3)e £eid&eh£&Hi/&Mil:
25
MAANDAG 10 APRIL 1933
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
STEMT OP 26 APRIL
NO. I VAN LIJST
24ste Jaargang
No. 7479
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 ©ent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geiilustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geiilustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogst* 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
V Godsdienst, politiek en partij
't Is over-duidelijk, dat het voor den
Godsdienst niet onverschillig is, welke po
litiek er wordt gevoerddat de Kerk er
belang bij heeft, welke beginselen de poli
tiek van den Staat leiden.
't Zou dan ook een dwaling zijn, indien
men beweerde, dat de Kerk onverschillig
moet staan ten opzichte van de politiek en
dat zij de politiek niet binnen haar be
moeienis mag trekken.
Wij bedoelen hier de politiek in algemee-
nen zin, de politiek in haar grondlijnen en
fundamenteele beginselen.
Wij bedoelen niet de vraagstukken van
practische politiek. Daarvan zeggen onze
Bisschoppen in hun laatste mandement:
„terwijl wij gaarne alle vraagstukken van
practische politiek aan het oordeel en het
geweten onzer katholieke staatslieden
overlaten
De Pausen hebben er zelfs herhaaldelijk
voor gewaarschuwd, dat men het program
en beleid van een bepaalde p a r t ij, dus
de practische politiek, niet zou vereenzel
vigen met de Kerk.
Wij, Katholieken in Nederland, hebben
ons daaraan nooit schuldig gemaakt.
Maarals wij de R.-K. Staatspartij
beschouwen en propageeren als de eenige
partij voor de Katholieken in Nederland
vereenzelvigen wij dan niet de R.-K. Staats
partij met de Katholieke Kerk?
Volstrekt niet!
Wij doen dit evenmin als onze Bisschop
pen, wanneer dezen den Katholieken aller
dringendst verzoeken, om in de politiek do
eenheid te bewaren wat practisch betee-
kent, om te stemmen op de partij, die nu
alléén de Katholieken in het Parlement, in
de Tweede Kamer vertegenwoordigt, de
R..-K. Staatspartij.
De Bisschoppen vereenzelvigen daar
mede natuurlijk niet de R.-K. Staatspartij
met de Kerk! Zij richten die ernstige ver
maning, dat allerdringdst verzoek tot de
Katholieken, omdat der Katholieke een
heid op politiek terrein, naar hunne mee
ning, „niet zonder groote geestelijke scha
de zou kunnen verloren gaan." Wie de
katholieke eenheid wil bewaren kan dat fei
telijk niet anders doen, dan bij de verkie
zingen te stemmen op de R.-K. Staatspar
tij. Dat hij daarmede niet per se wil
zeggen, dat hij het in alles met met de R.K.
Staatspartij eens is, is duideijk. Even dui
delijk moet het een ieder zijn, dat een aan
sporing om als Katholiek te stemmen op de
R.-K. Staatspartij, niet inhoudt eenige ver-
eenzelving van de R.-K. Staatspartij met
de Kerk. Dit moet een ieder duidelijk
zijn, maar het blijkt ons meermalen, dat
het feitelijk niet een ieder duidelijk is.
Daarom meenden wij, er eens op te moeten
wijzen.
Dat de Kerk er belang bij heeft, welke
beginselen de politiek van den Staat lei
den, dat is natuurlijk ook feit el ij k
iederen Katholiek duidelijk.
Maar niet iedero Katholiek handelt daar
naar! Er zijn onder ons betrekkelijk weini
gen, die warm voelen voor de politiek, er
zijn er meer, die er koud voor zijn, doch de
mees ten behooren tot de lauwen....
Dat dit verschijnsel de werkers, de o n-
baatzuchtige werkers onder ons
- die er, gelukkig, zijn ontmoedigend
kan stemmen, is begrijpelijk. Vooral wan
neer zij die lauwheid ondervinden van
Katholieken, wier ontwikkeling en wier po
sitie een andere geesteshouding, meer ac
tieve belangstelling, meer daadweke-
1 ij ken steun mocht doen verwachten.
