LOERAKKER
MORGEN
LIJST 25
STEMT
Z4ste Jaargang
DINSDAG 25 APRIL 1933
No. 7491
c3^Qcld6oh€(Bou/ï<MÜ
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 oent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103C03, POSTBUS No. 11 |§S2S
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangoboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
Een laatste woord
Morgenavond zal er worden gevraagd
met levendige belangstelling: Hoe is er
gestemd en: hoe hebben de katholieken
gestemd?
Hoe hebben de katholieken gestemd?
En wij zullen er een eei in stel.en, als
men van ons zal kunnen constateeren, dat
wij de eenheid hebben bewaard
Wij zullen er fier op gaan als men van
ons zal kunnen verklarenZij hebben allen
op slechts betrekkelijk weinige uitzon
deringen na als één gestemd op de
R. K. Staatspartij, niet omdat niemand
onder hen bezwaren had, niet omdat
niemand onder hen ontevreden was, maar
omdat zij vóór alles, na alles, boven ailes
en ten koste van al;es wilden bewaren de
eenheid.
Als morgen de katholieken aan de stem
bus een toonbeeld van onderlinge verdeeld
heid zouden geven, dan zouden onze prin-
cipieele tegenstanders juichen en,, te
recht, want voor hen zou daarin een po
litiek voordeel liggen, zooals wij reeds
meerdere malen op deze plaats hebben uit
eengezet.
Maar in Leiden, in onze streek zullen
de katholieken zeker niet dat genoegen
aan de tegenstanders geven.
Wij spreken allen met elkander af:
WIJ STEMMEN OP LIJST 25.
Opdat onze stem geldig zij, mogen wij
niet meer of minder doen dan op het stem
biljet één wit puntje rood kleuren, dkt in
het hokje vóór den naam van den candi-
daat onzer keuze. En de candidaat onzer
keuze is No. 1 op lijst 25:
LOERAKKER.
Geen enkele katholieke stem moge, op
welke wijze dan ook, verloren gaan
TIEN VINGERWIJZINGEN.
Wie zonder geldige reden zijn stemplicht
niet vervult, maakt zich schuldig aan wets
overtreding.
Het stembureau is geopend Woensdag
26 April van des ochtends 8 tot des na
middags 5 uur.
Wie geen oproepingskaart voor de
stemming ontving, ga zulk een kaart op de
gemeen te-secietarie halen. Hij kan haar
ook op het stembureau verkrijgen. Of
te Leiden winne hij inlichtingen in op een
der bureaux van „Dr. Schaepman".
Men moet zijn oproepskaart ter stem
bus medebrengen.
Na het eene hokje, voor den ge-
wenschten candidaat, te hebben gekleurd,
vouwt men het stembi jet dicht, toont het
den voorzitter en steekt het in de bus.
Wie een of andere krabbel, naam of wat
dan ook op het stembiljet plaatst, maakt
het ongeldig
Men mag op het stembiljet slechts één
wit puntje kleuren, en wel dkt vóór den
naam van den candidaat.
Wie zich vergist heeft, kan éénmaal een
nieuw stembiljet krijgen.
Een lichamelijk hulpbehoevend kiezer
kan zich door een ander doen bijstaan.
Wanneer gij zelf goed stemt op den 26en
April, hebt gij nog niet alles gedaan! Her
inner Uw geestverwanten aan den plicht,
hun stem goed uit te brengen
Iedere Katholiek moet zijn kieezrsplicht
beschouwen al seen ernstige plicbt,
waaromtrent hij verantwoording en reken
schap zal moeten afleggen.
Iedere katholiek moet zich gedrongen
gevoelen, om zijn mede-katholieken, van
wie hij veronderstelt en vreest, dat zij in
misleiding verward zijn geraakt, op te wek
ken en aan te sporen, om hun stemplicht
goed te vervullen.
De katholieken, die den politieken toe
stand in ons Vaderland kunnen bezien en
beoordeelen, zullen daarin erkennen de
noodzakelijkheid om de eenheid te bewa
ren
Zij, die daartoe persoonlijk niet volko
men in staat zijn, mogen weten te aanvaat-
den bet getuigenis en de verklaring van
onze Bisschoppen 1
In 1929 wezen onze Bisschoppen op de
belangrijkheid van de verkiezing en be
sloten zij hun schrijven aldus:
„Daarom mag vooreerst geen
enkele katholiek verzuimen, zijn kie-
zersplioht te vervullen. Zulks zou on
getwijfeld zijn een ernstig plichtsver
zuim.
