24ste Jaargang
DINSDAG 21 MAART 1933
No. 7462
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Hitier vraagt dictatoriale volmacht
BERICHT
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BIJEENKOMST VAN DEN RIJKSDAG
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaai
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bi]
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, mgt
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103C03, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Medodeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur «n
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
V Waarom stemmen op de
R.K. Staatspartij?
Waarom „stemmen we op Woensdag 26
Apni op de R. K. Staatspartij?
5. Omdat wij op geen enkele andere par
tij onze stem willen uitbrengen.
Er wordt voorspeld, dat velen, die niet
tot de Antirevolutionairen behooren, aan
de stembus toch zuljen stemmen op de
antirev. candidatenlijst, omdat daarop Co-
I lijn als no. 1 staat en de sympathie van de
Ihier bedoelde kiezers in sterke mate uit
gaat naar dozen staatsman.
Wij gunnen onzen antirev. vrienden dit
vooraeei van ganscher harte. Maar zij zui-
len van ons geen stemmen verwachten,
en terecht niet. De katholieke kiezers stem
men niet op een der twee groote Protes-
j tantsche partijen, de Antirev. of de Christ
i Hist. Daarvoor is voor ons geen enkel mo
tief, noch in het algemeen, noch in t bij
zonder bij deze verkiezing.
De kathoiieke kiezers zullen zich niet
laten trekken tot een der andere met-ka
tholieke partijen, welke wij nog niet nebben
genoemd.
Niemand onzer zal stemmen op.de Vrijz.
Democr alleen reeds niet, omdat dezer
vrijzinnigheid principieel in strijd is met
onze beginselen.
Niemand onzer zal stemmen op een der
I niet-katholieke kleine partijen zelts
I afgezien nog van de katholieke begm-
I seien, omdat door kleine partijen niets be
ft reikt voidt. Zij verknoeien een aantal
I stemmen, als er geen candidaat wordt ge-
I kozen; en, als er wel een candidaat in de
I Kamer wordt gebracht, dan bet eekent
I zoo n eenling daar mets, zooals de onder
vinding al meermalen overtuigend heeft
aangetoond!
Ten slotte geen katholiek geve zijn
stem aan een der kleine partijen, die oo-
der het eigen katholieke kiezerscorps zijo
gevormd.
Wij willen niemand onzer mede-katho
lieken noodeloos onaangenaam
zijn. Deze eerlijke verklaring ueme men
van ons aan.
Maar wij achten ons toob verplicht,
om duidelijk en klaar onze meening te ge
ven over de onder ons, Katholieken, op po
litiek terrein gevormde verdeeldheid.
Daarop ook hebben onze lezers recht.
V ooreerst de Katholiek-Democratische
I Bond, van prof. dr. J. A. Veraart.
Wel te onderscheiden van de ft. K. Volks-
I partij. W ij zijn er van .overtuigd, dat prof.
Veraart heel veei van wat in het orgaan
der it. K. Volkspartij wordt geschreven zeer
I beslist niet voor zijn verantwoording zou
I willen nemen.
Waarom de Katholiek-Democratische
I Bond is opgericht?
Zondag is bij net uitgaan der kerken m
Leiden vanwege genoemden Bond een cir
culaire verspreid. Wij willen terloops
opmerken, dat het uitreiken van dergelijke
vlugschriften aan onze kerken (onlangs werd
zeus net door de Delitsohe gees lelijkheid
veroordeelde blad „De Stormer" bijkans m
het portaal van een onzer kerken gecolpor
teerd!) met heel fijn gevoeld is.... Ln deze
circulaire wordt door prof. Veraart ver
klaard, dat ook hij ten slotte de eenheid
der Katholieken in de politiek wil; maar
eerst moet er een t ij d e 1 ij k e splitsing
komen, en: „in het eind is de overwinning
ons, dus herstel van de staatkundige een
heiu zeker Prof. Veraart is er zeker van,
dat hij en de zijnen de overwinning belia-
len, en dan.... is de eenheid er!! Wij be
hoeven hierop toch zeker niet ernstig in
I te gaan
Verder wordt in bedoelde circulaire be
weerd, dat in de E K. Staatspartij dooi
Partijbestuur en Partijraad geen vol
doende aandacht is geschonken aan denk
beelden en voorstellen, door prof. Veraart
gepropageerd en ingediend. Deze bewering
i3 niet waar, is in strijd met de
waarheid. In een artikel in het tweede
blad van dit nummer wordt dit nader uit
eengezet.
