24ste Jaargang
ZATERDAG 8 JULI 1933
No. 7553
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
HET SCHIJNLEVEN DER ECON.
CONFERENTIE
ST. CLEMENS-RETRAITENHUIS
S)e £etdAch£0oti/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij rooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné'a ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur «n
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
Het Centrum
t Is vaak moeielijk, te beoordeelen de si
tuatie in een land, waarin wij niet zelf
leven; en te gemakkelijk komen velen
er dikwijls toe, om te critiseeren de hou
ding, door de katholieken daar aangeno
men. Wij doelen hier speciaal op Duitsch-
land en het Centrum.
De groote Windthorst heeft er nooit aan
gedacht, te kapituleeren voor Bismarck,
het Centrum heeft dat thans gedaan voor
Hitier
Men moet hier echter rekening houden
met het feit, dat, indien het Centrum zich
niet vrijwillig zou hebben overgegeven aan
den machthebber van het oogenblik, waar
schijnlijk daardoor een toestand zou zijn
ontstaan, die èn voor het land, voor de
geheele gemeenschap, èn in het bijzonder
ook voor de katholieken allernoodlottigst
zou zijn geworden.
De onderlinge strijd in het volk zelf, de
vijandschap tusschen de aan het bewind
zijnde regeering en de katholieken, zou
het dezen laatsten practisch onmogelijk
hebben gemaakt, in de politiek op positieve
en direct-daadwerkelijke wijze mede te
werken aan de nationale zaak, aan de
weder-opbouw van het, oeconomisoh ook
vooral, neergeslagen Duibsche Rijk.
Terwijl juist nu eensgezinde samen
werking absoluut noodig is (wat de schrij
ver van het Buitenlandsch Weekoverzicht
elders uitvoeriger bespreekt).
Het Centrum heeft zich hier weer, zoo
als altijd, laten leiden om, door de over
weging: wat eisoht 's lands belangt
Eénige lafheid of éénig gemis aan moed
van overtuiging mag oi. aan het Centrum
niet worden verweten!
En zeer juist schreef het „Huisgezin" het
volgende:
„Het is een zware gang geweest voor de
leiding van het Centrum, maar er was
klaarblijkelijk geen andere uitweg.
Haar laatste proclamatie laat in ieder
geval de eer der partij onverlet: geen toon
van slaafsche onderworpenheid en krui
perij om de gunst van den almachtige van
den dag te winnen.
En aan het slot wel „Heil Duitschland",
maar geen „Heil Hitler!'5
Dit mag nu reeds geconstateerd, hoewel
een volledige beoordeeling van de houding
van het Gentrum eerst zal kunnen worden
gegeven, als wat nu gebeurt geschiedenis
is geworden.
Onze verhouding tot anderen.
„Bidt u wel eens voor een socialist?''
Deze vraag stel ik altijd aan een katho
liek arbeider, die mij vraagt, hoe hij tegen
over een socialist moet staan5' aldus
mgr. dr. Poels in een gesprek met een ver
tegenwoordiger van de socialistische pers
(gisteren ook in ons blad opgenomen).
„Bidt n wel eens voor een socialist?"
Deze vraag roept bij ons naar voren die
treffende opmerking, welke, uit het Fransch
overgenomen, ongeveer aldus luidt: „Ook
den communist heeft God van alle eeuwig
heid lief gehad''.
Zoowel in het een als in het ander wor
den we aan elementaire, heel een
voudige Christelijke waarheden herinnerd.
En tochwaarheden, die, indien we
ze als leiddraad gebruiken voor het leven-
van-elken-dag, dat leven zoo breed en zoo
diep, zoo mooi maken
Dat leven opheffen uit, laten we t zoo
his noemen: de klein-burgerlijke middel
matigheid („Een Christen is niet middel-
mafig"), om vóór ons te openen een pers
pectief van groot-menschelijk denken en
voelen in een universeele waarachtige men-
schen-liefde
Wij moeten Christus zien in èlken mede-
mensch
„Wij zijn er ten zeerste toe geneigd, om
onszelven geluk te wenschen met het be
zit van onzen godsdienst, de zondaars aan
OOK DE MONETAIRE BESPREKINGEN WORDEN VOORTGEZET
MACDONALD HEEFT ZIJN ZIN GEKREGEN.
