HET R.K. WERKLIEDENVERBOND WOENSDAG 21 JUNI 1933 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD PAG. 6 In het Jaarbeursgebouw te Utrecht had gisteren en heden de voorjaars vorbonds- vergadering plaats van het R.-K. Werklie den-Verbond, waarbij tevens herdacht werd, dat 25 jaar geleden het voormalige It.-K. Vakbureau als eerste Centrale der Katholieke arbeidersbeweging gesticht werd. OPENINGSREDE. In zijn openingsrede zeidc de Verbonds voorzitter, de heer A. C. de Bruyn o.m., dat eenerzijds de overweging, dat wij mor gen in gepaste soberheid het feit zullen herdenken, dat de gecentraliseerde Katho lieke Arbeidersbeweging 25 jaren bestaat, stof tot dankbaarheid cn vreugde geeft, anderzijds welgemeende deelneming met ihet lot van de honderduizeriden door de economische crisis getroffen niet achter wege blijven kan. Do nood van dezen tijd werpt een schaduw op het ,",fcit", dat on der andere omstandigheden en „feest" zou zijn. Dio nood beheorscht ons geheele open bare leven en derhalve ook het leven on zer Katholieke Arbeidersbeweging. Niet mot het stellen van dc schuld vraag hebben we allereerst te doen, wel met de werkelijkheid van dit oogenblik. De ramp van de werkloosheid is te erger omdat onze Arbeidersbeweging al leen do oorzaken niet kan wegnemen en haar gevolgen slechts ten deele kan ver sachten. De Vakbeweging is, gegeven de econo mische depressie, niet altijd in staat, het onheil te keeren. Ook voor de Katholieke vak beweging dreigt een ernstig gevaar. Hoewel zij, in het algemeen, niet al te zeer te klagen heeft, toch dient men de oogen niet te sluiten voor de werkelijk heid, dat verschillende ook van onze mannen geestelenk uit hen even wicht geslagen zijnde door de ge beurtenissen der lnatsto jaren, dikwijls al te gemakkelijk een proai worden van on betrouwbare op do wanhoop van velen speculeerende en parasiteerende indivi duen. Hun actie wordt ernstiger en voor het belang der arbeiders gevaarlijker, naar mate het aantal der slachtoffers in de rijen onzer georganiseerden toeneemt en zij kans krijgen don goeden geest, het vertrouwen, de solidariteit in gevaar te brengen en ernstig dienen wij toe te^ zien, dat onze mooie arbeidersbeweging niet al te zeer geschaad, wordt door deze perso nen. Een verzwakte arbeidersbeweging is het ergste voor de arbeiders; een door inner lijke verdeeldheid verzwakte arbeiders beweging beteekent zeer beslist afbraak van 'hetgeen sociaal-politiek in 25 jaren is opgebouwd. Indien wij over den nood van dezen tijd spreken, dan denken wij zeker aan de po sitie waarin vele jeugdige werknemers verkeeren. Het Verbondsbestuur acht die kwestie van zooveel gewicht, dat zij, voor deze vergadering een speciaal onderwerp van behandeling zal uitmaken. Het is om die reden, dat wij er thans niet verder over zullen spreken. Is er, met inachtneming van alle om standigheden, reden tot dat zwarte pessi misme, waarin verschillende ten onder gaan Mot de verklaring vooraf, den druk van het oogenblik niet te onderschatten, en de erkenning, dat de arbeidersbeweging van elke kleur thans veelal niet bij machte is zich met succes tegen de crisis-ramp te venzotten, zag spr. toch geen reden tot wanhoop. Er is nu, met betrekking tot de meer ideëele verlangens der werknemers plaats voor meer optimisme dan voor heen. De economische crisis was te voorzien. Het is do vrucht der onwetmatigheid, der ongeregeldhoid, de oude liberale economie met haar ongebondheid van de voortbrenging en de overheer- schende