PAUSELIJKE ENCYCLIEK OVER DE
KERKVERVOLGING IN SPANJE.
24ste Jaargang
DINSDAG 6 JUNI 1935
No. 7525
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 oent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. [NT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Adrertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
De strijd tegen de Katholieke Kerk,
Men seint uit Rome aan de „Maas
bode"
Z. H. de Paus heeft een encycliek uitge
vaardigd over de Kerkvervolging in Span
je en het leed en lijden van het Spaansche
katholieke volk, vervolging en lijden,
welke door verfoeilijke wetten worden ge-
sanctionneerd.
De H. Vader herinnert allereerst aan
de roemrijke daden van het vroegere Span
je ter bescherming van godsdienst en be
schaving.
Dierbaar is daarom aan 's Pausen vader
hart het edele Spaansche volk. Te pijnlij
ker echter ook treft het daarom Christus"
Stedehouder, thans te moeten aanschou
wen, hoe sinds eenigen tijd, telkens en tel
kens opnieuw, de meest betreurenswaardi
ge pogingen worden ondernomen, om dat
volk af te brengen van het geloof zijner
vaderen, en het daarmede te ontnemen den
sohoonsten titel zijner grootheid.
Herhaaldelijk is gepoogd, de regeering
tot het besef te brengen, dat zij op ver
keerde wegen was; dat zij de geestelijke
eendracht des volks vernietigde door dat
volk te krengen in zijn innigste gevoelens.
De thans gevoteerde wet nopens de con
gregaties is een nieuwe ernstige aanslag,
niet enkel op den godsdienst, doch slechts
tegen de burgerlijke vrijheid, waarop het
nieuwe regime verklaart zijn daden te ba
seeren.
De H. Vader acht het derhalve Zijn
plicht, nogmaals Zijn stem te verheffen ter
verdediging van de Goddelijke reohten der
Kerk.
Het is hier geenszins de bedoeling, verzet
aan te teekenen tegen politieke hervormin
gen, gelijk in Spanje plaats grepen. De
Kerk tooh weet zich aan te passen aan alle
regeeringsvormen en burgerlijke instellin
gen, mits deze de rechten eerbiedigen van
God en van het christelijk geweten.
De strijd, dien de machthebbers in
Spanje thans tegen de Kerk voeren, kan
dan ook geen motiveering vinden in de
verklaring, dat men de republiek moet be
schermen. Immers de H. Stoel en de Spaan-
sehe Katholieken zijn volkomen bereid, het
hunne bij te dragen tot de handhaving van
de ordo en den socialen vrede. Neen, die
strijd vindt zijn oorzaak in den haat van
bepaalde sekten tegen Gods Kerk.
De encycliek behandelt dan de Spaansohe
wetten, voor zoover deze indruischen te
gen de vrijheid van Kerk en geweten, aller
eerst de wet, inzake scheiding van Kerk
en Staat, in de grondwet reeds gesanc-
tionneerd. De encycliek veroordeelt het be
ginsel dier scheiding. Immers zij is in
strijd met de belangen der bevolking, die
in meerderheid het Katholiek geloof be
lijdt.
Met klem laakt het Pauselijk schrijven
ook de ernstige dwaling van het laicisme,
zoo verderfelijk in zijn gevolgen, die ten
slotte leiden tot den geloofsafval der maat
schappij.
Dit buitensluiten van God en zijn Kerk
uit het leven der Spaansche natie is te on
begrijpelijker, wijl het juist de Kerk is, die
in Spanje immer haar weldadigsten invloed
in het belang van land en volk gelden deed.
De Spaansche wetgevers hebben echter
gemeend, dien vorm van scheiding van
Kerk en Staat te moeten uitkiezen, welke
voor de groote meerderheid van het volk
het pijnlijkst is.
Terwijl alle meeningen, zelfs de meest
dwaze volop vrij zich uiten mogen, staat
de Katholieke godsdienst onder Staatseon
trole en wordt aan de Kerk belet, haar lee
raarsambt uit te oefenen.
ONTZETTENDE SPOORWEGRAMP IN FRANKRIJK.
VEERTIEN PERSONEN GEDOOD.
Sneltrein ParijsOrleans
ontspoord bij Nantes.
Zondagmorgen heeft bij het station Nan
tes een geweldige spoorwegramp plaats ge
had, die talrijke slachtoffers heeft geëischt.
