24ste Jaargang
DONDERDAG 16 MAART 1933
No. 7458
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
HET HEILIGE JAAR EN DE VREDE
VOORNAAMSTE NIEUWS.
Ste £eidktölic6oii/fcatifc
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per l
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
V Waarom stemmen op de
R.K. Staatspartij
Waarom stemmen w© op Woensdag
26 April op de R. K. Staatspartij?
1. Omdat wij op geen enkele andere
partij onze stem willen uitbrengen.
Niet op een der „roode" partijen.
Natuurlijk niet op de Communistische
Partij. Dat spreekt vanzelf. Zelfs een
onverschillige Katholiek, die zijn
verstand even gebruikt, zal zijn stem
niet geven aan de Communistische Par
tij. Dat kan alleen hij doen, die anti
godsdienstig is, beslist anti
godsdienstig, die den Godsdienst haat.
Want dit is toch wel allerduidelijkst,
dat het Communisme niet zoo maar toe
vallig den Godsdienst bestrijdt, maar dat
de Godsdienst-bestrijding een der pij
lers is van het stelsel als zoodanig.
Toen bij de jongste behandeling van
de begrooting in den Leidschen Ge
meenteraad een sociaal-democraat ver
klaarde, dat zij de sociaal-democra
ten den Godsdienst nog nooit hadden
bestreden, toen interrumpeerde d© com
munist (Knuttel) verwijtend: Dan wordt
't hoog tijd, dat je er mee begint.
Een openhartige mededeeling van zijn
godsdienst-haat. Trouwens, in dit op
zicht kan men den communisten gèèn on
oprechtheid verwijten! Zij zijn zoo op
recht mogelijk in de openbaring van hun
afschuwelijke godsdienst-bestrijding
En daarom: 't is voor een Katholiek
blad natuurlijk ten eenenmale overbodig,
om tot Katholieken te zeggen, dat zij
hun stem bij verkiezingen niet behooren
te geven aan de Communistische Partij.
Maar 't is, helaas, niet hee.lemaal
overbodig, om Katholieken voor te hou
den, dat zij ook indirect kunnen
medewerken aan de versterking van de
Communistische Partij ook al denken
zij daaraan niet, en ook al willen zij dat
niet.
Zij kunnen die indirecte medewerking
aan de stembus geven op verschillende
wijzen.
Die indirecte medewerking wordt ver
leend door de kiezers, die stemmen op
de S. D. A. P.
Er zijn tusschen S. D. A. P. en Com
munistische Partij wel verschillen
dat kunnen of willen wij niet ontkennen.
Wij staan principieel tegenover
de S. D. A. P., maar nog vèèl verder
staan wij af van de Communistische
Partij. De S. D. A. T>. en de C.P. be
strijden elkander onderling ook heel fel.
En toch kan niet werden ontkend,
dat de S. D. A. P. in verschillende op
zichten de C. P. steunt; dat de S. D.
A. P. voor velen een tusschen-station is
om via O. S. P. bij de C. P. terecht te
kom'en
Wij bomen hierop morgen nog even
terug.
vigen, hun welvaart te verhoogen en zoo
hun tijdelijk geluk in waren katholieken
geest te verzekeren. Aan dat nobel en
principieele streven was Nolens' werk
zaam leven gewijd, onafgebroken, tiental
len jaren, nationaal en internationaal.
Daarvoor alleen begaf de reeds doodzieke
Nolens zich naar Genève, nog in zijn laat
ste levensmaanden. Men zal het den oud
leerling vergeven, dat hij den inzet der
verkiezingscampagne benut, om de nage
dachtenis van zijn vereerden meester,
maar vooral van den principieelen leider
der katholieke staatkunde in Nederland,
op deze wijze te eereu.
Uit een rede van pater mr.
