MAANDAG 13 MAART 1933
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 8
GYMNASTIEK
BONDSVERGADERING K. N. G. V.
Onder buitengewoon groote belangstel
ling vond gisteren in de Industrieele Club
te Amsterdam de jaarlijksche bondsverga
dering plaats van het Koninklijk Neder-
landsoh Gymnastiek Verbond. De voorzit
ter van het Verbond Dr. J. H. O. Reys
(Den Haag) hield een openingsrede waar
in spr. constateerde, dat deze bijeenkomst
een feestelijk karakter droeg. Het Ver
bond is ondanks de ongunst der tijden
sterk blijven staan. In de tweede plaats is
daar het feit van bijzonder groote waarde,
dat in dit jaar zoovele turners in de gele
deren van het verbond zijn teruggekeerd,
zoo de leden van den Amsterdamschen
Turn Bond en der West-Friesche Vereeni
gingen. Spreker bracht speciaal hulde aan
den arbeid van den heer Spaander, die als
bemiddelaar was opgetreden in het con
flict tuschen K. N. G. V. en A. T. B.
Voorts wees hij op de bemoeiingen van
den heer Hop inzake den terugkeer van
de West-Friesche Vereenigingen. De heer
Rijswijk zag zich het eerespeldje toegewe
zen voor diens vruchtbaren arbeid in N.-
Holland Noord. Terwijl de aanwezigen zich
van hun zetels verhieven herdacht dr.
Reys met gloedvolle woorden het overlij
den van eenige persoonlijkheden in de
turnwereld, den Franschman Charles Ga-
zelet, één der oprichters van de Interna
tionale Gymnastiek Federatie, en den heer
S. Konijn te Amsterdam, de laatste als bo-
wijs, dat het leidersdiploma tot veel kan
leiden.
Met een opwekkend woord opende spr.
hierna de vergadering.
Het jaarverslag bracht vele tongen aan
het praten.
Het verslag van den Bondspenning-
meester, den heer C. Verburg (Den Haag)
werd na eenige discussies goedgekeurd,
alsmede de begrooting voor 1933 sluitende
aan inkomsten en uitgaven voor een be
drag ad 23.750.— waarbij een restrictie
werd gemaakt inzake de uitgaven verbon
don aan het Turnblad ad 5400.waar
voor betreffende voorstellen in de mid
dagvergadering zouden worden besproken.
Op de begrooting 1933 stonden twee me-
morieposten vermeld, nl. voor de Olympi
sche Spelen 1936 te Berlijn op het Inter
nationaal Turntournooi 1934 te Boedapest.
Dr. Reys merkte hieromtrent op, dat de
vergadering bij goedkeuring der posten,
zich in principe uitsprak voor deelneming
aan de Olympische Spelen in 1936 te Ber
lijn. De Nederlandsche dames, die Olym
pische kampioenen zijn geworden in 1928,
en nog zijn, hebben zeker recht te worden
uitgezonden, terwijl het peil van het hee-
renturnen dermate is vooruitgegaan, dat
deelneming te Berlijn is gerechtvaardigd.
In denzelfden geest gold dit voor de
deelneming uitsluitend voor heeren aan
het Internationaal Turntournooi te Boeda
pest.
In de Kascommissie werden benoemd de
heeren Rensdorf (Groningen) van den Burg
(Utrecht) en Krijgsman (Amsterdam).
Als volgende punten van de agenda wer
den behandeld de vereenigingsvoorstellen.
Het voorstel van de G. V. „O. S. S." te
Zandvoort gesteund door alle vereenigin
gen van den Kennemer Turnkring om aan
de werklooze leden der vereenigingen,
die van vereenigingscontributie zijn vrij-
gesteM, ook vrij te stellen van Bondscon-
tributie betaling, werd na ontrading van
het Bondsbestuur verworpen.
Zestien vereenigingen van den A. T. B.
hadden een voorstel ingediend om een
door een vorige Bondsvergadering aange
nomen voorst el inzake het dra een van
een lange broek voor heeren, tijdens den
optocht bij de Bondsfeesten te Rotterdam,
te herroepen. De voorstellers waren er
van overtuigd, dat daardoor het aantal
deelnemende turners belangrijk zal toene-
Door dit voorstel kwam het reeds zoo
veel stof tot discussie gevende onderwerp
inzake de kleeding weer op het tapijt. Uit
voerig werd het voorstel besproken en alle
argumenten van vorige Bondsvergaderin
gen werden weer naar voren gebracht.