RIJKSDAG MOET DE WETGEVENDE MACHT UIT HANDEN GEVEN
Wettelijke dictatuur voor vier jaar
DE MACHTIGINGSWET.
Nu de Rijksdag vandaag voor bet eerst
in plechtige zitting bijeenkomt heeft Hit-
Ier gisteren een deel van zijn plannen ont
huld. en wel een zeer voornaam deel. Er
zal nl. bii bet parlement in den vorm
van een initiatief voorstel der regeerings-
partijen een wetsontwerp worden inge
diend. dat niets meer of minder behelst,
dan dat de rijksdag zichzelf voor 4 jaren
naar huis stuurt, van al zijn rechten af
stand doet en de geheele wetgevende
macht in handen legt van den rijkskanse
lier Adolf Hitler.
Van het narlement wordt verianed, dat
het de feitelijk reeds bestaande dictatuur
legaliseert en ongetwijfeld zal het dat met
eroote meerderheid doen. Wij laten de
dictatuur-wet. die het kabinet bij het
parlement zal indienen, hieronder woor-
delijk volgen:
De Rijksdag heeft de volgende wet aan
genomen. die met toestemming van den
Ri;ksraad hiermede wordt afgekondigd-
nadat is vastgesteld, dat voldaan is aan
hefveen vereischt is voor een wet die een
grondwetwijzi^end karakter draagt.
Artikel I. Rijkswetten kunnen, behalve
vo^ce^s de procedure® we'ke de grondwet
omschrijft, ook door de rijksregeering wor
den uitgevaardigd. Dit geldt ook voor de
in de artikelen 15 sub 2 en 87 aangeduide
wetten.
Art. II. De door de rijksregeering uitge
vaardigde rijkswetten kunnen van de rijks-
srondwet afwijken voor zoover zij niet de
inrichting van den Rijksdag en den Rüks-
raad als zoodanig betreffen. De rechten
van den riikspresident blijven onaange
tast.
Art. III. De rijkswetten
rüksregeering besluit, worden door den
vï"ksk""SP1ie'- uHcpvaa-divd en in het
staatsblad afgekondigd. Tenzij anders be-
naald. treden zij in werking den dag na
de afkondiging. De artikelen P8 tot 77 der.
grondwet worden niet toeeepast op de
wpftpri waartoe de rijksregering besluit.
Art. IV. Verdragen van het rijk met
vreemde staten. we'Ve het e in ebb
op kwesties 'er rijkswetgeving, behoeve"
voor den ge'divheids-dnur dp^pr wpf nie'
de toestemming van de lichamen, die bij
de wetgeving betrokken zijn. De rijksre
gering vaardigt de voorschriften uit, die
naodig zijn voor het uitvoeren dezer ver-
'rcen.
Art. V. Deze wet treedt in werking op
den dag der afkondiging. Zij treedt buiten
erkimr op 1 Api!" 1937 en voorts, wannee
de huidige rijksregeeri' door een andere
wordt oncevolgd.
De artikelen uit de Duitsehe rijksgrond
wet, die hierboven worden genoemd, be
helzen het volgende:
Artikel 85 sub 2 zegt. dat de begrooting
voor het begin van het begrootingsjaar
door een wet wordt vastgesteld, terwijl
art. 87 bepaalt, dat het opnemen van cre-
dieten en het stellen van waarborgen te
laste van het rijk slechts op grond van
er -P's'-pt mag geschieden.
Op grond -.n art. 1 van de nieuwe wet
heeft de rijksregeering dus het recht de
begrooting zelfstandig af te handelen en
zonder toestemming van het parleme.
credieten aan tc gaan.