Dat zij echter niet aan die ontmoedigende
stemming toegeven!.... Zij mogen zich
daartegen sterken door het bewustzijn, dat
zij dienen de belangen van Staat en Kerk.
Ook, en zeer effectief, de belangen van de
KerkDe feiten van dezen tijd too-
nen het toch wel zonneklaar, dat een on
godsdienstige, een op verkeerde grondbe
ginselen berustende politiek een gevaar
is voor allen, die den Godsdienst willen
erkennen en beleefd zien en allereerst zelf
willen belijden en beleven, een gevaar is
voor de Vrijheden en rechten van de Kerk.
De strijd tegen den Godsdienst
in Spanje.
De Spaansche Cortes is thans met de be
handeling van de Wet op de religieuse Con
gregatie gevorderd tot artikel 21, luidende
als volgt:
„De kerken kunnen inrichtingen stichten
en besturen, die bestemd zijn voor het on
derwijzen van hare geloofsleer en voor de
opleiding en vorming van hare bediena
ren.
De inspectie van den Staat garandeert,
dat in deze scholen geen ander leervak
wordt onderwezen, dan hetwelk genoemd i3
in de vorige paragraaf, of waardoor de vei
ligheid van den Staat in gevaar zou kunnen
worden gebracht".
De afgevaardigde Sr. Cid, lid der Agra
rische partij, heeft een amendement inge
diend luidende als volgt: „De godsdiensti
ge belijdenissen kunnen onderwijsinstellin
gen stichten en besturen, mits deze wor
den georganiseerd en bestuurd volgens de
voorschriften der constitutie". De Minister
van Justitie Sr. Albanoz verklaarde: „Iets
anders is de godsdienstige propaganda en
iets anders het geven van ouderwijs. De
kerk mag vrijelijk hare theoriën bekend
maken, maar mag volgens de Constitutie
noch privaat noch openbaar onderwijs ge
ven. Godsdienstles zal zijn kunnen geven
op den preekstoel, in de particuliere wo
ningen, maar niet in de school".
De interpretatie van den Minister ver
wekte een groote ontsteltenis onder de ka-
bholieek Kamerleden.
Het amendement wordt verworpen met
114 tegen 20 stemmen. Sr. Lamarnie de
Clairac verklaart dat de Wet, wanneer zij
zal worden uitgevoerd volgens de interpre
tatie van den Minister, een aanslag betee-
kent op de vrijheid der staatsburgers.
Het artikel wordt tenslotte aangenomen
met 160 tegen 24 stemmen.
Eenige Communisten hebben getracht
de kloosterkerk van de Ermitage van San
ta Lucia in het dorpje Cortizona in brand
te steken. Alle beelden zijn op schandelijke
wijze vernield en ontheiligd; het altaar, de
communiebank en de kerkstoelen hadden
de bandieten tot een grooten brandstapel
gemaakt; alles was reeds met benzine over
goten toen zij verrast werden door een
nachtwaker, waarop zij ijlings op de vlucht
sloegen.
jrmrv
De aanslagen op de Katholieke
Kerken in Canada,
Alle katholieke kerken van Quebec wor
den thans door politieagenten en vrijwilli
gers bewaakt. In de laatste weken zijn zoo
veel kerken in vlammen opgegaan, dat er
absoluut zeker brandstichters aan het werk
zijn geweest.
Heden brak brand uit in Metropolilaan-
kerk van St. James. Dank zij het snelle op
treden der brandweer werd geen belangrijke
schade aangericht. De vorige week werd
de kerk ran St. Jacques, een der belang
rijkste historische gebouwen in Montreal
door het vuur verwoest. De schade bedroeg
ongeveer 500.000 dollar. In verband met
dezen brand is een vrouw en een man gear
resteerd. In den loop van 6 maanden zijn
er 5 kerken in de provincie Quebec afge
brand. Het totale verlies, dat door kerk
branden in een jaar tijd veroorzaakt werd
wordt op een millioen dollar geschat.
Reeds jarenlang worden voortdurend in
Canada katholieke kerken en andere ge
bouwen in brand gestoken.