Tenslotte werd er gestemd over de kwestie
of men de heeren tuners vrij zou laten om
in den optocht te Rotterdam te verschij
nen in lange dan wel in korte broek, óf
dat handhaving van het besluit: verplich
te draging van een lange broek noodzake
lijk was. In de middagvergadering werd
het vrij laten in de keuze van een korte
of lange broek bij stemming met groote
meerderheid aangenomen, 108 tegen 78
stemmen.
Na een korte pauze kwam in de middag
vergadering allereerst, het punt van de
agenda inzake het Turnblad ter sprake.
Zeer uitvoerig werd door verschillende
sprekers dit onderwerp behandeld.
Op voorstel van den heer J. Galjaard
(Groningen) nam de vergadering het be
sluit om het Bondsbestuur vrij mandaat te
geven om de Turnbladkwestie al dan niet
met de uitgeversmaatschappij een overeen
komst te treffen tot voortzetting of^ ver
breking van het contract. De koden in de
begrooting voor 1933 vastgelegd mogen ech
ter niet te boven worden gegaan.
Een voorstel van Dordrecht om ook de
kringen weer stemrecht op de bondsverga
dering te geven naast de vereenigingen
werd verworpen.
De heer J. J. Th. Bakker (Bergen
Zoom) werd tot redacteur van het Turnblad
bij acclamatie herbenoemd. De besprekin
gen inzake de Bondsuitvoering 1933 te
Rotterdam leverden geen bijzondere pun
ten op. Bij acclamatie werden de heeren
dr, J. H. O. Reys als voorzitter. J. H. F.
Sommer als technisch Bondsbestuurs'id en
Joh. Dijk als bondsbestuurslid herkozen.
DE NEDERLANDSCHE SPORTPERS.
Oprichting te Amsterdam.
Door een twintigtal sportjournalisten,
die daartoe uit aJle deelen des lands bij
eengekomen waren, is Zaterdagmiddag in
het Oarltonhotel te Amsterdam besloten
tot de oprichting van de vereeniging „De
Nederlandsche Sportpers". Alle aanwezi
gen traden aanstonds toe als lid van de
nieuwe organisatie, welke zich de bevor
dering van de Nederlandsche sportjourna
listiek in binnen- en buitenland tot doel
stelt.
Voor Amsterdam en Den Haag zal het
nationale lichaam samenwerken met de
vereeniging „De Amsteramsche Sportpers"
en „De Haagsche Sportpers", terwijl van
andere deelen des lande plaatselijke of
gewestelijke gedelegeerden van de Neder
landsche Sportpers zullen worden aange
wezen voor een doelmatige regeling ten
dienst der sportpers.
Op voorstel van den heer G. J. Nijland
die als voorzitter van de vergadering fun
geerde, werd tot president van de nieuwe
vereeniging „De Nederlandsche Sportpers"
met algemeene stemmen de heer Jhr. J.
Feith benoemd, terwijl als verdere be
stuursleden werden gekozen de heeren H.
Levy (Den Haag), en A. J. G. Strengholt
(Amsterdam), de laatste als secretaris-
penningmeester.
Ter assistentie van dit bestuurstrio wer
den als plaatselijke resp. gewesteliike ge
delegeerden gekozen: voor Rotterdam de
heer O. Knieo, voor de Zuidelijke sport
pers de heer E. J. de Groo (Tilburg), voor
het Oosten de heer G. Kramer (Enschede)
voor het Noorden de heer J. Haccou
(Leeuwarden) en voor het midden des lands
de heer C. J. Groothoff (Bilthoven).
Aan het eind der oprichtingsvergade
ring heeft de heer H. A. Meerum Terwogt
aan het adres van den heer C. J. Niiland
hartelijke woorden gesproken in verband
met de voortreffelijke wijze, waarop deze
de vergadering had gepresideerd.
WIELRENNEN
ZWEMMEN
TWEEUURSKO°°EI.WERSTRIJD
TE PARIJS.
PijnenburgWals op de 9de plaats.