-p 2 r - e'
laten Rijksdag en Rijksraad intact, do
p1 hetgeen in het hoef'
„De rijks* -Deving" in de a.i. c.en 68 t
77 c aalt -r de bevo.e van.hc
parlement e:i de wijze waarop de vetten
moeten worden aanger.rmen, is blijkens
c1 elctyin v®n art. 3 Jer nieuwe wet r"
Prof. Veraart heeft blijkbaar- zichzelf ge
suggereerd, dat er in de R. K. Staatspartij
geen behoorlijke aandacht en studie aan
door hem verkondigde stellingen en geuite
I wenschen wordt gewijd, indien.... deze
niet geheel en al door de R. K. Staats partij
worden aanvaard en overgenomen.
En dit deze auto-suggestie schijnt
ons de groote en ernstige fout van prof
Veraart, die wij om zijn wetenschap en acti
viteit zoo noode missen in de R. K. Staats
partij en op wiens voorlichtende en lei
denden arbeid i n de eenheid onzer R. K.
Staatspartij wij voor de toekomst nog* blij-
l ven hopen!
n toepassing op de mffst----'-•n der ri...s
ogeering. D«.ze artikelen zeeen, dat vet
ten door den F-Vstefir moeten w"
aangenomen en door den Rijksraad goedge
keurd; verder, wanneer door het parle-
,r,e"f ranser.omen wetten in werking kan
worden uitgesteld. Genoemd hoofdstuk
Iwgtswij
zi gin gen kunnen plaats hebben.
Met betrekking tot art. 3 der machti
gingswet merkt het Wolfbureau op, dat
de geheele wetgeving overgaat in handen
van de rijksregeering. in de eerste plaats
van den rijkskanselier, die de wetten uit
vaardigt en afkondigt. Daarmede wordt
gezegd, dat deze wetten niet de handtee-
kening van den rijkspresident behoeven
te dragen, want in art. 3 is bijna-woorde
lijk de tekst overgenomen van art. 70 der
grondwet, luidend „De rijkspresident heeft
de grondwettig tot stand gekomen wetten
uit te vaardigen en binnen een maand in
het staatsblad af te kondigen."
In dit verband dient evenwel opge-
meikt te worden, dat terwij] dit eener-
zijds als een verkorting van de rechten
van den rijkspresident aangemerkt zou
kunnen worden, anderzijds art. 2 der
machtigingswet nadrukkelijk zegt dat
diens rechten niet aangetast zullen wor
den.
De machtigingswet zal door de regee-
ringspartijen worden ingediend als initia
tief-ontwerp, voorzien van de handteeke-
ningen der fractie-leiders. In politieke
kringen wordt het als zeker beschouwd,
dat zij de vereischte twee derde meer
derheid zal verwerven.
AANSLAG OP HITLER
VOORKOMEN.
In een persconferentie deelde gisteren-
ochtend de commissarische politie-presi-
dent van Miinchen. Hommler. mede, dat
Maandagochtend door <le waakzaamheid
van de bevolking en het snelle ingrijpen
van de autoriteiten, een aanslag op rijks
kanselier Adolf Hitler kon worden voor
komen.
Door berichten uit Zwitserland was men
sinds meerdere dagen erover ingelicht,
dat van communistische zijde aanslagen
op den rijkskanselier en leidende persoon
lijkheden van den staat waren voorbereid
Maandagmorgen was het bijna tot zulk
een aanslag gekomen.
Drie mannen, die met een auto aan
kwamen. welke het Berlijnsehe kenteeken
droeg, legden drie handgranaten en mu
nitie nabij het Wagner-monument neer.
Volgens verklaringen der getuigen, die
dit zagen gebeuren, staat het vast, dat
het plan bestond, bij het naderen van den
auto van den rijkskanselier een aanslag
met handgranaten op hem te plegen.
Doordat politie nadere die door de ge
tuigen gewaarschuwd was, gingen de drie
mannen op de vlucht. Zij konden nog niet
gepakt worden. De handgranaten werden
in beslag genomen.
CONCENTRATIEKAMP VOOR
LINKSCHE LEIDERS.
In München.
De commissariale politie-president van
München, Himmler. deelt mede, dat de
personen, die ter wille van hun eigen vei
ligheid gearresteerd zijn, niet langer in
arrest zullen worden gehouden dan noo-
dig is.
