MAANDAG 3 JULI 1933 No. 7548 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN STAKINGSGERUCHT IN DE BOLLENSTREEK 24ste Jaargang DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franco per post f2.95 per kwartaal Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geillustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 f GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van hot tarief berekend. TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ee verhuur, koop en verkoop f 0.50. ot DE REDDING VAN HET COLLECTIEF CONTRACT GROOTE MEETING TE LISSE Voor de Bollenstreek staan in deze groote belangen op 't spel. Of er al of niet gestaakt zal worden door de arbeiders in het Bloeimibollenbedrijf, deze vraag kan beschouwd worden als te zijn van onder geschikt belang bij de zeer gewichtige vraag, of in het Bloembollenbedrijf het systeem van het collectief contract kan worden behouden. De staking is slechts het uiterste middel voor het groote doel: het collectief contract veilig te stellen. Met het collectief contract 1933 is het in het Bloemboilenibedrijf thans zoo gesteid, dat een zeer omvangrijk deel der patroons dit contract niet hebben willen teekenen, en nu, hetzij gedwongen door eigen nood, hetzij misbruik makend van de nood der arbeiders, een loon uitbetalen ver beneden hetgeen in de conferentie van patroons,.,en arbeiders in de lente van dit jaar was overeengekomen. Op die manier wordt het afsluiten van een Jiieuw contract in het komende jaar on mogelijk gemaakt. Iets wat niet alleen èn de arbeiders én ook de patroons op den duur, zeer zouden betreuren, maar een leemte, die oprecht betreurd zou worden door allen, die in het collectief contract de eerste stappen zien naar een heropbouw der maatschappij in Christelijken geest een heropbouw zooals deze is uiteengezet in de Pauselijke encyclieken. De strijd van de drie landarbeidersbon den gaat uitsluitend tegen de niet-georga- niseerde patroons zij, dus, die geweigerd hebben het contract te teekenen en die, door die weigering, aan het contract de genadeslag toebrengen. Vele van deze patroons handelen onbe wust van de groote schade, die zij door hun laksheid of verkeerd begrepen vrijkeids- lust, aan de gekeele samenleving toebren gen. Laten wij hopen, dat zij hun standpunt voor een beter en nobeler, zullen prijsge ven. Er zullen ook enkele patroons zijn, die zelf zoo in de „penarie" zitten of financieel dermate aan het oppertoezicht van anderen gebonden zijn, dat zij met den besten wil het contract-loon niet kunnen betalen. La ten de Bondsb es-turen hun actie hier wat kalmer voeren. Er zijn er echter ook, groote, welgefun- deerde firma's, waarvoor deze excuses niet gelden. Voor hen geldt geen ander excuus dan: „zij weten niet wat zij doen". Zij zijn zóó op-en-top liberaal, dat zoo iets als rechten van arbeiders -nog nooit in him hoofd is opgekomen. Tegen dezulken voornamelijk is de sta kingsactie gericht. Over de wijzè waarop gestaakt zal worden, over het waarom van de staking heeft gisterenmiddag de leider der katholieke landarbeiders, het lid dor Tweede Kamer, de heer A. J. Loerakker, een volledige uiteenzetting gegeven. Duizenden bloemistarbeiders uit vele dorpen waren naar Lisse gestroomd om op het terrein achter het Piusgesticsht de mee ting bij te wonen. Nadat het hoofdbestuurslid, de heer Kiuper, de bijeenkomst had geopend, ving de heer Loerakker zijn geestdriftige rede aan. De heer Loerakker wilde dezen middag drie onderwerpen bespreken: de beteeke- nis van het collectief contract, welke niet alleen groot is voor de arbeiders, maar voor het geheele bedrijf; vervolgens de klemmende noodzaak om zich te verweren en ten slotte de tactiek, welke bij dat ver weer zal worden gevolgd. Aan iedereen, aan iederen arbeider in de Bloembollenstreek vraagt spr.: wat dunkt u, indien wij in dit gewest