24ste Jaargang
WOENSDAG 15 MAART 1933
No. 7457
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
STEUN AAN BOOMKWEEKERS
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 93S, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103C03, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur «n
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
V Een tegenstander van bijzon
der onderwijs.
Wij zijn in zekeren zin geen tegenstan
ders van de openbare school.
Wij zouden, gezien de feitelijke geestes
gesteldheid, de feitelijke prircipiëele op
vattingen e n het feitelijk gemis aan prin-
cipieele opvattingen onder ons volk; niet
gaarne de openbare school zien verdwij
nen of zoo goed als verdwijnen.
Dit is een meening, welke misschien
wordt bestreden maar 't is onze vaste
overtuiging.
Wij zijn ook geen tegenstanders van de
openbare school, inzoover wij verhoudings
gewijze aan de openbare school „geen man
en geen cent" minder zouden willen toege
kend zien, dan aan de bijzondere school.
Als katholieken willen wij voor onze
katholieke kinderen katholiek onderwijs.
Wij verlangen voor ons principieel onder
wijs gelijkbereohtigdheid met het neutraal.
En wij erkennen ook voor anderen het
recht, dat voor hun onderwijs te verlan
gen. Inzooverre zijn wij tegenstanders van
de openbare school.
Men zal ons inziens moeilijk -kunnen be
weren, dat deze tegenstand eng en be
krompen is, negeerend en uitsluitend het
goed recht van dengene, die 't niet met
ons eens is!
Dat kunnen wij wèl constateeren in
den tegenstand tegen de bijzondere school,
zooals deze tot uiting komt in het maand
blad van de afdeeling Leiden van den
Bond van Nederlandsche Onderwijzers „In
en oan de school". In het laatste nummer
uit zich deze tegenstand weer op een
waarlijk ergerlijke wijze.
Aan de voorstanders van de bijzondere
school voegt de schrijver van een artikel
„Na" 80 jaar" dit verwijt toe:
„Het is u n i et om de kinderzie te doen,
het is u te doen om het kind, om het aan
tal."
Het is u n i e t om de kinderziel te doen.
't Is eenvoudig gewetenloos, om zulk een
grievende beschuldiging zoo maar te wer
pen naar d e voorstanders van de bijzon
dere school, gelijk hier gebeurt.
't Is gewetenloos, indien tenminste de
schrijver van dat fraais denkt. Maar dat
betwijfelen we, heuseh. Lees maar 'ns het
volgende
In een propagandablad van de Vereeni-
ging voor Ohr. Onderwijs te Leiden heeft
„Als het onderwijs christelijk wil zijn,
dan moet het uitstekend onderwijs zijn".
Uitgaande van deze stelling redeneert
nu de wijsgeer in „In en om de School" als
volgt, kort en., klaar
„Welnu! Het Openbaar Onderwijs is
uitstekend; dus christelijk naar uw eigen
woord."
Dat is nu toch echt schoolkinderpraat
van een der laagste klassen, 't Is precies
dezelfde redeneering, als van kinderen op
de schoolbanken: „Een Chinees heeft
kleine voetjes. Jij hebt kleine voetjes. Dus
jij bent een Ohinees". De logica van den
schrijver in „In en om de School" gaat
hier niet diep!
Wij laten het artikel verder maar onbe
sproken het is heelemaal, zooals wat wij
hier citeerden
V Boer Sijmen en boer Braat.
De Nat. Boeren-, Tuinders- en Midden-
standerspartij (Plattelandersbond en Groe
ne Front) heeft een verkiezingsblad uitge
geven, waarin boer Braat, onder het hoofd
„Het moet nu maar eens uit zijn!", weer
eens flink van leer trekt tegen de leiders
van de groote partijen, die „de zakken
van zich en hun vriendjes blijven spekken
ten koste van Boer Sijmen."
Boer Sijmen, die zich zoo zegt hij
„niet langer laat jagen in den uitersten
hoek van het materialisme. Die gezworen
heeft, dat het in 1933 uit zal zijn. Bij de
stembus van" 1933 zult gij u op uw partij
leiders wreken voor al den hoon, mij en
in mij u allen aangedaan."