De epidemie begon in 1922. Er brak toen
brand uit in de Basiliek van Sainte Anne
te Quebec, het klooster van Notre Dame
te Montreal, het St. Bonifacius-College en
de O. L. Vrouwekerk te Quebec en de kerk
van St. Thomas te Lefiurre.
Het volgende jaar gingen het klooster
van den Goeden Herder te Quebec en de
Drievuldigheidskerk te Montreal in vlam
men op.
Bij een brand in het Missiehuis van Beau-
vais te Saskatchenan in 1927 kwamen een
zuster en 28 weezen in de vlammen om.
Hetzelfde jaar verloren nog 40 menschen
hun leven bij den brand van het zieken
huis van St. Charles te Quebec. In dezelfde
week werd de Academie van St. Johannus
Berohmans te Quebec door het vuur ver-
woest.
In zes weken tijds zijn do kerken van St.
Johannes Baptist en St. Joseph in Ot
tawa, alsmede die van St. Denis in Mon
treal tot den grond toe
40-JARIG JUBILEUM G. J. FLIM.
Een hartelijke huldiging.
De bedrijfschef van heb Kamerlingh On-
nes-La bora borium, de heer G. J. Flim, is
Zaterdagmiddag in de groote collegezaal
van het Laboratorium gehuldigd ter gele
genheid van zijn 40-jarige ambtsvervulling.
Zeer velen waren opgekomen om van
deze huldiging getuige te zijn, o.a. de pro
fessoren Keesom, de Haas en Ehrenfest en
de familie Kamerlingh Onnes.
De jubilaris werd in de eerste plaats toe
gesproken door Prof. H. W. Keesom, die
begon met te herinneren aan het zilveren
jubileum van den heer Flim. Hij werd toen
toegesproken door Prof. Kamerlingh Onnes,
die o.a. den wensch uitsprak, dat de heer
Flim ook nog zijn gouden jubileum zou mo
gen beleven, De vrienden van den jubilaris
hebben echter zoo lang niet willen wachten,
maar reeds thans uiting willen geven aan
hun gevoelens van hoogachting en waar-
deering jegens den jubilaris. Spr. memo
reerde daarna verschillende belangrijke ge
beurtenissen in het Laboratorium en wees
Cr op, dat de jubilaris daarbij steeds de ziel
van de handeling was. Voor allen van Afd.
I en voor velen van afd. II is de jubilaris
steeds de vraagbaak geweest. Dit is een ge
volg van zijn groote kunde, maar ook van
het feit, dat hij zich altijd weet te geven
en niets voor hem teveel is. Spr. hoopte nog
vele jaren met den jubilaris te mogen sa
menwerken. Er is ook nog samen te werken.
Nog verschillende wetenschappelijke expe
rimenten zullen in de naaste toekomst ter
hand moeten worden genomen. Wanneer
spr. hulde en dank brengt aan den jubilaris
dan doet hij dat ook namens verschillende
buitenlandsche geleerden, die den jubilaris
kennen en altijd met groote waardeering
over hem spreken. Ten slotte bood spr. den
jubilaris een geschenk onder couvert aan,
dat hem in de gelegenheid zal stellen tot
het maken van een buitenlandsche reis.
Tv. eede spreker was Prof. Dr. W. J. de
Haas, die het woord voerde namens de Ver-
eeuiging tot bevordering van de opleiding
van instrumentmaker, waarvan de jubilaris
leeraar is. Spr. roemde den jubilaris om zijn
vernuft, zijn geestdrift en ijver, waarmede
hij op zijn leerlingen een levenwekkenden
invloed heeft. Dat. de Instrumentmakers-
school een zoo goeden naam heeft is voor
een niet gering deel aan het werk van den
jubilaris te danken.
Vervolgens werd door een zoon van wij
len Prof. Kamerlingh Onnes namens den
heer O. Kamerlingh Onnes aan den jubila
ris zijn geschilderd portret aangeboden,
vervaardigd door den heer H. H. Kamer
lingh Onnes. Op het schilderij staat de ju
bilaris in zijn laboratoriumjasjo voor het
toestel, door hem vervaardigd waarmode
het helium is vloeibaar gemaakt.