geen bedrijfs regeling hadden gehad, indien wij niet ja ren lang gewerkt hadden ondanks de cri- tiek van velen wat dunkt u: hoe zou dan het lot zijn van deze menschenmassa 1 Zelfs nu wij 'n collectieve overeenkomst hebben een contract dat ook door de werkgeversorganisaties redelijk is bevon den; ander® zou het niet onderteekend zijn zelfs nu zijn er vele patroons, die het met hun geweten in overeenstemming kun nen brengen guldens per week te gaan be neden het vastgestelde contractloon. Waartoe zouden deze anarchisten, in so cialen zin gesproken, gekomen zijn, indien hun streven niet getemperd was door een algemeen aanvaard contractloon? A.J. LOERAKKER Wij, als arbeiders, aanvaarden het groo te nut van het collectief contract. Aan de werkgevers, aan de patroons, wil spr. vragen, wat zij zich voorstellen van een bedrijf, wanneer niet jarenlang is ingevoerd en ingeburgerd het collectief contact? Zeker, zij die geen hooger doel kennen dan de arbeiders tegen het laagste loon in dienst te nemen, voor hen zou het totaal ontbreken van een collectieve overeenkomst in s c h ij n een dorado zijn. Echter slechts in schijn: want die tactiek had, speciaal 's zomers, tot allerlei uitspattingen aanlei ding gegeven. Maanden en maanden gaan deze patroons op reis in 't buitenland en noodt denken zij erover maatregelen te ne men tegen een mogelijk arbeidsconflict dank zij de gunstige werking van het col lectief contract, aan welks opbouw zij ech ter iedere medewerking ontzeggen. Dit voorjaar, vervolgde spr., bij de be sprekingen voor het nieuw af te sluiten col lectief contract, hebben wij wederom reke ning gehouden met de tijdsomstandigheden ondanks de felle critiek van een buiten gewoon vèr doorgevoerd onverstand, welke geen onderscheid wist te maken tusschen praten en het sluiten van een overeenkomst. Maar aan deze critici hetzij werkgevers of werknemers vraag ik, wie of er toen maals reeds gelijk had Aan de ongeorganiseerde werkgevers ontzegt spr. het recht op orde en het be drijf. Zij hebben nooit een hand uitgesto ken, nooit een offertje gedragen om tot overeenstemming met de in hun bedrijf werkende arbeiders te komen. Als er wan orde zou komen, dan zijn zij er de schuld van, die deze wanorde door hun verkeerde opvattingen hebben opgeroepen. Het collectief contract wordt algemeen erkend als zijnde van zeer groote waarde voor rust en vrede in het bedrijf. Hoe is 't dan mogelijk, roept spr. uit, dat de werk gevers pogen van 't jaar dit instituut on der de voet te loopen? Hoe is 't mogelijk, dat er zoovele gewe- tenlooze patroons zijn, die, nu de werkloos heid groot is en duizenden gezinnen in treurige armoede verkeeren, daarvan wil len profiteeren door nu eenmaal het loon is vastgesteld de arbeiders toch met een lager loon naar huis te durven stu ren. Het loon, dat weten ook de arbeiders, kan niet gaan boven hetgeen economisch Wij, uw leiders, hebben van u, arbeiders, het vertrouwen gevorderd, ja geëisclht, bij de vaststelling van het loon. Eenmaal vast gesteld in onderling overleg ieder jaar met nieuwe strubbelingen is dat het rechtvaarig loon. Over de hoofden van de hier aanwezigen heen, vraagt spr. aan de werkgevers in de Bollenstreek, waarvandaan zij de vrijheid halen om, gebruik makend van de armoe de der menschen en gebruik makend van verkeerd begrepen instructies van gemeen tebesturen, een lager loon uit te betalen. Als men in nood ia, wat lang niet allo patroons zijn, maar laten wij aannemen, dat iemand geen geld heeft, dan staat het hem toch niet vrij zijn arme buurman uit te schudden? En zoo wordt de toestand als men o-p de thans ingeslagen weg voort gaat. De hoofdbesturen van de drie Landarbei dersbonden hebben de toestand bezien, hoe deze zich ontwikkelt. Als deze ontwikke ling zoo doorgaat, dan gaan èn de patroons èn de arbeiders een tijd van anarchie te gemoet, waarin