Ook over de cumulatie van wachtgelden
pensioenen en tractementen, waarover
boer Braat een brochure heeft uitgegeven
komt in dit verkiezingsblad een en ander
voor, dat aan dat geschrift is ontleend.
Maaronlangs heeft de (A.-R.) „Stan
daard" eens geïnformeerd, hoe het staat
met de schadeloosstelling der Tweede Ka
merleden. En het blad vernam, zooals wij
reeds mededeelden, dat, terwijl de leden
van verschillende fracties ook bijv. alle
leden der R. K. Staatspartij vrijwillig
hun schadeloosstelling hadden laten korten
met een bedrag,* overeenkomend met de
korting op de ambtenaarssalarissen, iemand
als de heer Braat niets van zijn 5000 gld.
heeft laten vallen....
En dat vent dan met boekjes over cu
mulaties en hooge salarissen en dat be
toogt heftig, dat de hooge salarissen het
meest moeten laten vallen.
Woorden en daden kloppen bij boer
Braat niet; wat boer Symen niet ontgaan
zal, vertrouwen we!
V Naar 26 April.
Het officieele apparaat voor de verkie
zingen is vandaag in werking getreden.
Ter voorbereiding van den stemdag
Woensdag 26 April r zijn de candidaten
gesteld."
En nu?
Nu alle krachten ingespannen, om alle
katholieken te doen stemmen op de can-
didatenlijst der 'R\ K. Staatspartij
Wij zullen in den verkiezingstijd onzen
geloofsgenooteu, die nu nóg niet overtuigd
zijn van den plicht, om de eenheid der Ka
tholieken op politiek terrein in de R. K.
Staatspartij te bewaren, niet den rug keeren.
Wij willen hen niet afstooten. Vol
strekt niet. De band, die ons met hen en
hen met ons bindt, is zoo sterk
Maar wij willen hen vragen en met aan
drang vragen, bij herhaling, overweegt nog
eens, wat dr. Witlox onlangs zeide in zijn
radio-rede over „de taak der Katholieken
in Nederland in en door de politiek''.
„Schouder aan schouder zullen de Neder
landsche Katholieken ook politiek aaneen
gesloten staan, overeenkomstig den wensch
van Paus en Bisschoppen, en in het waar
achtig belang, van ons Vaderland.
Want in de politieke eenheid van ons,
Nederlandsch Katholieken, ligt een hechte
waarborg voor het heil van Kerk en Staat;
zij vormt een bolwerk voor gezag en vrij
heid tevens".
Mogen wij allen op 26 April medewerken,
om onze eenheid ook op politiek terrein te
uiten en te demonstreeren
BINNENLAND»
WAARDEERING VOOR DE
JAARBEURS.
In een door de directie van de Kon.
Ned, Jaarbeurs verspreid rondschrijven
aan de a.s. bezoekers van onze nationale
Utrecbtsche „foire" is opgenomen een
eigenhandig schrijven van mr. T. J. Ver
schuur, minister van Econ. Zaken en Han
del. waarin deze bewindsman o.a, zegt:
„Wij bezitten gelukkig het centrale
punt waar één, twee keer per jaar
allen, die zich zakenman noemen, samen
treffen. Men oriënteert zich daar om in
zijn eigen branche up to date te blijven.
Daar ontmoeten elkaar de producent en
degene, die den consument meer recht
streeks bedient. Wel bijzonder dus is de
Jaarbeurs ook een weldaad voor den mid
denstand. Waardeeren hetgeen nog over
eind is gebleven en dat is onze Jaar
beurs is ook plicht. Van groepsgewijs
afzonderen, van afsplinteren spreek ik dan
nog niet eens. Bloeie steeds meer de Ne-
lerlandsche Jaarbeurs als hooggewaar
deerde instelling, waaruit kracht stroomt
en leven opborrelt voor heel onz
en industrie"?
Credietverleening
De Regeering stelt 31/2 millioen
beschikbaar op een rentevoet van 2 pet
PLAN VAN UITVOERING.
Ingediend is een wetsontwerp tot cre
dietverleening ten behoeve van- boomkwee
kers.