In het Velodrome d'Hiver te Parijs vond
gisteren een twee-uurs-kop^elwerstriid
plaats a TAmericainc. Deze wedstrijd werd
gewonnen door hel nieuwe Belgische kop
pel CharlierDepa-uw met ronden voor
sprong.
Het Nederlandsche koppel Pijnenburg
Wals viel niet op en eindigde on de negen
de plaats met twee ronden achterstand.
Het resultaat was:
1. CharlierDepauw (België) 15 punten.
Met 1 ronde achterstand:
2. CouDryPecquex (Frankrijk) 47 pun
ten. 3. BroccardoGuimbretière (Frank
rijk) 37 punten 4 en 5 BoucheronIgnat
(Frankrijk) en HamerlinckDe Bruycker
(België) beiden 32 punten. 6. KilianPütz-
feld (Duitschland) 17 punten.
Met 2 ronden achterstand:
7. LinariDi Paco (Italië) 33 punten.
8. DayenChourv (Frankrijk) 24 punten. 9.
PijnenburgWals 9 punten. 10. George
WambstBlanchonnet (Frankrijk) 8 pun
ten.
DE RONDE VAN DUITSCHLAND.
Geen Nederlanders?
Van 1 tot 21 Mei wordt in Duitschland
de jaarlijksche ronde door Duitschland ver
reden. Hoogstwaarschijnlijk zullen de vol
gende renners deelnemen, waarbij aan te
teekenen valt, dat geen enkele Hollander
deelneemt.
Duitsche ploeg: Stöpel, Thierbach, Sie-
ronski, Buse, Siegel en Geyer.
Gemengde ploeg: Frantz (Luxemburg),
Bulla (Oostenrijk), Thallinger (Oostenrijk),
Antonen (Zwitserland). Erne (Zwitserland)
en Bossard (Frankrijk).
Frankrijk: Neuhard, Barthelemy, Pierre
Magne. Godhiat, Louviot, Gabard.
België: Demuysere, Degraeve, Wauters,
Jean Aerts, Loncke, Schepers, Lemaire,
Croon, Kaers en Devocht.
Berlijn: Risch, Jutschbach. Ussat, Oskar
Tietz, Otto Nickel, Rudolf Wolke.
West-DuitschlandSchenk, Neckar, Ho-
dey, Essing, Esser en Arentz.
Zuid-DuitschlandUmbenhauer, Alten
burger, Koch, Giebler, Iskes en Hausera
Noord- en Oost-Duitscbland: Manthey,
Nits?hk, 01 Boter, Seiferth, Weckerling en
Twiehaus.
Leidsche Ren- en Toervereen. „Swift''.
De aangekondigde wedstrijd van Zondag
is ondanks een klein incident onderweg
gunstig verloopen
De A-klassers, die 60 K.M. mosten rijden
en de B-kla6sers 30 K.M. werden direct na
elkaar gestart, gevolgd door de motorcon-
tro eurs B. Verschoor en P. C. Pluym.
Hoewel er onderling strijd werd geleverd
en het koploopen in hoofdzaak werd gedaan
door A. v. Egmond of de Roode, vermochten
de andere renners daarbij schijnbaar niet
overheen te kunnen demarreeren, totdat
bijna op 't laatste gedeelte J. Riethoven er
vandoor ging gevolgd door J. Verschoor, die
daardoor respectievelijk de le en 2e plaats
bezetten, terwijl A. v. Egmond 3e werd, Th.
de Roode 4e. W. Graafmans 5e.
De onderlinge uitslag van den 30 K.M.
wedstrijd van de B-klassers is geworden:
le M. v. Aart; 2e 0. Paats; 3e R. Rietho
ven; 4e J. v. Ruiten; 5e C. Stafleu; 6e G.
Rietbroek; 7e N. de Roode; 8e C. v. List.
A.s. Zondag 100 K.M. voor de A-klassers
en 50 voor de B-klassere.
BILJARTEN
DE A. D. Z. TE DUSSELD0RF.
Zaterdagavond vond ïn het „Stadt-
bad" te Duseldorf voor vrij veel publiek
de clubwedstrijd plaats tusschen de
zwemvereeniging Dusseldorf 98 en de
Amsterdamsche Dames Zwem club. De
derde clubwedstrijd de beide vorige
werden door de A.D.Z. gewonnen met
62 werd ditmaal door de Dussel-
dorfer Schwimmverein gewonnen met
62, daar de Amsterdamsche dames al
leen het nummer 6 X 59 M. vrije slag
konden winnen.