V ervolgens verlieze geen enkele
katholieke kiezer uit het oog de nood
zakelijkheid onzer Katholieke eenheid.
E i n d e 1 ij k brenge geen enkele ka
tholieke kiezer zijn stem uit op een
partij, die den godsdienst vijandig is
of die in het wekken van ontevreden
keid hare kracht zoekt, om straks den
aldus ontvangen steun te misbruikoD
tegen de dierbaarste beiangen van
hen, die dezen onnadenkend of te goe
der trouw verleenden".
En vóór deze verkiezing van 1933 bieldon,
zooals bekend, de Bisschoppen ons o.m.
voor:
„Voorwaar, de bittere ernst der tij
den vraag ons dringend onze gelede
ren aaneengesloten te houden, om ui
liefde en vrede samen op te trekken
voor de hooge geestelijke goederen,
welke op het spel staan".
KATHOLIEKEN,
Stemt morgen goed.
Wekt anderen op goed te stemmen.
Ga zoo vroeg mogelijk stemmen.
KATHOLIEKEN,
zorgt dat gij morgenavond tevreden kunt
zijn over uzelf!
V De sociale positie der
arbeiders.
Op Pinkstermaandag wordt te Heerlen
de 29ste Liturgische Katholiekendag ge
houden, waarvan het algemeen onder
werp is: dienende liefde.
In de afdeelingsvergadering van den
Limburgschen R. K. Werkliedenbond, zal
pater dr. B. Lijdsman C.ss.R., aan de
band van de encycliek Quadragesimo An
no, de volgende stellingen poneeren:
1. De H. Kerk streeft er naar de
R. K. werklieden niet te maken tot
blinde naloopers hunner leiders, maar
hen op te voeden tot zichzelf bewus
te arbeiders, die. voorgelicht door het
geloof, door de leer der Kerk en het
onderricht hunner leiders, zich een
voldoende voorstelling kunnen ma
ken van het economisch vraagstuk
voor zoover het hen betreft, en van
de mogeliike oplossing daarvan.
2. De R. K. Arbeider, voorgelicht
door zijn geloof, erkent de waardig
heid van zijn stand, die door den
Zoon Gods Zelf bij Zijn komst op aar
de, boven andere werd uitgekozen;
hij tracht, voorgelicht door de leer der
Kerk, dien stand waardig te beleven
door het onderhouden van de sociale
rechtvaardigheid en de sociale liefde.
3. De sociale rechtvaardigheid leert
den R. K. arbeider, wat betreft zijn
eigen rechten, te streven naar eigen
bezit, een passenden welstand en
edeler cultuurleven en tevens geleide-
lijkerwijze naar een redelijk aandeel
in winst en beheer; wat betreft de
rechten der werkgevers, hun toe te
kennen de verdere winst, beantwoor
dend aan kapitaal, intellect en lei
ding.
4. De sociale liefde leert den R. K.
arbeider in onderling en broederlijk
verband met zijn medearbeiders en
werkgevers te leven, elkanders lasten
te helpen draeen en tevens met
behoud van het wettig streven naar
vooruitgang in no. 3 uiteengezet
geen haat of afgunst te koesteren je
gens beter gefortuneerd en, maar te
vreden te zijn met de plaats hem door
de Goddelijke Voorzienigheid aange
wezen en zoo, door het volbrengen
van zijn taak, op nuttige en eervolle
wijze het algemeen welzijn te dienen.
Die dienende liefde, zegt de Paus, die
tevens de hoofdgedachte is van dezen
Katholiekendag, moet de ziel zijn van
de geheele sociale en juridische orde.
Wij drukken hier deze stellingen over,
omdat daarin, naar onze bescheiden mee
ning, zoo klaar en volledig wordt
uiteengezet het katholieke standpunt ten
opzichte van het arbeidersvraagstuk-
Men moet deze stellingen in haar ge
heel nemen. In de vierde stelling wijst
de ponent er zelf op, dat deze niet goed
kan worden begrepen, tenzij in het lioht
van de derde stelling.