positie van het geldkapitaal en zijn ontembare, niets ontziende begeerte naar winst. Toch zijn er, en dit is verblijdend, ein delijk eenigo aanwijsbare teekonen, welke er op kunnenn duiden, dat wij over het laagste punt heen zijn en de lijn zich naar boven heeft gebogen. Volgens de cijfers verstrekt door den heer de Wolff bewijst spr. dit. als volgt: „Eén jaar geleden (4 Juni 1932) ston den de gemiddelde koersen (indexcijfers van Dow Jones) in de Vereenigde Staten van Amerika voor de „spoorwegen" op 14, voor de „industrie" op 51. Thans (2 Juni 1933) één jaar later staan zij, nadat ik aldus de heer de Wolff met de dollar daling rekening heb gehouden, dus de cij fers onderling vergelijkbaar heb gemaakt, voor „spoorwegen" op 36 en voor de in dustrie" op 73. In Juni 1932 was het gemiddelde inter nationale beurs-indexcijfer tot op pl.m. 30 gedaald. De stand voor dit jaar was: 22 April 39.4, 29 April 40.5; 6 Mei 42.3, 13 Mei 42,2, 20 Mei 42; 27 Mei 42.8. Ook de Engelsche „Economist" schrijft: „Een "erandering ten goede, welke het noteeren waard is heeft plaats gevonden in het algemeen aspect der industrieeje verhoudingen zoowel in Engeland als in het buitenland, in zulke sterke mate, dat er gegronde hoop mag gekoesterd worden, dat eindelijk het keerpunt gepasseerd is. In zekere mate is dit natuurlijk ook te danken aan de verbetering in de interna tionale politieke vooruitzichten, waardoor wij mogen hopen, dat de Economische We reld-conferentie eenig tastbaar resultaat zal opleveren, maar het herstel in de we- r>»ldprijzen en het aangenamer zakenge- voel ging de verandering in de politieke ituatie vooraf,' zoodat er meer dan poli- itiefc achter het herstel zit. Hot zou niet alleen van materieel doch ook van sociaal en cultureel belang zijn, indien de thans te Londen over de econo misch kwesties confereerende landen in derdaad tot een vergelijk komen. Daarop toch wordt in verschillende landen ge wacht om tot radicale sociale maatregelen te kunnen overgaan. Ook van ons land mag dat worden gezegd: Ook hier is men in de laatste jaren to het inzicht geko men, dat er ordo en regel komen moet in voortbrenging, handel en verkeer dat daar bij ook nog andere, edeler belangen gelden dan die van het geld. In dit verband wijst spr. op de met gtrooto meerderheid door de Volksverte genwoordiging aangenomen Bcdrijfsraden- wet, en niet minder op dat deel der voor enkele weken door de nieuwe Regeer#g afgelegde verklaring, waarin het heet: „Om herstel van de welvaart voor te be reiden zal ordening van het bedrijfsleven ter aanpassing aan de gewijzigde eoonomi- 8oh© wereldstructuur van Overheidswege moeten worden bevorderd." Do verwachtingen nopens de Bedrijfs- radenwet mogen hoog dan wel laag ge spannen zijn, feit is, dat die wet, bij een goeden, een solidairen, maatschappelijken wil, ons volk en met name de werkne mers vele zegeningen brengen kan. Reden tot optimisme. althans wanneer men d© in ons volk le vende krachten tracht te oultiveeren in plaats van ze te vergiftigen, zooals ver schillende „beroeps" en andere opruiers zulks doen en indien men er in slaagt onze Arbeidersbeweging, de arbeidersbe weging volledig dienstbaar te maken aan het sociale en oultureele belang, hetwelk individu en gemeenschap heeft. Het is niet onmogelijk, dat ook in onze beweging de mensch, de ohristen-mensch een weinig op den achtergrond gedrongen is door den „maGsa-mensch". Dat zou jammer zijn dan zouden wij ons hebben te herziende massa-mench heeft geen ziel en