Aan de Memorie van Toelichting wordt
o.m. ontleend, dat de Nederlandsche
boomkweekerij, evenals verschillende an
dere taVVen van bodemcultuur zeer sterk
het slachtoffer is geworden van de toege
nomen handelsbelemmeringen en de ver
minderde koopkracht in haar afzetgebie
den.
BehaL-e door verliezen, als die uit rle
koersdaling van het betaalmiddel in En
geland en Scandinavië en het niet binnen
komen- van vorderingen uit Duitschland.
worden de moeiliikheden van bet bedrijf
in booge mate veroorzaakt door dé in
krimping van den exoort. Bedroeg deze
laatste in 1929 en 193 resp. nog ongeveer
f 6.509 000- en 7.000.000. in 1931 en 1932
viel hij op onderscheidenlijk ƒ4.500.000 en
2.5Q0.000.
In het centrum, dat het overgroote ge
deelte der producten levert, n.l. Boskoop en
omgeving, doen zich de gevolgen van de
zen teruggang zeer sterk gevoelen. Niette
genstaande een loondaling van 25 a 30 pet.
en een waardedaling van de gronden tot
bereden de helft (van pl.m. f 25 op pl.m
10 per vierkante roede) en de uiterste zui
nigheid in de exploitatie is voor een loo-
nen-.l bedrijf geen mogelijkheid meer aan
wezig. De noodzakelijke crediet-inperking
door de banken oefent op de boomkwee-
kerij een bijzonder zwaren druk uit, nu
zelfs de onderhoudskosten niet meer uit
de opbrengst kunnen bestreden worden.
Alleen land met gebouwen en opstand
kunnen - als onderpand voor de benoodigde
extra-credielen aangeboden worden en
deze. uit den aard der zaak langloopende,
credieten zijn door baar conjunctuur-risico
voor de particuliere banken niet aantrek
kelijk.
Daarom werd reeds geruimen tijd gele
den een beroep op de regeering gedaan
om in den heerschenden credietnood tege
moet te komen.
De regeering dient nu een voorstel in
om in den dringendsten nood te voorzien,
ten einde daarmee te trachten een waar
devol onderdeel van het nationale produc
tie-apparaat door de moeilijkheden heen te
helpen.
Daar baar tot zekerheid land met ge
bouwen en opstand pn geblokkeerde, doch
soliede, buitenlandsche vorderingen kun
nen worden aangeboden, meent zij teza
men met toetredende, belanghebbende ge
meenten het risico op zioh te moeten ne
men van bedrijven, waarvan verwacht mag
worden, dat zij met crediet door de crisis
heengeholpen kunnen worden.
Wat de grootte van de beschikbaar te
stellen som betreft, kan niets met stellig
heid gezegd worden. Van het centrum Bos
koop komt de scnattïng op 21/2 millioen.
Beschikbaarstelling van 1 millioen voor
de boomkweekerij buiten Boskoop kan ze
ker als voldoende gelden.
In ieder geval zal op dezen post geen
hooger bedrag dan 31/2 millioen beschik
baar gesteld worden met inbegrip der 10
r>ct., waarvan het risico van de gemeente
blijft. Als vordering op de bedrijven zal
derhalve nooit meer dan 3.150.000 wor
den genomen.
In aanmerking nemende, dat door dit
steunplan werkgelegenheid te redden is
voor honderden arbeiders (in Boskoop en
omgeving zijn pl.m. 2000 personen in het
bedrijf) en oordeelende, dat de dreigende
ineenstorting van het geheele economische
leven in deze streek, zoo eenigszins moge
lijk, moet worden voorkomen, meent de
regeering over de bezwaren te moeten
heenstappen.
Blijkt het mogelijk om ook op andere
wijze het kweekersbedrijf te helpen, b.v.
door aankoop van planten voor algemeene
doeleinden te bevorderen, dan zal de 3 1/2
millioen met het voor die aankoopen door
of vanwege den Staat te besteden bedrag
moeten worden verminderd.
Aan bet plan van uitvoering wordt ont
leend, dat de regeering het crediet beschik
baar stelt voor erkende boomkweekers op
een rentevoet van 2 pet.