Mej. Jennie Kasteïn kwam ïn het
nummer 200 M. schoolslag uit tegen de
sterke Duitsche zwemster Clare Dreyer.
Frl. Dreyer won dezen wedstrijd met
miniem verschil in den tijd van 3 min.
4 1/5 sec., waarmede zij een nieuw
Duitsch record vestigde. Jennie Kas-
tein deed er 1.5 sec. langer over en de
tijd van 3 min. 4 2/5 beteekende even
eens een nieuw Nederlandsch record.
Het oude record bedroeg 3 min. 5 3/5
sec. Daar een der Nederlandsche offi
cials als officieel tijd waarneemster fun
geerde, kan dit record erkend worden.
Op de 100 M. sohoolslaag deed Jennie
Kastein een poging het wereldrecord te
verbeteren, dat op naam staat van Else
Jacobsen (Denemarken) met een tijd van
1 min. 20 sec. Jennie Kastein bleef ech
ter aanzienlijk boven dezen tijd en be
reikte 1 min. 26 3/5 sec.
De resultaten waren: 6 X 50 M. vrije
slag dames: 1. A.D.Z. tijd 3 min. 28.2
sec.; 2. Dusseldorf Schwimm Verein tijd
3 min. 38.5 sec.
De A.D.Z. zwom met de dames J.
Selbach, L. van Voorst, A. Langhout,
D. Hüsken, L. Oortgysch en V. van der
Halm.
De 5 X 50 M. schoolslag estafette:
1. Dusseldorf. S. V. tijd 5 min. 37 4/5
sec.; 2. A.D.Z. tijd 3 min. 43 1/5 sec.
A.D.Z. zwom hier met de dames Sel
bach, Langhout, Hüsken, Oortgysen en
Van der Halm.
6 X 50 M. wisselslag estafette: 1.
Duseldorf S. V. tijd 5 min. 43 3/5 sec.;
2. A.D.Z. tijd 3 min. 58 2/5 sec. A.D.Z.
zwam met de dames Selbach, Van
Voorst, Langhout, Hüsken, Oortgysen
en van der Halm.
3 X 100 M. wisselslag estafette: 1.
Dusseldorf S. V. tijd 4 min. 18 4/5 sec.;
2. A.D.Z. tijd 4 min. 25 1/5 sec. A.D.Z.
zwom met de dames L. van Voorst, L.
Oortgysen en J. Selbach.
Dusseldorf S. V. won dus met 62.
De polowedstrijden hadden tot resul
taat: Dusseldorf 98—AmateurS. V. Duis-
i burg 64; Dusseldorf 22Poseidon Keu
len 23.
cratischen minister in het kabinet, den
minister van sociale zaken Resch. Deze
wil blijkbaar niet meedoen aan den mo-
narchistischen startsgreep. In zijn plaats
zal waarschijnlijk de christelijk-sociale mo
narchist Spitz komen.
BUITENLAND
RUSLAND.
DOODVONNISSEN IN RUSLAND.
Vijf-en-dertig op één dag.
Het Telegraafagentschap van de Sov
jet-Unie meldt:
Op grond van een verordening van het
centraal executief comité van de Sovjet-
Unie van 15 November 1923 zijn op den elf
den Maart 35 „afstammelingen uit de
bourgeoisie en de klasse van het groot
grondbezit" wegens „contra-revolutionnai-
re ondermijning" ter dood veroordeeld tot
den kogel. De beklaagden zijn reeds ge
fusilleerd.
Voorts zijn 22 personen ieder tot tien
jaar en 18 personen ieder bot acht jaar
gevangenisstraf veroordeeld.
KERKNIEUWS
BENOEMINGEN IN HET BISDOM
HAARLEM.
Z.H.Exc. de Bisschop van Haarlem
heeft benoemd tot pastoor te Lutjebroek
den weleerw. heer H. C. Koppert en tot
pastoor te Wieringen den weleerw. heer A.
de Wildt, thans kapelaan te 's-Gravenhage
(H. Jac.).
AFRIKA
OPSTAND IN ABESSINIE.