geen geweten, het is de indivi- dueele ohristenmensch, die z'n ziel tot haar eeuwige eindbesteming heeft te voe ren. Do kracht en beteekenis onzer beweging komt het mooist tot uiting in haar liefde voor den mensch. Daarom is het werk van onze plaatselijke organisatie zoo onont beerlijk en weldadig. „Hard tegen hard" zoo is helaas al te vaak do verhouding der „massa-menschen", bij christenmen- sohen moet over het „hard" het hart triomfeeren. Er is, aldus spr., reden de werknemers te waarschuwen tegen een ongepast pessi misme. Pessimisme leidt tot grooter pessimis me cn voert ten ondergang. De drogers van idealen mogen door de koude feiten van eiken dag een oogenblik terneer geworpen worden, na korten tijd dringt versterkt het gezonde besef door, dat groote, goede naa-r verwezenlijking strevende gedachten zich niet laten tem men en onderdrukken. Do heer A. O. de Bruijn richtte na be ëindiging zijner rede een woord van geluk- wensch tot pater mr. dr. Beaufort O.F.M. in verband met diens promotie. Vervolgens werd medegedeeld, dat in een speciale vergadering behandeld zullen worden: het voorontwerp van wet tot sub- sidieering van vereenigingen met een werkloozenkas en het wetsontwerp tot cen tralisatie van sociale verzekeringen. Aan de orde kwamen daarna de jaar verslagen. Het Verbond telde 5 diocesane- en 25 vakbonden. Het ledental der Diocesane bonden be droeg 31 Doe. '32 153.249 (aanwinst 8771), terwijl de vakbonden 198.057 (aanwinst 14.002) leden telden. Het totaal aantal leden was 213.675 (vo rig jaar 202.215). De „Jonge Workman" telde in totaal 7696 leden. Het aantal a-dspiranten bedroeg 5369 (verlies 2058). Blijkens heb financieele verslag was het voordeelig saldo 13.525.26. De rekening van „Herwonnen Levens kracht" wees een voordeelig saldo van 2.336.63 1/2 aan. ALGEMEENE BESCHOUWINGEN. Bij de algemeene beschouwingen werd gewezen op het steeds feller optredend fascisme. Wij moeten zelf de nationale en sociale idee' in onze kringen versoher pen. Scherpe critiek werd uitgeoefend op lec tuur als van „De Stormer", waaruit blijkt, dat de menschen, die dit schrijven, heel niet met de katholieke arbeidersbeweging op de hoogte zijn. Door een der leden werd ook gevraagd, dat het Verbond zich openlijk en klaar uitspreekt over de R.-K. Staatspartij en de afzonderlijke partijen. De voorzitter beantwoordde de spre kers. Het vraagstuk van het nationaal-so- cialisme en het fascisme is reeds vroeger in een besloten vergadering behandeld. Het fascisme, zooals wij dat in Italië en Duitsohland hebben leeren kennen, wordt door ons als stelsel, evenals het communis me, bestreden. Dit doen we met heel ons zijn, heel ons houden en heel ons hebben. Dit neemt niet weg, dat wanneer in het fascistisch Duitschland goede maatregelen voor de arbeiders worden genomen, we daar misschien ter beschaming van onze gezagdragers de aandacht op vestigen. Heb Verbond heeft zich roede eerdor uitgesproken over de R.-K. Staatspartij en erkent, dat deze partij de eenige is, die de belangen der arbeiders voldoende behartigt. Naar aanleiding van enkele desbetref fende opmerkingen, deelde de voorzitter mede, dat het Verbondsbestuur afkeurt den maatregel van den Minister van De fensie, waarbij de R.