D. Beaufort O.F.M.
De R.K. Staatspartij en de critiek
Voor het verleden kan de R.-K. Staats
partij wijzen op haar arbeid en op haar re
sultaten. Volmaakt was die arbeid stellig
niet. Ook aan dit stuk menschenwerk bleef
het menschelijk-onvolmaakte niet vreemd
en critiek som ernstige ertitiek was dan
ook niet steeds misplaatst. Maar wel mis
plaatst was en is de vaak in matelooze
taal zich uitende minachting voor heel den
arbeid onzer Staatspartij, waarbij soms
nog een grievende verdachtmaking kwam
van de bedoelingen harer leiders. En op
'hoe zwakke grondenSoms waren de be
schuldigingen kennelijk een gevolg van
zeer beperkt, zeer gebrekkig inzicht. Zoo
meenden b.v. sommigen, dat het behoed
zaam beleid van wijlen Mgr. Nolens een
beginsel-verzakend opportunisme was. En
van de groote, strakke, principieele lijn,
die door heel het leven en werken van No-
lens heenloopt, zag men niets. Men zag
niet, hoe dat leven en die arbeid onafge
broken er op gericht waren om in den geest
der Pauselijke directieven, met name van
Rerum Novarum, de economisch-zwakke-
ren te helpen, hun rechtspositie te verste
VERKIEZINGEN TWEEDE
KAMER
53 partijen en groepen
hebben candidatenlijsten
ingediend. Een recordcijfer
Het Persbureau Vaz Dias meldt:
Bij de gisteren gehouden candidaat-
stelling voor de verkiezingen van leden
der Tweede Kamer, welke op 26 Anril
a.s. zullen plaats vinden, is een record
aantal candidatenlijsten ingediend. Niet
minder dan 53 partijen en groenen zul
len bij de a.s. verkiezingen de stemmen
van de kiezers vragen. Tngediend werden
lijsten door de volgende partijen en
groepen
1. Roomsch Katholieke Staatspartij.
2 Sociaal Democratische Arbei ers Par
tij. 3. Anti-Revolutionnaire Partij. 4.
Christelijk Historische Unie. 5. Liberale
Staatspartij de ..Vrijheidsbond". 6. Vrij
zinnig Democratische Bond. 7. Staatkun
dig Gereformeerde Partij. 8. Communis
tische Partij Holland. 9. Nationale Boe
ren, Tuinders en Middenstandspartij. 10.
Hervormd Gereformeerde Staatspartij.
11 Christelijke Democratische Unie.* 12.
R K. .Arbeiderspartij. 13. Nederland-
sche Christelijke Arbeiders Partij. 14.
Algemeene Democratis< be Unie. 15. Ver
bond voor Nationaal Herstel. 16. Ver-
hond van Nationalisten. 17. Nederland
sche Fascisten .Unie. 18. Algemeene Ne-
derlandsche Fascisten Bond. 19. Onaf
hankelijk Socialistische Partij. 20. Revo
lutionair Socialistische Partij. 21. Recht
en Vriibeid. R. K. Volkspartij. 23.
Vrije Christeliike Partij. 24. Partii vor
den kleinen TFande'driivenden en Indus-
trieelen Middensttand. 25. Nationaal
Verbond ..Plicht, Crde en Recht". 26.
Roomsch Katholieke Democratische Bond
27. Nationaal Socialistische Partij. 28.
Universeele Partij. 29. On bouw en ver
broedering. 30. Anti-Crisispartij. 31. On
afhankelijke Zakenlui. 32. Lijst Triesschijrt
33 Volkswelvaart/partij. 34. Volksnartij
Hoofd- en Handarbeiders. 35. Bond van
Belastingbetalers. 36. Centraal Democra
tische Arbeiderspartij. 37. Voor Alge
meen Welzijn. 38. Nieuwe Socialistische
Partij. 39. Liist de Wit. 40. Lijst Wols
winkel. 41. Rqomsch Katholieke Arbei
ders Partij (tweede partij van dezen
naam te Amsterdam?) 42. Oranje Fascis
ten. 43. Limburgscbe Federatie. 44. Lijst
Jacobs. 45. Proletarische Groep. 46.