geen van beide partijen ademen kan. Een grief heeft spr. tegen de arbeiders, die in 't verleden meer naar 't direct voor deel dan naar het algemeen belang hebben gezien en niet bij hun patroons hebben aan gedrongen op onderteekening van 'het col lectief contract. Vele werkgevers hebben dit jaar het con tract niet geteekend. Als de patroons zich in een dergelijk groot aantal als thans het geval is, afzijdig houden, dan zal het in het komende jaar niet meer mogelijk zijn een collectief contract af te sluiten. Als wij niet meer aan de conferentie-tafel kunnen plaats nemen voor gemeenschappelijk over leg, dan zijn wij machteloos. Dan gaat er van ons geen kracht meer uit. Dit voorjaar, bij de voorbesprekingen over het nu loopend contract, hebben wij de arbeiders, onder toejuiching hunnerzijds, gezegd, dat wij ons tegen die terreur moes ten verzetten. Thans, gebruik makend van bet toenmaals gegeven mandaat, staan wij voor u om een krachtige actie te bespro ken. Het is nn geen kwestie voor een uur korter arbeidstijd, voor een loonsverhoo- ging of verlaging, voor een vrije Zaterdag middag het is nu de kwestie t e z ij n o f niet te zijn. Organisatie beteekent, dat beseft ge wel, iets anders dan hier en daar een vergade ringetje. Organisatie beteekent kracht en invloed. Als gij, arbeiders, die invloed op uw levensvoorwaarden wilt behouden, dan hebt gij nu te kiezen en het bestuur te volgen. Wij roepen n niet op voor ons genoegen. Het is harde, dringende n o o d- z a a k. Er zijn er velen, die in hun hart dit verweer liever niet zagen. Zij, die wer ken bij, weliswaar ongeorganiseerde werk gevers, die echt-er geen misbruik maken, zij vragen zioh afwat kunnen wij winnen met verweer Wat zij te winnen hebben? Wat zullen de „vrijbuiters" onder de patroons doen als het collectief contract niet meer mogelijk is? Wat zullen zij dèn doen, die nu nog, kijkend naar het collectief vastgestelde rechtvaardig loon, dan geen maat staf meer hebben tegen de wraakroepende zonde, welke is het rechtvaardig loon aan den arbeider onthouden? Spr. geeft de verzekering, dat als er nu reeds schandalige feiten zijn geweest waar bij 15.aan een volwassen man werd gegeven, dat het volgend jaar die cijfers wanneer een collectief oontra-ct mocht ont breken nog anders zullen zijn. En wat zullen de gemeentebesturen doen, als er geen c.c. meer is De arbeiders moeten weten, dat als zij nü geen offertje brengen, hun positie met sneltreinvaart omlaag gaat. Men zegt dan: er zijn vele goede pa troons. Dat geeft spr. toe. Maar dat neemt niet weg, dat enkele tientallen jaren gele den ook die goede patroons hun arbeiders met 7.20 per week naar huis zonden. Ieder, die nadenkt, zal inzien dat er niets anders op zit, dan zich tegen de on georganiseerde patroons te verweren. De hoofdbesturen oordeelen niet licht vaardig over de belangen der arbeiders, die nog iets te verliezen hebben. Als wij eenmaal den strijd ingaan, dan zullen wij alle middelen zonder onderscheid gebrui ken, opdat de patroons, die niet geteekend hebben, geen „koopie" hebben aan „goed- koope arbeiders''(Daverend applaus). De hoofdbesturen zullen echter slechts in het uiterste geval tot harde maatregelen overgaan. Wanneer de thans nog niet ge organiseerde werkgevers van meening ver anderen en hun eigenbelang inziende, als nog in zulk voldoend aantal het contract teekenen en verstevigen, dat het een vast steunpunt biedt voor volgend jaar dan denken zij er niet aan den strijd te openen. Er zijn er reeds, die hun standpunt ver anderen. Heel wat hebben er reeds getee kend de laatste dagen en heel wat hebben dit toegezegd. Als de patroons vanmiddag deze goed- gedisciplineerde massa gezien hebben, die één van zin, bereid is te strijden voor rust en vrede, voor hun gezinnen, dan hoopt spr. dat nog meerdere patroons tot bezin ning zullen komen. Doen