-K. bonden van on derofficieren en marinepersoneel genood zaakt waren uit het Verbond te treden. Het Verbondsbestuur zegde toe, op nieuw bij de regeering aanhangig te ma ken de kwestie van steun verleening aan kostgangers, waarvan de toepassing groo te fouten bezit. Het jaarverslag werd ten slotte goedge keurd. REDE VAN RECTOR BOTS. In den namiddag sprak de zeereerw. heer J. F. A. Bots, die een begeesterende rede hield over: „Massa-mensch of ohris ten-mensch". Het probleem der menschelijke per soonlijkheid heeft nooit buiten den ge zichtskring en de belangstelling gestaan onzer sociale beweging, maar ondanks dat wordt het met den dag nijpender. Het ver dient onze volle aandacht, want dit be nauwende probleem raakt godsdienst en maatschappelijk leven tegelijkertijd. Deze inleiding wilde slechts het begin zijn van ernstig beraad, wat deze tijd van ons eisoht. Omdat het individualisme onchristelijk was, heeft het zich ook geopenbaard als onmensohelijk. Meer en meer beleven wij thans do uiterste consequenties van dit noodlottig stelsel. Als concrete illustratie volgen en kele beschouwingen over: a. Den modernen mensch in de econo mie. b. Den modernen mensch en de ma chine. c. Den modernen mensch in de Ge meenschap. d. Zelfs zijn er reeds stelsels, die geheel op den masa-monsch zijn gebaseerd. Er is thans een reactie merkbaar tegen de vernederende positie van een menschen het komt er voor ons op aan, deze reactie te voeden, hooger op te voeren en te lei den. De vraag is maar: hoe? Als eerste praetisohe conclusie staat voorop, dat de mensch alleen maar gered kan worden door den ipensch, door zulke menschen n.l., die zichzelf weer durven opheffen tot God. Vandaar de roep op het einde van Quadragesimo Anno om leeken- apostelen. Als tweede practische conclusie komt dan de vraag: Is onze katholieke sociale beweging, zooals zij thans is en werkt, voldoende toegerust voor die taak, zulke menschen te verwekken? Spr. zou dan in overweging willen ge ven de vorming van kernen. a. In deze kernen zou naast de ont wikkeling van den geest de vorming van he>t hart een groote plaats moeten inne- men. b. Daar de redding der persoonlijkheid voor alles een godsdienstig probleem ia, zouden die kernen een sterken podsdien- stigen inslag moeten hebben. Aansluiting zou moeten meebrengen verplichting tot veelvuldige Communie, Mishooren, deel name aan retraite, Mariadevotie,_ toetre ding eener godsdienstige vereeniging als Derde Orde of Congregatie enz. o. Deze kernen zouden hare bezieling moeten vinden in het aankweeken van den offergeest, daar het Offer het wezen van het Christendom uitmaakt. Dit besef be gint zich dan ook thans op gelukkige wijze in het leven der Kerk te openbaren. De officieele kerkelijke boetenwetten moeten weer in eere komen. Daarnaast kleine vi'ij- willige offers uit apostolische gezindheid, „want er zijn immers booze geesten, die niet anders kunnen worden uitgedreven dan door offers, vasten en gebed." d. Die kernen krijgen dan ook niet zoozeer een agressief karakter, dat zich altijd min of meer vijandig keert tegen an deren, ma-ar een boetend karakter, dat zich voor alles keert tegen zichzelf, am an deren te redden. e. Zoo toegenist, zullen die kernen weer het persoonlijk contact moeten te rugvinden met die naamlooze en geisoleer- de massa en <foor vriendschappelijk be zoek, belangstelling en hulpbetoon aan die zoekende menschen weer moeten terug schenken het geschokte geloof in de men schelijke persoonlijkheid en ihet verloren geloof in God. De invloed van den eenen mensoh op den ander is bijna onbegrensddit bewij zen èn de hel èn de hemel Door die gedachte geleid durfde Paus Pius XI in deze bijna heidensche wereld te schrijven, dat „met Gods genade 'het lot der menschheid in