Tenslotte sprak nog namens heel het
wetenschappelijk en technisch personeel, de
adjunct-directeur van het laboratorium, Dr.
C. A. Crommelin, die den jubilaris noemde
de schakel tusschen wetenschap en techniek
in het laboratorium en hem nog vele jaren
van geluk en vruchtbare arbeidtoewensch-
te.
De jubilaris werd daarna door de talrijke
aanwezigen persoonlijk geluk gewenscht.
BINNENLAND
VERHOOGING INVOERRECHTEN OP
AARDAPPELEN IN DU ITSCHLAND.
In verband met afspraak met Italië
wordt het inyoerrecht in Duitschland
van oude aardappelen, geoogst vóór 1
Januari, met ingang van 15 April ver
hoogd van 1.50 Mark op 6 Mark per
100 K.G.
DE JODEN IN DUITSCHLAND.
Te Rotterdam hebben, aldus de „N.
Rott. Crt." vergaderingen plaats gehad
van een Comité, dat zes sprekers had
uilgenoodigd om in een openbare verga
dering de houding van het '>uilsch volk
tegenover de Joden te behandelen.
De toeloop was zoo groot, dat behalve
de groote zaal van de Sint Jozefsgezel
len vereeniging ook de kleine zaal in dat
gebouw en de groote Nutzaal moesten
besproken worden.
De vergadering in de groote zaal van
de Sint Jozefsgezellenvereeniging werd
gepresideerd door jhr. mr. G. W. v. Vier-
sen Trip, vice-president van de Arrondis
sementsrechtbank aldaar, die o.a. zeide,
dat men in het Comité de vraag onder
het oog had gezien of ook een commu
nist moest worden uitgenoodigd. Men is
daartoe niet overgegaan om te vermij
den, dat men in Duitschland zou zeggen,
dat het protest een gevolg was van de
opzweeperij der communisten.
Spr. deelde mede, dat in de groote
zaal 900 belangstellenden aanwezig waren
in de kleine zaal 200 en in het Nut 600.
Het woord werd gevoerd door ds. Rut
gers, dr. Gerversman, opperrabbijn Da
vids, mr. In 't Veld, kapelaan Drost, re
serve-kolonel v. Cappelle.
Van de rede van kapelaan Dorst gaf
genoemd blad de volgende samenvatting.
Kapelaan A. H. J. Drost voelt zioh in
het lijden Jood met de Joden. Hij pre
dikt bescherming en recht voor dengene,
wien onrecht geschiedt. Deze vergadering
is een beroep op het wereldgeweten. De
Katholieken zullen nooit dulden, dat de
Joden om hun Jood zijn vervolgd worden
en daarom gelooft spr., dat de Duitsche
Katholieken in hun hart de rechtsver
krachting, die thans tegenover de Joden
geschiedt, verafschuwen. Met den Psal
mist roept spr.: Vrede voor Israël.
Na de redevoeringen vcrcenigde de
vergadering zioh unaniem mot Ket vol
gende getuigenis.
„De vergadering heeft met voldoening
vernomen, dat de boycot tegen de Joden
niet is afgekondigd.
Zij kan zich moeilijk anders voorstel
len, of ook het Duitsche volk, dat toch
in meerderheid uit vreedzame menschen
bestaat, zal met vreugde het afgelasten
van den boycot hebben vernomen.
Het is een eenvoudige waarheid, dat
het antwoord op de vraag, of wij een
volk achting toedragen niet afhankelijk
is van onzen wil. Wij dragen een volk
achting toe, indien het zioh waardig ge
draagt.
Wij onthouden onze achting aan een
volk, indien het zich onwaardig ge
draagt.
Zoo zal het zijn, of wij het willen of
niet.
Deze vergadering zou niets liever wil
len dan het Duitsche volk hoogachten.
Zij vreest echter, dat de groote meer
derheid van het Nederlands'hce volk ern
stig belemmerd zal worden in het koes
teren van hoogachting voor het Duitsche
volk, zoolang het Duitsche volk de Duit-
sohers van joodschen huize behandelt als
burgers van den tweeden rang.