De insurgenten dooden 50 Somalië
op Fransch gebied.
In Abessinië is in de nabijheid van de
Fransche en Italiaansche koloniale gren
zen een opstand tegen de regeering uitge
broken.
Aan het hoofd van de opstandelingen,
die op Fransch gebied vijftig Somali's zou
den hebben gedood, staat het stamhoofd
Abdoel Nassan.
Zesduizend opstandelingen hebben een
overval op Fransch gebied ondernomen,
die echter mislukte.
Abessiniërs, die aan de zijde der regee
ring staan, hebben zioh in de bergen ge
concentreerd, om tegen de opstandelingen
op te treden.
Acht Fransche officieren gedood.
De Parijsche uitgave van de „Chicago
Daily Tribune" meldt, dat in een gevecht
met 1500 opstandelingen acht Fransche of
ficieren en verscheidene inlandsche solda
ten zijn gesneuveld.
Verder zou vier officieren zijn gewond
en twee gevangen genomen.
De strijd zou hebben plaats gevonden te
Tafilalet.
ONTWAPENING.
VERDAGING DER CONFERENTIE?
MacDOnald begint zijn becpr'kingen.
De Britsche premier, MacDonald, die
Zaterdag met sir John Simon en Paul-Bon-
oour in Genève is aangekomen, heeft direc
met verschillende staatslieden geconfe
reerd.
Er zouden drie mogelijkheden zijn be
sproken. De eerste betreft een verdaging
der ontwapeningsconferentie zonder meer,
de tweede voorbereiding van een conven
tie, die de tot nu toe bereikte resultaten
zou bevatten. Duitschland zou van geen
verdaging willen weten, terwijl Duitschland
en Frankrijk bezwaar zouden hebben te
gen een voorloopige conventie. De Duit-
scüers zijn namelijk van meening, dat een
voorloopige conventie niet voldoende recht
zou doen wedervaren aan den eisch tot
gelijke rechten, terwijl de Fransche be
zwaren zich richten tegen een verbintenis,
zoolang er onzekerheid bestaat over de
veiligheidsvoorstellen. De derde mogelijk
heid was, een program voor daadwerke
lijke ontwapening te doen uitwerken door
de delegaties van Frankrijk, Engeland en
de Ver. Staten, welk program dan daarna
aan de Duitschers en Italianen zou worden
voorgelegd. Bijzonderheden daarover zijn
nog niet bekend, daar MacDonald blijk
baar wil afwachten of zijn plan kans van
slagen heeft. Er schijnt terloops ook ge
sproken te zijn over een conferentie der
leidende staatslieden in Stresa of elders in
Italië, waaraan dan ook Daladier, Musso
lini en Hitier zouden deelnemen. „Tel."
CHINA
DE WORSTELING TUSSCHEN
CHINA EN JAPAN.
Japan dreigt met opmarsch naar Peking.
De Japansche zaakgelastigde te Peking
heeft de Ohineesché regeering een verkla
ring overhandigd, volgens welke de op
marsch der Japanners naar Peking onver
mijdelijk is, indien de Chineesche troepee
bij Sjang Hai Kwan en bij de Koepeikau-
bergpas hun „agressieve houding" niet op
geven. De Japansche regeering eischt nog
maals de instelling van een neutrale zone
ten einde botsingen te voorkomen.
De Japanners deelen officieel mede. dat
na de inneming van Koepeiko de vijan
delijkheden aan het front langs den Chi-
neesohen Muur zijn gestaakt.
AMFRVKA
WEDEROPBOUW VAN AMERIKA'S
GELDWEZEN.
Verwacht wordt dat van heden (Maan
dag) af het normale bankbedrijf in de
Vereeni<rde Staten zal worden hervat.
De Federal Reserve Banks waren reeds
Zaterdag weer op normale wijze open.
Bezuinigings-plan van Roosevelt.
Het Huis van Afgevaardigden heeft
Roosevelt's bezuiniringsplan aangenomen.
De leden van het Congres hebben daarme
de ook een ver'aging van hun vergoedin
gen aanvaard, die van 10.000 dollar op 8500
dol'ar worden gebracht.
De financieele commissie uit den Senaat
heeft een gunstig rapport uitgebracht over
het wetsontwerp in zake de in te voeren
bezuinigingen.