zij dit niet, willen zij het sloopers- werk voortzetten aanvaardt dan, mijn vrienden, den strijd. Twintig jaar heb ik gestreden roept spr. uit voor vrede en rust, maar nu 't moet zal ik voorgaan in den strijd. De schuld van dien strijd ligt niet bij ons; de volle verantwoordelijkheid rust op hen, die van de ongelukkige tijds omstandigheden misbruik willen maken ten koste van de loonen der arbeiders. De hoofdbesturen zullen er a-Hes op zet ten om den strijd te winnen. De oproep tot staking zal zeer onverwacht en onverhoeds doorgegeven worden voor een afgespro ken plaats. In de gemeente waar gestaakt wordt, zullen dien dag alle werkloozen van de streek worden te zamen geroepen. De georganiseerde patroons zul len natuurlijk volkomen worden ontzien. De arbeiders echter van de ongeorganiseer de patroons zullen 's morgens op weg naar hun werk collega's met gewaarmerkte bor den vinden, die hun verzoeken weer terug te gaan naar de vrouw of te gaan posten. Ook de ongeorganiseefde arbeiders kun- BUITENLAND ECON. WERELDCONFERENTIE DE GOUDEN STANDAARD. AMERIKA WEIGERT MEDE TE WERKEN. President Roosevelt heeft thans aan den Amerikaanschen minister van Buiten- landsche Zaken, Cordell Hul, doen weten, dat hij het gezamenlijk voorstel der goud landen in zijn huidigen vorm verwerpt. De inhoud van dit voorstel kan in de volgende drie punten worden samenge vat: lo. het is noodzakelijk, dat de goudlan den aan den gouden standaard vasthou den 2o. de landen, die den gouden standaard hebben verlaten, zullen dien standaard, indien mogelijk, weer invoeren; 3o. de centrale banken der betrokken landen zullen stappen doen om specula ties op groote schaal tegen te gaan. Minister Huil zal hedenochtend een verklaring afleggen, waarin de politiek der Vereenigde Staten met betrekking tot het valutavraagstuk zal worden uit eengezet. De landen met den goud-en standaard hebben Zondag hun besprekingen onder ling en met andere landen voortgezet. In elk geval zullen zij heden een nadere ver klaring openbaar maken over de onver zwakte handhaving van den gouden stan daard en de samenwerking hunner circu latie-banken. Colijn over Roosevelt's weigering. Wij hebben den heer Oolijn gevraagd, wat de houding der Nederlandsohe dele gatie zal zijn, in verband met de afwij zende mededeeling van president Roose velt. De heer Oolijn verklaarde daarop het volgende: „Over de verklaring van den president der Ver. Staten valt geen oordeel uit te spreken, zoolang men den preciesen tekst niet kent. Hoe die verklaring echter luidt, in de opvatting van de Nederland-sche re geering omtrent onze munt, politie wordt daardoor geen wijziging gebracht." Kabinetszitting m volle zee. President Roosevelt heeft het geheele kabinet tegen heden in zitting bijoen ge roepen op den kruiser Indianapolis. Var- lutakwesties zullen worden besproken. Dit feit wordt van buitengewoon groote be tee kenis geacht, daar Roosevelt in ieder ge val Dinsdag weer naar Washington wil terugkeeren. De afwijzing van Roosevelt heeft in po litieke kringen te Londen veel opzien ge baard, te meer daar bij de val uta-onder- handelingen te Londen de Amerikaansohe vertegenwoordigers in de ontwerp-formule hadden toegestemd. Men vat dit vooral op als een nieuw bewij-s voor bet feit, da<t tusschen Londen en Washington niet vol doende overeenstemming bestaat. Dit nummer bestaat uit VIER bladen. nen tijdens de staking op de fïnancieele bescherming van de Landarbeidersbonden rekenen. Als de bonden er eenigszins van buiten kunnen wees daarvan verzekerd zul len zij niet dit uiterste middel beproeven. Maar als 't zoover komt, dan moge men weten dat onze bond een rare bond is, die scherpe tanden heeft. De ongeorganiseerde werkgevers hebben de toestand zelf in hun handen. Vele good- meenenden zijn er onder hen, die echter in 't gezelschap van de patroons, die op 'n