DE COMMISSIES VERGADEREN
Dank zij de nieuwe formule, welke het
bureau der conferentie gevonden heeft, zal
de conferentie op een nieuwe basis worden
voortgezet; en om toch maar duidelijk te
doen zien, dat de conferentie verre van
dood is, was er gistermorgen voor het eerst
in deze week zelfs weer een openbare ver
gadering van de financieele commissie on
der leiding van den Italiaanschen minister
van financiën Yung.
Ook de heer Colijn had zijn sub-commis
sies van de economische commissie, doch
deze laatste vergadering vonden achter ge
sloten deuren plaats.
Het is thans de taak van de financieele
en economische commissie na te gaan, in
hoeverre de oorspronkelijke agenda veran
dering behoeft, want er zal thans rekening
gehouden moeten worden met het feit, dat
de goudlanden niet kunnen medewerken
aan besprekingen over zuiver monetaire
kwesties.
Zeer krachtig werd dit gisteren nogmaals
tot uitdrukking gebracht in de financieele
commissie door den heer Bonnet (Frank
rijk), wiens speech met bijzondere belang
stelling door de vergadering werd beluis
terd. Bonnet verklaarde op de eerste
plaats in te stemmen met de opmerking
van mr. Chamberlain (Engeland), dat het
geen zin heeft de verschillende punten van
de financieele agenda afzonderlijk te be
handelen. Vraagstukken als prijspolitiek,
internationale schulden enz. hangen te
nauw samen dan dat ze onafhankelijk van
elkaar op een vruchtbare wijze behandeld
kunnen worden.
Zoolang de speculatie in valuta blijft
woeden, zoolang er op de wereld geen ze
kerheid bestaat over de verhouding der
internationale wisselkoersen, zoolang kan
het vertrouwen niet terugkeeren en zou
het ook onmogelijk zijn voor de conferentie
om op monetair gebied tot eenigerlei re
sultaat te komen.
In dezen geest sprak de heer Bonnet,
waarmede hij de tolk was van de andere
goudlanden en die landen, welke in valu-
tastabiliteit een essentieel vereischte zien
voor economische vrede en terugkeer van
het wereldvertrouwen.
Chamberlain verklaarde zich er over te
verwondejen, dat bepaalde gedelegeerden
eischen, dat ©en bespreking der monetaire
kwesties van de agende wordt afgevoerd,
daar een dergelijke eisch in strijd is met de
resolutie van het bureau. De monetaire
kwesties, zeide hij, moeten niet. van be
spreking worden uitgesloten, indien men
wil dat de conferentie wordt voortgezet.
Wij wenschen, zoo voegde hij eraan toe, de
taak der goudlanden niet te verzwaren
evenmin als de goudlanden de taak van die
landen, welke den gouden standaard ver
laten hebben. Waarom, zeide Chamberlain,
zouden we dan niet samenwerken en zien
wat er nog gedaan kan worden?
Het Britsche voorstel betreffende de
voortzetting van de werkzaamheden der
monetaire commissie werd aangenomen
met 25 tegen 15 stemmen en een onthou-
ding.
Het voorstel van Engeland hield in dat
de hoofdkwesties op monetair gebied bui
ten discussie moeten worden gehouden,
maar dat eventueele voorbehouden of een
zichzelven over te laten, de gordijnen, die
ons van hen scheiden, dicht te trekken,
eenige cynische bemerkingen te maken
en te vergeten, dat wij, zoo wij in gebreke
blijven de aanspraken te erkennen, die de
heiden en de tollenaar maken op onze
liefde, o o k in gebreke blijven te erken
nen den Heer, Dien wij zeggen te dienen,
in het omhulsel, waarin Hij het dringendst
om onze vriendschap vraagt".... (Mgr.
Benson).
Deze gedachten mogen wij hier neer
schrijven als een uitwerking van de schoone
gedachte, gelegen in die enkele
woorden van mgr. Poels: of wij er niet te
weinig aan denken, om te bidden voor hen,
die door den Godsdienst v£,n ons geschei
den zijn, terwijl wij hen misschien te veel,
c.w.z. noodeloos en nutteloos, bestrijden,
als onze tegenstanders en vijanden be
schouwen en behandelen.
afwijkende opinie aan iedere conclusie,
waartoe men zou komen, zouden kunnen
worden vastgehecht.