Voorts deelde hij mede, dat in de nabij
heid van Dachau bij Miinchen Woensdag
het eerste concentratiekamp, dat ruimte
biedt aan vijfduizend menschen, zal wor
den geopend. Hier zujlen communistische,
Reichsbanner- en andere Marxistische lei
ders worden ondergebracht. Vooral de
communistische functionnarissen kunnen
niet in vrijheid worden gesteld, aangezien
reeds in een aantal gevallen is gebleken,
aat zij terstond hun propaganda hervat
ten, zoodra pij in vrijheid zijn gesteld.
Ook Communisten uit Dortmund
naar een kamp.
Niet alleen in Beieren, doch ook in
Pruisen zijn blijkbaar reeds concentratie
kampen voor gearresteerde communisten
opgericht. Uit Dortmund wordt gemeld,
dat nabij deze stad negen communistische
leiders zijn gearresteerd, van wie er zes
naar een concentratiekamp zijn overge
bracht.
Ook de hoofdredacteur van de „West-
falische Allgemeine Volkszeitung" en eeni-
ge sociaal-democratische leiders werden
in hechtenis genomen.
Woer een „Königsplatz" in Berlijn.
Rijksminister Gooring heeft bepaald,
dat de „Platz der Repubük" vóór den
Rijksdag voortaan zal heeten „Königs
platz".
Uit de zittingzaal van het Berlijnsehe
gemeentebestuur in het Berlijnsehe stad
huis waren sedert de revolutie de portret
ten van de Pruisische koningen verwijderd
De Berlijnsehe burgemeester heeft thans
bepaald, dat deze schilderijen vóór de ver
gadering van Woensdag a.s. weer op hun
plaats gehangen zullen worden.
VON PAPEN EN SELDTE GEEN
PARTIJMANNEN.
Vice-kanselier von Papen en Rijksminis
ter Seldte hebben naar het W. B. meldt
een verklaring gepubliceerd waarin staat
dat zij zich geen partijmannen voelen. Zij
zijn slechts als gast in de Rijksdagfractie
der Duitsch-nationale Volkspartij en be
schouwen zich eigenlijk als mandatarissen
van alle krachten in het Duitsehe volk die
voor nationale concentratie zijn.
GEEN JOODSCHE ADVOCATEN BIJ
DE „LANDESGERICHTEN".
Het O.M. bij het Pruisische Landesge-
richt I en bij de Landesgeriehte II en III
hebben bepaald, dat voortaan geen Jood-
sche advocaten als pleiters of verdedigers
in processen en rechtszittingen kunnen
optreden, uitgezonderd in enkele gevallen,
waar de loop van zeer belangrijke aan
hangige processen door dezen maatregel
benadeeld zou kunnen worden.
SCHERP JOODSCH PROTEST.
Te Wilna heeft volgens Reuter een ver
gadering plaats gehad van joodsche han
delaren. waarop meer dan drieduizend per
sonen aanwezig waren. De vergadering
nam een motie aan waarin verontwaardi
ging wordt uitgesproken jegens de anti
semitische represailles in Duitschland en
waarin besloten wordt een .oproep te rich
ten aan alle joodsche economische organi
saties op de wereld om zich gereed te
houden voor een boycott van Duitsehe
koopwaren. De sprekers ter vergadering
onderstreepten dat de Duitsehe eischen
betreffende Pommeren zouden stuiten op
een solidair j-oodsch wereldfront.
Zij die zich per 1 April a.s.
wenschen te abonneeren op „DE
LEIDSCHE COURANT", ontvan
gen de voor dien datum verschij
nende nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
ÜiÉr
BUITENLAND.
i
Den Rijksdag zal een wetsontwerp
worden voorgelegd, waarbij aan Hi tier
de wetneumde macht wordt overgedra
gen. (1ste blad).
Plechtige bijeenkomst van den Rijksdag
te Potsdam. (1ste blad).
Fransche en tngelsche critiek op Mus
solini's vredesplan. (4de blad).
Roosevelt's plannen. (4do blad). j
Zangara terecht gesteld. (4de blad).
-t BINNENLAND.