Bemiddeling verleent een centrale com
missie. welke over de erkenning als boom-
kweekers en de toekenning van aange
vraagde credieten, na daarover het ad
vies van een regionale commissie te heb
ben ingewonnen, beslist naar regelen, door
den minister van landbouw te. stellen.
De centrale commisie vordert van de
credietnemers van het voorschot een rente
vergoeding naar gelang van hun financiee-
le draagkracht: deze vergoeding wordt
ten hoogste bepaald op het percentage,
dat het rijk voor zijn laatst gesloten lee
ning verschuldigd is en ten minste op drie
ten honderd.
De aldus verkregen rente wordt in de al
lereerste plaats aangewend tot betaling
va"n rente aan de regeering, verder tot
goedmaking van de door de commissie
te maken kosten en vervolgens tot dekking
van eventueel op de credietverleening te
lijden verliezen.
De voorschotten worden verleend voor
den tijd van drie jaren in elk dezer jaren
zal een door de commisie te bepalen ge
deelte van het voorschot worden beschik
baar gesteld; voor het eerste jaar zal ech
ter dit gedeelte niet meer dan de helft van
het toegekende crediet mogen bedragen.
Geen tweede of verdere uitkeering zal
plaats hebben, indien niet blijkt, dat aan
de kweekerij ook verder goede zorgen zijn
Het aan één credietnemer te verleenen
voorschot zal behoudens in zeer bijzondero
gevallen, niet meer dan 20.000 bedragen.
De credietnemer zal moeten zorgen,
dat voor de terugbetaling van tien procent
van het toegekende crediet door derden
zekerheid worde gegeven. Indien hij hier
toe niet in staat is en overigens tegen de
toekenning van het voorschot geen be
zwaar bestaat, zal het crediet worden be
paald op 75 pet. van het bedrag, dat bij het
voldoen aan alle voorwaarden zou zijn ver
leend.
EERSTE KAMER.
Aan de orde was gisteren het wetsont
werp betreffende de aflossing van de
Ned.-Ind. pond sterling-leeningen.
De heer W i b a u t (S. D.) motiveert zijn
stem tegen. Met hem stemden de S.-D.
Hermans, de Zeeuw en Dans tegen.
Het wetsontwerp werd aangenomen met
34 tegen 4 stemmen.
De vergadering werd tot heden ver-
De forensentreinen R'damDen Haag.
Met de nieuwe dienstregeling, aanvan
gende 15 Mei a.s. zal, zoo meldt „De Fo
rens", gedurende den tijd, waarop de
forensen tuschen Den Haag en Rotterdam
meestal reizen, de treinenloop als volgt
zijn:
Uit Den Haag (Holl. Spoor) van 17.00 tot
8.45 iedere 10 minuten.
Uit Rotterdam (Hofplein) van 17.00 tot
18.30 iedere 10 minuten.
Voor de forensen zal dit zeer zeker een
aangename tijding zijn, daar een 10-minu-
ten-dienst toch wel een zeer groote verbe
tering is
De dienst ScheveningenRotterdam
vice-versa blijft nagenoeg onveranderd.
„N. R. Crt."
DE DIESEL-ELECTRISCHE TRACTIE
BIJ DE NEDERLANDSCHE
SPOORWEGEN.
Men meldt in aansluiting op een vorig
bericht aan de „N. R. Crt,":
De bestellingen voor de nieuwe Diosel-
electrische treinen der Nederlandsche
Spoorwegen hebben thans plaats gehad.
Deze belangrijke order blijft grootendeels
in Nederland tengevolge van rechtstreek-
sche samenwerking overleg tusschen Ne
derlandsche industrie en Nederlandsche
Spoorwegen waarbij aan beide zijden of
fers zijn gebracht.
De bestellingen zijn als volgt gedaan:
de rijtuigen bij Werkspoor Beynes en Al
lan de electrische uitrustingen bij Heemaf
en E. T. I. Slikkerveer. Als motor is de
Maybach dieselmotor gekozen (een Ne
derlandsche motor voor dit doel geschikt
bestaat niet). De fa. Werkspoor bouwt als
licenshoudster van deze motoren dat deel,
waartoe deze fabriek in staat isde fa.