De sneltrein uit Parijs is op eenige kilo
meters afstand van het station Nantes uit
de rails geloopen.
Verscheidene wagons sloegen om en an
deren werden in elkaar geschoven.
Spanje's grondwet erkent, gelijk overal
elders, het natuurrecht van den eigendom
voor alle burgers, maakt echter tegelijker
tijd een uitzondering 'voor de Kerk, die
men van al de goederen beroofd heeft en
nu, na dien roof, nog dwingt, voor wat men
haar ontroofde, belasting te betalen. En die
onteigening van kerkelijke goederen door
den staat strekt zich zelfs uit tot alle roe
rend bezit en voorwerpen van kunstwaar
de, ook al zijn deze voor den eeredienst
bestemd.
De eftcycliek wijdt vervolgens aandacht
aan de opheffing der renten, welke de
staat, op grond van het concordaat, vol
gens streng recht, den Spaanschen clerus
verschuldigd was, als schadevergoeding voor
de indertijd reeds aan de Kerk ontnomen
goederen.
Verder gewaagt het Pauselijk schrijven
van het onmenschelijk lot, waardoor, ten
gevolge van de jongste wetten, de religieu
ze congregaties getroffen worden. De H.
Vader spreekt de hoop uit, dat het edel
moedige Spaansohe volk zijn clerus niet
zonder hulp zal laten.
Met droefheid spreekt de Paus over de
groote beleediging, God aangedaan, door
de ontbinding en verjaging van die orden,
welke een gelofte afleggen van gehoor
zaamheid aan een autoriteit, die niet het
wettig Spaans oh staatsgezag is; met wel
ken maatregel men de Sociëteit van Je
sus heeft willen treffen, teneinde gemak
kelijker den grooten slag te slaan, waar
mede men het geloof en de christelijke ze
denleer uit het hart der natie wil rukken;
met welken maatregel men ook het op
perste gezag der Kerk heeft willen belee-
digen, wijl Christus' Stedehouder hier ge
noemd wordt een het Spaansche Katholieke
volk vreemde autoriteit.
Een daad van grove ondankbaarheid en
schrijnende onrechtvaardigheid tevens is
ook, aldus de Pauselijke brief verder, het
verbod van het geven van onderwijs door
de congregaties. En de H. Vader acht het
dan ook Zijn plicht, krachtens Zijn Apos
tolisch gezag, een wet, welke zóó in strijd
is met het Goddelijk doel der Kerk, te
wraken en te veroordeelen.
Wij verheffen daarom plechtig Onze
stem, aldus de Paus, tot een krachtig pro
test tegen die wet en verklaren, dat men
nimmer zich op die wet zal kunnen beroe
pen tegen de onmiskenbare rechten der
Kerk.
Tenslotte doet de H. Vader een beroep
op Zijn geliefde Zonen in Spanje, om alle
gewettigde middelen te baat te nemen,
teneinde de wetgevers er toe te brengen,
hun anti-godsdienstige wetten te herzi#n,
te verbeteren of op'te heffen.
Dringend vermaant de Paus de bisschop
pen, de priesters en de Katholieke leeken.
die zioh krachtens hun zending of beroep
met de jeugdopvoeding hebben bezig te
houden, met alle kracht het godsdienston
derwijs te bevorderen. De H. Vader spoort
ook allen aan tot eensgezindheid in den
strijd voor het geloof, een eensgezindheid,
welke zich uiten moet in het achterstel
len van eigen idealen, bij het ééne groote
belang: het welzijn van vaderland en
Kerk. En in dit verband wijst de Pauselijke
encycliek opnieuw op de noodzakelijkheid
van het organiseeren of verder uitbreiden
der Katholieke Actie.
De H. Va-der besluit met een vermaan
aan Zijn zwaar beproefde Katholieke Zonen,
om te blijven vertrouwen op den bijstand
van Boven, bijstand, die niet zal uitblij
ven, wijl God hem aan Zijn Kerk heeft toe-
Volgens de eerste berichten werden niet
minder dan 14 passagiers gedood en zeven
tig personen min of meer zwaar gewond.
Het reddingswerk werd met koortsachti
ge haast ter hand genomen en talrijke dok
toren en verplegingspersoneel werden uit
de stad ontboden.
Volgens een mededeelingder directie
van den ParijsOrléans-spoorweg, heeft de
ontsporing van den trein plaats gehad op
drie kilometer afstand van het station Nan
tes, toen de trein over een ander spoor reed,
daar de gewone lijn hersteld werd.