onze handen is." Nadat eenigen tijd over de inleiding van gedachten was gewisseld, deelde de voorzitter mee, dat een en ander nog eens afzonderlijk in een bestuursvergadering met rector Bots besproken zal worden. BUITENLAND 'OLKENBOND DE INTERNAT. ARBEIDS- C0NFERENTIE. Duitsche delegatie verlaat Genève. Den geheelett dag heerschbe er gisteren nog een vrij groote spanning in en om de internationale arbeidsconferentie te Genè- ve. Men vroeg zich af, of het den Dqit- schers werkelijk ernst zou zijn met het ver laten van de conferentie. Hierover bestaat thans geen twijfel meer. Een deel der dele gatie onder wie dr. Ley, is reeds uit Ge- nève vertrokken en de rest gaat vandaag. Dat de stemming zich te Genève alge meen tegen de Duitschers heeft gekeerd, bewijst zeker het feit, dat de voorstellen- commissie, aan welke gisteren heb ant woord van het bureau op de Duitsche grie ven is toegezonden, zich met algemeene stemmen heeft aangesloten bij de resolu tie van de arbeidsgroep, waarbij zij haar algeheele goedkeurig geeft- aan de houding van het bureau, dat de Duitsche klachten ongegrond verklaarde, „Tel.''. DUITSCHLAND DE INCIDENTEN TE MüNCHEN. Protest van kardinaal Faulhaber. Kardinaal Faulhaber uit Miinchen heeft, naar de „Kölnische Volkszeitung" meedeelt, in een schrijven aan rijkskanselier Hitier, de Beiersche regeering en de politie ge protesteerd tegen de gebeurtenissen op den eersten Duitschen Gezellendag te Mün- chen, die het sluiten van den Gezellendag voor de godsdienstplechtigheid noodzake lijk maakten. DUITSCHLAND EN DE H. STOEL. Onderhandelingen over concordaat. Naar verluidt, zal binnenkort één der Duitsche bisschoppen naar Rlome vertrek ken om daar onderhandelingen te voeren over het sluiten van een concordaat tus- schen den Heiligen Stoel en het Duitsche rijk. Een dergelijk concordaat was bij de grondwet van Weimar verboden. Deze grondwet liet wel toe het sluiten van con cordaten met de afzonderlijke landen. Se dert de gelijkschakeling in Duitschland tot stand is gekomen is de kwestie van het slui ten van een concordaat tusschen den Hei ligen Stoel en het Rijk actueel geworden. DU ITS CH-N ATI ON ALE „KAMPFRING" ONTBONDEN. Wegens botsingen met S.A. en S.S. Maandagavond is 't naar V.D. meldt te Frankfort a.d. Oder bij de door 't Duitsch- nationale front georganiseerde feestelijkhe den ter gelegenheid van den verjaardag van rijksminister dr. Hugenberg tot ernstige bot singen gekomen met S.A. en S.S., hetgeen tot gevolg heeft gehad da<t tal van personen zijn gearresteerd. Met 't oog op deze gebeur tenissen heeft de eerste burgemeester dr. Kinne als hoofd der politie den „Kamp- fring" van Jonge Duitsch-nationalen, dis trict Frankfort a. d. Oder, ontbonden en het geheele vermogen van deze organisatie in beslag genomen. Het Duit8ch-nationale front heeft bij den Pruisischen minister van binnenlandsche zaken geprotesteerd. OOSTENRIJK HET VERBOD DER NAZI ORGANISATIES. Aanslag te Krems de aanleiding. Naar wij vernemen, wa-s de bomaanslag te Krems aan de Donau de aanleiding tot het regeeringbesluit om de nationaal-so- cialistische beweging in Oostenrijk te ver bieden. De aanslag 'had naar uit het officiee le communiqué over deze gebeurtenis blijkt plaats om vijf uur Zondagmiddag. Een afdeeling hulppolitie van 56 man sterk en een compagnie infanterie marcheerden, na schietoefeningen nabij de Egelsee terug naar Krems. Gedurende den marsch wer den door twee nog onbekende personen drie handgranaten geslingerd naar de af