Stork te Hengelo wordt als licenshoudster
van de Ganz Dieselmotor in staat gesteld,
een aantal van deze motoren te leveren.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De a.s. zitting van den Rijksdag. De
vervolging van Joden, Communisten en
Soc. Democraten. Kardinaal Faulhaber
bespreekt te Rome de positie van het
Centrum tegenover de Nazi's. (2de blad).
De crisis ter Ontwapeningsconferentie.
(2de blad).
De Volkenbondsraad heeft succes in
zake het conflict tusschen Polen en Dan
zig. (2de blad).
De New Yorksche beurs vandaag weer
open. (2de blad).
Vreeselijk ongeluk in een Mexicaan-
sche bioscoop. Twintig bezoekers door
electrischen stroom gedood. (Buitenï. Ber.
2de blad).
BINNENLAND.
Ingediend is een wetsontwerp tot cre
dietverleening ten behoeve van boom
kweekers. (1ste blad).
De candidaatstelling voor de Tweede
Kamer. (1ste blad).
Eerekanunniken van het Haarlemsch
Kapittel. (Kerkn., 2de blad).
Smokkelaar aan de Belgische grens
doodgeschoten. (Gem. Ber., 3de blad).
Verscheidene branden. (Gem. Ber., 3de
blad en Laatste Ber.),
Wapenvoorraad te Óss ontdekt. (Gem.
Ber., 3de blad).
DE AANSTAANDE VERKIEZINGEN.
Stemmen buiten de plaats der
inwoning.
Artikel 27aj. van de Kieswet maakt
het den stempliehtigen wel gemakkelijk
zich van hun stemplicht te kwijten. Dank
zij dit artikel behoeft niemand op den
dag der stemming een. reis te maken om
zijn of haar stem uit te brengen, mits men
maar tijdig de noodige maatregelen neemt.
In het belang van de administratie ter
gemeente-secretarie, doch ook om vergeet
achtigheid te voorkomen raden wij onze
lezers, die op den dag dor stemming in
een andere gemeente vertoeven dan waar
zij op 1 Januari j.l. stonden ingeschreven,
zich zoo spoedig mogelijk de moeite te ge
troosten dit aan de secretarie oener ge
meente op te geven.
Artikel 57aj. bepaalt namelijk, dat
men in de gelegenheid kan worden ge
steld in een andere gemeente dan. in die,
op welker kiezerslijst men voorkomt, zijn
stem uit te brengen.
Hiertoe moet men uiterlijk veertien da
gen voor den verkiezingsdag, dus dit jaar
vóór 13 April, ter secretarie eener ge
meente daarvan kennis geven. Men is ge
heel vrij dit te doen in een gemeente naar
keuze. Dit behoeft dus niet to zijn in do
gemeente, op welker kiezerslijst men voor
komt, noch in de gemeente waar men
wensent te stemmen. Wil b.v. iemand uit
Rijswijk in Rotterdam stemmen, dan kan
hij, indien hem dat beter uitkomt, in elke
willekeurige.gemeente, b.v. Den Haag, me-
dedeelen, dat hij in Rotterdam wenscht te
stemmen.
DRINGENDE TELEGRAMMEN.
Naar de „Tijd" verneemt, worden met
ingang van 1 April a.s. de tarieven van
alle dringende telegrammen met 331-3
pet.
CONTINGENTEERINGEN.
Ingediend zijn wetsontwerpen waarbij in
de wet wordt vastgelegd de reeds bij K. B.
verlengde contingcntceringen van wollen
en halfwollen stoffen, van tricotgoederen
cn van bovenkleeding.
MELKPRIJZEN.
De CrisisZuivel-Centrale maakt bekend,
dat voor de periode van 19 Maart t.m. 1
April 1933 de prijs van het taxe-gedeelto
van consumptiemelk, gekocht op regee-
ringscontract, voor de verschillende soor
ten melk is vastgesteld op 5 1/4, 5 1/2 en
5 3/4 cent per liter en dat het bedrag dor
afdracht op andere in consumptie gebrach
te melk is vastgesteld op 3 cent per liter.