffene te
scharen, maar zijn vergeten, dat het ongeval
ook ingrijpt in mijn leven en dat ik er alles
voor over zou hebben wanneer ik het ongedaan
kon maken. Natuurlijk lijdt ook mijn vrouw
er erg onder".
Tenslotte hadden wij ook nog een kort on
derhoud met jhr. mr. Twist Quarles van Uf-
word, den substituut-officier van Justitie te
Utrecht, die het voor-onderzoek heeft geleid.
„Het is een duistere zaak", zoo zeide ons
mr. Quarles. „Niemand zal wel ooit volkomen
zekerheid krijgen, want de verklaring van de
menschen, die er aanwezig waren, luiden ge
heel verschillend". „Wat is uw persoonlijke
meening in deze zaak", vroegen wij verder.
„Daar kan ik mij moeilijk over uitlaten",
was het antwoord, „als wij reden hadden
poging tot moord aan te nemen, zouden wij
den gewezen veldwachter zeker niet op vrije
voeten laten".
Intusschen is het een treurige geschiedenis,
die twee menschenlevens heeft verwoest.
NIEUWVEEN
Arbeidsbemiddeling. Bij den agent der
arbeidsbemiddeling zijn drie werklooozen in
schreven en wel twee landarbeiders en één
bouwvakarbeider.
Geboren: Gerardus Joannes z. van P. J.
Wijfje en M. Plasmeyer.
Ondertrouwd: C. A. Kooyman, 25 j.
won. te Amsterdam en C. J. Janmaat 25 j.
M. M. Kopp.nol 31 j. en J. C. Meyer 29 j.
O v e r 1 e de n: Marijtje Poelgeest, wed. van
P. Pijper 72 j.
Gevestigd: M. E. de Roo van Haarlem.
Vertrokken: W. J. de Kier naar Haar
lemJac. Nieuwland en gez. naar Woerden
C. Hardam en gez. naar Albasserdam
J. de Jong naar Delft.
EEN EN ANDER OVER
GRAPHISCHE KUNST.
Het woord graphisch is afgeleid van het
Grieksche woord graphein, dat schrijven be-
teekent; onder grahpisch zou men dus moeten
verstaan, alles wat op de schrijf- en teeken
kunst betrekking heeft. Onder graphische
kunst verstaat men echter al die wijzen van na*
bootsing en vermenigvuldiging van kunstwer*
ken, waarbij het beeld wordt verkregen door
het afdrukken van een platten vorm of plaat.
De figuren kunnen met de hand op deze plaat
worden gebracht, zooals geschiedt bij koper
gravures, houtsneden en lithographie, ofwel
langs scheikundigen weg zijn verkregen door
fotographie.
M etaalgravares.
De eerste aanleiding tot het maken van gra
vures schijnt gezocht te moeten worden in
niello of nielleeren. De Italiaansche goudwer
kers, die vooral in de laatste helft der middel*
eeuwen bekend waren, vulden n.l. de groeve
van de ingesneden figuren op hun goud en zil
verwerk met metaal zwartsel, om, alvorens het
stuk geheel af te werken, door het nemen van
een afdruk te kunnen beoordeelen of de teeke*
ning aan hun wenschen voldeed. Van de Ita
liaansche graveurs was vooral bekend Maso
Finiguerra, een Florentijnsch meester, die in
het begin der 15e eeuw leefde. Later werd
deze kunst ook overgenomen door de Duit-
schers en Hollanders; in Duitschland stond
omstreeks 1446 de graveerkunst zeer hoog.
Tot de meesters daarin behooren o.m. de be
kende Nederlander Lucas van Leiden; de
groote Duitsche schilder Dürer en Goltzius,
die de techniek tot grootere volmaaktheid
wist te brengen.
Kopergravures.
Voor het vervaardigen van kopergravures
wordt gebruik gemaakt van de graveerstift;
deze stift is van staal, van voren min of meer
scherpgepunt en hoekig afgerond; de stift
heeft een houten heft om haar bij het gebruik
in de hand te kunnen houden. Met deze stift
wordt de teekening in de koperen plaat inge
groefd. Vooraf wordt de plaat met een laagje
vernis in een mengsel van was bestreken. Op
deze laag worden de omtrekken der teekening
met een radeernaald doorgetrokken zóó dat
zij slechts zwak zichtbaar worden; vervolgens
verwijdert men de vernislaag en wordt de gra*
vure verder met de stift in het koper gewerkt.
Bij de gravures vormt elke lijn werkelijk een
groef en bij sterke acceeringen wordt ook in
derdaad een deel van het koper uitgewerkt.
De streep, welke door het afdrukken van de
plaat op het papier te voorschijn komt, ia
dientengevolge niet vlak, alsof zij erop was
geteekend, maar de verf ligt er (wel niet zoo
dik als de insnijding diep is) tot een zekere
hoogte op. Hieraan hebben de gravures vooral
de diepte en kracht van toon te danken, welke
men tevergeefs bij andere gravures zoekt. In
de kopergraveerkunst muntte vooral Rem
brandt uit.
Etsen.
Op het gebied van techniek, zoowel als van
kunst staan de etsen het naast bij de koper
gravures. Wat de techniek betreft, bestaat het
onderscheid hierin, dat de op de plaat aange
brachte vernislaag niet enkel dienst doet om
de omtrekken der teekening aan te geven,
maar dat hierbij de geheele teekening door
middel van de radeernaald, graveerstift of
etsnaald door die laag heen in fijne lijnen
(tailles) op de plaat wordt uitgevoerd. Alleen
om de zware schaduwen aan te brengen wordt
in het koper zelf gewerkt. Is de teekening
klaar, dan wordt de plaat overdekt met roo-
kend salpeterzuur, een bijtmiddel, meestal
matig verdund, hetwelk daar, waar de naald
het koper onder den etsgrond heeft blootge
legd, dit metaal wegtijt. Voorts kan de radee
ring nog verder met de stift worden uitge
werkt De etskunst werd in Duitschland het
eerst door Albrecht Dürer en in Italië door
Mazzuoli Parmegianco uitgeoefend. De schil
der Jan Luyken was een bekend graveur en
etser.
DE AVONTUREN VAN PR0FJE EN STRUISJE.
160. De bagage was door een bediende
van het hotel al op Profjes bevel aan
boord gebracht en de komst van den pro
fessor met zijn bediende tevens aangekon
digd. Dat was per telefoon gebeurd. Fn
toen Prof je due aan het schip kwam, lag
de loopplank ad uit e>n konden ze meteen
aan boord gaan. Prof je was wei wat >a»ig
voor deze plank, want hij lag zoo raar.
170. De boot was niet groot, maar u©©l
mooi ingericht. De bemanning bestond uit
de kapitein, een stuurman, een stuk of ree
matrozen, een hofmeester en een kok net
koksmaat. Verder waren er in de machine
kamer natuurlijk nog een machinist met
stokers, maar die kreeg je zelden te zien-
Bij Profje'8 komst aan boord stond de ge
heele bemanning gereed om hem en Struis-
je te ontvangen en kon hij dus met ailei
kennismaken.