Roomsch Katholieke Bouwvakarbeiders(?)
47. Marktkooplui. 48. Zuiderzeepartij. 49.
Algemeene Nederlandsche Huurdersbond.
50. Nationaal Vrijzinnige Arbeidersbe
langen. 51. Algemeene Arbeiders Bond.
52. Nationale Werklieden Partij. 53.
Lijst Engels (uit Helmond, ingediend al
leen te 's-Hertogenbosch).
Bii vorige verkiezingen, sinds de in
voering van de evenredige vertegen
woordiging, namen aan de verkiezingen
deel: In 118 32, in 1922 48, in 1925 33 en
in 1929 36 partijen of groepen. Voor de
invoering van de evenredige vertegen
woordiging bedroeg het aantal partijen,
dat aan de verkiezingen deelnam in
1913 9 en in 1917 15.
Van de 53 partijen en groepen, die
thans lijsten hebben ingediend, hebben
in de ontbonden Kamer slechts tien (10)
partijen 1 of meer vertegenwoordigers.
KIESKRING LEIDEN.
Er zijn in den Kieskring Leiden 26 ean-
didaten ingediend.
In ons blad van gisteren stond onder de
lijst der candidaatstelling voor de Tweede
Kamer vermeld: Bond tegen belasting be
talen, hetwelk moet zijn: „Nederlandsche
Vereeniging van Belastingbetalers".
De R. K. Democratische Bond heeft in
alle Kieskringen dezelfde candidatenlijst
gediend met als voortrekker prof. dr. Ver
aart (die, zooals hij heeft medegedeeld, zelf
geen candidatnur zal aanvaarden).
De R. K. Volkspartij heeft voor Limburg
op de candidatenlijst, die overigens voor
Na den oorlog meende een groot ge
deelte van Europa terecht te mogen
verwachten, dat alle oorlogvoerende mo
gendheden tot het klare bewustzijn zou
den zijn gekomen, dat een oorlog alleen
verwoestingen aanricht, geen werkelijken
zegen aanbrengt en dat* een oorlog ze
ker niet het middel is om de volkeren
van Europa dichter tot elkaar te bren
gen tot gemeenschappelijk opbouwend
werk. Uit deze overtuiging werd de
Volkenbond geboren, die zich tot taak
gesteld had, om op vreedzame wijze de
verbroedering der volkeren te bewerken.
De Volkenbond zou de voorkomende ge
varen tijdig onder het oog zien en be
voegd zijn om deze te bezweren.
Jammer genoeg moeten we echter con-
stateeren dat de factoren die den vrede
moeten bewerken zich gewoonlijk niet
in stijgende lijn bewegen en zelfs deden
zich langzamerhand verschijnselen voor.
waaruit bleek dat de vrede meer en
meer in gevaar werd gebracht, een droe
vig feit waarvoor geen enkel Christen-
mensch onverschillig mag blijven. In
bet licht van deze feiten heeft de H.
Vader, de Paus van Rome, een Heilig
Jaar uitgeschreven en voor Paschen zal
nog de H. Deur van den St. Pieter wor
den geopend, die alleen in Jubileum-
laren toegankelijk wordt gesteld. Dit
Heilig Jaar moet ook dienstbaar wor
den gemaakt om de Christenen van de
geheele wereld de gedachtenis te dom
vieren van het Sterfjaar van Onzen
Heer, Jezus Christus den Vorst des
Vredes, en geheel de Christenheid moet
worden opgeroepen om met een steeds
stijgende activiteit deel te nemen aan
het werk van den vrede en eensgezind
heid onder de volkeren.