deeling hulp-politie leden van een turn- groep, die voor hulp-politie-agenten wer den opgeleid. Twee der handgranaten wa ren bij elkaar gebonden en ontploften; de derde werd door een der mannen opge vangen en met groote tegenwoordigheid van geest naar een open veld geworpen, waa-r zij ontplofte zonder schade aan te richten. Gisternacht is de voornaamste dader van den bomaanslag gearresteerd. Het is de 21-jarigo Hebert Mosel, van beroep kantoorbediende, en leider van een natio- naal-socialistische sbormafdeeling. Naar namens de politie van Neder-Oos- tenrijk wordt verklaard, heeft Mosel, die door schoten licht aan de wang is gewond, een bekentenis afgelegd. Hij heeft twee aan elkaar gebonden handgranaten ont vangen van zijn broer Hans, die soldaat te Krems is en die aanwijzingen heeft ge geven omtrent het gébruik van de grana ten. Herbert Mosel heeft verder medege deeld, dat de derde granaat is geworpen door Adolf Weichselbaum, eveneens lid van de nat.-soc. stormafdeeling, die voort vluchtig is. Nog in den loop van den nac-ht zijn alle leden van het afdeelingsbestuur der N. S. D. A. P. in hun woningen gearresteerd en in militaire auto's naar Weenen overge bracht. Onder de arrestanten bevindt zich de eerste luitenant van het garnizoen te Krems, Brandner, en de hoofdredacteur van de „Landzeitung" te Krems, dr. Fa- ber. In totaal werden twintig leiders der N. S. D. A. P. te Krems gearresteerd. De terreurdaden worden gearresteerd, voortgezet. In den afgeloopen nacht is een nieuwe bomaanslag gepleegd op een hou ten brug over de spoorbaan LiesingKal- tenleutgeben, aan den rand van het iWie- ner Wald, ten Zuiden van Weenen. De brug werd vernield en ook de fundamen ten werden sterk beschadigd. Aan de rails van den spoorweg werd geen schade toegebracht. De daders zijn ontkomen zonder dat hun identiteit kon worden vastgesteld. Wedstrijd Duitschland—Oostenrijk afgelast De voetbalwedstijd DuitschlandOos tenrijk, welke op 25 Juni a.s. te Frank furt am Main zou worden gespeeld is, door den Oosbenrijkschen voetbalbond afgelast. Als reden voor dezen maatregel wordt opgegeven de gespannen politieke toe stand tusschen beide landen. RUSLAND. CLARA ZETKIN OVERLEDEN. Reuter meldt uit Moskou, dat de Duit sche communiste Clara Zetkin gistermid dag 76 jaar oud, in een herstellingsoord is overleden. Het leven van deze vrouw is van af haar jonge jaren aan de socialistische en later aan de communistische partij gewijd geweest. Zij was geboren in Wiederau in Saksen. Opgeleid voor onderwijzeres was zij slechts kort bij het onderwijs werkzaam. Zij ging naar Parijs, waar zij jaren lang woonde met den Russischen socialist Os sip Zetkin. Deze stierf in 1889Klara Zet kin verliet toen met haar beide zoons Parijs en keerde naar Duitsohland terug, waar zij werk vond als redactrice van „Die Gleichheit", het vrouwenblad van de socialistische partij aan welk blad zij tot 1916 verbonden bleef. Haar groote kennis en schitterend rede naarstalent verschafte haar veel invloed in de partij. Na de revolutie werd zij onafhankelijk socialistisch lid van het Wurtembergsche parlement. Spoedig zwenkte zij nog meer naar links en sloot zij zich bij de commu nisten aan. Sedert 1920 had zij als com muniste zitting in den Rijksdag. In 1930 werd zij wederom tot Rijksdag- lid 'herkozen en eveneens in Maart 1932, En men zal zich nog wel herinneren, dat zij toen uit Moskou, waar zij woonde, naar Berlijn is gereisd, om niettegenstaande haar zeer slechte gezondheidstoestand, als