Zij grondt deze opvatting niet op
gru wel verhalen, maar op de mededeelin
gen over de ambtelijke maatregelen,
welke in Duitschland ten opzichte van
de Joden zijn genomen.
Zij meent, dat zoowel joodsche als niet-
joodsche Duitschers stoffelijk en naar
den geest schade zullen lijden, indien in
Duitschland de vijandige stemming je
gens het joodsche ras blijft voortbe
staan".
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Duitsche vice-kanselier von Papen
te Rome (4do blad).
Nieuwe bepalingen voor de Duitsche
ambtenaren. (4de blad).
De gruwelen in Kroatië bevestigd. (4de
blad).
Goede vooruitzichten voor de voorbe
reidende bespreking voor de Economische
Wereldconferentie te Washington. (4do
blad).
BINNENLAND.
Een Dietsch Congres te Nijmegen.
(lste blad).
Een protestvergadering tegen de beje
gening van de Joden in Duitschland te
Rotterdam, (lste blad).
MelkWagen door sneltrein op onbe-
waakten overweg te Beilen gegrepen.
De vier inzittenden gewond. (Gom. Ber..
3de blad).
Verscheidene verkeersongelukken. (Ge
mengde Ber., 3de blad).
Een moord te Den Haag opgehelderd.
(Gem. Ber., 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Nederland klopt België opnieuw in
Antwerpen. Ook Rotterdam cn Amster
dam winnen daar. (2de blad).
Laga wint het roeikampiocnschap van
den Amstel. (2de blad).
De Zesdaagsche te Parijs. Pijnen
burg en Wals aan den kop. (2do blad).
Soussa wereldkampioen biljarten. Ro-
bijns Ned. kampioen drie banden. (1de
blad).
LEIDEN.
B. F. Krantz overleden. (l»Lo blad).
BEPERKING VAN DE KAAS-
PRODUCTIE.
De Crisis-Zuivel-Centrale deelt liet
volgende mede:
Kaasfabrickcn, die wcnschen deel te
nemen aan de regeling, welke beoogt Lc
bereiken een beperking van dc kaaspro
ductie gedurende de maanden April, Mei
en Juni 1933 van gemiddeld 30 pet. (va-
rieerend van 20 tot 40 pet.) dienen van
dit voornomen, kennis le geven aan dc
Crisis-Zuivel-Centrale, Laan vun Meer
der voort 84 te 's-Gravenhage, vóór 15
April a.s. onder opgave van hot kaas-
controlcstation, waarbij zij zijn aangeslo
ten.
UITVOER VAN VARKENS NAAR
DUITSCHLAND.
De Nederlandscho varkensccnlrale maakt
bekend, dat met ingang van Maandag,
10 April (lieden) de uitvoer naar Duitsch
land van varkens, varkensvIoeHch, spek
en andere varkens vleeschproduelen, met
uitzondering van reuzel, zal zijn verbo
den, tenzij men in het bezit is -van een
door do Nederlandscho varkenscentrale
afgegeven bijzondere uitvocrmachtiging.
UIT DE SIGARENINDUSTRIE.
Collectief contract opgezegd.
Naar wij vernemen hebben het Ver
bond van Vcrcenigingen van Sigarenfa
brikanten in Nederland on dc Ned. R.K.
Vereeniging van Sigarenfabrikanten het
collectief contract met de werknemers-
IN DEN KIESKRING LEIDEN: I organisatie» opgezegd, tegen 31 Mei a.s.
I Van dit besluit is kennis gegeven aan
den Ned. Tabaksbewerkersbond te Eind-
I hoven, den Ned. Sigarenmakers- cn Ta-
baksbewerkersboud te Amsterdam, den
I ühr. Sigarenmakers- en Tabaksbcwer-
j kersbond tc Kampen en do Ncd. Fede
ratie van Sigarenmakers to Amsterdam.
Binnenkort zullen besprekingen ge
houden worden over een eventueel te
sluiten nieuwe overeenkomst.