Door de geopende triumfbogen van de
vier Hoofdkerken van Rome moeten niet
zooals vroeger door de deur van den
Janus-tempel de oorlogzuchtige legioe
nen uittrekken, maar de volkeren der
aarde zullen daar in grooten getale bin
nengaan als vredelievend gezinde pel
grims. De Kerk zegent de wapens niet
waarmee men in den oorlog menschen
doodt: ook al hebben de tegenstanders
der Katholieke Kerk dat nog zoo vaak
beweerd; de Kerk wijdt alleen de pal
men des vredes. De Kerk bemint, be
schermt en bevordert- den vrede, en
overal waar het maar eenigszins moge
lijk is, is de kerk de moedige pioniere
voor vrijheid, orde en rust. Dat is ge
heel overeenkomstig haar ideaal en hare
zending die zij van haar Stichter heeft
overgenomen. In Het oude Verbond werd
reeds in de Tien Geboden afgekondigd:
..GFii zult niet doodslaan!" Zoowel voor
ieder afzonderlijk als voor de volkeren
in het algemeen wordt het gevrijwaard
zijn van strijd en oorlog als een geluk
en het tegendeel als een groot onheil
beschouwd. Het is opvallèrd dat de
schrijver van de Kroniek aan Koning
David het verwiit maakt, dat hij den
tempel niet mocht bouwen omdat hij
zooveel bloed had vergoten. En op een
andere plaats worden zijn oorlogen ge
kenmerkt als oorlogen des Heeren.
Reeds hier openbaart zich een zekere
tevenstr^divheid tusschen het heerüike
ideaal en de rauwe werkelijkheid. Alge
meene vrede is het ideaal der Messiaan-
sche verwachting, die hét meest edele
der nationale hoop der Israëlieten over
neemt en vergeestelijkt.
Het hoogtepunt word4" bereikt bij
Isaias. In den geest ziet hij hoe de
volkeren in de toekomst naar Jeruzalem
optrekken, om daar te hooren dat men
de zwaarder omsmeedt tot ploegscharen
en de lansen tot' sikkels, want geen
volk zal meer tegen het andere een
zwaard opheffen en men zal zich niet
meer oefenen in het oorlogsvoeren.
Niet alleen in het Oude Verbond
maar nog veel meer in het Nieuwe Tes
tament heerscht de geest van Vrede en
Liefde: Zalig de Vreedzamen, zegt
Christus in de Bergrede want zij zullen
kinderen Gods genoemd worden. Bemint
Uwe vijanden en doet wel aan die U
haten. Bij St. Paulus keert telkens „ge
nade en vrede" terug als de hoogste
heilwensdh. Ook bij de H. Vaders lezen
we een afschuw tegen den oorlog, en
sympathiek klinkt het woord van St.
Augustinus (De Civ. Dei 69, 70) „Wie
aan den oorlog kan denken zonder groo
te droefheid te ondervinden moet wel
alle menschelijk gevoel verloren hebben".
De vrede moet ons boven alles dierbaar
Nu de wereldvrede van tal van kan
ten bedreigd wordt en bij velen geen
juist inzicht bestaat omtrent de katho
lieke opvatting van den Vrede, is bo
venstaand artikel van Zijn Em. Kar
dinaal Dr. Innitzer, Aartsbisschop van
Weenen van zeer groot belang, om de
duideli'ke uiteenzetting van de Vre-
desgedachte der Katholieke Kerk,
die in het kader van het Heilig Jaar
meer dan onze gewone belangstelling
verdient.
zijn: er bestaat geen grootere eer als
den vrede te bewaren. Hoe verachtelijk
immers is de roem der overwinning die
door gruweldaden is verkregen
Het is veel roenizuchtiger den oorlog
met woorden uit de wereld te. helpen
dan menschen met het zwaard te dooden:
men moet den vrede pp vreedzame wijze
trachten te gewinnen en niet door den
oorlog.
De Kerk heeft een afschuw van bloed
vergieten. Het concilie van Toledo, dat
in het jaar 400 werd gehouden, verklaart
dat alle priesters die hun hand met
bloed zouden bevlekken vervallen zouden
zijn van hun kerkelijke waardigheid, ter
wijl ze levenslang in een klooster wer
den opgesloten om boetvaardigheid te
doen.