Men heeft niet het recht den arbeiders
voor te houden, wat in de vierde stelling
staat, als men niet óók wil in prac-
tijk gebracht zien, wat de derde stelling
inhoudt.
De stellingen van pater dr. Lijdsman
verdienen alle aandacht en bestudeering.
KERKNIEUWS
HET BLOEDWONDER TE NAPELS.
Een onverwachte herhaling.
Het bloed van den heiligen Januarius
is Zondag onverwachte begonnen te
vloeien, toen 2000 Pransche pelgrims de
H Mis bijwoonden, die door den kardi
naal-aartsbisschop van. Napels werd op
gedragen. In andere jaren doet het won
derbare verscnijnsel zich meestal in de
week van 19 op 26 September voor. Dc
bevolking van Na-nels is door het ge
beurde zeer getroffen.
Reuter seint nog uit Napels, dat het
bloed van den H. Januarius op wonder
bare wijze vloeibaar werd op het oogen-
blik, dat de officieerende kardinaal uit
het drievoudig koffertje de ampul met
het bloed te voorschijn haalde.
Dit buitengewone feit in de annalen
van Napels lokte groote geestdrift uit
onder de 200o aanwezige Franschen.
In de stad en omgeving maakte hot
feit grooten indruk. Een groote menigte
bestoTmde als 't ware de kathedraal.
MISSIONARIS VERMIST.
In handen van Chineesche roovers
gevallen?
De Agence Fides ontvangt een telegram
uit Shanghai, waarin wordt medegedeeld,
dat de Lazarist Cornells Breuker, van Ne-
derlandsche nationaliteit, vermist is. Pa
ter Breuker bevond zich in het district Lin-
Klang-Fou. Het is niet mogelijk te achter
halen of hij door roovers is gedood of weg
gevoerd, of dat hij er in geslaagd is zich
ergens in veiligheid te brengen.
STADSNIEUWS
HERDENKING PRINS WILLEM
VAN ORANJE.
In de met vlaggen en wimpels versierde
Stadsgehoorzaal heeft gisteravond de al-
gemeene herdenking plaats gehad van den
400sten geboortedag van Prins Willem I
van Oranje.
Zooals bekend was deze plechtige her
denkingsavond georganiseerd door het
daartoe gevormde Willem Oranje-Comité.
Onder de aanwezigen merkten we o.ra.
op den burgemeester, mr. A. van de Sande
Bakhuyzen, de wethouders dezer gemeente,
mr. A. Tepe en mr. A. J. Romijn, den ge
meente secretaris, mr dr. C. E. van
Strijen, den rector magnificus der Leidsche
Universiteit, prof .dr. J. Huizinga, den
hoogeerw. heer A H. J. M. Homulle, deken
van Leiden, den garnizoenscommandant,
overste Rooseboom, vele andere leden van
het eere-comité, vertegenwoordigers van
studenten-organisaties, enz.
Te ongeveer kwart over achten sprak do
voorzitter van het Comité, de heer P. C.
Labrijn, het openingswoord.
Daarin herinnerde hij, na het welkom
tot de aanwezigen te hebben uitgesproken,
eraan, dat deze avond te danken is aan
het initiatief van de afd. Leiden van het
Alcemeen Ned. Verbond.
Na gewezen te hebben op de banden, d'O
ons met Oranje binden, uit spr. den wensch,
dat deze avond ertoe moge bijdragen, dat
de idee omtrent Prins Willem van Oran
je, die uitmuntte door vroomheid, vrij
heidszin en verdraagzaamheid, nog meer
dere bekendheid moge verwerven.
Nadat besloten was een telegram van
trouw en aanhankelijkheid aan H. M. do
Koningin te verzenden werd door het kour
van de afd. Leiden der Mij. tot Bevorde
ring der Toonkunst een tweetal coupletten
van het Wilhelmus van Nassouwe gezon
gen.
BEDE PROF. DR. L. KNAPPERT
De eerste spreker van dezen avond was
prof. dr. L. Knappert, hoogleeraar aan de
Leidsche Universiteit, die tot onderwerp
gekozen had: Vereering en Dankbaarheid.