be- drijfs-anarchie aansturen, niet bhuia hoo ien. Als het uiterste middel beproefd wor den moet wat God verhoede dan, mannen broeders, sta dan achter ons en voert de strijd met alle kracht die in u is. Dan staat het vast, dat ook ditmaal „St. Deus Dedit'' za>l overwinnen. (Langdurige toejuichingen). De Harmonie speelde vervolgens enke'e strijdliederen, waarin de arbeiders werden opgewekt „pal te staan met mannenmoed" en-de vanen hoog te heffen. Het slotwoord werd gesproken door den heer B. K. Loerakker, die dankwoorden sprak aan de burgemeester van Hillegom en Lisse, aan het Piusgestioht en aan Kees van den Berg. die deze meeting zoo schitterend had voorbereid. Spr. kon nog de verblijdende mededeeling doen, dat bij hem wederom vijf aanvragen van werkge vers waren ingekomen, wat met groote in stemming werd begroet. De bijeenkomst van duizenden ging hier na in de grootste orde uiteen- VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Roosevelt weigert zijn instemming met de verklaring der goudlanden. 1ste blad). Onze vorderingen op Duitschland. (l«Le blad). BINNENLAND. Balbo's eskader in ons land. Een doo- delijk ongeluk. (2de blad). De esquadrille-vlucht van de luchtvaart- afdeeling Soesterberg. (Luchtvaart, <ldo blad). Ingediend is een wetsontwerp, beoogende retorsie-maatregelen mogelijk te maken te gen benadeeling van onzen handel. (4do blad). Ingediend is een wetsontwerp, beoogende de Regeering meer bevoegdheid te gevon door wijziging van de landbouwcrisisweL (4de blad). De saneering van het bloembollenbedrijf. (L. en T., 1ste blad). Bepalingen inzake toeslag voor Koelhuis- boter. (4de blad). Wederom verschillende doodelijke ver keersongelukken. (Gem. Ber. 3de blad en Laatste Ber.) Vader verdrinkt te A'dam bij een poging om zijn zoon te redden. (Gem. Ber. 3do blad). Een smokkelschip nabij Veore aange houden. (Gem. Ber. 3de blad en Laatste Ber.). De verduistering bij de Scheepvaartver. „Noord". (Gein. Ber. 3de blad). Twee branden te Almelo. (Gem. Ber. 3do blad en Laatste Ber.). LEIDEN. B. en W. stellen don Raad voor, om voor- loopig geen uitbreiding te gevon aan hot Bewaarschoolonderwijs. (3do blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. Het gouden feest van den A. N. W. B. (2de blad). Haarlem wint de Prins Hendrik-beker wedstrijden. (2de blad). De roeiwedstrijden van de Koninklijke. (2de blad). Engelands houding. Volgens de Daily Telegraph heeft Mae Donald in een conferentie verklaard, dat Engeland zich niet zonder de medewer king van Amerika bij do door de landen van don gouden standaard voorgestelde formule kon aansluiten, aangezien men dat te Washington verkeerd zou kunnen interpreteeren. Do mogelijkheid is niet uitgesloten, dat Engeland een aparte vorklaring aflegt. DUITSCHLAND RUIM EEN MILLIARD. Onze vorderingen op Duitschland. De Nedorlandsche Bank N. V. te Am sterdam deelt het volgende mode: De enquête naar de Nedorlandsche vor deringen op Duitschland kan thans als afgesloten wordon beschouwd. In totaal hebben ruim 47.500 hier te lande gevestig de personen, firma's en, instellingen hun ne vorderingen op en belangen in Duit&oh- land aan De Noderlandsche Bank opge geven. Volgons deze opgaven bedroeg op 1 Juni 1933 de totale nominale waarde der Duitsche obligaties in Nodorlandsch bezit 430.6 millioen (vreemde valuta omgere kend naar de koersen op 1 Juni jl.). Hier onder was begrepen 12.1 millioen aan obligaties Daweslcening en 30.4 millioen aan obligaties Younglcening. Het totaal der niet in obligaties be- lichaamdo vorderingen beliep 613.4 mil lioen. Obligaties en niet in obligaties be lichaamde vorderingen te zamen bereikten due een totaal van 1,014.000.000. Daarnevens wezen de bij de Bank inge komen opgaven nog een totaalbozit van Duiteche aandeelen aan ten bedrage van

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1933 | | pagina 1