De vijf-en-twintig landen, welke stem
den voor het Britsche voorstel, om de werk
zaamheden der monetaire commissie voort
te zetten zijn: Zuid-Afrika, Argentinië,
Australië, Brazilië, het Vereenigd Konink
rijk, Canada, China. Columbia, Denemar
ken, San Domingo, Ecuador, Estland, de
Vereenigde Staten, Finland, Haiti, Britsch-
Indië, de Iersche Vrijstraat, Japan, Noor
wegen, Nieuw-Zeeland, Perzië, Portugal,
Siam en Zweden.
Tegen het Britsche voorstel stemden de
volgende vijftien landen: Oostenrijk, Bel
gië, Bulgarije, Frankrijk, Italië, Duitsch-
land, Litauen, Nederland, Polen, Roe
menië, Spanje. Zwitserland, Tsjecho-Slowa-
kije, Turkije en Joego-Slavië.
Men merkt naar aanleiding hierop op,
dat de tegenstanders van het Britsche voor
stel een stevig blok vormen van Europee-
sche landen, waarvan de invloed zeer groot
is.
Niettemin wordt de uitslag van de stem
ming beschouwd als een overwinning voor
MacDonald, wijl de confrentio althans in
theorie al haar werkzaamheden zal voort
zetten.
De besprekingen der conferentie over de
monetaire kwestie zullen noodzakelijker
wijze beperkt blijven, tengevolge van de
onzekerheid der valuta's en eventueele be
slissingen zullen voor het meerendeel
slechts voorwaardelijk kunnen zijn.
De Russische gedelegeerde onthield zich
van stemming, na van tevoren verklaard
te hebben: „Wij hebben geen schulden en
zijn niet rechtstreeks bij stabilisatie geïn
teresseerd.
D« Amerikanen voldaan.
De uitslag van de stemming in de mone
taire commissie heeft groote voldoening ge
wekt in kringen der Amerikaansche dele
gatie. Huil zou van meening zijn, dat in
dien de conferentie de tegenwoordige cri
sis niet met succes had kunnen te boven
komen, iedere andere internationale con
ferentie van denzelfden aard onmogelijk
zou zijn geweest. Huil zal dezer dagen,
naar men meent, een onderhoud hebben
met de gedelegeerden van andere landen
teneinde te trachten een voorloopig pro
gram uit te werken.
Terwijl men in Amerikaansche kringen
van meening is, dat de crisis een gelukki
ge ontknooping heeft gevonden, zijn de de
legaties der goudlanden de tegenoverge
stelde meening toegedaan. Zij zullen thans
gaan beraadslagen over een gemeenschap
pelijke politiek en al vinden zij, dat de toe
stand nauwelijks gewijzigd is, zijn zij toch
bereid voor zoover mogelijk, hun mede
werking te verleenen. Zij vragen zich ech
ter af, hoe men bij de aanstaande mone
taire besprekingent tof een resultaat zal
kunnen komen.
Alle goudlanden zijn daarentegen van
meening, dat op economisch gebied nuttig
werk kan worden verricht.
WEER INSTRUCTIES VAN
ROOSEVELT?
President Roosevelt heeft, volgens de
„New York Horald Tribune" nieuwe in
structies aan de Amerikaansche delegatie
te Londen gezonden. De president zou
hierin de delegatie dringend verzoeken te
zorgen voor de aanneming van oen alge
meen program tot verhooging der goedc-
renprijzen, overeenkomstig het door Roo
sevelt voor de V. S. ingevoerde plan.
Men geeft in officieele kringen echter
toe, dat een internationaal optreden niet
veel kans van slagen heeft, zoolang Roo
sevelt blijft vasthouden aan zijn program.
Gering optimisme der Britsche pers.
De voortzetting van de economische
oonferentie heeft bij de Engelsohe pere
verrassing verwekt, doch groote verwach
tingen worden niet meer gekoesterd.
In een hoofdartikel zegt de „Times":
„De komende besprekingen kunnen wel
licht beter tusschen groepen van landen
gevoerd worden, die door hun geografische
ligging of hun handelsbelangen vanzelf
op elkaar zijn aangewezen. Als voorbeeld
van zulke groepeeringen noemt heb blad
de landen met een grooten tarwe-export,
die zoo juist een overeenkomst hebben
aangegaan en de leden van het Britsche
rijk, welker belangen zich steeds meer
aaneensluiten. Wanneer de goudlanden af
zijdig willen blijven, aldus het blad, wil
dit voor andere landen geenszins beteeke-
nen, dat zij de handen in den schoot moe
ten leggen.