Spr. begon met te schetsen op we'ke
wijze men uiting geeft aan vereering. Hut
juichen tienduizenden een wielrenner toe,
daar wordt een filmster met enthousiasme
ontvangen. Weer andere vereering wor-ll
gebracht aan de helden ter zee, de helden
der reddingebooten en dit laatste met in
derdaad meer reoht.
Ook dezen avond zijn we ter helden ver
eering samengekomen, ter viering van de
nagedachtenis van een groot man, maar
tevens om ons rekenschap te geven welke
de motieven daartoe zijn.
Prins Willem v. Oranje eeren wij onver-'
deeld. Hij moge aan de zonden der men-
schen niet zijn ontkomen, van zijn persoon
straalde 'n koninklijke natuur uit. Uit den
breeden kring van zijn medewerkers maak
te hij zich los, hij stond boven ben.
Wij gedenken hem als een, die zichzelf
overwonnen hoeft, die zijn heilige roeping
is nagekomen. Daarin b.v. zden we zijn pro
test tegen de vorsten om over den gods
dienst hunner onderdanen te heerschen.
Zoo stond hij vrij en onversaagd en als
held zonder vreezen heeft hij zijn bloed
gewaagd.
Vereering en dankbaarheid betuigen wij.
niet alleen omdat hij opkwam voor de
knechting der verdrukten, doch wiil hij op
bouwde tot het eene, vrije, onafhankelijke
Nederland. Daarbij was zijn ideaal: Gewe
tensvrijheid voor allen, waardoor allen
schouder aan schouder kwamen te staau.
Hij is de stichter van onzen staat go-
worden op het beginsel van godsdienst en
burgerlijke vrijheid.
Na uitgeweid te hebben over zijn karak
ter en aanleg, betoogt spr. verder, dat in
Oranje's rijken geest godsdienst en staat
kunde invloed hebben gehad zonder dat
men kon aantoonen, zegt spr. met Bakhui
zen v. d. Brink, welke het meest op den
voorgrond trad.
Spr. haalde vervolgens Fruin aan om
bewijzen te geven van zijn verdraagzaam
heid.
Boven alles sprak het groote Godsver
trouwen uit zijn karakter, dat boven de
godsdiensten was uitgegroeid en hij geeft
voorbeelden van zijn fijngevoeligheid.
Dankbaarheid, bewondering, vereering:
zietdaar de nagedachtenis aan Prins Wil
lem van Oranje.
Zijn idee maakte van Nederland een
vrijheidsland, waar ieder naar eigen gods
dienstwetten mocht leven. Daarom is anti
semitisme in ons land niet alloen verfoei
lijk. maar ook anti-nationaal.
Spr. besluit tenslotte met de woorden,
die gebeiteld staan op het graf van de:i
prins, dat hij den dienst van vaderland en
staat hooger stelde dan zichzelf en de
zijnen.
REDE DS. H. THOMAS.
De volgende spreker was ds. H. Thomas,
die sprak over den zin van het Wilhelmus.
Spr. noemt het verblijdend en bedroe
vend, dat wij slechts het eerste en het zes
de couplet van het Wilhelmus kennen.
Verblijdend, omdat deze twee couplet
ten één geheel vormen, met welke ook met
verlies van de overige, wij rijk zouden
zijn. Uit deze coupletten spreekt de een
heid der natie, waarvan de politieke strijd
op het oogenblik wel een zeer droevig
beeld geeft.
Wie de dichter van het Wilhelmus ge
weest is. weet niemand en dat is misschien
maar goed ook. In ieder geval moet hot
gemankt zijn door iemand, die dicht in de
nabijheid van den Prins stond.
De bedoeling ervan is: den Prins te la
ten hooren als vader, die zijn zijn benauw
de kinderen troost en bemoedigd.
De Prins verdedigt zich tegen aanklach
ten. Zijn poging tot redding mislukte jam
merlijk. Het volk, niet muïtziek en niet
gemakkelijk tot verzet tegen de overheid
to leiden, wilde niet mee. En dat volk moest
hij voor zich winnen, hij, de avonturier.
Hiertegen brengt hij in. dat hij den koning
eerbiedigt, dat hij een vrij, souverein vorst
is, zelfs van keizerlijken stam en tenslotte,
dat hij geen vreemdeling is.