Zeven wagons in het midden van den
trein zijn gederailleerd.
Het ongeluk schijnt te moeten worden
toegeschreven aan het niet in acht nemen
van het signaal om langzamer te rijden.
Volgens de snelheidsmeter op de omge
vallen locomotief had de trein op het oogen-
blik der ontsporing een Bnelheid van 90
kilometer per uur.
Op het oogenblik dat de trein de onge
luksplaats passeerde, liet de machinist den
trein plotseling achteruitstoomen, waardoor
deze geblokkeerd werd, hetgeen tot gevolg
had, dat de locomotief in den grond drong.
De machinist i» ter beschikking van de
autoriteiten gesteld en gevangen geno
men.
De ramp gesohiedde met een extra-trein
van Parijs naar Le Croisie, waarmede on
geveer vijfhonderd passagiers, die geduren
de de Pinksterdagen op reis gingen, werden
vervoerd. De trein was Zaterdagavond te
21.50 uur uit Parijs vertrokken en moest des
morgens te 5.50 uur te Nantes aankomen.
In verband met hers tellings werkzaam
heden aan de lijn moesten de treinen op
het traject nabij Nantes met een beperkte
snelheid van ongeveer 25 K.M. per uur rij
den, waarvoor de noodige seinen waren op
gesteld. De machinist, de 46-jarige Kurzou
uit Tours, heeft deze seinen niet opgemerkt
en liet den brein met een snelheid van ruim
80 K.M. rijden. De ramp geschiedde bij het
station van Sinte Luce op 7 K.M. afstand
van Nantes.
NOG EEN SPOORWEGONGELUK IN
FRANKRIJK.
Nabij het station St. Pierre des Corps
is de expres se-trein NantesLyon in bot
sing gekomen met een locaal-trein, die den
dienst busschen St. Pierre des Corps en
Tours onderhoudt.
Een bagage-wagen van den locaal-trein
werd versplinterd en liep uit de rails, even
als een andere wagon.
26 passagiers liepen kwetsuren op.
NIEUWE SPOORWEGRAMP
VOORKOMEN.
MACHINIST EN STOKER LEVEND
VERBRAND.
Gistermiddag heeft op de machine
van den personentrein van Parijs naar
Montereau een vreeselijk ongeluk plaats
gevonden, dat gemakkelijk tot een nieu
we groote spoorwegramp had kunnen
leiden, wat echter voorkomen is door
de tegenwoordigheid van geest en den
moed van den machinist en den stoker,
die beiden als slachtofter van hun plicht
zijn gevallen.
Toen tussöhen Parijs en Montereau de
stoker kolen op het vuur wilde werpen
sloegen plotseling een paar vlammen
naar buiten waardoor de kleeren van
den stoker in brand raakten. De machi
nist probeerde de vlammen te dooven
doch de wind die ontstond door de snel
heid van den trein joeg de vlammen ook
in de richting van de machinist die
eveneens in brand vloog. De ongelukkige
sprong brandend uit den rijdenden trein
en bleef erhstig gewond liggen. De sto
ker bleef op zijn post en had nog de te
genwoordigheid van geest de alarmklok
te luiden, die den hoofdcinducteur waar
schuwde dat er op de locomotief iets
niet in orde was. De hoofdconducteur
slaagde erin over den tender de machine
te bereiken, waar hij den stoker vond,
die bewusteloos in elkaar was gezakt.
De hoofdconducteur bracht den trein
tot staan en een ernstig ongeluk was
voorkomen.
Machinist en stoker zijn korten tijd
nadat hun de eerste hulp was verleend
aan hun verwondingen overleden.
FATHER J. J. G. MEIJER f
In het St. Elisabeth-ziekenhuis te Lei
den is lsten Pinksterdag overleden de
weleerw. father J. J. G. Meyer.
Father Meyer werd 5 Juni 1875 te Schie
dam geboren. Na zijn lagere en hoogere
studies aan de Seminaries der St. Joseph-
Congregatie van Mill Hill te hebben vol
eindigd, heeft hij de heilige priesterwij
ding ontvangen, waarna hij als missions^
ris is vertrokken naar de Missie in Ma
dras.