De Alg Ver. v. Blecmbol'encultuur.
Het saneeringsplan. (2de blad).
Gouden jubileum der St. Vincentiusver-
eenigingen. (2de blad).
Het collectief contract in het meubel- en
behangersbedrijf. (2de blad).
De Arbeidswet en de broodbakkerijen.
(2de blad).
AAN HÉT GRAF VAN FREDERIK DE GROOTE
REDEVOERINGEN VAN HINDENBURG EN HITLER
Hedenmorgen is mot groote feestelijk-
lieid de rijksdag te Berlijn bijeen gekomen.
Geheel Berlijn was in feestdos, geweldige
menschenmassa's waren op de boen.
Nadat een Katholieke kerkdienst was
gehouden, waarbij o.a. Hitier, von Papen en
dr. Goebels tegenwoordig waren, en in de
Nicolaï-kerk een Protestantsche kerkdienst
had plaats gevonden, waaraan o.a. rijkspre
sident von Hindenburg had deelgenomen
te ongeveer 11 uur (Holl. tijd) rijkskanse
lier Adolf Hitler mot do leden dor rijks
regeering aan in de Garnizonskirche te
Potsdam onder het gebeier der klokken en
het gejuich en Heil-geroep van do duizend
koppige menigte, dat het Deutschland-licd
zong.
ln de kerk, waar het stoffelijk over
schot ligt van Frederik de Groote, hadden
zich reeds de rijksdagleden, de diplomaten,
hooge ambtenaren en andere ecre-gasten
verzameld. Even later verscheen rijkspresi
dent von Hindenburg, begeleid door twee
geestelijken en werd verwelkomd door rijks
kanselier Hitier en rijksdagpresident Goo
ring.
Allen verhieven zich van hun zetels en
terwijl de rijkspresident naar de voor hem
gereed staanden zetel schreed, klonk het
orgel. Staatssecretaris Meissner overhan
digde von Hindenburg het manuscript cn
de rijkspresident wendde zich met duide
lijke stem tot de aanwezigen:
Von Hindenburg spreekt.
„Door mijn verordening van l Febr j.!
heb ik den rijksdag ontbonden, opdat het
Duitsehe volk zelf zijn standpunt kon be
palen jegens de door mij nieuw gevormde
regeering der Nationale aaneensluiting.
Door do rijksdagverkiczing van 5 Maart
heeft ons volk zich met een duidelijke meer
derheid achter deze, door mijn vertrouwen
tot stand gekomen rcgeoring geplaatst en
heeft daardoor de grondwettelijke basis
voor haar arbeid gegeven. Moeilijk en tal
rijk zijü de opgaven, die gij, meneer de
rijkskanselier en gij, mijne heeren rijksmi
nisters, voor u ziet. Op het gebied der bin
nen- cn buitenlandsche politiek, in de eigen
volkshuishouding zoowel als in do wereld
zijn moeilijke problemen op to lossen en
belangrijke besluiten te nemen. Ik weet,
dat de rijkskanselier en de regeering be
zield zijn door den vasten wil, deze pro
blemen op te lossen en ik hoop van u, le
den vaD den nieuw gekozen rijksdag, dat
gij met het duidelijk begrip van Jen toe
stand en van wat thans noodzakelijk is, u
achter de regeering zult plaatsen en ook
alles zult dfoen om haar bij 't moelijko werk
te steunen. De plaats, waarop wij thans
bijeen komen, maant ons tot een terugblik
op het oude Pruisen, dat in godvruchtigheid
door plichtsgetrouwen arbeid, nooit versa
genden moed en overgegeven vaderlands
liefde groot is geworden en den grondslag
heeft gelegd voor den Duitschen staat.
Moge do oude geest van deze roemrijke
plaats ook het huidige geslacht bezielen.
Moge hij ons vrij maken van eigenbaat en
partijtwist en ons in nationale zelfbezin
ning en geestelijke vernieuwing samenvoe
gen tot de eenheid van een vc.eenigd vrij
en trotsch Duitschland. Met dezen wensch
begroet ik den rijksdag aan het begin van
zijn nieuwe zittingsperiode cn geef ik thans
het woord aan den rijkskanselier".