Deze zuivering van aanklacht is mede
bedoeld als aanklacht aan 't volk, om hem
te volgen in den opstand.
Men kan vraagteekens zetten achter: de
Koning altijd geëerd en altijd in Godes
vrees geleefd, maar allengs is uit den we-
reldsehen jonker een innig Christen ge
groeid.
Willem van Oranje kreeg de Nederlan
ders mee. met name de Calvinisten (12 pel.
van 't volk), die de rugse-graat bleken in
den 80-jarigen oorlog. Vrijheid en religie
waren hier de oorzaak.
Dan wijst spr. op de wondere liefde van
den Prins voor ons, hetgeen spr. nader mei
voorbeelden aantoont. Zelfs in stervenspijn
vloeit dat volk nog van zijn lippen.
Spr. wekt op, om, als we één doel heb-
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Duitsch-nationalen komen in het ge
drang. Oppositie tegen minister Hugen-
berg. (2de blad).
Gemeenteraadsverkiezingen in Spanje
val'en uit in het nadeel der regeerings-
partijen. (2de blad).
De eerste besnrekinqen tussc^en Roose
velt, Macdonald en Herriot. (2de blad).
Maakt op het stembiljet rood
één hokje, in den kieskring Leiden
het hokje voor den naam
Wie meer dan één hokje rood
maakt, stemt ongeldig.
ben, één liefde voor 't vaderland, dat we
ons dan niet moeten laten afleiden door
de verschillen in religieus opzicht, ook niet
door de verschillende middelen, die we
moencn, dat aangewend moeten worden.
Eén doel, één liefde.
Daarom moet 't Wilhelmus in eero blij
ven. Dat verbindt de zonen en de dochters
van hetzelfde vaderland.
Dat is zegen, omdat het liefde is.
Spr. eindigt tenslotte met het lezen van
een fragment uit „De slag bij Nieuwpoort"
(Da Costa) en met het voordragen van 't
Wilhelmus. (Applaus).
Na de pauze werd het woord gevoerd
door den zeereerw. pater B. H. Molenboer
O.P., lector aan de R. K. Universiteit to
Nijmegen.
REDE PATER MOLKENBOER.
Spr. behandelde „des Zwijgers Beeld in
Vondels Vers".
Door do vele sprekers, aldus begon pa
ter Molkonboer, is geheel Nederland in de
gelegenheid gesteld een zuiver beeld to
verkrijgen van deze veel omstreden figuur.
Terwij'i wij ons verheugen in den aan
winst van het historisch besef, lijkt het
spr. even boeiend 'n oogenblik achterwaart*
to zien naar de historische continuiteit
van onze Oranje-visie. Te zien of wij homo
geen mogen genoemd worden niet alleen
met elkander, maar ook met de zieners van
vorige geslachten.
Ton bewijze daarvan diept spr. uit onzen
grooten Joost van den Vondel op wat hij,
vóór en na zijn bekeering, over Prins Wil
lem van Oranje dichtte.
Dat is voornamelijk van vóór zijn bekee
ring, en wanneer het de roeping van den
dichter is het bewustzijn van het volk te
verlevendigen, dan heeft Vondel aan die
rr«ping beantwoord. Herhaaldelijk wees
hij op de vrijheid van geweten, die de Prins
zoo heel anders toepaste dan de dichter
om zich heen zag geschieden.
Spr. citeert dan Vondel's Pascha uit 1610,
waarin hij Pharao als Philips, Mozes als
Oranje beschouwde, benevens Vondels ge
ruchtmakende Academievraag van 1630.
Vondel wijst dan op het gevaar, dat do
vrijheid liep onder de reaeering van Mau-
rits. Prins Frederik Hendrik was in Von
dels oogen dc aangewezene om den strijd
voor de vrijhe:d voort te zetten. Dezes wa
pensuccessen brengt Vondel terug tot Wil
lem van Oranje. Dat bezon bij de verove
ring van Groenlo, een feit dat van inter
nationale beteekenis is.
De reëe'e en persoonlüke verdienste van
Prins Willem van Oranje verloor Vondel
niet uit het oog.
Welke waarachtige Nederlander zal in
de stem van onzen onsterfelijken Vondel
zijn eigen gevoeeln niet terugvinden? Al-