Wereldkampioenschappen drie banden.
De uitslagen van de te Cairo voort
gezette wedstrijden zijn:
Kandalaft 50 75 6
Aeberhart 35 74 4
Puigvert 50 88 4
Dramally 44 87 3
OOSTENRIJK
0TT0 VAN HABSBURG.
■In Oostenrijk aangekomen.
De socialistische pers, die in deze da
gen van de eene schrik in de andere ver
valt over hetgeen er gebeurt in Duitsch
land en Oostenrijk, slaakt onophoudelijk
alarmkreten. Een van zulke kreten is een
bericht uit Weenen aan het „Volk", waarin
gemeld wordt, dat de zoon van ex-keizer
Karl van Oostenrijk, Otto von Habsburg,
Donderdagochtend om negen uur met
twee auto's, begeleid door zijn adjudant
Graaf Almassy, de Oostenrijksche grens is
gepasseerd en het land binnengekomen bij
het station Otterhochsteg bij Lindau, in
Vorarlberg.
Hij heeft zijn intrek genomen in het Je
zuïetenklooster Stella Matbudina bij Fe'd-
kirch, dat onder leiding staat van den be
kenden monarchist, bisschop Weiz.
Er is thans dus nog maar zeer weinig
twijfel omtrent de bedoelingen van de
Oostenrijksche regeering, meent het roode
blad.
De ernst van den toestand blijkt ook
uit het aftreden van den eenigeo demo-
BUITENL. BERICHTEN
DRIE DOODEN BIJ ONTPLOFFING
TE LY0N.
In een electrische centrale bij Lyon
heeft door tot nog toe onopgehelderde oor
zaak een ontploffing plaats gehad. Er ont
stond een brand, welke sooedig door de
brandweer kon worden gebluscht. Onder
het puin vond men de lijken van twee ar
beiders, een derde arbeider overleed tij
dens het transport naar het ziekenhuis.
Een vierde werd gewond. Het geheele
stadsdeel aan den linkeroever van de Rho
ne was vanmorgen zonder lioht. De schade
is aanzienlijk.
MOORDAANSLAG OP CUBA.
Uit Havanna wordt gemeld: Toen de
president van de Cubaansche patriotten-
liga, Fernandez la Porra, in een autobus
wilde stappen, werd hij beschoten vanuit
een ander auto, waarin drie mannen waren
gezeten.
Door vijf kogels getroffen, zonk hij dood
ter aarde.
Le Porra gold als de voornaamste steun
van den president van Cuba, M^chado.
De daders van den aanslag zijn ontko
men. De bekendmaking van den moord is
door de ceneunr voor Ou ba verboden.
Wat anderen er van zeggen
Geachte Redactie,
In Uw blad van Vrijdag 10 Maart j.l.
komt een verslag voor van een voordracht
over het „Koioniale vraagstuk", gehouden
door den heer A. H. J. Engels, voor de
leden van K. J. M. V. ,,St. Peter Kanis".
Ik heb helaas deze voordracht niet bij
gewoond, maar ik kan niet aannemen, dat
dit verslag juist is. Een goede voorlichting
van ons volk over het zooveel grootere
„Nederland buiten Europa" is van het al
lergrootste belang en het lijkt me bijna on
mogelijk dat de heer Engels gesproken
heeft, zooals enkele deelen van het verslag
doen denken. Het lijkt me daarom zeer ge-
wenscht eenige rectificatie uit te lokken.
Ik citeer uit genoemd verslag het volgende
„Toen een betere geest doorbrak, ging
men van stelsel veranderen. Dit werd het
tijdperk van het cultuurstelsel, het tijdperk
van de gedwongen cultuur van koffie, thee,
suiker, tabak enz. De arbeidskrachten van
deze Europeesch gedachte en uitgevoerde
bedrijven werden geleverd door de Koelie
contracten met de beruchte poenale sanc
tie".
Ik heb deze tirade met stomme verbazing
gelezen en ik kan niet aannemen, dat de
spreker ook maar iets gezegd kan hebben,
wat daarop geleek. Daar wordt het cultuur
stelsel vereenzelvigd en arbeidskrachten
onder poenale sanctie.
Om alles recht te zetten, wat hier onjuist
is, zou ik van de gastvrijheid van de redac
tie een al te onbescheiden gebruik maken.