Het Concilie van Winchester (1087)
bepaalde dat voor iederen vijand die in
den onrechtvaardigen oorlog van Wil
lem de Veroveraar gedood werd een jaar
boetvaardigheid en voor iedere verwon
ding die niet doodelijk was 40 dagen
boetvaardigheid gedaan moest worden.
De Treuga Dei of Godsvrede uit de
geschiedenis der middedleeuwen is wel
bekend.
Maar heeft de Kerk kort daaroo zelf
niet de kruistochten georganiseerd Hoe
kan men dan deze oorlogsdoeleinden
I alle Kieskringen dezelfde is, enkele perso
nen uit Limburg naar voren geschoven.
De R. K. Arbeiderspartij heeft in alle
I Kieskringen dezelfde candidatenlijst inge
diend. (In de Kieskring Leiden is de lijst
i ingediend door personen uit Gouda).
Men moet hierbij niet uit het oog
verliezen dat de Saracenen reeds bi.ina
heel Spanje en Sicilië hadden bezet, dat
Frankrijk en Italië bedreigd werden en
dat de bedevaarten naar het H. Land
door verovering der Heilige Plaatsen
onmogelijk geworden waren. Het doel
dat de Christenen zich gesteld hadden
bestond hierin dat zij in ieder geval de
Turken zouden dwingen de H. Plaatsen
weer terug te geven en de veiligheid
der pelgrims in het H. Land te waar
borgen. Dat was ongetwijfeld een goed
doel. Maar de manier waarop dit ge
tracht werd te bereiken was jammer ge
noeg niet in overeenstetmming met de
Christelijke rechtvaardigheid. De Kinder
kruistochten zijn alleen te verklaren in
het kader van het naieve enthousiasme
voor het geloof, voor den modernen
mensch zijn ze onbegrijpelijk. De me
thode van oorlogvoeren ging verre de
perken van rechtvaardigheid en naasten
liefde te buiten. Reeds op de eerste
kruistocht, op weg naar Palestina maak
ten de Kruisvaarders zich schuldig aan
moorden op de Joden en brandschattin
gen die absoluut te veroordeelen zijn.
In Jeruzalem richtte het zwaard der
Christenen een vreeselijk bloedbad aan
onder de vrouwen en kinderen der Mo
hammedanen en dan trok men in diepe
godsvrucht naar het Graf van den Ver
losser! Men beschouwde de vernietiging
van de Mohammedanen als do voltrek
king van een Godsgericht.
Maar Gods zegen rustte niet op de
kruistochten. Zij waren slechts een epi
sode uit de geschiedenis en zij kunnen
niet worden aangehaald als een tegen
bewijs voor de Vredelievende zending
die de kerk te vervullen heeft.
Wij moeten niet piles wat zich in de
geschiedenis der kerk heeft voorgedaan
trachten te rechtvaardigen, 'n Schaduw
zijde blijft altijd een donkere vlek, maar
evengoed blijft het idee der kerk als
draagster van den geest van Christus
bestaan, ook al was de werkelijkheid
daarmee niet altijd in overeenstemming.
Hetzelfde kan men ook zeggen van
de oorlogen van Karei de Groote en
van verschillende Pauselijke oorlogen.
Om te bewijzen dat het ideaal der.
Kerk voor alle tijden gelijk was kan men
nog wijzen op den tegenwoordigen Paus
en de huidige generatie.
Voqr. ons geldt iederen dag opnieuw
met meer klemmende nadruk het woord
van Paus Pius XI ,Over den Vrede van
Christus in het Rijk Ohristi.... Hoe
langer het duurt dat de genezing uit
blijft, des te scherper zijn de vormen
die het kwaad aanneemt, nog te meer
daar de tallooze pogingen en conferen
ties van staatslieden tegen alle verwach
ting in geen resultaat opleverden. Daar
om groeit steeds de angst voor nieuwe,
nog veel verschrikkelijker oorlogen, waar-
BUITENLAND.