De gemeenschappelijke belangen van
Groot-Brittannië van de Ver. Staten, van
de leden van het Britsche rijk incl. Indië,
van Japan en de Scandinavische landen,
zijn tweemaal zoo groot als die der goud
landen.
De besprekingen in de verschillende
oommissies der conferentie hebben vol
gens dit blad zelfs den indruk gewekt,
dat de landen welker valuta niet meer
aan het goud gebonden is, gemakkelijker
tot een accoord kunnen komen, ofschoon
zulk een gedeeltelijk accoord natuurlijk
slechts de op éón na beste oplossing zou
beteekenen.
BINNENLAND
UITVOER VAN BOLLEN VERBODEN.
GEDURENDE JULI 1933.
Overwegende, dat het noodzakelijk is
gebleken gedurende den tijd van voorbe
reiding van het bloembollensoneerings-
plan 1933 den uitvoer van bollen van hya
cinthen, tulpen en narcissen te verbieden,
is bij Kon. besluit de uitvoer van bollen
van hyacinthen, tulpen en narcissen ver
boden gedurende het tijdvak, ingaande he
den en eindigende 31 Juli 1933.
Van dit verbod kan do minister van
Economische Zaken in bijzondere geval
len ontheffing verleenen, na het advies te
hebben ingewonnen van het bestuur van
de Nederlandscho Bloembollenexporteurs-
oentraie, te Haarlem.
ZAL TE NOORDWIJK GESTAAKT
WORDEN?
Patroons weigeren contract te teekenen.
De besturen van de samenwerkende
landarbeiders-organisaties hebben verno
men, dat het overgroote gedeelte van de
ongeorganiseerde patroons te Noord-
w ij k hebben verklaard, dat zij er niet
aan denken, het contract te tcckcnen. In
verband daarmede hebben de hoofdbestu
ren besloten, zich voor wat Noordwijk be
treft allo vrijheden te -moeten voorbehou
den en zullen zij reeds a.s. Maandag ver
schillende personeelcn ter bespreking op
roepen. Aan de Rijksbemiddelaar zal
hiervan kennis worden gegeven.
WAT DE NIEUWE LOONREGELING
TE AMSTERDAM INHOUDT.
De nieuwe salaris- en loonregeling van
het gemeentepersoneel te Amsterdam,
welke ingaat bij de eerste loonweek in Juli
voor de werklieden en ingaande 1 Juli voor
de ambtenaren, behelst nu het volgende,
nadat vroegere besluiten zijn ingetrokken:
Op de loonen der werklieden wordt 3JJ
pet. van het weekloon gekort tot en met
19.25 en 7 pet. |)aarboven.
Op de loonen der jeugdige werklieden
wordt 5 pet. gekort.
Op overwerk, toeslagen enz. wordt 5
pet. gekort; de korting op het garantie
loon der reserve is 1 pet. tot 19.25 en 2
reserve.
Voor de ambtenaren wordt gekort 3
pet. op de wedden tot 1000, en 7 pet. voor
eiken duizend daarboven. Bij do jeugdige
ambtenaren is deze korting 5 pet. Ook op
overwerk enz. wordt weer 5 pet. gekort.
Bij de politie en ook bij de hoofdambte
naren is eenzelfde korting, voorts geldt de
korting eveneens voor den hoofdcommissa
rissen, gemeente-secretaris, ontvanger, amb
tenaren Burgerlijken Stand, die afzonder
lijke regelingen hebben. Ook wordt op do-
zelfde wijze op de wedde gekort van de
onderwijzers, voor zoover hun salaris bij
gemeente-verordening is geregeld.
Ten slotte wordt het pensioenverhaal, dat
genoemde categorieën zelve moeten beta
len verhoogd tot 3 pet. voor eigen pensioen
en 5}£ pet. voor weduwen en weezen, te
zaanen dus 8pet. of het maximum, dat
de Wet toelaat.
De regeling geldt tot 1 Januari 1934.
VIERJARIGE KWEEKSCHOLEN
WORDEN DRIEJARIGE.
Voor toe'ating zal bezit van het Mulo
diploma geëischt worden.