Twee en twintig jaar is hij in de missie
werkzaam geweest. Om gezondheidsrede
nen teruggekeerd, werd hem een profes
soraat in de missiologie gegeven aan het
seminarie te Roosendaal. Slechts nu en
dan enkele weken of maanden als hij
weer wat genezen scheen heeft hij de
studenten daar, die missionaris hopen te
worden, van zijn rijke missie-kennis kun
nen laten profiteeren. Bijna onafgebro
ken heeft hij dertien jaar neergelegen op
het ziekbed in het St. Elisabeth-zieken
huis, waar hij niet minder dan dertien
zware operaties heeft ondergaan.
Ziehier, een krantenbericht naar aan
leiding van het overlijden van dezen pries
ter. Maar als wij hiermede zouden vol
staan, zouden wij, ondankbaar, aan onze
oogen laten voorbij trekken een schouw
spel van grootheid en schoonheid, dat God
ons in dezen mensch, dezen christen en
dezen priester heeft geschonken.
Twee en twintig jaar heeft hij met
een toen reeds herhaaldelijk door ziekte
ondermijnde lichaamskracht den met
offers zwaar-beladen missie-arbeid ver
richt. Twee en twintig jaar langZelf
sprak hij nooit over dien arbeid. Hij was
©en man van fijne eruditie die zich wèl
geroepen mocht achten, om aan de heide
nen de christelijke beschaving te
brengen met wiens natuur het zou heb
ben gevloekt, om ook maar eenigszins
pochend of pralend over zichzelf te spre
ken. Maar zijn oonfraters en de ingewij
den hebben het getuigd, dat hij als missio
naris met voorbeeldigen ijver heeft ge
werkt
En na dien arbeid is hij vaetgekluisterd
aan het ziekbed, bijna onafgebroken der
tien jaar lang.
Waarom? Deze missionaris, die zoo
graag wilde werken voor de uitbreiding
van Christus' Rijk; in wiens afgetobd en
afgemarteld lichaam tot voor korten tijd
nog een geestelijke levenskracht en levens
lust brandde en de heldere, tintelende
oogen uitsloeg.
Waarom? 't Is, alsof God boven het
leven van dezen mensoh met vurige let
ters vóór ons heeft neergeschreven, dat
ons levensdoel isGod te dienen. Het hoe
moeten wij overlaten, geduldig en onder
worpen, aan Zijn Wijsheid en Zijn
Liefde
Waarom? Toen father Meyer kort
voor zijn dood een niet-katholiek medicus,
die bela-ngloos heel veel zorg aan hem
had gewijd, daarvoor hartelijk dankte,
toen antwoordde deze arts, bewogen:
father, ik ben u dank verschuldigd, voor
het voorbeeld, door u mij gegeven, dat
een groot voorrecht in mijn leven is ge
weest.
In het licht van het dogma van de „Ge
meenschap der Heiligen" is het zoo dui
delijk, dat het lijden een machtig vrucht
baar apostolaat kan zijn.
En father Meyer heeft geleden, zooals
hij éérst gewerkt hadvoorbeeldig.
Als de pijn hem haast te machtig werd,
hem er waren zulke tijden tijdens zijn
ziekte als inéén deed krimpen, dan
zooht hij kracht in de aanroeping: „Lieve
Jezus, ik wil U beminnen zooveel ik maar
kan."
En als hij klagen wilde de zieke
mensch verlangt van nature naar beter
schap, of, als 't niet anders lean, naar het
einde dan was 't in deze klacht: „Lieve
Jezus, mag ik nu nóg niet komen."
En de enkele keeren, dat hij, al was 't
strompelend, het altaar kon betreden, om
het H. Misoffer op te dragen, was hij ge
lukkig en blij als de rijkst-gezegende
mensoh ter wereld.
Hij is n u mogen komenEn wij bid
den voor zijn zielerust, daarbij vertrou
wend, dat hij voor ons zal bidden.
De St. Joseph-Congregatie van Mill
Hill gaat Donderdag begraven één van
haar voorbeeldige priesters, die de Con
gregatie lief had, maar aan wien ook de
Congregatie heeft geschonken alles wat
zij geven kon aan stoffelijke verzorging en
aan geestelijke troost: in die dertien jaar
ging er haast geen week voorbij, of fa
ther Meyer ontving bezoek van uit een
der huizen van de Congregatie en den
laatsten tijd stond er iederen dag een
confrater aan zijn ziekbed aan dat ziek
bed, waarvan de Zusters al die jaren in
liefdevolle toewijding het smartvolle lij
den zooveel mogelijk hebben verzacht.