In den nieuwen Rijksdag, welke Dins
dagmiddag bijeenkomt, zullen de commu
nisten niet meer meetellen. Een razzia in
Berlijn. (2de blad).
Dreigende burgeroorlog in Oostenrijk.
Het parlement verhinderd te vergaderen.
De Heimwehr gemobiliseerd te Weenen.
(2de blad).
Vandaag zal MacDonald zijn bemidde
lingsplan ter Ontwapeningsconferentie uit
eenzetten (2de blad).
De ramp in de Mexicaansche bioscoop
het gevolg van een „grap"? (Buibenl. Be
richten, 2de blad).
BINNENLAND.
De Eerste Kamer heeft gisteren de On-
d6rwijsbegrooting aangenomen en is ver
volgens overgegaan tot de behandeling van
de begrooting van Defensie. (2de blad).
Verschenen is de memorie van antwoord
op het Voorloopig Verslag van de Eerste
Kamer over de begrooting van Economi
sche zaken en Arbeid. (2de blad).
De minister van waterstaat heeft be
paald, dat de A.V.R.O. in plaats van de
V.A.R.A. op 1 Mei het algemeene program
ma zal verzorgen, zulks met het oog op de
viering dien dag van den verjaardag van
Prinses Juliana. Ook op den verjaardag
van Prins Hendrik zal de A.V.R.O. en niet
de V.A.R.A. het program verzorgen. (2do
blad).
Wederom ernstige verkeersongelukken.
(Gem. Ber. 3de blad).
Bij een brand in een hoenderpark onder
Leeuwarden kwamen 1000 kuikens om het
leven. (Gem. Ber. 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Bijzonderheden omtrent de voetbalwe
reldkampioenschappen. (3de blad).
door de staten genoodzaakt worden oon
hun weerbaarheid zoo hoog mogelijk op
te vöeren: dientengevolge wordt de
staatskas zoowel als de volkskracht uit
geput, terwijl behalve het economisch
leven ook het godsdienstig en zedelijk
leven ontzettend veel schade wordt be
rokkend. Om de ellende nog te vorgroo-
fcen gaan die uitwendige vijandelijkheden
nog gepaard met een steeds sterker
wordende innerlijke haat, die niet alleen
de landen maar heel de menschel ijke
samenleving bedreigt".
Bij gelegenheid van de opening van
de ontwapeningsconferentie sprak kar
dinaal Faulhaber in Miinchen het ver-
manende woord: Het oude spreekwoord:
„Als gij den vrede wilt bereidt U dan
I voor op een oorlog" moet uit de wereld
verbannen worden. Do ontzaggelijke be
wapeningen zijn tegenwoordig geen be
veiliging tegen een oorlog, geen waar-
I borg voor den vrede. In plaats van
„Bereidt U voor op een oorlog, zeggen
I we thans: „Als gij den vrede wilt, be-
i reidt U dan voor op den vrede".
I Ook in den jongsten tijd was de kerk
werkzaam op het gebied der vredesbe
middeling. Er ontstond een katholieke
vredesbeweging, die zich tot taak stel
de, de Vredesboodschap van Christus
en zijn Plaatsbekleeder gehoor te ver-
leenen en vredelievende -menschen en
volkeren te vormen en overal de vre-
desgedachte te verbreiden; wij noemen
slechts de vredesbond der Duitsche Ka
tholieken die in 1919 werd gesticht; de
„Friedensbund Ostorreichisoher Katho-
liken"; dc „Liguo pour la paix et la
justice" (Paris; verder de „Catholic
Council for international relation" (Lon
den); de Catholic Association for inter
national peace in U.S.A., do Katholieke
Vredesbond in Holland enz. enz. Daarom
behoort ook de Paus in den Volkenbond
te worden opgenomen. Waarom heeft
men de Paus die zoo'n hooge zedelijke
macht vertegenwoordigt, zooals dc Ka
tholieke Kerk, nog steeds niet uitgenoo-
digd om deel te nemen aan de beraad-