Do minister van Onderwijs heeft den vol
genden omzendbrief gezonden aan de be
sturen der gesubsidieerde kweekscholen
▼oor onderwijzers en onderwijzere&sen
De financieele toestand des lands maakt
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Conferentie te Londen zet haar
werkzaamheden voort, ook over monetaire
kwesties. (1ste blad).
De concordaatsonderhandelingen tus
schen het Vaticaan en Duitschland. (2de
Wad).
Arrestatie van Katholieke geestelijken
in Duitschland. (2de blad).
De Amerikaansche wereldvlieger Mat-
tern gezond en wel teruggevonden. (Luektv.
2de blad).
BINNENLAND.
Verboden uitvoer van bloembollen, (lsto
blad).
Te Noordwijk dreigt een conflict in het
bloembollenbedrijf. (1ste blad).
zeer ingrijpende bezuinigingen op elk go-
bied onvermijdelijk. Daarom zullen ook in
zake do onderwijzersopleiding veranderin
gen moeten worden aangebracht, die tot
belangrijke besparing zullen leiden.
Zoo ligt het in mijn voornemen te bevor
deren, dat alleen aan kweekscholen met B-
jarigen cursus rijkssubsidie zal worden ver
leend, behoudens op grond van buitenge
wone omstandigheden in enkele door den
minister goed te keuren uitzonderingsge
vallen. Ik meen een beroep op uw mede
werking to mogen doen, opdat, zoo eenigs-
zins mogelijk, reeds te beginnen met school
jaar 1933/34 de kweekschool zal worden om
gezet in een kweekschool met 3-jarigen
cursus.
Tot de voorgenomen wijzigingen behoort
o.m. mede, dat ook in die gevallen, waar
in de pa ral lel klassen de voortzetting zijn
van een splitsing als in artikel 33, onder a,
van het K. B. van 11 September 1923,
Staatsblad nr. 440 bedoeld, vooraf mijn
goedkeuring behoort te zijn verkrogon.
Wanneer heb plan bestaat, in de onder
uw bestuur staande kweekschool met het
begin van het schooljaar 1933/34 een of
meer parallelklassen to vormen, waarvoor
krachtens de vigeerendo bepalingen auto
matisch aanspraak op rijkssubsidie zou be
staan, dan verdient het toch aanbeveling,
vóór 15 Augustus 1933 een verzoek in te
dienen om de parallelklassen voor rijks
subsidie te doen mederokenen met opgave
van het aantal leerlingen van het leerjaar,
dat men zou willen splitsen"'.
Naar wij vernemen ligt het in de bedoe
ling voor de rijkskweekscholen dezelfde
maatregelen te treffen. Voor de toelating
tot do kweekscholen zal voortaah be7.it van
het mulo- of een daarmede gelijkwaardig
te stellen diploma gevraagd worden. Ge
lijk men weet geeft dit diploma thans recht
op toelating tot do tweede klasse kweek
scholen. Vermoedelijk zal dus de omzetting
van de thans vierjarige in driejarige kweek
scholen neerkomen op hot uitschakelen van
do eerste kweokschoolklas. De eischen voor
het onderwijzers-examen ondergaan hier
mede geen wijziging.
Uit het ministerieel schrijven blijkt nog,
dat de subsidie voor de bestaande parallel
klassen, welke subsidie cenige jaren gele
den onder bepaalde voorwaarden (o.a.
minstens tweederde van het aantal leerlin
gen van de te splitsen klas moest uit jon
gens bestaan) verleend werd, gevaar liep.
Reeds in Mei 1932 was bepaald, dat voor de
vorming van nieuwe parallelklassen geen
subsidie zou worden verleend. „Tel."
TE N00RDWIJKERH0UT
1518 Juli Mannen 6.50
29 Juli1 Aug. Jonge Middenst. 10.
14 Aug. Meisjes boven 17 jttar 6.50
58 Aug. Jonge -Mannen 6.50
8—11 Aug. Ongeh. Dam. Middenst. „10.
1215 Aug. Mannen 6.50
1518 Aug. Meisjes boven 17 jaar 6.50
19—22 Aug. Heeren „10.—
2225 Aug. Meisjes boven 17 jaar 6.50
26—29 Aug. Mannen en Jonge). 6.50
36 Sept. Heeren Middenstand 10.
912 Sept. Militieplichtigen 6.50
1215 Sept. Gehuwde Vrouwen 6-50
6193