Hedenavond wordt het stoffelijk over
schot van father Meyer gebracht naar de
St. Petruskerk.
Morgenochtend om 91/2 uur pleehtice
H. Mis van requiem, opgedragen door den
zeoreerw. heer pastoor Th. Beukers. De
zeereerw. heer pastoor W. Nolet, neef van
den overledene, zal de lijkrede houden.
Na de H. Mis wordt het lijk vervoerd
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Groote spoorwegramp bij Nantes. Veer
tien dooden. (3de blad).
Heiligverklaring in den St. Pieter. (3de
blad).
Plechtig protest van Spaansch episco
paat tegen de congregatie-wet. .(3de
blad).
J Gezellendag te München verboden.
(1st© blad).
BINNENLAND.
De Pinksterdrukte heeft verscheidene
verkeersongelukken ten gevolge gehad.
(Gem. Ber., 3de blad en Laatste Ber.).
Slachtoffers van het zwemmen. (Gem.
Ber. 3de blad en Laatste Ber.).
LEIDEN.
Overleden is in het St. Elisabeth-zie
kenhuis de weleerw. father J. J. G.
Meyer (1ste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Het 25ste Bondsfeest van het Kon.
Ned. Gymnastiek Verbond. (2de blad).
Nederland B wint het voetbaltournooi
te Luxemburg (2de blad).
Wielerwedstrijden op tal van banen.
(2de blad).
Het eerste lustrum van „Rood-Wit".
(2de blad).
naar Huize Vrijland bij Arnhem rust
oord van de St, Joseph-Congregatie
waar Donderdagmorgen een plechtige H.
Mis van requiem wordt opgedragen, i
begrafenis.
ALBERT VAN DER KALLEN f
Pijnlijk werden wij getroffen door het
onverwacht bericht van het overlijden van
eea der beste katholieke journalisten van
ons vaderland, den heer Albert van der
Kallen, directeur-hoofdredacteur van „De
Gelderlander" te Nijmegen.
't Was bekend, dat de lieer v. d. Kallen
reeds geruimen tijd aan het hart leed en
dat hij daarom sedert kort te Zandvoort
verbleef, om herstel van krachten te vin
den. Maar dat er zoo spoedig een einde
zou komen aan dit zoo vruchtbare en zoo
verdienstelijke leven, hadden wij niet ver
wacht.
Albert van der Kallen was een journalist,
wiens heldere en pittige beschouwingen
over de onderwerpen van den dag graag
werden gelezen en ter harte genomen.
Man van degelijke ontwikkeling en veel
zijdige kennis, staande midden in het so
ciale en politieke leven, kon hij in zijn cou
rant steeds voorliohting en leiding geven,
waar dat nuttig en gowenscht bleek. De
„Gelderlander", Katholiek Nijmegen en
duizenden ook daarbuiten zullen het ver
lies van dezen eminenten leider ernstig
missen en diep betreuren.
Ook buiben zijn journalistieken arbeid
nam hij deel aan het openbare leven, als
lid en be<stuurder van vele organisaties.
De heer van der Kallen is in 1873 te
Sneek geboren; hij heeft gestudeerd aan
het Jesuïeten-college te Sittard en eenige
jaren aan de Amsterdamsche Universiteit.
Korten tijd is hij redacteur geweest aan
de „Maasbode", waarna hij tot hoofdredac
teur van het Dagblad van Noord-Brabant
te Breda is benoemd In 1919 is hij vandaar
gegaan naar Nijmegen, naar de .„Gelder
lander", waar hij naast de functie van
hoofdredacteur ook die van directeur ver
vulde Hier zoowel als in Breda werd hij
om zijn groote gaven en toewijding voor de
katholieke openbare zaak in alle kringen
zeer gewaardeerd.
In 1923 herdacht hij zijn zilveren jubileum
als katholiek journalist en is toen door de
Kerkelijke Overheid onderscheiden met
„Pro Ecclesia et Pontifice" en door de Re
geering benoemd tot Ridder in de orde van
Oranje Nassau.
De heer v .d. Kallen was vice-voorzitter
van de vereenigingen van Dir. der R. K.
Dagbladen en bestuurslid van de Ver. „De
Ned. Dagbladpers.
Bij allen, die hem hebben gekend, zal zijn
nagedachtenis in hoogen eere blijven voort-
i leven.