oudste rijksdaglid den Rijksdag te ope nen. Haar lange rede werd toenzonder een enkele interruptie aangehoord. Dit is haar laatste optreden in het open baar geweest. Spoedig verliet zij Berlijn en ging weer terug naar Rusland, waar zij is gestorven. BUITENL. BERICHTEN HEVIG ONWEER BOVEN ENGELAND. Drie menschen door den bliksem gedood. Een hevig onweer heeft Maandagmiddag boven vele deelen van Engeland gewoed. In de omgeving van Londen zijn drie per sonen door den bliksem getroffen en ge dood, verscheidene anderen werden ge wond. WATERSNOOD DREIGT WEER IN CHINA. Door was van den Jangtse. Gevreesd wordt, dat als gevolg van den grooten was van den Jangtse in China's rijkste provincie Hoepeh een even groote ramp zal ontstaan als in 1931. Het provin ciale bestuur doet alle moeite om een breuk van de dijken, die na 1931 zijn aange legd, te voorkomen en hulp te verleenen, indien heb tot een overstrooming mocht ko men. SLACHTOFFER VAN EEN FETISJ- DIENST? Blank regeeringsambtenaar meegevoerd. Uit Mexico in Portugeescih-West-Afrika wordt volgens Reuter gemeld dat de blanke gouvernements-ambtenaar do Amaral ver moedelijk het slachtoffer is geworden van den fetisj-dienst van een inlandsche secte, de „Duinbos". Blijkbaar hoeft men hein overgehaald op de Nijlpaardenjacht te gaan en is hij tijdens de jacht overmand en me degevoerd. De Duinbos beweren, dat zij zich onzichtbaar kunnen maken, doch hier voor hebben zij een hart noodig, dat levend uit het mensohelijk lichaam is gerukt. Om onzichtbaar te zijn voor negers is het hart van een neger noodig, om ook voor blanken onzichtbaar te zijn, het hart van een blanke. Men vreest thans, dat Senor do Amaral het slachtoffer is geworden van deze secte, wier-voornaamste bezigheid bestaat in roo- ven en moorden. VREEMDELINGENVERKEER IN DUITSCHLAND TIJDENS 1932. De meeste vreemdelingen uit Nederland. De offioieele Pruisische persdienst deelt mede, dat in het zomerhalfjaar 1932 in 378 plaatsen 332.200 buitenlanders (vreemdelin gen, die in heb buitenland wonen) hebben verblijf gehouden, tegenover in den zomer- 1931 459.788 vreemdelingen in 3S5 verschil lende plaatsen. Zooals steeds kwamen de meeste vreemdelingen uit Nederland (105.527). Op de tweede plaats kwamen, zooals vroeger, de Vereenigde Staten (46.631). Van de andere staten waren alleen Groot-Brit- tannië en Ierland met meer dan 5% verte genwoordigd. Daarbij kwamen meer dan 10.000 vreemdelingen uit landen, welke aan Duitschland grenzen en wel uit Tsjecho- Slowakije 16.394, uit Oostenrijk 15.507, uit Zwitserland 14.258, uit België en Luxem burg 14.254, uit Polen 11.911, uit Denemar ken 11.903, uit Frankrijk 11.363 en uit Dant- zig 10.525. Met uitzondering van de vreemdelingen afkomstig uit België en Luxemburg en uit Canada, wier aantal iets is toegenomen, zijn uit alle landen minder vreemdelingen overgekomen dan in den zomer van het jaar 1931. Aanzienlijk gedaald is het aantal bezoekers uit Denemarken en uit Groat- Brittannië. De gemiddelde verblijfsduur bedroeg 3.8 dag. Bij de beide landen meG de groote aantallen bezoekers (Nederland en Ver eenigde Staten) kwam de gemiddelde ver blijfsduur overeen met 3.8 en 3.9, terwijl deze bij de andere landen varieerde van 8.2 (Canada) tot 8.1 dagen (Afrika). In Jiet al gemeen brachten de bezoekers uit de over- zeesche gewesten den langsten tijd in het land door. Een uitzondering hierop vormen de bezoekers uit de Vereenigde Staten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1933 | | pagina 6