Laat ik me bepalen tot het volgende: Het
cultuurstelsel en poenale sanctie hebben
niets met elkander te maken. Het eerste
is van van den Bosch en dateert van
1830 en deed geen groote ondernemingen
ontstaan. De Europeesche planter, zooals
we die nu kennen had z'n intrede nog niet
gedaan. Het was een zeer ingewikkeld stel
sel van contracten met allerlei lieden, een
dwangculfcuur bedoeld als een soort van be-
lastmgbetalen in natura, waarbij de bevol
king het product leverde aan 't gouverne
ment. De koffiecultuur dateert zelfs van
veel vroegere tijden. Van arbeidskrachten
met poenale sanctie is hier geen sprake.
De opkomst van de groote cultuurmaat
schappijen onder Europeesche leiding valt
grootendeels na 1870, na de'zoogen. „Agra
rische Wet" en eerst dan komen de koelie
ordonnanties voor met poenale sanctie en
dan nog alleen voor die streken, waar geen
inheemsche werkkrachten aanwezig waren,
b.v. in het oerwoudgebied van Sumatra.
Of men de poenale sanctie „berucht'' mag
noemen, daar valt over te praten. Als de
politiek zich hiervan niet had meester ge
maakt, zou waarschijnlijk ieder die poenale
sanctie doodgewoon vinden.
Met dank aan de redactie voor de ver
leende plaatsruimte, spreek ik de hoop uit,
dat de heer Engels in m'n schrijven de aan
leiding moge vinden, het genoemde vers'ag
voor zoover het geciteerde deel betreft, te
wraken.
J. B. Wilmink.
Leiden, 11 Maart 1933.
In het verslag van de causerie over het
Koloniale vraagstuk, gehouden op Woens
dag 8 Maart j.l. door den heer A. H. J. En
gels, Lid van de Tweede Kamer, voor de
leden der K. J. M. V. „St. Peter Kanis",
welk verslag is opgenomen in het blad van
Vrijdag 10 Mrt. j.l., komt de bovenvermel
de vetgedrukte passus voor.
Deze passus is voor den inzender aan
leiding geweest hierop te reageeren, daar
hierdoor, niet ten oprechte inderdaad, de
indruk gevestigd werd, alsof spr. het oudere
cultuurstelsel vereenzelvigde met de Euro
peesche ondernemingen van later tijd. Wij
ste len er prijs op te verklaren, dat deze
onjuistheid absoluut niet door den spr. is
gedebiteerd. De fout schuilt geheel bij ons.
Daar wij door omstandigheden genoodzaakt
waren dit verslag eenigszins overhaast
neer te schrijven, is het zonder nadere cor
rectie doorgezonden. Hierdoor is een zin
snede weggelaten, wat tengevolge heeft ge
had, dat dit deel van de causerie onjuist is
weergegeven. Voorafgaande aan den zin „De
arbeidskrachten voor deze Europeesch ge
dachte en uitgevoerde bedrijven etc." had
voor het juiste begrip dienen te staan,
wat ook inderdaad door spr. nadrukkelijk
gezegd is: „Na de mislukking van het cul
tuurstelsel werden door de Indische regee
ring aan Europeesche maatschappijen con
cessies verleend tot het oprichten van mo
derne ondernemingen". Hierop slaat dan
ook de zinsnede „deze Europeesch gedach
te en uitgevoerde bedrijven".
Wij gelooven de zaak hiermede voldoende
opgehelderd en onze fout genoegzaam her
steld hebben, terwijl wij ten overvloede er
aan kunnen toevoegen, dat de heer Engels,
die het verslag nog niet gelezen had en, na
kennisname van de reactie hierop door een
lezer, zioh met deze rectificatie kan ver
eenigen, geen termen aanwezig acht er
persoonlijk op terug te komen.
De verslaggever.
CORRESPONDENTIE.
Onbekende. Stukken, waarvan
inzender of inzendster niet aan de Re
dactie bekend is, worden niet opgeno-
men. Wij stellen er toch prijs op, u er
opmerkzaam po te maken, dat de grond-
slag, waarop uw oordeel over „Het tee-
ken des Kruises" berust, radicaal en
principieel verkeerd is en door geen
katholiek k«-n worden aanvaard.
